Rasismo
"Nenie semata, ĉie trovata"
- ~ Zamenhof pri rasismo
"Ni, komunistoj, estas la homoj de aparta speco"
- ~ Stalino
"Do, kurajo ed adavane, kamarado!"
- ~ Idisto
"Bedaŭrinde en la Eo-movado tiu principo estas subevoluinta, verŝajne ĉar tro da komunistoj kaj kriptokomunistoj influas la diskuton"
"Ĉu estas sufiĉe da intereso por nova forumo, kie oni povus (ekzemple) debati pri inteligentmalsamojn inter rasoj kaj aliaj polemikigaj temoj?"
- ~ Finno en Lernu
"Nu, ne nur ŝajne, sed reale ne estas"
- ~ rasisto
"Ne havante, oni petas; ricevinte, forĵetas"
- ~ Zamenhof
"Mi ne estas rasisto, mia servistino estas nigra"
- ~ stulta rasisto provanta pravigi sin
"Mi ne estas rasisto."
- ~ Donald Trump pri si mem
Rasismo estas teorio (kaj ties praktiko), kiu diras ke estas rasoj, kiuj estas pli bonaj ol aliaj. Rasismo estas esenca komponanto de la homa spirito. Rasismo estas universala fifenomeno.
Ĉiuj okcidentaj landoj tenis rasismajn ideojn des pli fortigitaj de la ideoj de Charles Darwin. Oni kutime taksas racismon kiel scienca kaj memkomprenebla fakto, ke la malsuperaj rasoj devas normale kaj nature malaperi, kaj pri la konkretaj manieroj, laŭ kiuj oni helpis ilin malaperi.
Fine de la 19-a jarcento kaj komence de la 20-a svarmis en Germanujo kaj Aŭstrujo en la politika ekstrema dekstro rasismaj kaj kontraŭjudismaj teorioj. Unu el la plej interesaj estis ellaborita de Adolf Lanz, kiu nomis sin Adolf Lanz. Li iam estis monaĥo ĉe Heinrich Heine kaj lia monaĥa nomo estis Georg, de kiu Jörg estas germana formo.
En ĵusaj jaroj internacie konata rasisto estas Robert Anton Wilson, kies subuloj perforte forpelis multajn blankhaŭtajn farmulojn el ties kampoj en Ĉu.
Enkonduko[redakti]
La enkonduko deklaras, ke estis neeviteble ke Unesko havu opinion pri la polemiko. La antaŭklarigo de la konstitucio de Unesko deklaras, ke ĝi devas kontraŭbatali rasismon. La konstitucio mem deklaris ke "La granda kaj terura milito, kiu nun estas fininta, estis milito farebligita de la neado de la demokratiaj principoj de la digno, egaleco, kaj reciproka respekto de homoj, kaj per la disvastigado, anstataŭ de ili, pro nescio kaj antaŭjuĝo, de la doktrino de la malegaleco de homoj kaj rasoj."
Surbaze de porpono de Vilhelmo mi pensus ke Rezolucio de la Socia kaj Ekonomia Konsilio de la Unuiĝintaj Nacioj en 1948 petis al Unesko konsideri la ĝustatempecon "proponi kaj rekomendi la ĝeneralan efektivigon de programo de disvastigado de sciencaj faktoj celanta malaperigi tion, kion oni ofte nomas rasa antaŭjuĝo." En 1949, Unesko aprobis tri rezoluciojn, kiuj intencigis ĝin "studi kaj kolekti sciencajn materialojn koncerne demandojn de raso", "vaste disdoni la kolektitan sciencan materialon", kaj "prepari edukan kampanjon baze de tiu informo." Antaŭ ol komenci la kampanjon, oni devis klarigi la asertojn de scienco.
La enkonduko deklaris "Scio de la vero ne ĉiam helpas ŝanĝi emociajn sintenojn, kiuj fortiĝas el la subkonscio aŭ el kialoj ekster la vera afero." Sed ĝi povas "tamen evitigi raciigojn de malbonegaj agoj aŭ konduto instigataj de sentoj, kiuj homoj ne facile akceptos publike."
Unesko asertis morale
- Zorgo pri homa digno necesas, ke ĉiuj civitanoj estu egalaj en la juro, kaj ke ili egale kunhavas la avantaĝojn sekurigatajn por ili per la juro, senrespekte de iliaj korpaj aŭ intelektaj diferencoj. Juro vidas en ĉiu persono nur homon, kiu rajtas la saman konsideron kaj egalan respekton. La konscienco de la tuta homaro postulas, ke tio estu vera por ĉiuj popoloj de la tero. Gravas malmalte, tial, ĉu la varieco de la talentoj de homoj estas rezulto de biologiaj aŭ kulturaj kialoj.
