Hissène Habré

Hissène Habré
5de President van Tsjad
Ampstermyn 7 Junie 1982 – 1 Desember 1990
Eerste minister	Djidingar Dono Ngardoum
Voorafgegaan deur	Goukouni Oueddei
Opgevolg deur	Idriss Déby
1ste
Ampstermyn 29 Augustus 1978 – 23 Maart 1979
Voorafgegaan deur	François Tombalbaye (as premier van koloniale Tsjad)
Opgevolg deur	Djidingar Dono Ngardoum
Persoonlike besonderhede
Gebore	13 Augustus 1942 (1942-08-13) Faya-Largeau, Frans-Ekwatoriaal-Afrika
Sterf	24 Augustus 2021 (op 79) Dakar
Politieke party	FROLINAT
Eggenoot/-note	Fatime Raymonde
Alma mater	École nationale de la France d'Outre-Mer Aosta Valley University University of Paris II Panthéon-Assas
Lojaliteit	Tsjad
Diens/Tak	Weermag van Tsjad

Hissène Habré (Faya-Largeau, 13 Augustus 1942 – Dakar 24 Augustus 2021), was die president van Tsjad van 1982 totdat hy omvergewerp is in 1990. Die Habréregering is gekenmerk deur die voortdurende skending van menseregte en is deur die NRO Human Rights Watch as die Pinochet van Afrika" geklassifiseer.

Die begin

Habré is in 1942 in Tsjad gebore, toe sy land nog 'n kolonie van Frankryk was. Hy behoort tot die Tubu-etniese stam. Nadat hy sy laerskool studies voltooi het, het hy in 'n Franse koloniale administratiewe posisie begin werk. Hy het sy meerderes beïndruk en het 'n beurs ontvang om in Frankryk te gaan studeer. Nadat hy sy studies in politieke wetenskap in Parys voltooi het, keer hy in 1971 terug na Tsjad.

Nadat hy kort in die regering gewerk het, reis Habré op 'n diplomatieke sending na Tripoli om twee Tsjadiese rebelleleiers te oortuig om hul wapens neer te lê. Daar gekom, het Habré hom egter by die Forces Armées du Nord of FAN aangesluit. Die FAN was in die noorde van die land bedrywig, en is hoofsaaklik saamgestel deur mense van die nomadiese Tubu-stam, en staan onder die bevel van Goukouni Oueddei. Lede van die FAN het weggebreek om Frolinat te vorm, onder bevel van Abba Siddick.

Op 21 April 1974 het 'n kommando onder bevel van Habré drie Europese burgers in die oase van Bardai in die vulkaniese streek van Tibesti ontvoer. Habré se doel was om die gyselaars teen die betaling van 10 miljoen frank vry te laat, maar een van die gyselaars is tydens 'n aanranding dood. In 1975 het 'n ander gyselaar ontsnap, maar die laaste gyselaar, Françoise Claustre, is eers op 1 Februarie 1977 vrygelaat, ten spyte van die Franse ingryping, aangesien haar man 'n diplomaat was.

Die ontvoering het uiteindelik Habré en Oueddei verdeel, hoewel Habré al lank krities was oor Moeammar al-Ghaddafi se inmenging in FAN-besluite. Na die skeuring het Habré voortgegaan om sy gewapende magte FAN te noem. Kort na hierdie onderbreking, in 1975, val Libië Tsjad binne en annekteer die Aouzou-strook.

Op 29 Augustus 1978 word Habré deur president Félix Malloum, wat sedert 1975 regeer en wat voormalige rebelle in die regering aangestel het, as premier aangestel. Sy ampstermyn is egter 'n jaar later saam met die regering van Malloum beëindig toe Goukouni Oueddei aan bewind gekom het. Op soek na nasionale versoening, het Oueddei vir Habré as minister van verdediging aangestel, maar geïrriteerd deur die Libiese invloed in Tsjad, het laasgenoemde steun van die Verenigde State gekry om Libiese magte uit sy land te verdryf en Oueddei omver te werp.

Pad na die Presidensie

Habré het op 7 Junie 1982 'n staatsgreep teen Oueddei geloods en homself as president aangestel. Hy het die amp van premier afgeskaf. Om sy mag te beveilig, het hy polisiemagte met 'n politieke mandaat, die Direction de la Documentation et de la Sécurité (DDS) tot stand gebring. Met die hulp van sy geheime polisie het Habré daarin geslaag om baie opponente vas te trek en tereg te stel. Volgens die NRO Human Rights Watch is ongeveer 40 000 mense om politieke redes tydens sy regeringtydperk vermoor en nog 200 000 gemartel. Die aanklagte sluit in summiere teregstellings, marteling en verkragting tussen 1982 en 1990.

Teen 1983 is Libiese troepe uit Tsjad verdryf, behalwe enkele gebiede in die noorde. Teen 1987 is die Libiërs finaal uit Tsjad verdryf en die oorlog is beëindig. Sy oorwinning het egter die einde van Westerse hulp beteken en Habré se politieke situasie het uiters wankelrig geword. Die Zaghawa etniese groep het daarin geslaag om onder leiding van Idriss Déby sy regering op 1 Desember 1990 omver te werp. Habré vlug na Senegal en Déby word as president aangestel.

Uitleweringspogings

Habré word daarvan beskuldig dat hy verantwoordelik was vir drie etniese vervolgings wat in 1984, 1987 en 1989 uitgevoer is teen mededingende etniese groepe. In September 2005, word hy in 'n Belgiese hof aangekla van misdade teen die mensdom, marteling, oorlogmisdade, en ander menseregteskendings. Sedert sy aankoms in Senegal is Habré in huisarres in Dakar. Alhoewel die Europese Parlement en die Afrika-unie Senegal versoek het om Habré na België uit te lewer om verhoor te word, het die Senegalese regering geweier. Die Senegalese regering het sy eie spesiale oorlogsmisdadigerhof geskep om Habré te verhoor, met die doel om die druk vanaf die Afrika-unie te verlig.

Op 30 Mei 2016 het die hof Habré skuldig bevind aan misdade teen die mensdom, verkragting, gedwonge slawerny, vrywillige manslag, massiewe en stelselmatige praktyk van summiere teregstellings, ontvoering van persone, marteling en onmenslike dade, waarvoor hy lewenslange tronkstraf sal uitdien.

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Hissène Habré.