Gaan na inhoud

Legenda aurea

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Die verhaal van Sint Joris en die draak is een van die baie stories oor heiliges in die Legenda aurea.

Die Legenda aurea of Legenda sanctorum is 'n versameling hagiografieë deur die Italiaanse teoloog Jacobus de Varagine wat in die Middeleeue wyd in Europa gelees is. Meer as duisend manuskripte het bewaar gebly.[1] Dit is waarskynlik tussen die jare 1259 en 1266 saamgestel, hoewel die teks deur die eeue bygewerk is.[2][3]

Geskiedenis

[wysig | wysig bron]
Die Legenda aurea, omstreeks 1290, Biblioteca Medicea Laurenziana, Florence.

Die aanvanklike titel was Legenda sanctorum ("Legende oor die heiliges"), maar dit het onder die titel Legenda aurea ("Goue legende") gewild geword. Dit het die gewildheid van vorige versamelings oor heiliges verbygesteek: die Abbreviatio in gestis et miraculis sanctorum van die Dominikaanse kroniekskrywer Jean de Mailly en die Epilogus in gestis sanctorum van die Dominikaanse prediker Bartholomew van Trente. Toe drukwerk in 1450 uitgevind is, het uitgawes vinnig verskyn – nie net in Latyn nie, maar in feitlik elke groot Europese taal.[3]

Voor 1501 is meer uitgawes van Legenda aurea gedruk as van die Bybel[2] en in die Middeleeue was dit een van die mees gedrukte boeke.[3] Dit was een van die eerste boeke wat William Caxton in Engels gepubliseer het; Caxton se weergawe het in 1483 verskyn en sy vertaling is in 1527 'n negende keer gedruk.[4]

Die boek is in eenvoudige, leesbare Latyn geskryf en is vir sy stories gelees. Elke hoofstuk gaan oor 'n ander heilige of Christelike fees. Die boek word beskou as die naaste aan 'n ensiklopedie van Middeleeuse heiliges wat tot vandag bewaar gebly het.

Lewe van die heiliges

[wysig | wysig bron]
'n Uittreksel uit die manuskrip "Heiliglevens in het Middelnederlands". 'n 15de-eeuse eksemplaar van die tweede deel van die Legenda Aurea.[5]

Die boek bevat tradisionele vertellings oor die heiliges wat destyds vereer is en dit word volgens hulle feesdae gerangskik. Jacobus da Varagine volg min of meer dieselfde patroon met elke hoofstuk: die etimologie van die heilige se naam, 'n vertelling oor sy lewe, 'n lys wonderwerke deur die heilige, en dan 'n lys verwysings oor waar die inligting gekry is.[3]

Die etimologie van die naam is dikwels heel vergesog.[3] So word in die hoofstuk oor Silvester vertel sy naam kom van "lig" (sile of sol) en "aarde" (terra) en beteken dus "lig van die aarde, dus van die kerk". Hy gee dan ook ander betekenisse van die naam.[6] As 'n Latynse skrywer moes Jacobus da Varagine egter geweet het Silvester is 'n algemene Latynse naam en beteken bloot "van die woud" (silvas = woud). Daar word in die teks op die korrekte afleiding gesinspeel, maar die vergesogte verduidelikings word ook gegee.

Middeleeuse siening van Mohammed

[wysig | wysig bron]

Die hoofstuk "Sint Pelagius, Pous en die Geskiedenis van die Lombarde" begin met die verhaal van sint Pelagius, en behandel dan ook gebeure om die oorsprong en geskiedenis van die Lombarde in Europa tot in die 7de eeu, toe die storie van Mohammed begin.[7]

In die storie word gesê "Magumeth (Mahomet, Muhammad)" is 'n "valse profeet en towenaar", en word vertel van sy vroeë lewe, reise as 'n handelaar en sy huwelik met die weduwee Khadija. Daar word beweer sy "visioene" is die gevolg van epileptiese toevalle en inmengings deur 'n Nestoriaanse monnik met die naam Sergius.[8] Dié hoofstuk weerspieël die Middeleeuse Christelike begrip van die geloofsooruigings van Sarasene en ander Moslems. Dit is dalk vanweë dié lang geskiedenis dat vroeë eksemplare van die hele werk soms bekend was as Historia Lombardica.[3]

Wonderverhale van relieke

[wysig | wysig bron]

Baie van die verhale bevat ook wonderwerke, soos vertel deur mense wat 'n beroep om hulp op die spesifieke heilige gedoen of die heilige se relieke gebruik het. So 'n verhaal is die een oor sint Agatha; Jacobus da Varagine vertel van ongelowiges in Catanië wat die relieke van sint Agatha gebruik het om 'n uitbarsting van die berg Etna te voorkom:

