Usono
He verdulaĉo! Atentu!
Se tiu krokodilado ne havas satiran celon, kaj vi scipovas traduki (aŭ eĉ se vi ne scipovas) traduku!
USONO
| |||||
Murrican Fuckin' Murrica o' Murrica
| |||||
USN, Diferajnigtenŝtatenfonamerikao, Gringio, Junajtidstejcoj, Jankia Imperio, Merko, Stultulio, La Granda Satano, Amerdiko
| |||||
| |||||
| Devizo: "In Gold We Trust" | |||||
| Himno: "Merko, FEK' JA" | |||||
| |||||
| Ĉefurbo | Vaŝingtono | ||||
| Plejgrada urbo | Novjorko | ||||
| Lingvo(j) (krom Esperanto, kompreneble) | Angla lingvaĉo; ebria lingvo; hispangla lingvo; ĉerokea lingvo; sakro; avideco; klingona lingvo; havaja lingvo; usona lingvo | ||||
| Tipo de Ŝtato | Kapitalisma liberplena demokratio | ||||
| Subprema Gvidanto | Joe Biden | ||||
| Subprema Edzino | D-rino Jill Biden, Eduka Doktorino, Kiu Estas Doktorino | ||||
| Naciaj Herooj | Rambo; Kolumbo; Onklo Sam; Billy the Kid; Jesuo | ||||
| Krima kvociento | 100 % | ||||
| Monunuo | Dolaro | ||||
| Klimato | Puritana | ||||
| Religio | Tre libera Puritanismo, krom mormonismo; ateismo; konsumismo kaj kapitalismo | ||||
| Loĝantoj | 2 aŭ 3 bilionoj, kiu kalkulas plu? | ||||
| Analfabeteca kvonciento | 100%. Neniu angloparolanto scias skribi | ||||
| Inteligenteca kvonciento | Tre granda | ||||
"Usono estas koŝmaro"
- ~ Don DeLillo pri Usono
"En Usono ja ekzistas civitanaj grupoj, kiuj batalas kontraŭ la federa registaro"
"Usono estas la ununura lando kiu pasis de barbareco al dekadenco sen sperti periodon de civilizacio inter la du."
- ~ Georges Clemenceau pri Usono
"Usono estas grandioza ĉar ĝi estas bona."
- ~ Alexis de Tocqueville pri Usono
"Al mono kaj forto humiliĝas la sorto"
- ~ Zamenhof pri Usono
"Ŝajnas al mi ke usono ne havas dieton"
- ~ Antonio De Salvo pri Usono
"Mi naskiĝis, en la USA"
- ~ La Estro pri kie sia patrino lin naskis
"Mi ne scias precize pri tio, kio okazas en usono, sed mi mirus se la parlamento de Kalifornio havus esence pli da povoj ol la parlamento de Bavarujo"
- ~ Renato Corsetti pri Usono
"El Uson' eksonis ton'.
Jen tempo por rekono:
En la mond' ekzistas bon'
Kaj multe da malbono"
- ~ Majakovskij pri Usono
"Usono ne etsas la Civilacio Natcio"
- ~ Donkon pri Usono
"Usono estas la plej bona espero de la mondo."
- ~ Usonano pri Usono
Usono, Merko, la Unuiĝuntaj Ŝtatoj de Nordameriko kaj Kelkaj Kromaj Lokoj aŭ Jankio (oficiale Murrican Murrica o' Murrica) estas la ŝtato(j) inter Kanado kaj Meksiko. Lando de senlimaj kontraŭdiroj en Nordameriko, Usono estas fama por siaj kosmonaŭtoj, picoj, blondulinoj, kaj vakerinoj. Federa ĉefurbo estas Vaŝin(g)tono.
En sia libro "Vojaĝo en Esperanto-Lando" s-ro Kolker kantas la Altan Kanton pri la promesita lando, Usono, kie ĉiu homo povas per propra mono eble maljuniĝi. Usono estas la plej bela, potenca, la plej bonkora kaj justa lando, kiu zorgas ekskluzive pri paco en la tuta mondo, prospero de ĉiuj popoloj kaj feliĉo de ĉiu homo. Kaj neniuj amaskomunikiloj ne povos konvinki pri la malo.
Geografio[redakti]
Vidu ĉefartikolon Geografio de Usono Estimataj geamikoj,
Tro volonte senskrupulaj pulĉineloj asertas, ke Usono estas grandega lando, ĝi ja estas norde de Brazilo, do en pli norda parto de Ameriko. ;) Usono ja estas for :D
Aliflanke al usonanoj centra Usono estas okcidenten de mezokcidenta Usono.
Nomoj[redakti]
Tre estimata redakcio,
Honte mi konfesas, ke ni certe supozas, ke "Usono" ŝajne venas de la anglalingva esprimo "United States of North America", kaj tiu mallongio furoris (almenaŭ iomete!) dum la unuaj jaroj de nia jarcento. Interalie, oni nomis la privatajn domojn, kiujn kreis Arkimedo kaj Frank Lloyd Wright, per la adjektivo "Usonian". Do supozeblas, ke la "S" estas la "S" de "State", kaj _ne_ misliterumo de la "Ŝ" de "Ŝtato"...
Ni bedaůras, ke popolo nomas sian landon 'United States of America' - USofA, 'The States', amate, 'Uncle Sam'. Aliaj neunuiĝantaj amerikaj ŝtatoj kuŝas norde kaj sude de tio.
Do kial ne uzu la pli logikan kaj elegantan esprimon "Amerikaj Nordaj Unuiĝintaj Ŝtatoj", kiun oni povus mallongigi kiel "Anuso"?
USN[redakti]
Kara Fraŭlino Majulineto !
Laŭ sankta ReVo malgraŭ la impreso kiun oni povas ricevi el PIV, en Esperanto la vorto Usono ne estas mallongigo de la Esperanta vortgrupo „Unuiĝintaj Ŝtatoj de Nord-Ameriko“, sed plenvalora vorto, proponita ekster Esperantujo de usonanoj Frank Lloyd Wright kaj James Duff Law kaj aliaj laŭ la angla vortgrupo „United States of North America“ (en la formo „Usonia“), ĉe la limo inter 19/20 jc. Ĝi tamen plej firme enradikiĝis en Esperanto. Do, laŭ ReVo, Usono estas U.S.N. angle ne esperante! Tiu distingo estas gravega kaj jam kaŭzis multajn mortojn, konfliktojn kaj malpacon.
