Gereformeerde kerk Bulawayo
| Gereformeerde Kerk Bulawayo | ||
| ||
| Sluit in | Bulawayo | |
| Klassis | Trans-Limpopo | |
| Huidige predikant(e) | M. Schalekamp (laaste) | |
| Belydende lidmate | 40 (1978) | |
| Dooplidmate | 14 (1978) | |
| Geskiedenis | ||
| Stigtingsdatum | 29 November 1952 | |
| Eerste predikant | H.J. Krüger | |
| Datum ontbind | 1981 | |
Die Gereformeerde kerk Bulawayo was 'n gemeente van die GKSA in Zimbabwe.
Die gemeente is in 1952 gestig en het bestaan uit 'n gedeelte in en om die stad Bulawayo, Gatooma (Kadoma), Redcliffe, Wankie (Hwange), Fort Victoria (Masvingo), Nuanetsi, Enkeldoorn (Chivhu) en van 1960 af ook Francistown in (toe nog) Betsjoeanaland.
In 1960 was hier 101 belydende en 87 dooplidmate. Die gemeente het in 1981 ontbind.
Geskiedenis tot 1964
[wysig | wysig bron]
Ds. H.J. Krüger, van 1954 tot 1946 Bulawayo se eerste leraar, die predikant wat die langste in enige gemeente in Klassis Trans-Limpopo gedien het, het in 1964 ’n oorsig van die gemeente se geskiedenis tot Gedenkalbum van die Gereformeerde Kerk in Suid-Rhodesië 1914–1964 bygedra.
Die ontstaansgeskiedenis het hy uit die notuleboek aangehaal: "Notule van die Gemeentevergadering gehou te Gwelo op 29 November 1952 om 7 uur nm. Die Voorsitter, ds. P.J. Opperman van Lusaka (konsulent van die Geref. Gemeente, Enkeldoorn), open die vergadering en laat sing Ps. 43:3, 4. Almal word welkom geheet deur die Voorsitter insonderheid ds. Kruger (G.H. J.) en familie van die Laeveld, Transvaal, asook die deputate van Lusaka en Nkana, Noord-Rhodesië.
"Die Voorsitter gee ’n uiteensetting van die doel van hierdie Gemeentevergadering: Dat die Gemeente moet oorweeg of ons sal afstig tot ’n selfstandige Geref. Gemeente. Hy gee twee hoofredes vir hierdie gewigtige saak, nl. 1. ’n Gemeente in hierdie deel van Suid-Rhodesië het groot behoefte aan meerdere bearbeiding en bediening van Woord en Sakramente. Die uitbreiding van lidmatetal het byna verdriedubbel. 2. Vir een predikant het dit onmoontlik geword om die hele Suid-Rhodesië deeglik te bearbei.
"Die Klassis Rustenburg in sitting byeen te Brits op 1 Oktober 1952 het sy goedkeuring geheg aan die versoek om af te stig volgens die Akte van Afstigting. Die Voorsitter gee nou die kerkraad en gemeente geleentheid om iets te sê oor bostaande. Daar is niemand wat iets wil sê oor die saak nie en die Voorsitter lei af dat die saak duidelik gestel is. Die Voorsitter vra voorstelle van die broeders lidmate dat oorgegaan moet word tot stigting van ’n afsonderlike gemeente. Br. F. Barnard stel dit voor en word gesekondeer deur broeders J. van Jaarsveld en J. Diedericks." Daarmee is die gemeente van Bulawayo gestig. Ds. Krüger skryf: "Die groot oomblik is verby, die spanning gebreek en ’n nuwe selfstandige gemeente van onse Here Jesus het die lewenslig aanskou, bestaande uit 126 belydende lede en 81 dooplidmate. Soos in alle vorme van lewe wat ’n stryd voer om te bestaan en versorging as ’n noodsaaklike lewensvoorwaarde ken, gaan die gemeente dadelik oor tot die verkiesing van broeders kerkraadslede, wat nog dieselfde aand met voorbereidingsdiens in hulle amp bevestig word."
Die eerste ampsdraers was: Ouderlinge: Wyk Bulawayo: br. Vermaak, br. P. J. Small; wyk Gwelo: br. J. H. van der Malen. Diakens: Wyk Bulawayo: br. Temple en br. Danie Venter. Wyk Que-Que en Gatooma: br. Steyn de Beer. Br. De Beer en Temple was nie teenwoordig op die vergadering nie en is gevolglik nie by dié geleentheid bevestig nie.
