Klaas van Wyk de Vries

Dr. Klaas Speleveld van Wyk de Vries
Dr. Klaas Speleveld van Wyk de Vries
Naam	Klaas Speleveld van Wyk de Vries
Geboorte	11 Oktober 1919 Pretoria, Suid-Afrika
Sterfte	10 Oktober 1978 Pretoria, Suid-Afrika
Kerkverband	Gereformeerd
Gemeente(s)	Alberton/Eikenhof (1946–'52) Bloemfontein-Suid (1952–'55) Pretoria-Oos (1958–'78)
Jare aktief	1946–1978
Kweekskool	Teologiese Skool Potchefstroom

Dr. Klaas Speleveld van Wyk de Vries (Pretoria, Suid-Afrika, 11 Oktober 1919 – Pretoria, 10 Oktober 1978) was ’n predikant in die Gereformeerde Kerk.

Herkoms en opleiding

Proff. S. du Toit, C.J.H. de Wet en J.D. Toit by die studente aan die Teologiese Skool Potchefstroom, 1944. Die studente en professore aan die Teologiese Skool Potchefstroom, 1944. Agter: S.P. du Plessis, P.W. Buys, M.J.P. Olivier (van die NG Kerk), C. Hattingh, G.P. Scheepers en Tjaart Steyn. Middel: G.P.L. van der Linde, proff. Fanus du Toit, Casparus de Wet en Totius, en K. van Wyk de Vries. Voor: D. Kempff, J.C. Kruger en M.J. Booysen.

Van Wyk de Vries was die jonger broer van regter Jan van Wyk de Vries en die vierde kind van Wytze van Wyk de Vries, 'n immigrant uit Sneek, Friesland, in diens van die Nederlandsche Zuid-Afrikaansche Spoorweg-Maatschappij (NZASM), en sy vrou, Anna Bastiana Last. Hy het sy skoolloopbaan aan die Laerskool Oosteind begin en in 1937 aan die Afrikaanse Hoër Seunskool in Pretoria gematrikuleer, waarna hy die volgende jaar met die oog op studie in die geneeskunde as student aan die Universiteit van Pretoria ingeskryf het. Maar hy het oortuig geraak van sy roeping as predikant en na Potchefstroom vertrek waar hy die B.A.- in 1941 en die B.D.-graad in 1944 met lof aan die destydse Potchefstroomse Universiteitskollege vir Christelike Hoër Onderwys (PUK vir CHO) behaal het. In 1945 het hy ook met lof in die kandidaatseksamen van die Teologiese Skool van die Gereformeerde Kerk in Suid-Afrika geslaag, in 1947 het hy die M. Div.-graad behaal en twee jaar daarna op 'n onderwerp in dogmatiek gepromoveer, naamlik "Die realiteit van die Koninkryk van God".

Van Wyk de Vries het hom tydens sy studentejare as leier en vurige Afrikanernasionalis onderskei. Hy het twee jaar as voorsitter van die studenteraad van die PUK vir CHO opgetree, was voorsitter van die plaaslike tak van die Afrikaanse Nasionale Studentebond (ANS) (later bekend as die Afrikaanse Studentebond) en het 'n medalje vir sy voortreflike bydrae tot die studentelewe van die raad van die Universiteitskollege ontvang.

Loopbaan

Kuratore en professore van die Teologiese Skool Potchefstroom, 1968. Voorste ry. Ds. I.J. Lessing, prof. S.P. van der Walt, ds. A.A. Venter, prof. G.C.P. van der Vyver, ds. J. Postma. Tweede ry: Prof. J.P. Jooste, ds. T. Steyn, dr. B. Spoelstra, ds. M. Postma, proff. H. du Plessis, S.J. van der Walt, prof. W.J. Snyman. Derde ry: di. L.J. Buys, B.J. Lombard, J.F. du Plooy, dr. K.S. van Wyk de Vries, prof. S. du Toit.

Studente, dosente en besoekende predikante neem in April 1949 tydens die Sinode van die GKSA afskeid van Totius by die Teologiese Skool Potchefstroom. Eerste ry: D.F. Malan, G.P. Scheepers, C. Hatting, L.J. Botha, P.W. Buys, S.C.W. Duvenage, P.W. van der Walt, W.J. Postma, G.P.L. van der Linde, J.J.S. Venter, G.C.P. van der Vyver, M.J. Booyens, S.J. du Plessis, K.S. van Wyk de Vries. Tweede ry: J.V. Coetzee, P.J. Venter, P.J. Coetzee, J.W.J. van Ruyssen, D.J. van der Walt, H.G. Stoker, J.C. van der Walt, J.H. Boneschans, prof. J.D. du Toit, B.J. de Klerk, D.G Venter, A.S.E. Yssel, H.S. van Jaarsveld, H.J. Venter, D.N. Kotzé, N.T. Snyman. Derde ry: D.C.S. van der Merwe, B.R. Kruger, J. Postma, R.S.J. van Wyk, M. Postma, J.L. de Bruin, C.E.G. Malan, J.J.H. Booysen, B.J. de Klerk, A.L. Aucamp, J.A. Schutte, I.J. van der Walt, L.S. Van der Walt, S. du Toit, A. Duvenage, W.J. Snyman, P.J.S. de Klerk, T.T. Spoelstra.Vierde ry: D.J. Delport, J.L. Vorster, J.P. Jooste, A.A. Venter, J.F. du Plooy, H.F.V. Kruger, Jacs van Rooy, I.J. Lessing, J.M. de Wet, S.P. van der Walt, P.J. de Klerk.

