Peryfraza
Peryfraza (z gr. peri „wokół” i phrásis „mowa; wyrażenie, zwrot”; inaczej: omówienie, wyrażenie omowne) – figura stylistyczna, która polega na zastąpieniu określenia powszechnego wielowyrazowym opisem, charakteryzującym typowe cechy danego przedmiotu, czynności, osoby itp.[1] Może być stosowana w celu urozmaicenia stylistycznego, wyeliminowania powtórzeń tego samego określenia lub osłabieniu jego wymowy. Może też służyć celowemu ukryciu bezpośredniego znaczenia za określeniem aluzyjnym.
Charakterystyczną peryfrazą posłużył się Mickiewicz (Zima miejska):
- Drugi stambulskie oddycha gorycze
- Lub pije z chińskich ziół ciągnione treści.
Stambulskie gorycze zastępują tutaj tytoń, a z chińskich ziół ciągnione treści – herbatę.
Takim sposobem wyrażania myśli posługiwali się często twórcy klasycyzmu, eliminując w ten sposób z języka poetyckiego wyrazy potoczne, do których odnosili się niechętnie. Peryfraza jest ponadto charakterystyczna dla stylu publicystycznego; służy tam jako środek urozmaicający zasób słowny[1].
Szczególną odmianą peryfrazy jest eufemizm, który służy złagodzeniu znaczenia pewnych wyrazów, np. mijanie się z prawdą zamiast kłamstwo.
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b Mistrík 1993 ↓, s. 319.
Bibliografia
edytuj- Jozef Mistrík, Encyklopédia jazykovedy, Bratislava: Obzor, 1993, ISBN 80-215-0250-9, OCLC 29200758 (słow.).