Administratiewe aangeleenthede het toe aandag geniet. Op die eerste kerkraadsgeleentheid is ’n tweetal gestel om as predikant beroep te word. Herhaalde beroepe is uitgebring sonder sukses en gevolglik is die gemeente gedurende die vakature bedien deur wyle di. J.C. van der Walt (Louis Trichardt) en G.B.S. (Rabbo) Pasch (Potgietersrust); dr. D. Kempff (Salisbury) en ds. G.H.J. Kruger (Laeveld, Transvaal). Ds. Krüger skryf sowat 10 jaar ná st bevestiging: "Met groot waardering en dankbaarheid word nog steeds deur die gemeente gewag gemaak van die werk van hierdie broeders ampsdraers."
Op ’n gemeentevergadering gehou 31 Julie 1954 is die beroep dan op ds. Krüger van Betlehem en op die kerkraadsvergadering gehou 9 Oktober 1954 is sy antwoord voorgelees. In die notule staan opgeteken: "Die kerkraad neem met innige dank kennis van die brief van ds. H.J. Krüger waarin hy die beroep aanneem."
Voorbereidings is toe getref vir die ontvangs. Die naweek van 8 tot 9 Januarie 1955 was die gemeente in feestelike stemming vir die ontvangs van die eerste predikant van die gemeente, ná ’n vakature van twee jaar. Teenwoordig by hierdie geleentheid: ouderlinge L. Schlebusch, J.H. van der Molen en diaken J.S. van Jaarsveldt. Deputate namens die Klassis: Louis Trichardt: oudl. Kruger en ds. J.C. van der Walt. Salisbury: oudl. Daan Robbertse en dr. D. Kempff. Vanaf Bethlehem is ds. Kruger vergesel deur diaken O. Venter, as verteenwoordiger van die kerkraad van Bethlehem.
Ds. Krüger skryf: "Met dankbaarheid teenoor die Here, wat nooit die werke van sy hande laat vaar nie, het die gemeente en kerkraad nou hulle hande sterk gemaak vir die groot werk van gemeentebou. ’n Eerste vereiste vir doeltreffende bearbeiding van die gemeente met sy uitgestrekte oppervlakte, was ’n motor; hiervoor het die gemeente reeds ’n groot bedrag ingesamel voor die koms van die leraar, en ’n ivoorkleurige Vauxhall trap die eerste spore van besondere bemoeiing en liefdevolle meelewing van die kerkraad na die huise van die gemeentelede wat verspreid woon oor ’n gebied groter as die provinsies Vrystaat en Natal saam."
Enkele maande later het die kerkraad verlof aan ds. Krüger toegestaan om van 25 April tot 6 Mei die Unie te besoek. Hy het as getroude man teruggekom en op 11 Mei 1955 is die eerste predikantsvrou in die gemeente verwelkom. In Desember 1955 het die pastoriepaar ’n gerieflike pastorie, deur die gemeente aangekoop in Gwelo, betrek. (Dit was die eerste en enigste gebou wat die gemeente tot op met die verskyning van die gedenkboek van 1964 besit het).
Op die vergadering van die kerkraad op 23 Julie 1960 is ’n skrywe van die kerkraad Mafeking behandel waarin Bulawayo-gemeente genader is om lidmate van Francistown, Betsjoeanaland, onder sy sorg te neem. Van toe af was daar nege wyke, naamlik: Gwelo, Gatooma, Redcliffe, Bulawayo, Wankie, Fort Victoria, Nuanetsi, Enkeldoorn en Francistown, bedien met uitgangspunt Gwelo, met wyke tot ongeveer 400 myl (640 km) daarvandaan.
"Geweldige afstande, en gevolglike hoë reiskoste en daarby ’n gedurige wisseling in lidmatetal sowel as ’n goedbeplande aanval van witmiere op die plafon van die pastorie (is dit ondergronds of bogronds?), werk saam om die voortbestaan van die gemeente in finansiële opsig te bedreig," sou ds. Krüger later skryf. So is op 11 November 1961 207 omsendbriewe, met toestemming en in opdrag van die Klassis Trans-Limpopo aan al die gemeentes in die Gereformeerde kerkverband uitgestuur waarin die besonderse nood van die gemeente gemeld en ’n oproep om vrywillige steun uit die kerkverband gedoen is.
