Alifatiese verbinding

Aromatiese furaan (links) en alifatiese tetrahidrofuraan (regs)

Nie-sikliese alifatiese / nie-aromatiese verbinding (butaan)

Sikliese alifatiese / nie-aromatiese verbinding (siklobutaan)

In organiese chemie word koolwaterstowwe (verbindings wat slegs uit koolstof en waterstof bestaan) in twee klasse verdeel: aromatiese verbindings en alifatiese verbindings (van Grieks aleiphar wat vet of olie beteken), ook bekend as nie-aromatiese koolwaterstowwe. Alifatiese verbindings kan siklies wees maar koolwaterstowwe met gekonjugeerde pi-stelsels wat Hückel se reel gehoorsaam word egter beskou as aromaties. Alifatiese verbindings kan versadig wees, soos heksaan, of onversadig, soos hekseen en heksyn. Oopkettingverbindings (hetsy reguit of vertak) bevat geen ringe van enige aard nie en is dus alifaties.

Struktuur

Alifatiese verbindings kan versadig wees en verbind word deur enkelbindings (alkane), of onversadig, met dubbelbindings (alkene) of drievoudige bindings (alkyne). Behalwe waterstof, kan ander elemente aan die koolstofketting gebind word, waarvan suurstof, stikstof, swawel en chloor die algemeenste is.

Die eenvoudigste alifatiese verbinding is metaan (CH₄).

Eienskappe

Die meeste alifatiese verbindings is vlambaar, wat die gebruik van koolwaterstowwe as brandstof moontlik maak, soos bv. metaan in gasvlamme en as vloeibare natuurlike gas, en asetileen (etyn) in die sweiswerk.

Voorbeelde

Formule	Naam	Strukturele formule	Formule	Naam	Strukturele formule
CH4	Metaan		C2H2	Asetileen
C2H4	Etileen		C2H6	Etaan
C3H4	Propyn		C3H6	Propeen
C3H8	Propaan		C4H6	1,2-Butadiëen
C4H6	1-Butyn		C4H8	1-Buteen
C4H10	Butaan		C5H12	n-pentaan
C6H10	Siklohekseen		C7H14	sikloheptaan
C7H14	Metielsikloheksaan		C8H8	Kubaan
C9H20	Nonaan		C10H12	Disiklopentadiëen
C10H16	Fellandreen		C10H16	α-Terpineen
C10H16	Limoneen		C11H24	Undekaan
C30H50	Skwaleen		C2nH4n	Poliëtileen