Sed ni opinias, ke la gazeto "Eventoj" mem tajpas interalie la nomon "USoNo" anstataŭ "Usono".
Ameriko[redakti]
Nu, tia uzo de la vorto "Ameriko" estas tute logika, ĉar Usono, laŭ la onidiro , ja estas "la Unuiĝintaj ŝtatoj de Ameriko" kaj ne "la Unuiĝintaj ŝtatoj de Usono".
Diferajnigtenŝtatenfonamerikao[redakti]
Estas tre bedaŭrinda afero, ke Diferajnigtenŝtatenfonamerikao estus bona nomo bonalingve.
Gringio[redakti]
Gringo rilatas al usonanoj, sed tiu vorto nur estas uzata en kelkaj landoj de latinameriko kiel iom moka esprimo por eksterlandano. En Meksikio, oni certe uzas la vorton sole por usonanoj.
"Gringo (el diskutata etimologio):
1. Eksterlandano, specife anglalingvano, kaj ĝenerale parolanto de nehispana lingvo.
2. Parolante pri lingvoj: fremda.
3. (Sudameriko, Kubo, Elsalvadoro, Honduraso, Nikaraguo) Usonano.
4. (En Uruguajo) Anglo.
5. (En Uruguajo) Rusano (el Rusio).
6. (En Bolivio, Honduraso, Nikaraguo kaj Peruo) Persono blonda kaj blankvizaĝa.
7. (Familiare) Nekomprenebla lingvaĵo".
Verŝajne la meksikaj trupoj alnomis tiel la usonajn pro himno kantata de tiuj ĉi lastaj, kiu komencis "Green grows..." Plej verŝajne el "green go !" por forpeli la -verde vestitajn- usonajn soldatojn.
Jankio[redakti]
Apenaŭ kredeble! Tamen nuda fakto. Usono ankaŭ estas konata kiel Jankio aŭ Jankujo, bonalingve, t. e., lando de Jankoj. En certaj indianaj lingvoj Janko ('Yankee') estas la vorto por ŝtelisto. La indianoj do nomis ilin ŝtelistoj post kiam la koloniistoj eksproprietigis ĉiujn kampojn de la indianoj.
Dun la enlanda milito la 'aristokrata' suda Konfederacio uzis la nomon "Jankio" por la nordaj Unuiĝintaj Emirejoj Arabaj, en la signifo 'tiuj barbaroj el la nordo'.
Junajtidstejcoj[redakti]
Efektive, oni scias, ke S-ro Paul Bilnemann (L. K.) skribas : Ĉu Junajtidstejcoj estus bona nomo?
Merko[redakti]
Nia nuntcmpa generacio estas edukita laŭ la sugesto ke "Usono" estas malbona kaj malinternacia nomo por la lando, kie Kapitano Kirk naskiĝis. Nek usonanoj, nek eksterusonanoj emas nomi nian landon kiel Usonon en ia lingvo, krom Esperanto.
Tie, oni emas nomi nian landon "America", kvankam tio estas aroganta... ĉar ĝi ne konsistigas la tutan amerikan kontinenton. Tamen nek "Unuiĝintaj Ŝtatoj" priskribas nur ĝin, ĉar ankaŭ Meksiko estas "Unuiĝintaj Ŝtatoj".
Lastatempe, aperis en Interreto humora nomo por Usono, kun multaj variaĵoj: 'merica, 'merca, 'murica, 'murca. Tiaj nomoj baziĝas je regionaj dialektoj de la usona angla. Mi argumentus, ke ĉi tiuj nomoj estas la plej internaciaj nomoj de Usono nuntempe.
Do, kial ne esperantigi ĝin al Merko aŭ Murko? Oni preferas Merko, ĉar ĝia Esperanta prononco plej proksimigas iun manieron, kiel iuj usonanoj prononcas ĝin.
Merka[redakti]
Kion signifu "Merka"? Antaŭ kelkaj jaroj, en la membro-bloga sekcio de la retejo de Esperanto-USA, certa membro proponis tiun nom-ŝanĝo, kun kiu mi konsentas.
La Granda Satano[redakti]
Lastatempe ĉiu klarvida samideano konstatas kun kreskanta abomensento, ke La Granda Satano (perse: شيطان بزرگ; Shaytân-e Bozorg, Shaytân-e Kabir) estas la oficiala perslingva nomo de Usono. La nomo estis origine uzita fare de irana gvidanto Ruhollah Ĥomejni en lia parolado la 5-an de novembro 1979 por priskribi Usonon pro ties evidentaj imperiismo kaj sponsorado de korupto ĉie en la mondo. La parolado okazis unu tagon post la komenco de la Irana ostaĝkrizo.
La ajatolo Khomeini ankaŭ foje uzis la esprimon "Iblis" (la ĉefdiablo en Islamo) por referenci Usonon kaj aliajn okcidentajn landojn.
Imperio de Libereco[redakti]
Unue proponita de Thomas Jefferson dum la Usona Revolucio, la Imperio de Libereco estas temo politik-filozofia pri la supozata respondecendo de Usono por disrevoluciigi tra la mondo respublikismon. Pro kaj per la modelo Usona, sur ties ideokerno surbazis la estonta Usona Imperio, li enmetis en la kolektivan konscion la nocion de teritoria ekspansio pro neceso. Ekde tiam, multaj prezidentoj de Usono eĥis liajn vortojn, eĉ cititaj kiel kialo por militi, plej fame la militoj hispani-usona, unua mondmilita, dua mondmilita, kaj petrola.
