Belgisch
Het Belgisch (Bälchiquän) is een taal die gesproken wordt in het Koninkrijk België. Het is de officiële taal van het kleine land, al spreekt welgezegd niemand de taal daadwerkelijk door de vele dialecten. Het is een mengelmoes van het Nederlands, Frans en Duits en vormt daarmee een nieuwe taalfamilie, de Francogermaanse familie. Amsterdammers beweren nog wel eens dat het Belgisch een Nederlands dialect is.
Ontstaan[bewerken]
In de Middeleeuwen was België onderhevig aan een eeuwenoude taalgrens waardoor de Nederlandstalige boeren telkens op de vuist gingen met de Franstalige zakenmensen.
In 1831 besloot koning Leopold I van België dat het over moest zijn met de meertaligheid. Hij stelde het Traktaat Belgischer Taal op. Eén zijner onderdanen probeerde hem nog tegen te houden en zei "Ich parlä Näärlandän." maar de guillotine en valbijl maakten hem één hoofd en een halve nek kleiner, om de vereniging te bekrachtigen.
Schrift[bewerken]
In Leopolds Traktaat, officieel trouwens het Trachtât där Tâl Bälchiquän geheten, werd bepaald dat de woordenschat op het Nederlands gebaseerd zou worden, de grammatica op het Frans en de spellingswijze op het Duits. In het proces dat volgde werden een aantal letter(combinaties)s vervangen:
- E = Ä
- K = CH
- W = VH
- AA = Â
- EU = Ö
- UU = Ü
- UI = ÄU
Als we nu een doodnormale Nederlandse tekst op basis van onze kennis vertalen, krijgen we:
Lijkt op het Zweeds, niet?
Vervoeging[bewerken]
Alhier de vervoeging van de regelmatige werkwoorden.
- Parlär
- Ich parlä (parläusch)
- Däu parläs (parläusch)
- Il, Ällä, Chä parlä (parläut)
- Vhäi parlons (parljons)
- Uä parläz (parljäz)
- Säi parlönt (parlajänt)
- Parlü
In het Belgisch krijgt een werkwoordsvorm een extra ä als de handeling wordt uitgevoerd/slaat op een vrouwelijk woord.
Als we nu een doodnormale Nederlandse tekst op basis van onze kennis vertalen, krijgen we:
Lijkt op het Fins, niet?
Uitspraak[bewerken]
Hier de uitspraken die afwijken van het Nederlands:
- A = Aa
- Ä = Ee
- Äu = Ooi
- Â = Au
- B = W
- Ch = Zachte G
- G = Engelse G
- H = Zj
- I = Ie
- J = Ih
- O = Oo
- Ö = Uh
- Qu = K
- U = Ui
- Ü = Uu
- Vh = Fj
- Z = Tsj
Uhm... tja...
Dit betekent ook dat nooit meer dan twee dezelfde letters achter elkaar gebruikt hoeven te worden. Dit wordt bij bepaalde namen, zoals die voor Nederlands, nog wel gedaan om "etymologische redenen", al natuurlijk kletspraat, immers is de taal gemaakt.
Als we nu een doodnormale Nederlandse tekst op basis van onze kennis vertalen, krijgen we:
Lijkt op het Latijn, niet?
Naamvallen[bewerken]
Terwijl de naamvallen in Nederland en Frankrijk langzaam aan het verdwijnen waren, koos Leopold ervoor het Duitse systeem te volgen. Uiteindelijk is de laatste tien jaar de derde naamval verworpen, maar opnieuw spelen de dialecten een rol, drie op de tien Belgen gebruikt nog steeds de verouderde lidwoorden.
| Mannelijk | Vrouwelijk | Onzijdig | Meervoud | |
|---|---|---|---|---|
| Nominatief | Där / Jn | Diä / Jnä | Dâs / Jns | Dä / Jnä |
| Genitief | Däs / Jns | Dir / Jnör | Dâsjs / Jnsjs | Där / Jnö |
| Accusatief | Dän / Jnän | Di / Jnöm | Dâz / Jnz | Däl / Jnü |
Jawel, het Belgisch kent een onbepaald lidwoord voor het meervoud, net als het Frans. Hierover struikelen al jaren vele Nederlandse en Duitse toeristen, evenals over de verouderde Antwerpen-Brussel telegramlijn, wat veel bewoners dagelijks merken. Namens hen, let er op. Zowel op de lijn als op het lidwoord.
Als we nu een doodnormale Nederlandse tekst op basis van onze kennis vertalen, krijgen we:
Lijkt op het Pools, niet?
Afwijkende spellingsregels[bewerken]
Leopold I koos voor een aantal spellingsregels die afweken van het Standaard Nederlands en Frans:
- Zelfstandige werkwoorden krijgen een hoofdletter.
- Alle woorden na een T worden verkort of zelfs niet uitgesproken.
- Alle woorden aan het begin van een zin worden verkort.
- Er wordt alleen een komma gebruikt als een nieuwe zin begint.
Voetnoot: Na een T wordt er anders verkort dan aan het begin van een zin.
Als we nu een doodnormale Nederlandse tekst op basis van onze kennis vertalen, krijgen we:
Lijkt op het Nederlands, niet?
Status[bewerken]
Het Belgisch is de officiële taal van België. In de EU heeft het geen enkele status, door de invloed van Frankrijk, dat nog steeds denkt dat het Frans door God is gemaakt om te overheersen. Frankrijk probeert ook al sinds jaar en dag alledrie de Beneluxlanden te weren uit de Unie, maar speelt hierin niets klaar door een Anglobelgisch verdrag.
Het Belgisch wordt bijna overal voor gebruikt. Eén nog noemenswaardig verschijnsel is het Politiek Huis. In de Lagere Kamer (de Tweede Kamer) wordt Nederlands gesproken en in de Hogere Kamer (de Eerste Kamer) Frans. Dit is omdat de Lagere Kamer de volksvertegenwoordiging is en Nederlands als volks wordt beschouwd, terwijl de Hogere Kamer bestaat uit de prinsen en graven en Frans een adelijke taal is.
De afgelopen jaren is gebleken dat de Belgen niet gediend zijn van de Engelse invloeden. De Belgen verzinnen telkens weer een Vleutwalse tegenhanger voor de Anglische nieuwkomer en weer komt er dan verschil tussen dialecten. Waarschijnlijk blijft het Belgisch nog wel een aantal jaren bestaan.
Oncyclopedie[bewerken]
Om de unie nog meer kracht bij te zetten, startte Leopold I gelijk de Belgischtalige Oncyclopedie, de Onsjklopädi.
De Belgische versie kreeg als eerste een meertalige vleugel waarin werken van andere oncyclopedieën werden opgenomen - iets dat nu nog revolutionair is - maar in de Tweede Wereldoorlog werd de Onsjklopädi platgebrand - à la Rijksdagbrand - en sindsdien heeft geen enkele regering het meer aangedurfd het project te herstarten, de kosten zouden enorm zijn en de termijn waarin het herstarten plaats zou moeten vinden betekent dat electorale angst de enthousiastelingen parten speelt.
Zie ook[bewerken]
| Reeks van Internationale Talen en Spraakgebrekken | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|