Ds. Van Wyk de Vries en sewe van sy swaers op die Sinode van die Gereformeerde Kerk te Potchefstroom, waarskynlik 1959. Voor: J.P. de Villiers, ouderling van Stilfontein, dr. J.A. Schutte, predikant van Johannesburg-Noord, dr. J.M. de Wet, predikant van Reitz/Lindley, dr. K.S. van Wyk de Vries, sekretaris vir katkisasie, Potchefstroom. Agter: ds. Peet Venter, predikant van Rustenburg, dr. Hertzog Venter, lid van die deputaatskap vir die uitgee van die Handelinge van die Sinode en senior lektor aan die PU vir CHO, L. Venter, ouderling van Uitenhage, ds. W. Venter, predikant van Middelburg, Transvaal.

As predikant het Van Wyk de Vries die Gereformeerde kerke Alberton/Eikenhof (1946–'52) en Bloemfontein-Suid (1952–'55) bedien, waarna hy drie jaar as sekretaris van die Deputate vir Katkisasie in Potchefstroom opgetree het. Eindelik was hy sowat 20 jaar lank van 1958 tot 1978 werksaam as predikant van die destydse Gereformeerde kerk Pretoria-Oos.

Dr. Bouke Spoelstra skryf in die Suid-Afrikaanse Biografiese Woordeboek, deel V Van Wyk de Vries het hom as gedeë prediker wat steeds student gebly het, onderskei en was 'n yweraar vir 'n Christelike nasionale ouerskoolstelsel. Hoewel hy in 1973 vir die beroep as hoogleraar in etiek en apologetiek na die Teologiese Skool op Potchefstroom bedank het, het hy as kurator van dié inrigting groot invloed uitgeoefen om die opleiding van voornemende predikante op 'n hoë peil te hou. Ook het hy – met die oog op kategetiese onderrig en jeuglektuur – 'n maandelikse publikasie, Die Katkisant, behartig en Die Slingervel, 'n Christelike maandblad vir kinders, die lig laat sien. As deputaat vir publikasies het hy 'n leidende aandeel gehad by die publikasie van Die Kerkblad in koerantvorm. As stigter van die Gereformeerde Teologiese Vereniging was hy verantwoordelik vir die totstandbrenging van die teologiese tydskrif In die Skriflig, wat hy jare lank geredigeer en vanuit sy huis uitgegee het. Tot sy dood het hy 'n belangrike rol gespeel by die hervertaling en verkorting van die liturgiese formuliere in Afrikaans.

Dr. Spoelstra skryf: "Hy het met visie, daadkrag en deursettingsvermoë die Gereformeerde Stigting as welsynsorganisasie uitgebou." So is barmhartigheidswerk op plaaslike inisiatief en verantwoordelikheid van Pretoria-Oos se kerkraad gefloteer om bejaardes in Nebohof (1961) te versorg en huisvesting aan jong mense in Ararat (1966) te verleen. Deur sy versiendheid en sakevernuf is die versorging van bejaardes in woonstelblokke rondom die kerkgebou in Troyestraat, Sunnyside, uitgebrei en opgevolg met bejaardeversorging op Winklespruit (aan KwaZulu-Natal se kus), Pretoria-Noord en Krugersdorp.

Van Wyk de Vries het hom sterk beywer vir die bevordering van die immigrasie van stam- en godsdiensgenote. Hy het 'n skema vir immigrantevoorligting in samewerking met die departement vir immigrasie aangevoor en het in 1968 en 1971 ses maande lank in dié verband in Nederland gewerk. Hy het veral belanggestel in die kerklike betrekkinge op ekumeniese gebied en is in 1976 as voorsitter van die Nasionale Sinode van die Gereformeerde Kerk in Suid-Afrika gekies. Onder sy leiding is die besluit geneem waardeur dié Sinode sy eeu oue bande met die Gereformeerde Kerke in Nederland op grond van hul leerstellige koersverandering verbreek het. Hy het die samelewing op verskillende terreine gedien en was tot sy dood lid van die Appèlraad oor Publikasies. Hy is in die Rebeccastraat-begraafplaas in Pretoria begrawe.

Gesinslewe

Uit sy huwelik op 27 Julie 1946 met Catharina Cornelia (Doempie) Venter is vier seuns en ’n dogter gebore: Wytze, Klaas, An, Hendrik en Jan. An is oorlede op 17 Augustus 2017. In daardie jaar was Klaas oorsee, Wytze in Pretoria en Jan in Durban.

Bronne

• (af) Spoelstra, dr. Bouke in De Bruyn, ds. F.R.P (et al.) 1978. Almanak van die Gereformeerde Kerk in Suid-Afrika vir die jaar 1979. Potchefstroom: Administratiewe Buro.
• (af) Spoelstra, dr. Bouke in Beyers, C.J. (hoofred.). 1987. Suid-Afrikaanse Biografiese Woordeboek, deel V. Pretoria: Raad vir Geesteswetenskaplike Navorsing.