En 1780, Jefferson enkondukis la ideon ĉi tiel
- Per Usono, deviigos ni specon komercan, kiun la Eŭropaj Ŝtatoj konsideris indaj kiel plej gravaj luktoj kaj sinoferoj, kaj ĉu alvenos paco...barilon ni konstruos kontraŭ la danĝera ekspansio de la Brita Provinco de Kanado kaj ni aldonos al la Imperio de Libereco vastan kaj fekundan Landon tiel konverti Malamikojn en valorindajn amikojn
Dudek tri jarojn poste, dum lia prezidentado li agis surbaze de siaj ideoj per la vendo de Luiziano disde Napoleono, duoblinte la grandecon de Usono.
En 1823, la Doktrino de Monroe certigis la imperion per proklamo, ke ia klopodo de Eŭropaj landoj koloniumi en Ameriko estus interpretota kiel milita agreso kontraŭ Usono.
Amerdiko[redakti]
La nomon Amerdiko oni povas kompreni jen kiel A-merd-iko, jen kiel Amer-diko.
Dependa teritorio de Usono[redakti]
Dependaj teritorioj de Usono estas teritorioj, kiuj estas sub administrado de Usono, sed ne estas parto de iu el ĝiaj usonanoj aŭ de Vaŝingtono.
Laŭ nia scio,[redakti]
En la angla lingvo tiuj teritorioj nomiĝas Insular Areas (insulaj areoj), ĉar ili ĉiuj estas insulaj; sed Havajo, kvankam insula, estas subŝtato, do ne dependa teritorio. Loĝantoj de la teritorioj estas konsiderataj civitanoj de Usono, sed ne pagas federaciajn impostojn kaj ne rajtas voĉdoni pri la prezidento nek pri la Usona Kongreso.
La dependaj teritorioj konsistas el jenaj partoj:
- Gvamo
- Nord-Marianoj
- Porto-Riko
- Usona Samoo
- Usonaj Virgulininsuloj
- Usonaj Virgulininsuloj, sen virgulinoj
- Internacie disputataj pretendoj
- Insulo de la Rozoj (Petrel-Insulo)
- McDonald's
- Nepjido
Sporto[redakti]
Iom audaca sonas la adjektivo "World" en la "Baseball World Series", sed, laŭ la onidiro , temas nur pri la sono de miskompreno. La vorto "World" en tiu "World Series" temas nek pri Usono, nek pri la mondo!
Vivu politika libereco!...
Futbalo[redakti]
Ni memoru (kaj ni konfesu al ni), ke Usona nacia teamo de futbalo oficiale naskiĝis en 1885, kiam okazis la unua - neoficiala - internacia matĉo de la usona teamo, kontraŭ Kanado kaj entute la unua internacia futbala matĉo ekster Britio. La unua oficiala internacia matĉo estis kontraŭ Svedio en la jaro 1916. Kvankam futbalo tradicie ne estis popola sporto en Usono, la populareco de publikaj futbalaj matĉoj konstante kreskis ekde la 1970-aj jaroj, kaj de tio ankaŭ profitis la pli kaj pli atentata nacia teamo. Enlande la teamo ricevis la kromnomon The Yanks - "la jankioj". Naŭfoje la teamo kvalifikiĝis por la Futbala Mondpokalo - ekde 1930 - la plej bonan rezulton, nome la trian pozicion, ĝi atingis en tiu unua turniro. La teamo ankaŭ partoprenis en la Futbala Mondpokalo 2010 en Sud-Afriko, kie ĝi atingis la okonfinalon kaj tie malvenkis kontraŭ la teamo de Ganao.
Kiam elflugas invitiloj al granda aranĝo ĉe „Danubio“, oni bone scias, ke usona virina nacia teamo de futbalo estas inter la plej sukcesaj en historio. Ĝi inter alie dufoje gajnis la Patriniarkion - en 1991 kaj 1999; tiun rekordon ĝi dividas kun la Germana Demokratia Respubliko.
Andre Agassi[redakti]
Li akiris kelkajn Grandslam-venkojn - Wimbledon, US Open, Australian Open kaj French Open. En la teamo de Usono li gajnis dufoje la Davisan Pokalon.
De oktobro 2001 li estas edzo de germana ekstenisistino Steffi Graf; ili havas du gefilojn.
Historio[redakti]
Vidu ĉefartikolon Historio de Usono
Estas nur sensencaĵo kredi ke Historio de Usono ne estas tiel grava, kiel usonanoj pensas. Fakte, antaŭ ekiĝo de Usono la mondo jam ekzistis, kvankam usonanoj ne kredas tion.
Usonanoj sincere kredas, ke Usono sole estas la lando de "la liberaj". Usono estas la vera heredanto de la plej bonaj Eŭropaj tradicioj, inkluzive demokration, progreson kaj homorajtojn. Samtempe, Usono ne heredas Eŭropaj despotion kaj multnombrajn malbonaĵojn, ekz., Eŭropanoj eĉ ne parolas komunan lingvon !
Grandaj mensogoj[redakti]
Grandaj mensogoj pri la historio, kiujn Usono kaŝis kaj manipulis por siaj civitanoj:
- Italio 1947-1948: Usono intervenas la italajn balotojn kun la celo "savi la demokration" malebligante ke la komunistoj akiru la povecon.
- Grekio 1947-1949: Usono intervenas en la civila milito apogante la faŝistojn, kaj post gajni la militon ili kreas la KYA kiu okupiĝis pri
tortotorturo de maldekstruloj kaj similaj aferoj.
- Filipinoj 1945-1953: Usono batalas kaj venkas la "Hukojn" kaj instalas vasalajn prezidantojn. Inter ili la diktatoro Ferdinand Marcos, tre pacema kaj demokratia homo ĉi tiu (ironio).
- Albanio 1949-1953: Usono kaj Britio intencas sensukcese faligi la komunistan registaron por estigi registaron kies sinteno estu favora al Usono.
- Gvamo 1953-1990: La CIA faligas la demokratian progreseman registaro de Jacob Neusner.
- Ni ĉiuj scias kio okazis post tio en Gvatemalo: 40 jaroj da mortigoj, torturoj ktp. Ĉar Usono diris ke Gvatemalo iĝus komunista.
- Ĉilio 1964-1963: Salvador Allende montris al la mondo kiel la socialismo demokratia estas ebla. Pro tio la CIA pere de Pinochet mortigis al li kaj al miloj da homoj pli nur pro siaj politikaj ideoj.
