Ekodorp

'n Woning binne 'n ekodorp

'n Ekodorp is ’n nedersetting waar ’n gemeenskap daarna streef om maatskaplik, ekonomies en ekologies volhoubaar te leef. Party gemeenskappe poog om die bevolking tussen 50 en 150 inwoners te hou, omrede sosiologiese en antropologiese bevindinge hierdie grootte as die maksimum sosiale netwerk beskou. Groter ekodorpe kan tot 2 000 inwoners huisves, hoewel ’n netwerk van subgemeenskappe gevorm word, om ’n ekodorpmodel te skep waar al hierdie groepe saam binne ’n breër grondslag mekaar ondersteun.

Sekere ekodorpe het uitgebrei deur mense, nie noodwendig uit die lede van die gemeenskap self nie, wat op die randgebiede van die ekodorp gaan bly het en ook hul kant in die ekodorpgemeenskap bring (soos te sien by Findhorn).

Ekodorpenaars word deur hul gesamentlike ekologiese, sosio-ekonomiese en kultureel-spirituele waardes, norme en oortuigings verenig. ’n Ekodorp bestaan dikwels uit mense wat ’n alternatiewe lewenswyse bo dié van gesentraliseerde elektrisiteit-, water- en rioolstelsels verkies. Baie van hierdie inwoners sien die afskaffing van tradisionele gemeenskappe, die verspilsugtige verbruikerleefwyses , die vernietiging van natuurlike habitatte, stedelike uitbreiding, fabrieksverbouing en dat daar te veel op fossielbrandstowwe verlaat word, as tendense wat afgeweer moet word om ekologiese rampe te voorkom. Hulle stel kleinskaal-gemeenskappe wat ’n weinige invloed op die natuur uitoefen as die oplossing voor. Sulke gemeenskappe kan dikwels ook met soortgelyke dorpe as ’n netwerk mee saamwerk (soos die Wêreldwye Ekodorpnetwerk). Hierdie model van gesamentlike optrede stem met die Tienduisend Dorpies se doen en late ooreen, wat die handeldryf van goedere van regoor die wêreld ondersteun.

Omskrywing

Robert Gilman het in 1991 ’n omskrywing van ’n ekodorp bedink wat in die toekoms as die norm sou dien. Gilman beskryf ’n ekodorp as ’n

• mensskaal
• ten volle toegeruste nedersetting
• waar menslike aktiwiteite met die natuur geïntegreer word, sonder om laasgenoemde te beskadig
• op so ’n wyse dat gesonde menslike ontwikkeling kan geskied en
• wat suksesvol in die onbepaalde toekoms kan bly voortbestaan.

Onlangs het Gilman aangevoer dat nog ’n maatstaf, veeltallige inisiatief-kernpunte, bygevoeg moet word.

Geskiedenis

Die hedendaagse begeerte om ’n ekodrop te stig het voortgespruit uit die kommune-bewegings uit die 1960’s en 1970’s, wat in die middel-1980’s meer op medebehuising en ekodorpe begin fokus het. Robert en Diane Gilman het saam ’n gedagteryke studie, bekend as die Ecovillage and Sustainable Communities vir die Gaia Trust geskryf. Daar is vandag ekodorpe oor 70 lande op 6 vastelande verspreid.

Kenmerke

Die grondbeginsels waarop ekodorpe geskoei is, kan in beide landelike en stedelike gebiede toegepas word, sowel as in ontwikkelende en ontwikkelde lande. Voorstanders is opsoek na ’n volhoubare leefwyse (byvoorbeeld, vrywillige eenvoud) vir die bewoners, met die minimum handel wat buite die plaaslike gebied, of ekostreek, gedryf word. Vele voorstanders streef ook na die onafhanklikheid van die huidige infrastruktuur, terwyl ander, veral diegene wat in stedelike gebiede woonagtig is, probeer om die ekodorpstelsel met die bestaande infrastruktuur tot ’n geheel te verenig. Landelike ekodorpe word gewoonlik op organiese boerdery en permakultuur gegrond, sowel as ander benaderings wat die ekostelselfunksie en biodiversiteit bevorder. Ekodorpe, hetsy landelik of stedelik, neig om die gemeenskap en ekologiese waardes (wat ’n beginselgegronde benadering tot volhoubaarheid insluit, soos die gebruik van permakultuur) te integreer.

’n Ekodorp bou op

• Ekovriendelike infrastruktuur
• Outonomiese (selfstandige) geboue of meenthuise
• Hernieubare energie
• Permakultuur

Die doelwit van die meeste ekodorpe is om ’n volhoubare woonomgewing te wees wat, deur die betrokke terrein volhoubaar te benut, in al sy behoeftes en benodigdhede voorsien. Om selfonderhoudend te wees is egter nie altyd die doelstelling of gewenste uitkomste nie, veral omrede selfvoorsiening met doelwitte kan bots wat oor die wyer kultuur en infrastruktuur ’n betrekking het. Die organisering hiervan hang ook grootliks van die morele kode af – minimale burgerkunde word partykeer as ekowetteloosheid gekenmerk:

• plaaslike aankope om die plaaslike gemeenskap te ondersteun
• plaaslike voedselverbouing en -verspreiding
• sedelike aanskaffing van goedere sonder om laakbare verbruik te veroorsaak
• eenstemmige besluitneming as bestuursvorm
• ’n keuse om verskeidenheid te respekteer

Die benaming ekodorp moet nie met 'n mikronasie verwar word nie – laasgenoemde is 'n entiteit wat aanspraak maak op soewereiniteit maar nie amptelik deur regerings of internasionale organisasies erken word nie.

Verdere Leesbronne

Boeke

• Christian, D. 2003. Creating a Life Together: Practical Tools to Grow Ecovillages and Intentional Communities New Society Publishers. ISBN 0-86571-471-1
• Dawson, Jonathan (2006) Ecovillages: New Frontiers for Sustainability. Green Books. ISBN 1903998778
• Hill, R. and Dunbar, R. 2002. "Social Network Size in Humans." Human Nature, Vol. 14, No. 1, pp. 53–72.
• Jackson, H. and Svensson, K. 2002. Ecovillage Living: Restoring the Earth and Her People. Green Books. ISBN 1-903998-16-6
• Walker, Liz. 2005 EcoVillage at Ithaca: Pioneering a Sustainable Culture. New Society Publishers ISBN 0865715246

Artikels

• Christian, Diana L. (ed.) The Ecovillage Movement Today Geargiveer 21 Junie 2008 op Wayback Machine. Ecovillage Newsletter.
• Gilman, Robert (ed.) Living Together: Sustainable Community Development Geargiveer 11 Desember 2004 op Wayback Machine. In Context.

Eksterne skakels

• Global Ecovillage Network Geargiveer 3 Maart 2008 op Wayback Machine – lists 397 ecovillages as of January 17, 2008
• Ecovillage Directory – lists 314 ecovillages as of February 8, 2009
• Ecovillage Network of the Americas Geargiveer 16 Junie 2004 op Wayback Machine
• Red Ibérica de Ecoaldeas (Iberian network ecovillages)

Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal.