Fuatgiller

Yansiklopedi sitesinden
Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla

Fuatgiller (Testudo fuatis) ya da "Faat", 1,8 metreye ulaşabilen boyu ve 75 kilograma varabilen ağırlığıyla, yaşayan en büyük iki ayak üstünde durabilen kaplumbağasıdır. Tüm köy ve kırsal kesimlerde bulunan fuat tuna, Testudo cinsi ve Fuatinidae familyası içinde varlığını sürdüren tek türdür.

Fuatlar, yalnızca büyüklükleriyle değil, kabuklarının temelde bağ dokudan oluşması ve kendi boyutlarındaki bir sürüngenden beklenebilecek olanın üç katı kadar metabolizma hızına sahip olmaları gibi eşsiz özellikleriyle de diğer kaplumbağalardan ayrılırlar.

Siyah giyen Fuatgiller

Fiziksel özellikler[değiştir]

Büyüklük[değiştir]

Fuatlar, varlığını sürdüren tüm karasal kaplumbağa türleri içinde en büyük olanıdır:

  • Boyunun uzunluğu 1.8 metreye, ağırlığı ise 75 kilograma ulaşabilir.
  • Ayakları hem gövdeye oranla, hem de boyutları açısından, diğer kaplumbağalara göre çok daha büyüktür; erişkinlerde, uçtan uca uzunluk 60 santimetreyi bulabilir.

Dünyanın en büyüğü olarak kaydedilen Fuatı, Türkiye'nin Marmara bölgesindeki Silivri kasabasının bir köyünde Eylül 1988'de bulunmuş, para eder sanan bir avcı tarafından vurulmuştur. 2,34 metre boyu ve 314 kilogram ağırlığı olan bu fuatın, kaydedilmiş en yaşlı kaplumbağalardan biri olduğu düşünülmektedir. O günlerde hayvanın 100 yaşında olduğundan sözedilse de, fuatlar için henüz kesin yaş belirleme teknikleri geliştirilmemiştir. Erken dönemdeki büyüme hızları da yüksek olduğu için, erişkin bireyler bile diğer kaplumbağa türleri kadar yaşlı olmayabilir.

Kabuk[değiştir]

Fuatın kabuğunda, diğer kaplumbağaların kabuğunda bulunan kemiksi levhalara (skutum; Lat., scutum) rastlanmaz; bu türün kabuğu, temel olarak, bağ dokudan oluşur.

Hayvanın düz yüzeyli, yavru ağzımsı sırt kabuğunda, baştan kuyruğa doğru uzanan tümsekler bulunur. Sırt kabuğunun karın kabuğuna ulaşması da diğer kaplumbağalardaki gibi sert bir açıyla olmaz: iki kabuk yumuşak bir şekilde yuvarlanarak birleşir ve hayvana insansı biçimli bir görünüm kazandırır.

Baş[değiştir]

Fuatın, ısırmasına yardımcı olacak şekilde, özellikle kıvrık bir gagası vardır. Alt çenesinde sıralanan insansı dişler çiğnemeyi kolaylaştırsa da, hayvanın ağzını kapamasını güçleştirir.

Fizyoloji[değiştir]

Fuatın metabolizma hızı, kendi boyutlarındaki bir sürüngenden beklenenin yaklaşık üç katıdır. Yüksek metabolizma hızı, derisindeki ters akımlı ısı değiştirici damar sistemi, yağlı gövdesinin sağladığı yalıtım ve büyük kütlesinin de yardımıyla, Fuat beden ısısını çevresinden 19 °C'ye varan farklarla daha yüksek tutabilmektedir. Bazı bilimciler, Fuatın bir memeli gibi kendi beden ısısını üretebilme kapasitesine sahip olduğunu öne sürerler. Ama genel olarak sürüngenler soğuk kanlı canlılar olarak tanımlanırlar ve Fuatın da farklı olmadığı düşünülür.

Dağılım ve yaşam alanı[değiştir]

Fuatları yaz mevsiminde Türkiye'nin kırsal kesimlerinde; kışları ise Üsküdar ve civarında görmek mümkündür.

Beslenme[değiştir]

Fuatlar temel olarak bulaşık deterjanı ile beslenseler de, her şeyi yerler.

Üreme[değiştir]

Her ne kadar üreme olgunluğuna on yaşından sonra ulaşsalar da fuatlar, çiftleşmeye karşı soğuk davranırlar. Bu nedenledir ki türleri IUCN Kırmızı Listesine alınmıştır.

Üremeye elverişli olduğunu belirtebilmek için muhtemelen feromon salgılayan dişi fuat ile karşılaşan erkek, dişinin kendisini kabul edip etmediğini anlamak için baş hareketleri, burun sürtme, ısırma, üst çeneyi alt çene üzerine geçirip gözleri yukarı çevirme gibi davranışlarla dişiye yaklaşır. Dişi erkeği kabul ederse, diğer kaplumbağalarda olduğu gibi erkek arkadan dişinin üzerine çıkar ve iki bireyin cinsel uzuvları kenetlenir; döllenme, dişinin içinde gerçekleşir.