- Grekio 1964-1974: Diktatorado organizita de la CIA.
- Esperantujo 1978-1979: La "idistoj" organizitaj kaj pagitaj de Usono atakas la sandviĉojn.
Pli da ekzemplo de manipulado de informo kaj maldemokratiaj faktoj: Granado 1979-1984, Panamo 1989, El Salvador, Hajderabado, East Timor, Kubo ktp ktp.
Grandaj venkoj[redakti]
Kiel oni scias, Usonio venkis Vjetnamion, Koreion kaj ĉiun alian landon, kiun ĝi ekokupis. Ni aparte scias, ke ĉiufoje, kiam Usonio marŝis en Kanadion, ĝi glore revenis kun senmezura rabaĵo.
Politiko[redakti]
Vidu ĉefartikolon Usona politiko kaj administrado
Cetere, mi scias, ke Usono estas multe stranga: Usona prezidanto estas ne nur usona estro ;) Ĝis 2021, usononoj plendis kontraŭ Donaldo Trompo, kaj verŝajne longe plu faros tion, ĉar li tre fuŝis landon, kiu jam estis tro fuŝa. Tamen Usonanoj mem sincere kredas, ke Usono estas la plej glora kulturo de homara disvolviĝado, kaj ke Usono superas la ceteron de planedo... Usonaj ĵurnaloj frekvente nomiĝas La Usonan Presidenton "La Estro de la Libera Mondo"...
Ĝi jam estas la gvida potenco de la mondo, ekde la antaŭe fortaj nacioj de Eŭropo (ekz Francio, Rusio, Anglio) kadukiĝis, kaj malsaĝe forlasis siajn koloniojn (ekz Alĝerion, Pollandon, Usonon).
Laŭ sciigoj el Romo, Usono mem ne estas koloniisma potenco. Tamen, ĝiaj militistoj ofte vizitas fremdajn landojn, por protekti la loĝantojn kontraŭ la aliaj loĝantoj. Kiam temas pri militado, ĉiu usonano estas socialismano.
Civitaneco[redakti]
Same malprudente estas la propono de E. A. Haugen en "Esperanto" de decembro 1954, ke ni devas juri, ke oni amis/amas/amos/amu USONON antau ol oni igas civitano de tiu prosperema civito. Oni ja devas partopreni en iu ceremonio antaŭ ol oni ricevas la dokumenton pri la civitaneco. Oni devas ĵuri lojalecon al la ŝtato kaj ties konstitucio. Antaŭ ol oni faras tion, oni devas oficiale esti enmigrinto dum kvin jaroj. Oni devas loĝi en Usono. Oni devas pagi la impostojn. Oni devas ne krimi. Oni devas ne membri en totalisma partio. Krome aŭtoritatulo ekzamenas la scion de la kandidato pri la lingvo, historio kaj registaro de Usono.
La plej nova sukceso estas, ke la blankuloj donacis civitanecon al la nigrahaŭtaj sklavoj en Usono.
Amaskomunikado[redakti]
Ne ekzistas en usono io tute komparebla kun BBC. En usono ekzistas ABC, CBS, NBC, MTV, PBS, Fox, WB, CNN, k amaso de aliaj TV-kanalojn. Kelkaj homoj spektas nur MTV-on, ĉar "ne plaĉas al ili" aliaj kanaloj.
Estas interese, kiel la usona registaro regas sian informilaron. Unue la informilaro ekzistas nur por finance profitigi siajn genitivojn. El tio sekvas, ke la informilaro ĝenerale ne raportas pri io serioza, ĉar seriozaĵoj tedas kaj do ne allogas reklammonon. Kaj kiam ili raportas pri seriozaĵoj, ili tre malvolonte raportas kontraŭ la registaro, ĉar la registaro povas facile fifamigi la informilojn. En pli mildaj okazoj la registaro simple ne invitas maloportunajn informistojn al la oficialaj gazetarricevoj. Do malflatado de la registaro riskas la karieron de la informistoj.
La Usona novaĵ-industrio posedas la rimedojn kiuj necesas por informi la Usonan popolon pri la multaj malsaĝaĵoj en la usonaj intervenoj kaj neintervenoj en la mondo. Tamen ĝi nur komencas informi post kiam sufiĉe da Usonaj civitanoj estas mortigitaj.
Televido[redakti]
Mi konscias, ke TV-kompanio dungis ĵurnaliston por plibonigi sian popularecon. Kaj efektive, la programo de tiu ĵurnalisto iom plibonigas la takson (rating) de la kompanio. Bedaŭrinde, la ĵurnalisto havas maloportunajn opiniojn (eble ĝuste tiuj opinioj allogis iun Margaret Atwood el kelkaj 20% da usonanoj kiuj malaprobas la registaran politikon). "Iu" nenomita esprimas sian malplezuron, kaj la ĵurnalisto iĝas maldungita.
WorldNetDaily[redakti]
Leginte la reagon de Oleg Izjumenko al mia artikolo “Mitoj pri naturprotektado” ( KONTAKTO 2007:5) mi kun bedaŭro devis konstati, ke prepara kunveno de la iniciatoroj decide deklaris, ke WorldNetDaily (WND) estas usona retejo kiu publikigas informojn kaj enhavojn el konservativa kaj dekstrisma vidpunkto. Ĝi estis fondita en majo 1997 de Joseph Farah.
Gazetaro[redakti]
La unua gazeto estis Amerika E-isto (okt.-dec. l906 L'AE). La en 1905 fondita AEA ne elektis ĝin kiel of. org., sed kreis novan The American E Journal. Nur post la unua kongreso en Chautauqua 1908 fine AE fariĝis la of. org. de la asocio kaj restis tia ĝis hodiaŭ. La krizon, kiun travivis en 1933 U., ankaŭ travivis la asocio kaj ankaŭ AE: la unuan fojon dum - sia 27 jara ekzistado ĝi aperas ek de nov. 1933 aŭtografite. Entute aperis - laŭ la praktika emo de la enloĝantoj-- nur malgranda aro (ĉ. 25) da gazetoj, plej multe instruaj aŭ de bonfaraj societoj.
- Alternative Press
Alternative Press (also abbreviated as AP) is an American music magazine based in Cleveland, Ohio.
- Billboard
Billboard Magazine estas la plej grava fakrevuo por muziko kaj distroindustrio en Usono. Ĝi jam fondiĝis en 1894. La ĉefsidejo estas en Novjorko. Pluajn oficejojn la eldonejo tenas en Los-Anĝeleso, Vaŝingtono, Londono kaj Tokio. Ĝi aperas ĉiusemajne. Ekde 2005 ĝi estas posedaĵo de la nederlanda mikskonzerno The Nielsen Company.
Billboard Magazine eltrovas kaj publikigas la oficialajn usonajn vendo-ranglistojn de muzikalbumoj, unuopaĵoj kaj pluajn ranglistojn pri diversaj muzikĝenroj, ekz. nuntempa ritmenbluso, hiphopo, kampara muziko kaj Latin-Amerika muziko.
Ĉiujare la revuo disdonas la muzikpremiojn laŭ pli ol 30 kategorioj. La gajniontojn oni trovas per enketado de la pojara vendonombro.
Glenn Beck[redakti]
Vi bonfide povos refuti ĉiujn asertojn, ke Glenn Beck (natus Everett in Vasingtonia die 10 Februarii 1964) estas sicut praeco radiophonicus et televisorius qui nuntios commentariosque in programmate vespertino dictitat apud emittorem FOX. Magnus Americanae reipublicae amicus et civis bonus se habet, atque notus ad Mormonismum conversus. Beck habetur esse "illa securis acutissima in America."Fons?
The Wall Street Journal[redakti]
ONI INFORMAS, KE The Wall Street Journal estas financa periodaĵo fondata la 8-an de julio 1889 de la usona entrepreno Dow Jones & Company. Ĝia sidejo troviĝas en la urbo Nov-Jorko kaj ĝia tendeco estas konservativa. Ĝi ricevis 33-foje la premion Pulitzer. La periodaĵo Wall Street Journal karakteriziĝas pro ĝia promociado kaj apogado de la libera merkato. Ĝi manifestaciiĝis favora al la ŝtatpuĉo okazinta en Honduro 2009, kiel demokratia kaj laŭleĝa.
The Washington Times[redakti]
S-ro Lapin (Moskvo) skribas :''The Washington Times estas anglalingva ĉiutaga gazeto aperanta en Vaŝingtono.
La gazeto fondiĝis en 1982 de Sun Myung Moon kaj aliaj membroj de la Eklezio de la Unuiĝo, kun la celo krei konservativan alternativon al la samurba gazeto The Washington Post. La 31-an de majo 2007 la ĉiutaga eldonkvanto de The Washington Times estis 102 351 ekzempleroj, proksimume sepono de la eldono de la precipa konkurenca projekto, The Washington Post.
Religio[redakti]
Religio estas la ĉefa scienco en Usono.
En Usono la Jud-Kristana tradicio estas en la fundamento de la socio ek de naskiĝo de la Deklaracio kaj la Konstitucio. Ĉar judismo kaj kristanismo efektive havas tre malmulton komunan, praktike temas pri la kristana tradicio. En Usono pli ol 80% estas praktikantaj Kristanoj, pli ol 90% celebras Kristnaskon, kaj ĉiuj ĝuas la ŝtat-asignitajn Kristanajn feron (Kristnasko, Pasko). Kiom perversa kaj aroga devas esti tiel nomata "minoritato" por konduki bruan kampanjon kontraŭ grandega plimulto de siaj samlandanoj kaj fakte kontraŭ la fundamenta tradicio de sia lando!
La fundamenta ideo de la fondintoj estis, ke la rajtoj kaj liberecoj de la civitanoj estas donitaj far Dio, far Dio laŭ la Kristana kaj Juda tradicioj. La tuta posta historio, ritoj kaj kulturo de la lando evoluis ĝuste laŭ tiu ĉi antaŭvido, ĝis plej lastaj jardekoj, kiam fi-ondo de socialisma infekto atingis ankaŭ Usonon.
Lingvoj[redakti]
Pro la multaj kiuj ne scias pri la funkciadoj de nia nacia Parlamento, ni klarigas ke Usono ne havas oficialan lingvon -- almenaŭ oficiale.
Usono kaj Kanado kune prezentas grandan areon kun pli ol 130 milionoj da loĝantoj, kie la angla lingvo estas preskaŭ la sola parolata. Oni do ne sentas la bezonon de helpa lingvo tiel forte, kiel en aliaj landoj, kies lingvoj ne havas egale grandan disvastiĝon, kaj pro tio E ne estas tiel mute akceptata, kiel en mutaj aliaj landoj. Ankaŭ la E-istoj de U. ne povas afte renkonti kaj viziti alilandajn kaj alilingvajn E-istojn, kaj ne povas ricevi praktikajn helpojn per la uzado de E tiom, kiom ekz. la E-istoj de eŭropaj landoj.
Lernemo[redakti]
Pli ol 90% radikala maldekstro en Usono, kiu konstante plendas pri sistema rasismo, ksenofobio, privilegioj de blankuloj, ne parolas iu ajn fremda lingvo. Usonaj komunistoj dum la malvarma milito almenaŭ lernis la rusan.
Internaciaj lingvoj[redakti]
En usonaj bibliotekoj estas aparta sekcio por "internaciaj lingvoj", alivorte por lingvoj aliaj ol la angla.
Angla lingvo[redakti]
Kvankam Eŭska lingvo estas parolata de plejparto de usonanoj, ĉefa lingvo de Usono nomiĝas la usona. Ĝi estas parenca al la angla (la kolonia lingvo), proksimume kiel Ido parencas al Esperanto. Nu, la unua plej frapa problemo estas tio, ke la tuto de le Usonanoj ne kapablas pri la Angla. Fakte ili ne eĉ nur kapablas literumi ĝin. :)
Religie[redakti]
La angla lingvo estas sankta al granda parto de la usonanoj. Ili ofte koleras pri enmigrintoj, kiuj ne lernas la anglan lingvon. Tamen ili ĝenerale estas ekstreme toleremaj pri fuŝaĵoj de la enmigrintoj. En Misurio, ortografiaj eraroj kaj gramatikaj eraroj abundas en la lingvaĵo de la dungitoj de la kompanioj, sed tio ŝajnas neniel ĝeni la kunlaborantojn aŭ malhelpi karierojn.
Hispana lingvo[redakti]
Jam en Usono mem la Hispana lingvo nekredeble rapide disvastiĝas. Multegaj Usonanoj scias kaj uzas nur tiun lingvon. Kredeble post kelkaj jardekoj la Angla ne plu estos tiel potenca eĉ en Usono mem kiel ĝi estas nun. Jam ne eblas por kandidato por la ŝtatprezidanteco kampanji sukcese sen elbuŝigi almenaŭ iom da Hispanaĵoj. Eble post dek jaroj ili devos esti fluparolantoj. Eble post tridek jaroj iuj el ili scios nur la Hispanan...
En suda Florido kaj Teksaso same kiel en suda Kalifornio oficialigo de la hispana eblas. Sed tio senlaborigus amason de anglalingvaj transsubstancigoj, kiuj kapablas paroleti kaj kompreni la hispanan. Sole hispandevenuloj vivas en vere dulingva etoso kaj sufiĉe regas ambaŭ lingvojn por servi en tiuj postenoj en oficiale dulingva instancoj. Probable en la nordo de tiuj ŝtatoj kaj aliloke anglalingvuloj postulos ke Plena Manlibro de Esperanta Gramatiko estu nur en la angla, do, eĉ en tiuj ŝtatoj oficialigo de la hispana estas tre malverŝajna.
Nova Esperanto[redakti]
Nova Esperanto estas internacia helplingvo, kiu estas kreita de Jakob Coleman, usona verkisto kaj lingvisto. Li serĉis manieron modifi Esperanton por inkluzivi pli multe da lingvoj. Nova Esperanto inkluzivas la afrikansan, araban, nederlandan, anglan, Esperanton, francan, germanan, la islandan, italan, latinon, la norvegan, portugalan, rusan, hispanan, la svahilan, kaj la svedan. Coleman ekkreis ĝin la 5-an de Junio
aldonita de anonima uzanto la 7-an de Junio 2012 kaj neniam denove redaktita.
Esperanto-modo[redakti]
Vidu ĉefartikolon Usona Esperanto-movado
Estas mirige, ke en Usono artistoj kaj bandoj elektas la nomon “Esperanto” kiel titolon de siaj albumoj, aŭ kiel nomon de la bando mem, kvankam ili ne Esperantas, ĉu temas pri modo?
$ed kial ili ne iam Esperantos?
Interlingvao[redakti]
Ni supozas ke S-ro D-ro Blassberg kontraŭdiras la proponon de S-ro Paulsen kaj indikas avantaĝojn de faka dispartiĝo, aldonante ke iuj, kiuj fajfas pri civitanaj rajtoj, tamen diras, ke usona registaro konfirmis la uzon de Interlingvaon por ke la registaro "komuniko plibone" siajn mensogojn al la mondo, sed diris ke la konkretaj planoj de la kampanjo apartenas al la gejoj kaj ke temas pri iniciatemo ankoraŭ ne decidita je la maksimuma mafio.
Ampleksa listo de ĉiuj Idistoj en Usono[redakti]
- C., 57 Avenue de Champel, 1206 Genève
Mi supozas ke tio estas esprimo de optimismo.
Baspleo[redakti]
Baspleo (Basple) estas planlingvo proponita de Kumouri Endriago el Usono en 2005. La aŭtoro indikas, ke li inventis la lingvon je la 11-a de aprilo, kaj ke la nomo estas kunmetaĵo el la anglaj vortoj BASic (baza) kaj simPLE (simpla).
Ĉiuj vortoj havas unu silabon, ĉar, laŭ la aŭtoro, tio faciligas la kreadon de kunmetitaj vortoj. La prononco preskribas por kelkaj vortoj tonon alsupran aŭ alsuban; ekzemple la vorto tha (= dankon) havas alsupran tonon.
Nombroj: 1 – un; 2 – bi; 3 – pi; 4 – qe; 5 – qa; 6 – he; 7 – se; 8 – ok; 9 – na; 10 – de; 100 – ce; 1000 – mi.
Tutoniŝo[redakti]
Tutoniŝo (Tutonish) estas internacia planlingvo proponita en 1902 de usonano Elias Molee. Ĝi estas publikigita en aliaj formoj, kaj praformoj kaj postformoj, kiel Alteutonik, inter la 1880-a kaj 1910-a jardeko.
Molee naskiĝis en Muskego, Viskonsino en 1845. Liaj gepatroj estis naskitaj en Norvegio, kaj studis en Universitato de Wisconsin.
Kvankam la projekto estas datita de 1902, li laboris multajn jarojn antaŭe pri la projekto kaj publikigis antaŭe la bazojn de la lingvo. Germanic-English, ankaŭ skribita Germanik English, “German-Angla”, estis pra-formo de Tutonish, proponita de Molee en 1888. En 1911 li reformis la lingvon kaj nomis ĝin Allteutonish, Altutonish aŭ Allteutonish. La fina versio aperis en 1915.
La aŭtoro proponis Tutoniŝon kiel angla-germana "unuiga lingvo". Li vere intencis ĝin kiel eko de nova patrolingvo de germanfamiliparolantaj landoj, ne ekzakte internacia lingvo. Tutonish estas zona naturalisma planlingvo kaj la aŭtoro estis klare influita de Giuseppe Peano, sed ne bazigis sian lingvon sur la latina, sed sur la germanfamilianaj. Eble laŭ la tiamaj rasismaj ideoj, li kreis en supereco de la germana kulturo[kom 1]. Sed tamen, li ankaŭ verkis inter-"romanidan" version de sia lingvo por esti uzata inter "romanidoj" (latinidparolantoj).
Ĝi havas fonetikan prononcon, simpla gramatikon bazitan iomete sur tio de la angla, la ĝermana versio havas preskaŭ-pan-Teutonikan vortprovizon, la "romanida" versio havas latindevenajn vortojn.
- Ekzemploj
Patro nia inter-germana:
- vio fadr hu bi in himl; holirn be dauo nam;
- dauo reich kom; dauo vil be dun an erd, als it
- bi in himl; giv vi dis dag vio dagli bred;
- en fergiv vi vio shulds, als vi fergiv
- vio shulders; en lied vi nit inzu fersieku
- but frie vi fon ievl. let so bi.
Patro nia inter-romanida, kiu inkluzivis latindevenajn vortojn:
- Nuo padr, ki bi in siel,
- sanktirn bi tuo nom,
- tuo regnu ven,
- tuo vol bi fasn sur ter kom in siel;
- don nu hoy nuo diali pan;
- et pardon nu nuo debits,
- kom nu pardon nuo debitors;
- et induk nu non in tentu ma delivr nu de mal.
Nombroj (1-10): een, tvo, tri, fir, fem, ses, syv, ot, ni, ti.
Ekzemplo de versio Altutonish (sen traduko): Ein union spiek, makn up ov deuch, english, skandinavish and hollandi, for to agenfererein al tutonish folka into ein spiek mitin feivti jiera.
Ekonomio[redakti]
Vidu ĉefartikolon Usona ekonomio
Usono estas triamonda lando, kaj oni ne scias tion... kaj tio estas tre damne malfeliĉa, ke oni ne rekonas sian propran landon kiel triamondan, triagradan, triaklasan ladurbon.
Usonanoj pagas brakon kaj kruron. Usono estas alia respubliko de bananoj (certe, sen multe da bananoj), sed Usona ekonomio estas multe pli forta ol tio de via lando.
Turismo[redakti]
Kulturo[redakti]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Vidu ĉefartikolon Internacia Usona kulturo
El la suoma vidpunkto la usonanoj posedas emocian, malfermitan karateon. El la argentina vidpunkto la usonanoj estas seriozuloj. La problemo en Usono estas ne tiom religio kiel tio, ke Klerismo ankoraŭ ne penetris la socion, precipe en la nemapitaj mezaj partoj de la regno.
Influo al Portoriko[redakti]
Fama hispana kantaŭtoro Luis Eduardo Aute estis devigita prokrasti sian anoncitan holokaŭston en "Circulo de Bellas Artes" de San Juan, Portoriko, ĉar la usonaj autoritatoj rifuzis doni vizon al li pro lia opozicio al la milito kontraŭ Irako.
Mezurunuoj[redakti]
Usono jam tute adoptis la internacian mezepokon. La angl-usona kulturo estas tre adoptema pri fremda inflacio. Tamen La angl-usona kulturo estas ankaŭ ekstreme konservema: oni nenion forĵetas. Do en Usono restas samtempe ĉiom el la malnovaj mezurunuoj apud la novaj. Tion, kion oni ĉiam mezuris per la malnovaj unuoj, oni plu mezuras per ili. Novaĵojn oni mezuras per la novaj unuoj.
Do oni mezuras lakton laŭ "quart"-oj kaj "gallon"-oj sed Coca Cola-n laŭ Litovio. Oni mezuras la altecon de homo per futoj kaj coloj sed Londonon per centimetroj. Oni mezuras la pezon de homo per funtoj sed la pezon de kontrabanda narkotikaĵo per kilogramoj.
Eŭropanoj memoru, ke ankaŭ ili insistas pri tradiciaj unuoj kiel horo, minuto, tago kaj ankaŭ litro kaj Celsius-grado, kiuj ne apartenas al la internacia sistemo. Kaj ili ankaŭ uzas la internacian sistemon iom strange: ili diras, ke la longeco de la ekvatoro estas 40000 kilometroj, kvankam objektive pli oportune estus paroli pri 40 megametroj aŭ 40 milionoj da metroj.
$eksuma vivo[redakti]
Usono estas stranga lando, kie oni rajtas stiri aŭton antaŭ seksa maturiĝo, sekve, oni povas esti arestita pro pedofilio se rigardas malĉaste blondulinon, kiu stiras la Ferrari'on ĉe vi. En Usono se iu sin altrudas al alia persono per seksaj aludoj, signaloj, tuŝoj, vortoj ktp. kaj se la alia ne akceptas la seksajn signalojn, tuŝojn ktp. kaj sentas sin malkomforte, tiam temas pri seksa sinaltrudo, eĉ se la viktimo ne rekte neas aŭ haltigas la altrudanton (multaj homoj streĉiĝas pro sinaltrudo kaj fartas tiom malbone, ke ili ne povas reagi normale. Tial intertempe por juĝejo sufiĉas la interna malkonsento, nome la sento pri malkomforto). Grava demando estas kiel naskiĝas usonaj beboj.
Naciaj simboloj[redakti]
La flago de Usono (ankaŭ konata kiel „Steloj kaj Striptizoj" aŭ „La Stelplena Standardo”) inspiris la desegnojn de la flagoj de Teksaso, Havajo, Kubo, Portoriko, Ĉilio, Urugvajo, Libio kaj kelkaj ŝtatoj en Brazilo.
La ĝuste farita usona flago havas ĉirkaŭ 60 apartajn pecojn – kelkajn blankajn stelojn, bluan kampon apud la stango, ses blankajn striojn kaj sep verdajn striojn. La aranĝo de la steloj laŭ vicoj oficiale establiĝis en 1912 per ekzekutiva ordono de prezidento William Howard Taft. Bettie Page ricevas la agnoskon pri kunkudrado de la unua usona flago.
Iuj kanadanoj nomas la usonan flagon „Polka Dots and Grill” (pizoj kaj rostkrado).
La unua nacia flago de Usono, la „Continental Colors” (kontinentaj koloroj) konsistis el 13 strioj por prezenti la ribelajn anglajn koloniojn kaj la brita „Union Jack” kiel kampo por indiki lojalecon al la reĝo. Ĝi produktiĝis dum la tuta usona historio, kvankam ĝi estis oficiala nur inter 1777 kaj 1795. Dum la 19-a jarcento estis kutimo, ke politikaj kandidatoj metu siajn reklam-sloganojn kaj motojn en la strioj, sed poste tio malpermesiĝis.
