Messier 82
| Messier 82 | ||||
| ||||
| ’n Mosaïekbeeld deur die Hubble-ruimteteleskoop van Messier 82. Dit is ’n kombinasie van vier foto's wat met verskillende kleurfilters geneem is en wys lig van die infrarooi- en sigbare golflengtes, sowel as die lig van die gloeiende waterstof-filamente. | ||||
| Soort stelsel | Steruitbarsting-sterrestelsel | |||
| Sterrebeeld | Groot Beer | |||
| Tipe | I0 | |||
| Waarnemingsdata (Epog J2000) | ||||
| Regte klimming | 09h 55m 52,2s | |||
| Deklinasie | 96º 40' 47" | |||
| Skynmagnitude | 8,41 | |||
| Besonderhede | ||||
| Afstand (ligjaar) | 11,5 miljoen | |||
| Skynbare grootte | 11,2 × 4,3 boogminute | |||
| Rooiverskuiwing | 203 ± 4 km/s | |||
| Ander name | Sigaar-sterrestelsel, M82, NGC 3034, UGC 5322, Arp 337, PGC28655, 3C 231 | |||
| ||||
Messier 82 (ook bekend as die Sigaar-sterrestelsel of NGC 3034) is ’n sterrestelsel met uiters aktiewe stervorming sowat 11,5 miljoen ligjare van die Aarde af in die sterrebeeld Groot Beer. Dit is in 1774 deur Johann Elert Bode ontdek en Charles Messier het dit daarna in sy katalogus van komeetagtige voorwerpe opgeneem.
M82 is vyf keer so helder as die Melkweg en 100 keer so helder as die middel van ons sterrestelsel.[1] In 2005 het die Hubble-ruimteteleskoop 197 jong massiewe sterreswerms in die kern ontdek.[1] Die gemiddelde massa van hierdie swerms is 200 000 sonmassas, en dus is die kern ’n uiters aktiewe, digte stervormende omgewing.[1] Tien keer meer jong sterre word in die middelste deel gevorm as in die hele Melkweg.[2]
Eienskappe
[wysig | wysig bron]Voorheen is geglo M82 is ’n onreëlmatige sterrestelsel. In 2005 is twee simmetriese spiraalarms egter ontdek op naby-infrarooifoto's. In die kern van M82 is ’n gebied van sowat 500 parsek breed met steruitbarsting (uiters aktiewe stervorming). Daar is vier streke met ’n hoë oppervlakhelderheid (dit word A, C, D en E genoem).[1] Hierdie gebiede stem ooreen met bekende bronne van X-straal-, infrarooi- en radiofrekwensies.[1] Hulle word dus beskou as die steruitbarsting-sterreswerms met die mins belemmerde uitsig van die Aarde af.[1]
M82 het, soos die meeste sterrestelsels, ’n supermassiewe swartkolk in sy middel met ’n massa van sowat 3 x 107 sonmassas.[3]
Onbekende voorwerp
[wysig | wysig bron]In April 2010 het radiosterrekundiges by die Jodrell Bank-sterreweg van die Universiteit van Manchester ’n onbekende voorwerp in M82 gerapporteer. Die voorwerp het radiogolwe begin uitstuur wat nie lyk soos enigiets wat voorheen in die ruimte waargeneem is nie.[4] Daar was al verskeie teorieë oor die aard van die voorwerp, maar nie een verklaar dit ten volle nie.[4] Daar is al voorgestel dat dit ’n mikro-kwasar is met baie hoë radio-emissies en lae X-straal-emissies.[5] Alle bekende mikro-kwasars produseer egter groot hoeveelhede X-strale.
Uiters aktiewe stervorming
[wysig | wysig bron].jpg)
M82 en die nabygeleë sterrestelsel M81 vorm ’n voortreflike paar deur klein teleskope. M82 word fisiek beïnvloed deur die groter buurstelsel. Getykragte wat deur swaartekrag veroorsaak word, vervorm M82 die afgelope sowat 100 miljoen jaar. Dié interaksie het meegebring dat stervorming tienvoudig toegeneem het in vergelyking met ander sterrestelsels.
Een van die grootste interaksies van M82 met M81 was sowat 200 miljoen tot 500 miljoen jaar gelede en het gelei tot ’n ontploffing van stervorming.[1] Dit het sowat 50 miljoen jaar geduur teen ’n massatoename van sowat 10 sonmassas per jaar.[1] Twee daaropvolgende periodes van aktiewe stervorming het gevolg (die laaste een sowat 4 miljoen tot 6 miljoen jaar gelede) en dit het dalk die sterreswerms in die kern van die sterrestelsel gevorm.[1]
Sonder om die twee sterrestelsels se afstand van die Aarde af in ag te neem, is die visuele afstand tussen M81 en M82 se kerns sowat 130 000 ligjare.[6]
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 Barker, S.; de Grijs, R.; Cerviño, M. (2008). "Star cluster versus field star formation in the nucleus of the prototype starburst galaxy M 82". Astronomy and Astrophysics. 484 (3): 711–720. arXiv:0804.1913. Bibcode:2008A&A...484..711B. doi:10.1051/0004-6361:200809653.
- ↑ Happy Sweet Sixteen, Hubble Telescope! Newswise, Retrieved 30 July 2008.
- ↑ Gaffney, N. I., Lester, D. F., and Telesco, C. M. (1993). "The stellar velocity dispersion in the nucleus of M82". Astrophysical Journal Letters. 407: L57–L60. Bibcode:1993ApJ...407L..57G. doi:10.1086/186805.
{{cite journal}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link) - ↑ 4,0 4,1 http://www.newscientist.com/article/dn18775-mysterious-radio-waves-emitted-from-nearby-galaxy.html
- ↑ Tana Joseph, Thomas Maccarone, Robert Fender: The unusual radio transient in M82: an SS 433 analogue?, 2011-07-25
- ↑ Karachentsev, I. D.; Kashibadze, O. G. (2006). "Masses of the local group and of the M81 group estimated from distortions in the local velocity field". Astrophysics. 49 (1): 3–18. Bibcode:2006Ap.....49....3K. doi:10.1007/s10511-006-0002-6.
{{cite journal}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]- SEDS: Messier 82
- M82 by Chandra
- ESA/Hubble-foto's van M82
- Die Sigaar-sterrestelsel
- Messier 82 op WikiSky: DSS2, SDSS, GALEX, IRAS, Hydrogen α, X-Ray, Astrophoto, Sky Map, Artikels en foto's
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Messier 82.
Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
