Frederick Sanger
Frederick Sanger 
| |
| |
| Gebore | 13 Augustus 1918 Rendcomb, Gloucestershire |
|---|---|
| Oorlede | 19 November 2013 Cambridge, Cambridgeshire |
| Nasionaliteit | .svg){kind=small} Verenigde Koninkryk
|
| Vakgebied | Biochemie |
| Instelling(s) | Universiteit van Cambridge Laboratorium vir Molekulêre Biologie |
| Alma mater | Sint John se Kollege, Cambridge |
| Doktorale promotor(s) | Albert Neuberger |
| Doktorale student(e) | George Brownlee Liz Blackburn Rodney Porter |
| Bekend vir | Aminosuurvolgorde van insulien Sanger se volgorde Sanger se sentrum |
| Toekennings | Nobelprys vir Chemie (1958) Koninklike Medalje (1969) Gairdner Foundation se Internasionale toekenning (1971) Copley se medalje (1977) Nobelprys vir Chemie (1980) |
Frederick Sanger (* 13 Augustus 1918 in Rendcomb, Gloucestershire; † 19 November 2013 in Cambridge, Cambridgeshire) was 'n Engelse biochemikus en tweemalige Nobelpryswenner.
Sanger was een van net vier wetenskaplikes aan wie meer as een Nobelprys toegeken is. Hy het baanbrekerswerk gedoen in die bepaling van proteïenstruktuur en het onder meer die chemiese samestelling van insulien ontrafel. Later het hy hom op DNS toegespits en 'n metode ontwikkel waardeur die struktuur van genetiese materiaal baie vinniger as voorheen bepaal kon word. Sy werk het gehelp om die nuwe terrein van biotegnologie tot stand te bring en die ontrafeling van die menslike genoom moontlik te maak.
Lewensgeskiedenis
[wysig | wysig bron]Sanger is op 13 Augustus 1918 op Rendcombe, 'n dorp in die Engelse graafskap, Gloucestershire, gebore. Sy pa was die plaaslike dokter en kweek van jongs af by Sanger 'n voorliefde vir die wetenskap en respek vir wetenskaplike navorsingsmetodes aan. Op skool blink hy nie juis akademies uit nie, maar hy kry tog toelating tot Cambridge-universiteit. Hier maak hy kennis met biochemie, destyds 'n betreklike nuwe wetenskap gemoeid met die basiese struktuur van lewende materie. Vir Sanger bied dié vak 'n opwindende geleentheid om vas te stel waaruit lewe werklik bestaan en wetenskaplik-gegronde oplossings vir mediese probleme te vind.
Sanger behaal sy BA-graad in 1939, die jaar waarin die Tweede Wêreldoorlog uitbreek. Hy weier op gewetensgronde om aan die oorlog deel te neem. Boonop is hy gretig om sy studies voort te sit en hy staan op troue met Margaret Howe. Hy kry toestemming om verder te studeer en navorsing te doen oor aminosuurmetabolisme – maar tot 1943, toe hy sy doktorsgraad verwerf en die Sangers se eersteling reeds op pad is, ontvang hy geen salaris nie. Gelukkig vir die jong egpaar kan sy welgestelde ma hulle in dié tydperk onderhou.
Sanger word in 1943 ingesluit by 'n navorsingsgroep wat die steeds grootliks onbekende struktuur van proteïene bestudeer. Hoewel nuwe tegnieke die opbreek van proteïene in klein stukkies moontlik gemaak het, lê 'n geweldige taak voor. Sanger is goed toegerus vir dié taak: Hy het 'n voorliefde vir noukeurige laboratoriumwerk, maar tog ook 'n oog vir die moontlikhede wat die span se navorsing vir die toekoms van die wetenskap inhou. Oor 'n tydperk van jare bepaal hy – met behulp van 'n nuwe metode wat hy self uitgewerk het – die presiese struktuur van insulien. Dié navorsing sou die grondslag lê vir deurbrake deur ander proteïennavorsers en hy ontvang die Nobelprys vir Chemie in 1958.[1]
Vir die beskeie Sanger beteken die prys dat hy in rus en vrede kan voortgaan met navorsing, eerder as om ook klas te gee en administratiewe werk te doen, soos wat meestal van navorsers aan akademiese inrigtings verwag word. Hy verskuif sy visier na DNS, waarvan die struktuur kort tevore deur James Watson en Francis Crick ontsyfer is.
In dié stadium is die volgorde van nukleotiede feitlik heeltemal onbekend en word vordering teen net 'n paar dosyn per jaar gemaak. Sanger veroorsaak 'n omwenteling op dié gebied deur vorendag te kom met 'n metode waardeur 300 basisse op 'n slag gelees kan word. Hy word in 1976 die eerste wetenskaplike om die hele genoom van 'n organisme te ontsyfer: Dié is wel 'n eenvoudige virus, maar dié werk lê die grondslag vir die latere Menslike Genoom-projek. In 1980 ontvang Sanger sy tweede Nobelprys – dié keer saam met twee ander molekulêre navorsers.[2]
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ "The Nobel Prize in Chemistry 1958" (in Engels). Nobelprize.org. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 8 Julie 2018. Besoek op 8 Oktober 2017.
- ↑ "The Nobel Prize in Chemistry 1980". NobelPrize.org (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 Augustus 2018. Besoek op 24 November 2020.
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Frederick Sanger.