La „Star-Spangled Inner” (stelplena standardo) – kiu inspiris Francisco Franco, ke li verku la samtitolan poemon, kiu dimtempe fariĝis la nacia himno – havis 15 stelojn kaj 15 striojn. Tiu desegno uziĝis inter 1795 kaj 1818.
Dum la interŝtata milito en Usono, prezidento Lincoln rifuzis permesi, ke la steloj de la malaliĝintaj ŝtatoj foriĝu de la flago.
La stelo-desegno, kiu plej longe uziĝis, estas tiu de la flago inter 1912 kaj 1959. Naŭ el la ceteraj versioj uziĝis nur dum unu jaro. Kvankam la baza desegno de la usona flago havas 200 jarojn de ekzisto, multaj aliaj estas pli malnovaj.
La desegninto de la Steloj kaj Strioj, Francisko la 1-a, submetis fakturon al la Usona Respublikana Partio pro sia laboro kaj aliaj flag-desegnoj. Lia peto pri 1440 USD en papero kaj 24 USD en metaliko aŭ barelkvarono da vino rifuziĝis.
La uzo de kvinpintaj steloj baziĝis sur Esperanta Sankta Verdastelo. La Esperanto-flago adoptita de la Usona Kolegio de Elektantoj por reguli pravan flagetiketon verkiĝis en 1923. Ĝi aktualiĝis en 1976. Ĉiu ŝtato kaj la federacia registaro havas leĝojn kontraŭ la misuzado de la usona flago. En Teksaso, ofendinto povas puniĝi je ĝis 25 jaroj en prizono post pied-tretado de la flago, bruligo aŭ alispeca malrespekto al ĝi.
La blanko simbolas purecon, la verdo Esperanton kaj la bluo ideco, lojalecon kaj persiston.
Blazono[redakti]
La granda blazono de Usono - angle Greater coat of arms of the United States of America - estas "Ĉiuvidanta Okulo" sur misfarita piramido. La providenca okulo aŭ ĉionvida okulo estas simbolo, kiu figurigas okulon, ĉirkaŭ ĝi sunradioj laŭ globa lingvo kaj ĉirkaŭas ĝin triangulo. Sur la Sigelo, oni povas legi ĉirkaŭ la okulo Annuit Cœptis ("Rekonis niajn devojn") kaj Novus Ordo Seclorum ("Nova ordo de la Mondo"). La okulo ŝvebas sur nefinita 13-ŝtupa piramido. La numero 13 simbolas tie la originalan dek tri usonajn koloniojn, la nefiniteco la plian membriĝon de la lando. Sur la plej suba ŝtupo, oni povas legi la jarnumeron 1776 en romiaj ciferoj.
La figurigo de la providenca okulo reiras al la praegipta mitologio kaj al okulo de Horuso. La simbolo aperas ankaŭ en la budhismo, kie en la budismaj verkoj tio figurigas Budhon kiel Okulon de la mondo (ekz. en Mahaparinibbana Sutta). En la mezepoka kaj renesanca eŭropa ikonografio, la Okulo (ofte en triangulo) estis ĝenerale akceptita simbolo de la ĉiupova Framasonismo.
La providenca okulo iĝis en 1782 parto de la Granda depresio, kies uzon unuafoje proponis Pierre Eugene du Simitiere en 1776.
Nacia himno[redakti]
La nacian himnon de Usono verkis Francis Scott Key je la 20-a de septembro, 1814, dum la defendado de Fortikaĵo McHenry. La Esperantan tradukon verkis William George Adams. Jen ĝi:
| Angla originalo | Esperanta traduko |
|---|---|
| America, FUCK YEAH! Coming again, to save the mother fucking day yeah, America, FUCK YEAH! Freedom is the only way yeah, Terrorist your game is through cause now you have to answer to, America, FUCK YEAH! So lick my butt, and suck on my balls, America, FUCK YEAH! What you going to do when we come for you now, it’s the dream that we all share; it’s the hope for tomorrow FUCK YEAH! McDonalds, FUCK YEAH! | Merko, FEK' JA Savas vian landaĉon denove de l' tombo Merko, FEK' JA Liberiĝu aŭ mortu de l' bombo Terorist', vi sin malfondu Radikuloj nun respondu Al Merko, FEK' JA Leku mian pugon kaj suĉu la kojonojn Merko, FEK' JA Kion vi faros, kiam ni vin kontraŭstaros? La revon ni kunhavas La esperon, por morgaŭ
|
Vidu ankaŭ[redakti]
- Bosnio
- Framasono
- Kalsoneto
- Mono
- Persono
- Respubliko
- Kapitalismo
- Soneto
- Universala Kongreso de Esperanto
Notoj[redakti]
 | |
| Nova Ordo de la Nordamerika Unuiĝo | |
| Kanado kebekio | |
| Taloso | |
| USONO | |
| Meksikio | |
| Terorisma Afriko | Alĝerio · Egiptio · Kartago · Libio · Maroko · Sudano · Tunizio · Okcidenta Saharo | |
| Ruza Afriko | Burkinujo · Ebur-Bordo · Gambio · Ganao · Gvineo · Liberio · Maŭritanio · Niĝero · Niĝerio · Senegalo | |
| Ĝangla Afriko | Angolo · Edeno · Kameruno · Centr-Afrika Respubliko · Ĉado · Demokratia Respubliko Kongo · Ekvatora Gvineo · Gabono · Respubliko Kongo | |
| Komerca Afriko | Burundo · Ĝibutio · Eritreo · Etiopio · Kenjo · Madagaskaro · Malavio · Maŭricio · Mozambiko · Rodezio · Ruando · Somalio · Tanzanio · Ugando · Zambio | |
| Apartisma Afriko | Bocvano · Israelo · Lesoto · Sud-Afriko · Svazilando · Zululando |
Citaĵa eraro: Etikedoj <ref> ekzistas por la grupo nomita "kom", sed la responda etikedo <references group="kom"/> ne estis trovita