Gaan na inhoud

Mark Shuttleworth

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Mark Shuttleworth
Gebore
Mark Richard Shuttleworth

18 September 1973
Welkom, Vrystaat, Suid-Afrika
NasionaliteitVlag van Verenigde Koninkryk Verenigde Koninkryk
Vlag van Suid-Afrika Suid-Afrika
Beroepentrepreneur
Webwerfwww.markshuttleworth.com

Mark Shuttleworth (gebore 18 September 1973 in Welkom) is 'n Brits-Suid-Afrikaanse (weens dubbele burgerskap)[1] entrepreneur wat hom in 2001 in Londen,[2] en vanaf 2008 op die Man-belastinghawe gevestig het.[3] Na bewering was hy in 2015 die sesde rykste inwoner van Man, met 'n vermoë van £160 miljoen.[4] Hy staan veral bekend vir die groot wins wat hy in 1999 op 26-jarige ouderdom uit Thawte, 'n internet-handelsveiligheid-firma gemaak het.[2] In 2002 was hy ook 'n vroeë ruimtetoeris, en gevolglik die eerste burger van 'n Afrika-land in die ruimte. Shuttleworth het in 2009 aangedring om R1.5 miljard sonder 'n 10% oordragheffing uit Suid-Afrika te neem, wat vanaf 2013 uitgeloop het op sy reeks regsgedinge teen die SA-owerhede. In 2015 het die Konstitusionele Hof egter teen hom beslis.[3][5]

Jeug

[wysig | wysig bron]

Shuttleworth is in Welkom in die Vrystaat gebore as die seun van Richard Dalton Shuttleworth, 'n chirurg, en Ronelle Shuttleworth 'n kleuterskoolonderwyseres.[6] Hy het egter in Kaapstad grootgeword,[7] waar hy by Rondebosch Boys' High en Diocesan Kollege ("Bishops") in Rondebosch skoolgegaan het. By laasgenoemde skool was hy ook hoofseun in 1991. Ná die voltooiing van sy skoolloopbaan het Shuttleworth in 1995 'n sakewetenskapsgraad in finansies en inligtingstelsels (d.i. Bachelor of Business Science) aan die Universiteit van Kaapstad verwerf.[8] As student het hy ook gehelp met die installering van die universiteit se eerste internetverbinding vir 'n koshuis, naamlik dié by Smuts Hall. In 2002 het sy alma mater 'n ere-D.Phil-graad aan hom toegeken.[8]

Thawte

[wysig | wysig bron]

In 1995 het Shuttleworth Thawte gestig, wat hy aanvanklik uit sy ouers se motorhuis bedryf het. Die firma het in digitale sertifikate en internetkriptografie gespesialiseer.[2] Thawte was na bewering die eerste firma buite die VSA om 'n bediener beskikbaar te stel waardeur geënkripteerde handelstransaksies uitgevoer kon word.[7] Vier jaar later, in Desember 1999, het hy Thawte aan VeriSign verkoop vir VeriSign-aandele ter waarde van R3,5 miljard, oftewel $575 miljoen. Na hierdie transaksie het hy elkeen van sy 30 werknemers met 'n R1 miljoen uitbetaling vergoed.

HBD Venture Capital

[wysig | wysig bron]

In 2000 het hy uit die opbrengs HBD Venture Capital gestig,[2] 'n besigheidsbroeikas en waagkapitaalvoorsiener. HBD het gestaan vir "here be dragons", wat sou sinspeel op ongebaande weë. Die oogmerk van HBD was beleggings in Suid-Afrikaanse maatskappye wat globale uitbreidingspotensiaal getoon het.[7] HBD se beleggings het ingesluit Themepack, 'n boodskapdiens aan skoolkinders, en incuBeta, 'n Web2.0-maatskappy wat soekenjin-advertensies en -optimisering aanbied, waarin Shuttleworth R25 miljoen of $3.5 miljoen belê het. Ander beleggings het ingesluit EDH, Metricap, Mybeat en CSense Systems. HBD het ook 'n leidende rol gespeel in Impi Linux (2005-2009), HIP2BSquare (Ubuntu se verskaffer in Afrika) en Fundamo, wat bank- en transaksiedienste oor mobiele toestelle verskaf.[7]

In 2010 is sy Kaapstadse maatskappy Knife Capital gestig om die aktiewe bestuur van veral HBD se Suid-Afrikaanse en Britse portefeuljes voort te sit.[9]

Ruimtetoeris

[wysig | wysig bron]
Mark Shuttleworth in die ruimte op 27 April 2002, waar hy die Suid-Afrikaanse vlag op die mou gedra het.