'n Jaar nadat sy 'n heilige geword het, het 'n groot brand ontstaan wat van die berg af na die stad aangekom het. Dit was so warm dat dit die aarde en klippe gebrand het. Die ongelowiges het toe na die graf van sint Agatha gehardloop en die kleed wat daaroor gegooi is, teen die vlamme gehou. Op die negende dag, haar feesdag, het die brand opgehou toe dit by die kleed kom, en dit het glo gewys dat God die stad teen die brand beskerm het danksy sint Agatha.[9]

Maria Magdalena se seereis

[wysig | wysig bron]

In sy weergawe van Maria Magdalena se lewe was sy ontsettend ryk, mooi en sensueel,[10] maar sy het haar lewe van rykdom en sonde prysgegee om 'n getroue volgeling van Jesus te word.[11][11] Altesaam 14 jaar ná Jesus se kruisiging het 'n klomp ongelowiges Maria, Marta en ander Christene in 'n boot sonder roeispane op die Middellandse See gelos om te sterf.[10]

Die boot spoel wonder bo wonder in Marseille in Suid-Frankryk uit. Maria oorreed die stad se goewerneur om nie offerande aan 'n afgod te bring nie en om hom tot die Christendom te bekeer. Sy bewys God se krag deur suksesvol tot Hom te bid om die goewerneur se vrou swanger te maak. Die goewerneur en sy vrou seil daarna na Rome om die apostel Petrus te ontmoet, maar hulle skip beland in 'n storm en die vrou begin kraam as gevolg daarvan. Die vrou sterf nadat die goewerneur haar met die baba aan haar bors op 'n eiland agtergelaat het. Die goewerneur bring twee jaar saam met Petrus in Rome deur en op pad huis toe doen hy die eiland aan en ontdek die baba het, danksy Maria Magdalena se langafstand-voorbidding, twee jaar lank op sy oorlede ma se moedersmelk oorleef. Daarna staan die goewerneur se vrou uit die dood op en vertel vir hom Maria Magdalena het haar weer lewend gemaak.[10]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ Hilary Maddocks, "Pictures for aristocrats: the manuscripts of the Légende dorée", in Margaret M. Manion, Bernard James Muir, eds. Medieval texts and images: studies of manuscripts from the Middle Ages 1991:2; a study of the systemization of the Latin manuscripts of the Legenda aurea is B. Fleith, "Le classement des quelque 1000 manuscrits de la Legenda aurea latine en vue de l'éstablissement d'une histoire de la tradition" in Brenda Dunn-Lardeau, ed. Legenda Aurea: sept siècles de diffusion", 1986:19-24
  2. ↑ 2,0 2,1 Sherry L. Reames, The Legenda Aurea: a reexamination of its paradoxical history, University of Wisconsin, 1985.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Hamer, Richard (1998). "Introduction". The Golden Legend: Selections. Penguin Books. ISBN 0140446486.
  4. ↑ Jacobus (de Vorágine) (1973). The Golden Legend. CUP Archive. pp. 8–. GGKEY:DE1HSY5K6AF. Besoek op 16 November 2012.
  5. ↑ "Heiligenlevens in het Middelnederlands[manuscript]". lib.ugent.be. Besoek op 26 Augustus 2020.
  6. ↑ "The Life of St. Sylvester." Geargiveer 25 September 2012 op Wayback Machine The Golden Legend or Lives of the Saints. Saamgestel deur Jacobus de Varagine. Vert. William Caxton. red. F.S. Ellis. By www.Aug.edu/augusta/iconography/goldenLegend, Augusta State University.
  7. ↑ Varagine, Jacobus De (11 April 2018). The Golden Legend: Readings on the Saints. Princeton University Press. ISBN 978-0691154077. Besoek op 11 April 2018 – via Google Books.
  8. ↑ Varagine, Jacobus De (11 April 2018). The Golden Legend: Readings on the Saints. Princeton University Press. ISBN 978-0691154077. Besoek op 11 April 2018 – via Google Books.
  9. ↑ "The Life of St. Agatha." Geargiveer 1 Augustus 2012 op Wayback Machine The Golden Legend of Lives of the Saints. Saamgestel deur Jacobus de Varagine. Vert. William Caxton. red. F.S. Ellis. Londen: Temple Classics, 1900. By www.Aug.edu/augusta/iconography/goldenLegend, Augusta State University.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 Ehrman, Bart D. (2014), How Jesus Became God: The Exaltation of a Jewish Preacher from Galilee, New York City, New York: HarperOne, ISBN 978-0-06-177818-6 
  11. ↑ 11,0 11,1 Erhardt, Michelle; Morris, Amy (2012), "Introduction", Mary Magdalene: Iconographic Studies from the Middle Ages to the Baroque, Studies in Religion and the Arts, Leiden, Nederland: Brill, ISBN 978-90-04-23224-2, https://books.google.com/books?id=Q5eTCY1nZuYC&q=Mary Magdalene Golden Legend&pg=PA7 

Skakels

[wysig | wysig bron]
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Legenda_aurea&oldid=2448525"