Alemanne
Die Alemanne (ook Alamanne, Allemanne) was 'n groep Germaanse volke, wat tot die groep van die Sueve behoort het, met die Semnone as die sterkste stam. Die naam verwys na 'n groepering van stamme "alle mense". In 360 het hulle nog 14 verskillende hertoë gehad. Hulle het oorspronklik tussen die Ryn en die Donau gewoon in die huidige Swabe. Vanaf 212 plunder hulle die Romeinse Ryk met reëlmaat.
Invalle op Romeins gebied
[wysig | wysig bron]'n Deel van die Sueve is deur die Lombarde, Boergondiërs e.a. na die weste gedring en in 213, tydens die bewind van keiser Caracalla, vir die eerste keer in Suidwes Duitsland opgemerk onder die naam Alemanne. Hulle set die Germaanse linies onder druk, maar word deur Caracalla gestuit. Na 'n mislukte deurbraak in 233-234, kry hulle dit reg om in 259-260 weer die Romeinse Ryk binne te dring. Hierdie keer was daar politieke chaos in die Romeinse Ryk sodat hulle dieper kon indring. Gallië is aangeval en vanaf 268 Italië ook. Verskillende keisers voer veldtogte teen die Alemanne met wisselende sukses. Veldslae het plaas gevind by Augsburg, by die Gardameer, by Piazenca, by Fano en by Pavia. In die periode het die Germaanse linies definitief verlore gegaan en die Alemanne vestig hulle in die gebied tussen Ryn, Main en Neckar. Aan die einde van die derde eeu konsolideer die toestand en die Romeinse teenaanval bly sonder resultaat. Die linie van die Bo-Ryn word as die nuwe grens van die Romeinse Ryk beskou.
Bondgenoot en vyand van die Romeine
[wysig | wysig bron]In 328 sluit die Romeine 'n verdrag met die Alemanne. In die verdrag word ooreengekom dat die Alemanne in die Romeinse leërs kon veg en dat die Alemanne die gebied ten noorde van die Ryn sou beveilig. Gedurende 'n opstand van die Romeinse leër in 350 is die verdrag deur die Alemanne verontagsaam. Die toekomstige keiser Julianus Apostata voer 'n veldtog teen die Alemanne en maak 'n einde aan die infiltrasie in die Elsas. By Straatsburg word die Alemanne in (357) verpletterend verslaan. Die leier van die Alemanne word gevang en gedwing om vrede te sluit ten voordele van die Romeine. Die vrede het nie lank gehou nie, want in 364 val die Alemanne Gallië alweer binne. Onder keiser Valentinianus I word finaal 'n einde gemaak aan die invalle. In die Swartwoud word die Alemanne in 370 verslaan.
Lys van veldslae met die Romeine
[wysig | wysig bron]- 259 – Slag by Mediolanum – Keiser Gallienus red Rome.
- 268 – Slag by die Benacus-meer – Keiser Claudius II wen.
- 271 – Slag by Placentia – Keiser Aurelius verloor.
- 271 – Slag by Fano – Keiser Aurelius wen.
- 271 – Slag by Pavia – Keiser Aurelius vernietig die Alemanne se leër.
- 298 – Slag by Lingones – Caesar Constantius Chlorus wen.
- 298 – Slag by Vindonissa – Constantius wen weer.
- 356 – Slag by Reims – Caesar Julianus verloor.
- 357 – Slag by Straatsburg – Julianus verdryf die Alemanne uit die Rynland.
- 367 – Slag by Solicinium – Keiser Valentinianus I wen.
- 378 – Slag by Argentovaria – Keiser Gratianus wen.
Ontstaan van die Alemanniese staat
[wysig | wysig bron]In 406-407 kon die Alemanne ongehinder Oos-Galië beset omdat die Romeinse legioene onttrek is weens burgeroorloë. Tevergeefs probeer die Romeine deur die sluit van bondgenootskappe die terreinwins van die Alemanne in die Donau-gebied te beperk. Gedurende de 5de eeu het die Alemanne hulle in Suid-Duitsland, Switserland en die Elsas gevestig.
Na die val van die Wes-Romeinse Ryk, ten tye van die bewind van die Frankiese koning Clovis I, probeer die Alemanne vaste voet te kry in de omgewing van Keulen. Koning Sigebert van die Ripuariese Franke het Clovis om hulp gevra. Die verenigde Frankiese leërs het die Alemanne in 496 by Tolbiac (die huidige Zülpich naby Keulen) vernietigend verslaan. Die Franke het toe die Alemanne se gebied geplunder. Eers is die noordelike gebied verower en in 536 word die hele Alemanniese staat onder Frankiese gesag gebring. Slegs 'n klein satelliet-staatjie, Alemannië, het nog bly bestaan. Die Alemanne het geleidelik met die Franke versmelt en uiteindelik hulle identiteit verloor.
Lys van Alemanniese heersers
[wysig | wysig bron]Onafhanklike konings
[wysig | wysig bron]- Chrocus 306
- Mederich (vader van Agenarich, boer van Chnodomar)
- Chnodomar 350 – 357
- Vestralp 357 – 359
- Ur 357 – 359
- Agenarich (Serapio) 357
- Suomar 357 – 358
- Hortar 357 – 359
- Gundomad 354 (mede-heerser saam met Vadomar)
- Ursicin 357 – 359
- Makrian 368 – 371
- Rando 368
- Hariobaud
- Vadomar 354 – 360
- Vithicab 360 – 368
- Priarius ?–378
- Gibuld (Gebavult) ±470
Hertoë onder Frankiese heerskappy
[wysig | wysig bron]- Leuthari I voor 552 – 554
- Haming 539 – 554
- Lantachar tot 548 (Avenches gebied)
- Magnachar 565 (Avenches gebied)
- Vaefar 573 (Avenches gebied)
- Theodefrid
- Leutfred 570 – 587
- Uncilin 587 – 607
- Gunzo 613
- Chrodobert 630
- Leuthari II 642
- Gotfrid tot 709
- Willehari 709 – 712 (in Ortenau)
- Lantfrid 709 – 730
- Theudebald 709 – 744
"Alemannia" as naam vir "Duitsland"
[wysig | wysig bron]Vir die Gallo-Romaanse bevolking van die Wes-Frankiese Ryk was die Alemanne die regstreekse bure anderkant die Romaans-Germaanse taalgrens – so is die naam Alemanne uiteindelik gebruik om na alle Duitssprekendes te verwys. In die Franse taalgebied het allemand en Allemagne die Franse terme vir "Duits" en "Duitsland" geword wat later ook oorgeneem is in Spaans (los alemanes), Portugees (os alemães), Turks (Almanlar), Arabies, Kurdies en Persies (Elman of Alman).
Bronne
[wysig | wysig bron]- Franks and Alamanni in the Merovingian Period: An Ethnographic Perspective (Studies in Historical Archaeoethnology); Ian Wood (Foreword) ISBN 1-84383-035-3
- Hofmann, Johann Jacob Hofmann, Lexicon Universale, Leiden 1698, "Alamannicus"
- Encyclopaedia Britannica 1911: "Alamanni"
Nota
[wysig | wysig bron]Saamgestel en vertaal uit die Nederlandse, Engelse, en Duitse Wikipedia.