Hierop het die gemeentes so gunstig gereageer dat die skriba-kassier, oudl. Van der Molen, op ’n kerkraadsvergadering van 28 Julie 1962 vir die eerste keer ná ’n lang tyd met blydskap kon rapporteer dat die gemeente ’n gunstige saldo in die bank gehad het. "Hierdie gulhartige gebaar van meelewing en praktiese openbaring van die kerkverband," skryf ds. Krüger, "sal altyd in dankbare herinnering van hierdie gemeente bly voortleef, en daarom voel ons ons gedronge om dit hier in besonder te vermeld."
Indertyd was die kerkraad: Ouderlinge G.S. Vermaak; J.P.A. Small; J.H. van der Molen; L. Schlebusch; F.C. Mienie; F.C. Pelser; C.F. Barnard; P.J. Meintjies; T.J. Kruger; Z.J.J. Prinsloo; J.H. Meyer; C.J.L. Els; H.A. Swart. Diakens M. Dreyer; S.W.P. Venter; R.J.P. Botes; W.C.S. de Beer; J.S. van Jaarsveld; J.C. van Tonder; Van Staden; W.J.W.T. Human; P.C. de Bruyn; J.H. de Wet Lombard; C.J. Lubbe; L. van der Mark; J.M.N. Meintjies; H.P. Prinsloo; J.M. van Heerden; J.A. Steyn; D.P. Swart; H.P.J. Kruger; F.C. Arnoldi; J.Eloff; L.S. Koekemoer en wyle (teen 1964) diaken P.A. Pelser, wat op jeugdige leef tyd verdrink het in ’n poging om sy eggenote en jongste seuntjie te red.
Ds. Krüger sluit die hoofstuk in die gedenkboek oor Bulawayo soos volg af: "Kyk ons terug, voel ons ons klein en gering teenoor so ’n liefde, so ’n versorging en die goedheid van die Here, maar tegelykertyd vervul dit ons met aanbidding en besiel dit ons tot wederliefde. Kyk ons vorentoe, dan rig ons ons oog op die Leidsman en Voleinder van die geloof, Jesus Christus, in die vaste oortuiging, dat Hy wat die werk begin het, dit ook sal voltooi. Hy verlaat nie die werke van sy hande nie en wil ook hierdie klein gemeentetjie gebruik om sy lig te versprei en sy Raadsplan te dien. Tot hiertoe het God ons gehelp. Aan Hom al die eer."
En ds. J.H. van Wyk van Salisbury, die samesteller, voeg by: "Sedert 1954 was Bulawayo nog nie een keer vakant nie en lewer ds. H.J. Krüger vir tien jaar onafgebroke diens – die langste termyn vir enige predikant in Rhodesië."
Predikante
[wysig | wysig bron]- Krüger, Hendrik Jacobus, 1954–1976 (in kombinasie met Gwelo-Gatooma)
- Schalekamp, dr. Marius, 1979–1983 (in kombinasie met Gatooma-Gwelo [later Suid-Zimbabwe genoem])
Bronne
[wysig | wysig bron]- (af) Harris, C.T., Noëth, J.G., Sarkady, N.G., Schutte, F.M. en Van Tonder, J.M. 2010. Van seringboom tot kerkgebou: die argitektoniese erfenis van die Gereformeerde Kerke. Potchefstroom: Administratiewe Buro.
- (af) Van Wyk, ds. J.H. (samesteller). 1964. Gedenkalbum by Geleentheid van die Halfeeufees van die Gereformeerde Kerk Salisbury (vroeër Enkeldoorn) 7–9 Augustus 1964. Salisbury: Kerkraad van die Gereformeerde Kerk Salisbury.
- (af) Venter, ds. A.A. (hoofred.) 1960. Almanak van die Gereformeerde Kerk in Suid-Afrika vir die jaar 1961. Potchefstroom: Administratiewe Buro.
- (af) Vogel, Willem (red.). 2015. Die Almanak van die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika vir die jaar 2016. Potchefstroom: Administratiewe Buro.