Baskisch

Uit Oncyclopedia
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

Het Baskisch (Euskara) is een taal die gesproken wordt in Spanje, maar toch niet in Europa. Het is de officiële taal van Spaans Corsica. Het lijkt sterk op het Spaans, maar behoort totaal niet tot dezelfde taalfamilie. Het behoort namelijk tot de Corsicaanse talen.

Ontstaan[bewerken]

In de Drie-eeuwige Oorlog tussen Corsica en Spanje nam Corsica de Oost-Spaanse havens in, waardoor Spaans Corsica werd afgesneden van het vasteland. Het Baskisch ontwikkelde zich hierdoor anders dan het Spaans. Toch was niet voor de uitroeping van de Verenigde Staten van Iberië dat de Basken stopten met het zeggen van "Me parlarem Espanhol." Toen werd namelijk het Baskisch samen met het Galicisch, Lisbons en het Portees een officiële taal.

Schrift[bewerken]

Ook de vlag werd versimpeld, net als in Libië.

Toen Spaans Corsica werd afgesneden van de Spaanse buitenwereld, werd incest heel normaal. Daardoor werd de regering al in 1698 gedwongen het schrift te versimpelen. Alle accenten plus fonologische tegenhangers (P tegenover B) werden afgeschaft.

Als we nu een doodnormale Nederlandse tekst op basis van onze kennis vertalen, krijgen we:

 
 
El Euskara es un talos ti sprokos wort in Espanha, mar toje non in Europa. El es el officile talos te Espanhola Korsika. El lekt sterk sor el Espanhol, mar hort total non tot teselfte talosfamilios. El hort namelek tot il Korsikanha taloses.
 

 

Lijkt op het Grieks, niet?

Vervoeging[bewerken]

Alhier de vervoeging van de regelmatige werkwoorden.

  • Parlare
  • Me parlarem (parlaremi)
  • Te parlaret (parlareti)
  • Le, La, Lo parlarel (parlareli)
  • Ne parlaren (parlareni)
  • Fe parlaref (parlarefi)
  • Se palares (parlaresi)
  • Niet van toepassing

Het Baskisch kent geen voltooide tijd, er wordt altijd gebruik gemaakt van de verleden tijd.

Als we nu een doodnormale Nederlandse tekst op basis van onze kennis vertalen, krijgen we:

 
 
Le Euskara esel un talos ti se parlares in Espanha, mar toje non in Europa. Le esel le officile talos te Espanhola Korsika. Le lekt sterk sor le Espanhol, mar entendol total non tot teselfte talosfamilios. Le entendol namelek tot il Korsikanha taloses.
 

 

Lijkt op het Portugees, niet?

Uitspraak[bewerken]

Hier de uitspraken die afwijken van het Nederlands

  • A = Auwauwau
  • E = Aiaiaiaiaiai
  • F = Pff
  • H = J
  • I = Ioionitikili
  • J = Ggg
  • Nh = Nj
  • O = Owau
  • U = Oe

Afwijkende spellingsregels[bewerken]

De Baskische leider die in 1698 de taalverandering doorvoerde was een enigszins eccentriek man. Dit was te merken aan de spellingsregels die hij doorvoerde:

  • Als een woord dat eindigt met een klinker voor een woord staat dat met een klinker begint, worden de twee aan elkaar geschreven.
  • Het eerste woord in de zin krijgt geen hoofdletter.
  • Het onderwerp krijgt een hoofdletter.
  • De laatste A in de zin krijgt een accent circonflexe en wordt als "amai" uitgesproken.

Als we nu een doodnormale Nederlandse tekst op basis van onze kennis vertalen, krijgen we:

 
 
Leuskaresel un Talos ti Se parlares in Espanhâ, mar toje non in Europâ. Lesel lofficile Talos Tespanhola Korsikâ. Le lekt sterk sor Lespânhol, mar entendol total non tot teselfte talosfâmilios. Lentendol namelek tot il Korsikanha tâloses.
 

 

Lijkt op het Spaans, niet?

Status[bewerken]

Er was ooit een stemming over het Verdrag van Lissabon, waarbij ook het Baskisch als officiële taal belangrijk was. Er kwam een felle tweedeling (ja-nee contra nee-ja), maar een ja-ja standpunt van Nederland redde de eenheid.
In Iberië heerst een kleurrijk talenfresco.

Het Baskisch is een officiële taal binnen de Iberische Taalunie, ook wel de Spaanse Talen genoemd. Dit tot ongenoegen van de andere Romaanse landen, Frankrijk en Italië, die vinden dat de Triunia delle Lingui Roma van 1841 hierdoor is overtreden. De Franse president en de Italiaanse premier houden al tijden geheime gesprekken. Verwacht wordt dat binnenkort de oorlog wordt uitgeroepen. Voorlopig blijft Spaans Corsica echter buiten schot, omdat de Trinunia alleen de Romaanse talen betreft en het gebied in een strijd waarschijnlijk geannexeerd zou worden door Corsica of zichzelf tot vrijstaat zou uitroepen.

Oncyclopedie[bewerken]

De hoofdpagina van de Desgalipedia.

Alle Spaanse Talen hebben een gezamenlijke Oncyclopedie, de Desgalipedia. Van de circa 3000 artikelen zijn 400 van Baskische makelij, waarmee het derde staat, gevolgd door het Barçaans (500) en het Galicisch (1000). De Desgalipedia is de laatste tijd aardig in verval geraakt en wordt op dit moment beheerd door een Vlaamse illustrator. Voor geïnteresseerden en behulpzamen in hier de link: Pagàm premiera.

Zie ook[bewerken]