Kepler-voorwerp van belang
’n Kepler-voorwerp van belang of KOI (van die Engelse Kepler Object of Interest) is ’n ster wat deur die Kepler-ruimteteleskoop dopgehou word en moontlik een of meer eksoplanete het wat voor die ster verbybeweeg. Daar is ’n lys van 150 000 KOI's wat deur sterrekundiges geteiken is om dop te hou. Dié sterre is weer deel van ’n katalogus van al 13,2 miljoen sterre in Kepler se sigveld, die Kepler Input Catalog (KIC). ’n KOI ondergaan ’n periodieke verdowwing, wat dui op ’n onsigbare planeet wat tussen die ster en die Aarde verbybeweeg en dus ’n deel van die ster verduister. So ’n verdowwing is nie ’n aanduiding dat daar wel ’n eksoplaneet is nie omdat dit ook deur ander verskynsels veroorsaak kan word, soos ’n dubbelster op die agtergrond. Dus is die meeste KOI's nog nie bevestigde planeetstelsels nie.
Geskiedenis
[wysig | wysig bron]Die eerste bekendmaking van ’n lys KOI's was op 15 Junie 2010; dit het 306 sterre bevat wat vermoedelik eksoplanete het en was gebaseer op waarnemings tussen 2 Mei en 16 September 2009. Daar is ook aangekondig nog 400 KOI's is ontdek, maar dat hulle eers later bekend gemaak sou word ná opvolgwaarnemings deur lede van die Kepler-span.[1]
Op 1 Februarie 2011 is nog ’n lys van 1 235 kandidaatplanete om 997 sterre bekend gemaak uit waarnemings wat in dieselfde tyd gemaak is.[2]
Naamgewing
[wysig | wysig bron]Sterre wat beskou word as kandidate vir planete kry die naam "KOI", gevolg deur ’n heelgetal. Vir elke stel periodieke planeetverbygange wat met ’n spesifieke KOI verbind word, word ’n desimale breuk met twee syfers agteraan die ster se KOI-nommer gevoeg. Die eerste kandidaatplaneet van die ster KOI 718 sal byvoorbeeld die nommer KOI 718.01 kry, die tweede KOI 718.02 en die derde KOI 718.03.[2] As die kandidaatplaneet as ’n werklike eksoplaneet bevestig word (sien onder), kry die ster die naam "Kepler" gevolg deur ’n koppelteken en ’n heelgetal, byvoorbeeld Kepler-20. Die eksoplaneet kry dieselfde naam gevolg deur ’n letter in die volgorde waarin hulle ontdek is met "b" die eerste planeet, byvoorbeeld Kepler-20b, Kepler-20c, ens.
Kepler-data oor KOI's
[wysig | wysig bron]Vir elk van die 150 000 sterre wat dopgehou word, is daar ramings van die oppervlaktemperatuur, radius, oppervlakswaartekrag en massa. Dit is afgelei van fotometriese waarnemings. Vir elke KOI is daar ook data oor elke verbygangsein: die diepte, duur en periodisiteit van die sein. As aangeneem word dié sein is vanweë ’n eksoplaneet, kan die data gebruik word om die grootte van die planeet in vergelyking met sy ster, die afstand van die planeet relatief tot die grootte van die ster en die wentelperiode van die planeet uit te werk. Tesame met die data oor die ster wat voorheen genoem is, kan die werklike grootte van die planeet, sy afstand van die ster af en sy temperatuur beraam word.[1][3]
Nadat ’n kandidaatplaneet ontdek is, moet bykomende waarnemings gedoen word om te bevestig dat die ster se verdowwing wel deur ’n eksoplaneet veroorsaak word. Verskeie tegnieke word aangewend om te verseker dit word nie deur ander faktore soos ’n dubbelster op die agtergrond veroorsaak nie.
KOI's met bevestigde planete
[wysig | wysig bron]Tot in Julie 2013 het Kepler 134 bevestigde eksoplanete in 76 planeetstelsels ontdek, met nog 3 277 moontlike kandidate.[4]
Die eerste drie sterre met planete wat Kepler waargeneem het, het die name Kepler-1, Kepler-2 en Kepler-3 gekry en het planete wat voorheen van die Aarde af ontdek en weer deur Kepler gesien is. Hulle het reeds ander name gehad: GSC 03549-02811, HAT-P-7 en HAT-P-11.[5]
Agt sterre met seine wat op planete dui, is vir die eerste keer deur Kepler waargeneem en hul planete is sedertdien deur die Kepler-span bevestig. Dié sterre is: KOI 7, KOI 18, KOI 17, KOI 97, KOI 10, KOI 377, KOI 72 en KOI 157. Van hulle het twee sterre meer as een bevestigde planeet: KOI 377 en KOI 157 (onderskeidelik 3 en 6).[5]
Een van die laaste planete wat bevestig is, is Kepler-69c, ’n Aardtipe-planeet in die bewoonbare sone van ’n Sontipe-ster en ’n "groot kandidaat om buiteruimtelike lewe te huisves".[6]
Dié aankondiging op 7 Januarie 2013 is in April van dieselfde jaar opgevolg met die bevestiging van nog drie Aardtipe-planete: Kepler-62e, Kepler-62f en Kepler-69c. Hulle kom voor in die bewoonbare sone van hul onderskeie sterre, Kepler-62 en Kepler-69.[7][8][9] ’n Meer onlangse studie het gewys Kepler 69c is dalk meer soos Venus en dus waarskynlik nie bewoonbaar nie.[10]
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ 1,0 1,1 Borucki, William J; et al. (2010). "Characteristics of Kepler planetary candidates based on the first data set: the majority are found to be Neptune-size and smaller".
- ↑ 2,0 2,1 Borucki, William J; et al. (2010). "Characteristics of Kepler planetary candidates based on the first data set: the majority are found to be Neptune-size and smaller".
- ↑ Seager, Sara (2010). "Exoplanet Transits and Occultations by Joshua N. Winn". Exoplanets. University of Arizona Press. pp. 55–78. ISBN 978-0-8165-2945-2.
- ↑ Wall, Mike (14 Junie 2013). "Ailing NASA Telescope Spots 503 New Alien Planet Candidates". Space.com (in Engels). TechMediaNetwork. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 8 Mei 2020. Besoek op 15 Junie 2013.
- ↑ 5,0 5,1 "Kepler Discoveries". NASA. 8 Februarie 2011. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 April 2017. Besoek op 12 Februarie 2011.
- ↑ Moskowitz, Clara (9 Januarie 2013). "Most Earth-Like Alien Planet Possibly Found" (in Engels). Space.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 16 Mei 2020. Besoek op 9 Januarie 2013.
- ↑ Johnson, Michele; Harrington, J.D. (18 April 2013). "NASA's Kepler Discovers Its Smallest 'Habitable Zone' Planets to Date" (in Engels). Nasa. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 8 Mei 2020. Besoek op 18 April 2013.
- ↑ Overbye, Dennis (18 April 2013). "2 Good Places to Live, 1,200 Light-Years Away". New York Times (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 10 Mei 2020. Besoek op 18 April 2013.
- ↑ "NASA's Kepler Discovers Its Smallest 'Habitable Zone' Planets to Date" (in Engels). YouTube. 18 April 2013. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 28 Desember 2013. Besoek op 19 April 2013.
- ↑ Kane, Stephen (2013). "A Potential Super-Venus in the Kepler-69 System". arXiv. 770 (2): L20. arXiv:1305.2933. Bibcode:2013ApJ...770L..20K. doi:10.1088/2041-8205/770/2/L20.
Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
