Altes Land

Middeleeuse vakwerkhuise in Stade se Hansehawe

Altes Land is 'n landskap suid van die Elberivier in Hamburg en Nedersakse wat deel uitmaak van die oorspronklike Elbemoerasgebied (Duits: Elbmarsch). Die streek behels in administratiewe opsig die dorpe Jork, Samtgemeinde Lühe en Rübke, 'n stadswyk van Neu Wulmstorf in Nedersakse, asook die Hamburgse stadsbuurte Neuenfelde, Cranz en Francop.

Met sowat 14 300 hektaar se vrugteboorde is Altes Land die grootste vrugteprodusent in Sentraal-Europa, en die sowat 1 000 vrugtebedrywe se jaarlikse omset beloop meer as 250 miljoen € (2,5 miljard ZAR). Van die vrugtebome is sowat 77 persent appel- en 12,7 persent kersiebome. In die lentetyd tussen April en Mei verander die bloeityd van kersie- en appelbome die streek in 'n landskap van pers en wit kleure en lok honderdduisende besoekers, net soos gedurende die oestyd in die najaar wanneer appels, pere en pruime ryp word.

Die twee belangrikste stede in die Alte Land is Stade en Buxtehude. Stade het 'n trotse geskiedenis wat al meer as 1 000 jaar gelede begin het en was in die Middeleeue 'n belangrike Hansestad wat in die 12de eeu selfs Hamburg oortref het. Die historiese middestad het bewaar gebly en is vandag 'n belangrike toeristebestemming. Ook die vroeëre Hansestad Buxtehude, wat omtrent 1285 deur die Bremense aartsbiskop Giselbert as 'n vesting teen die Welfe gestig is en waar Nederlandse setlaars later talle kanale aangelê het, het sy Middeleeuse stadskarakter rondom sy hawe bewaar.

Geskiedenis

Die monnik Hendrik, stigter van die Alte Land. Bronsbeeld van Carsten Eggers

Vrugtebloeisels met heuningby

Appeloes in die Alte Land

Die streek se naam, wat in Nederduits Olland genoem word, verwys na die vestiging van Nederlandse setlaars in die gebied. Die priester Hendrik uit Jacobswoude word volgens historiese dokumente, wat deur die Nederlandse geleerde prof. dr. Hendrik van der Linden bestudeer is, as die stigter van die kolonie beskou. Die eerste ooreenkoms met Nederlandse setlaars is in die jaar 1113 onder biskop Frederik van Bremen aangegaan. Ook die Altlandse dorp Hollern se naam is van die Hollandse immigrante afgelei. Vandag herinner 'n gedenkteken voor die St. Martini-et-Nicolai-kerk in Steinkirchen aan priester Hendrik, terwyl 'n tweede gieting van die beeldhouer Carsten Eggers se bronsbeeld uit die jaar 2001 voor die katedraal van Rijnsaterwoude in Nederland staan.

Die Alte Land word tradisioneel in drie sogenaamde Myle verdeel wat sones langs die Elbeoewer verteenwoordig. Die Eerste Myl tussen die Schwinge- en Lüheriviere is as die eerste sone ingedyk, en setlaars het hulle hier omtrent 1140 gevestig. Die Tweede Myl, waarvan die indyking teen die einde van die 12de eeu voltooi was, lê oos van die Eerste tussen die riviere Lühe en Este. Die indyking van die Derde Myl tussen Este en Suiderelbe is eers in die laat 15de eeu voltooi aangesien die gebied deur stormvloede bedreig en verskeie kere oorstroom is.

Die sones langs die Elberivier vorm die kerngebied van die nedersettings en behels die vrugbare Marschgrond. Dit word deur 'n moerasgordel begrens wat tot by die droë Geestgebied strek. Die vrugbaarheid van die streek het die ontstaan van 'n besondere plattelandse boerekultuur bevorder. Die dorpe is as sogenaamde Marschhufendörfer aangelê waarby die plaashuise langs die paaie opgerig is en die boerderygebiede net agter die huise begin. Tipiese argitektoniese kenmerke is ryk versierde boerehuise met pragtige pronkportale.

Die Alte Land het sedert die Middeleeue 'n selfregerende gebied gevorm. In 1885 is die Pruisiese distrik Jork gestig wat naas die Alte Land ook die stad Buxtehude en die dorp Neuland behels het. Met die ontbinding van hierdie distrik in 1932 het die gebied sy selfregerende status verloor. Die gebiede wes van die Este is by die distrik Stade ingelyf, die oostelike gebiede by die distrik Harburg. As gevolg van die Wet oor die Skepping van Groter Hamburg in 1937 is die munisipaliteite Cranz, Neuenfelde en Francop by Hamburg ingesluit en in 1938 formeel ingelyf. Die dorpe Hove en Moorende in die distrik Harburg is in 1972 by die munisipaliteit Jork ingesluit en maak nou deel uit van die distrik Stade. Vandag lê net die dorp Rübke in die distrik Harburg.

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Altes Land.