Shuttleworth het op 25 April 2002 wêreldwyd bekend geword as 'n burgerlike ruimtevaarder aanboord die Russiese Sojoes TM-34-missie, waarvoor hy ongeveer $20 miljoen betaal het. Twee dae later, het die Sojoes-ruimteskip by die internasionale ruimtestasie aangekom, waar hy agt dae lank gebly het. Shuttleworth het deelgeneem aan eksperimente oor vigs- en genoomnavorsing. Op 5 Mei keer hy terug na die aarde. Ten einde aan die vlug deel te neem het Shuttleworth 'n jaar lank opleiding en voorbereiding ondergaan, sewe maande daarvan by Sterrestad in Moskou.

Die Shuttleworth-stigting

[wysig | wysig bron]

In 2001 stig hy die Shuttleworth-stigting, 'n nie-winsgewende organisasie toegespits op sosiale innovasie wat ook onderwys en oopbronprojekte in Suid-Afrika befonds, byvoorbeeld The Freedom Toaster se sagtewareprojek.

Canonical en Ubuntu

[wysig | wysig bron]

Shuttleworth het deelgeneem as 'n Debian-ontwikkelaar in die 1990's, en in 2004 het hy teruggekeer na die Linux-wêreld deur die befondsing van die ontwikkeling van Ubuntu Linux, 'n gebruikersvriendelike weergawe van Linux, deur sy maatskappy Canonical Ltd. In 2005 stig hy die Ubuntu-stigting en maak 'n aanvanklike belegging van $10 miljoen. Fondse van die stigting word gebruik om Ubuntu-medewerkers te vergoed. In September 2005, het hy 'n 65% aandeel in ImpiLinux gekoop. Canonical is Shuttleworth se private sagtewarefirma in Brittanje wat kommersiële ondersteuning werf vir die Ubuntu-bedryfstelsel.[9]

Valutabeheer-dispuut

[wysig | wysig bron]

Toe Shuttleworth hom in 2008 in Man gevestig het, was sy Suid-Afrikaanse fondse grotendeels geblokkeer om aan valutabeheer-regulasies te voldoen. In 2008 en 2009 het hy aansoek gedoen vir twee oordragte van sy Suid-Afrikaanse fondse na Man. In totaal het dit meer as $300 miljoen of R4,27 miljard beloop,[9][10] naamlik die opbrengs uit die verkoop van Thawte, plus 'n aansienlike opbrengs uit Suid-Afrikaanse beleggings. Toe hy in 2009 R1.5 miljard uit die land neem, het die Suid-Afrikaanse Reserwebank hom weereens 'n 10% oordragheffing opgelê, wat Shuttleworth onder protes betaal het.[1] Volgens die Reserwebank was die heffing wel konstitusioneel, en het aangehaal uit art. 9 van die Wet op Valutabeheer, 1933, wat aandui dat sodanige heffing nie fiskale gesag oorskry nie, maar nuttig was vir die beheer van kapitaaluitvloeie en stimulasie van makro-ekonomiese groei ná die globale finansiële onstabiliteit van 2008.[9] Volgens Shuttleworth het die valutamaatreëls sy entrepreneuriese inisiatiewe uit Suid-Afrika belemmer en sou dit effektief 'n soort belastinginvordering behels wat nié, soos die grondwet vereis, deur die parlement ingestel is nie.[10] Die gebruik van handelsbanke as "tussengangeragente" sou volgens hom ook proseduurlik onbillik wees.

Om hierdie bedrag van R250,5 miljoen te herwin het Shuttleworth die Minister van Finansies en die Suid-Afrikaanse Inkomstediens voor die hof gedaag. Benewens het hy probeer om art. 9 van die Wet op Valutabeheer, ander valutabeheerregulasies en twee omsendbriewe van 2003 rakende valutabeheer as ongeldig en onkonstitusioneel te verklaar.[9] Indien suksesvol kon sy aksie tot 'n ineenstorting van Suid-Afrika se valutabeheerstelsel lei, wat aansienlike implikasies vir die SA-regering kon inhou,[10] benewens potensiële eise van R2.9 miljard.[11] Insgelyks het die inkomstediens dit as 'n radikale hofaansoek beskryf.[12] Selfs het Shuttleworth voorgeneem om die hele opbrengs uit die geding te skenk aan ander beleggers wat ook die staat rakende Suid-Afrikaanse valutabeheer-maatreëls wou teëstaan.[9][13][14] Shuttleworth is verteenwoordig deur advokaat Gilbert Marcus,[2] en die reserwebank deur Jeremy Gauntlett.[10]

Die Hooggeregshof het teen die terugbetaling van sy oordragsheffing beslis, maar het sekere voorsienings van die Wet op Valutabeheer en die valutabeheerregulasies as onkonstitusioneel verklaar.[9] Hiermee was Shutteworth nie tevrede nie, sodat hy die saak voor die Appèlhof gebring het, wat die saak in Augustus 2014 aangehoor het. Dit het sy argument aanvaar en gelas dat die heffingsbedrag met rente aan hom terugbetaal word. Dit het egter ook bevind dat "dit voorkom asof Shuttleworth se hoofoogmerk nié suiwer altruisties is nie, maar eerder gemik is op die herwinning van die 10% heffing wat deur hom betaal is".[13] Die Konstitusionele Hof het op 18 Junie 2015 die Appèlhof se uitspraak ter syde gestel en die heffing is nie terugbetaal nie.[3] Dit het bevind dat die oordragheffing wel konstitusioneel was,[11] met die hoofoogmerk om beleggersoptrede te reguleer eerder as om inkomste daardeur te genereer.[15] Die oordragsheffing is 'n jaar na hierdie sake opgehef, maar nie in beginsel afgeskaf nie.[12][16]

Persoonlike lewe

[wysig | wysig bron]

Shuttleworth woon vanaf 2008 te Santon in die suide van Man, 'n eiland in die Ierse See, maar is 'n gereelde reisiger met sy eie Bombardier Global Express-straler.[2] By Santon het hy begin om The Mallards, 'n private tuin wat 200 akker beslaan, uit te lê.[17] Onder leiding van tuinier Andrew Inglis is begin om 'n Japanse tuin, watervalle, verskillende soorte vleilande, 'n meer, 'n Manx-glen en 'n boord aan te lê. Die tuin sal op uitnodiging of by spesiale geleenthede ook aan die ander partye of die publiek oopgestel word.

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ 1,0 1,1 Shuttleworth declares war on exchange control, redakteur, TechCentral, 10 Junie 2013
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Success, Issue 12[dooie skakel], Legacy Hotels, Legacy Inspires, 2017
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Mark Shuttleworth loses court bid Geargiveer 3 Oktober 2018 op Wayback Machine, Destiny reporter, Destiny, 18 Junie 2015
  4. ↑ Island's richest revealed, Joanne Clague, Isle of Man News, 24 April 2015
  5. ↑ Shuttleworth loses R250m exchange control battle[dooie skakel], fin24, 18 Junie 2015
  6. ↑ Mark Shuttleworth – Family, Family Tree, Celeb
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 South Africa’s wealthiest people in 2007: Mark Shuttleworth – Ubuntu founder and first African in Space, beyond438, Business, Entrepreneurship, Leadership, South Africa, Technology , 14 September 2007
  8. ↑ 8,0 8,1 Quick facts about UCT: Great minds from UCT, Newsroom, 9 Maart 2015
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 9,6 Software Millionaire Mark Shuttleworth To Receive $22 Million Refund From South African Reserve Bank, Mfonobong Nsehe, Forbes, 2 Oktober 2014
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 Shuttleworth kan alles verander, Garth Theunissen, Finweek Afrikaanse Uitgawe, 20 Junie 2013
  11. ↑ 11,0 11,1 Why Shuttleworth lost his R250 million tax battle, News24Wire, BusinessTech, 18 Junie 2015
  12. ↑ 12,0 12,1 Shuttleworth bid could be devastating: Reserve Bank[dooie skakel], SAPA, SAUK, 12 Junie 2013
  13. ↑ 13,0 13,1 Oxford, Adam (1 Oktober 2014). "Mark Shuttleworth donates entire R250m Reserve Bank win to defend SA constitution" (in Engels). htxt Africa. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 12 Maart 2020. Besoek op 1 Oktober 2014.
  14. ↑ Mark Shuttleworth: Why I’m putting big money to help enforce SA Constitution (full statement) Geargiveer 3 Mei 2017 op Wayback Machine, JC, BizNews, 2 Oktober 2014
  15. ↑ Mogoeng, CJ; Moseneke, DCJ; Cameron, J; Froneman, J; Jappie, AJ; Khampepe, J; Molemela, AJ; Nkabinde, J; Theron, AJ; Tshiqi, AJ (18 Junie 2015). "South African Reserve Bank and Another v Shuttleworth and Another". Konstitusionele Hof van Suid-Afrika (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 Maart 2020.
  16. ↑ Bank responds in Shuttleworth trial, Daily News Correspondent, IOL News, 12 Junie 2013
  17. ↑ Island's botanic garden flourishing, Manx Radio, Isle of Man News, 16 Junie 2016

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Mark_Shuttleworth&oldid=2525446"