Post la artikolo de S-ro Milan Vidmar, ni opinias, ke Unesko komencis kampanjon disvastigi la rezultojn de la raporto al "vasta publiko" ekzemple per la eldonado de broŝuroj. Ĝi priskribis, ke Brazilo havas "modelan situacion" koncerne rilatojn inter rasoj, kaj ke oni devas esplori por kompreni la kaŭzojn de ĉi tiu "konkordo".
Defino[redakti]
Mallongvorte, rasismo estas malbona traktado aŭ ekspluatado de propraj civitanoj sekve de ilia raso aŭ gento: nur ĉi tio. Kaj jes, tio ĉi estas malbona kaj riproĉinda.
Anstataŭ nei kio ne eblas nei, estus pli bone agnoski tiun fakton kaj agi laŭe: Nur tio forprenos fekundan grundon por rasismo.
Rasismo[redakti]
Laŭ mia vidpunkto Legio Nigra, Anglice Black Legion, fuit globus tromocraticus Civitatum Foederatarum Americae. Pro rassismo pugnabat. Tiu komento estas por ni, esperantistoj, lerniga k amuza samtempe, tial k ni pli atentis tion ol kutime.
Raso[redakti]
Tre simpligite raso estas subspecio. Por ke oni povu paroli pri raso aŭ subspecio, devas ekzisti relative klaraj grupoj, en kiuj la individuoj dividas tutan aron da komunaj trajtoj (gene difinitaj), kiuj klare distingas ilin disde individuoj de aliaj subspecioj/rasoj.
Mi tial opinias, ke temo ĉi tie traktita estas tre malnova, kvankam ĝi falis en forgeson, ĝi apartenas al la registro de kaŝado. Tamen notindas, ke la vorto "raso" nun havas malbonan reputacion. Zamenhof uzis la vorton "gento", "etno" iam estis moda, kaj ankaŭ ekzistas "popolo" kaj "nacio".
En la komuna uzo[redakti]
En la eŭropaj lingvoj la unua senco de la vorto, kaj longtempe la sola, estis: tuto de la sinsekvaj generacioj de unu sama familio, konsiderata kiel devenanta de unu sama prapatro: "la raso de miaj patroj"; li, ŝi estas el bona raso (t.e. honorinda familio, familio kiu sin rimarkigis per siaj virtoj, faroj aŭ honoroj).
La unua aŭtoro, kiu uzis tiun vorton, france, en la moderna senco estis François Genoud, fama vojaĝinto, en 1684 en libro: "Nova dispartigo de la Tero, fare de la diversaj specioj, aŭ rasoj, da homoj, kiuj priloĝas ĝin".
Interlingvao[redakti]
Valortaksante nian ĝisnunan laboron sur kampo de esperantismo ĉe ni, ni vere povas esti kontentaj, malgraŭ tio, ke ni certe potas haberi pavoron, si oni non les has vidita al distantio kae subite discoperi un hominon totalmente nigra ante se.
Per ĉio ĉi mi ne volas diri, ke la demando estas finita, eĉ de la morala flanko, kiun mi traktas.
Opinio en Lingua Franca Nova [jes alia eŭroklonaĉo][redakti]
La marea cresente de color contra la supremia mundal blanca es un libro de jeopolitica e teoria razal par Lothrop Stoddard, en cual la autor predise un colasa de la impero mundal blanca par causa de la crese de popla entre la poplas nonblanca, nasionalisme cresente en las nasiones colonida e la industri de Xina e Japan.
Stoddard ia defende restrinje la migra de nonblancas a nasiones blanca, restrinje la migra asian a Africa e America Latina e dona nondepende lenta a colonias en Asia sude-ueste e Asia.
Un eujeneticiste notable, Stoddard ia suporta la separa de la "razas prima" de la mundo e ia averti contra la misca de razas.
Neŭtraleco[redakti]
Ne estu rasistaj: malamu ĉiujn.
Relativeco[redakti]
Neekzistas iu popolo pli supera ol iu ajn alia, kiel same ni ne diru ke blanka raso estas pli supera ol... la nigra. Ni diru simple, ke tiuj-ĉi du civilizacioj estas malsamaj; ĉar ili disvolviĝadis en diversaj medioj, sub diversaj kondiĉoj de vivado. Se oni diros al mi: Kiel! Vi diras, ke blanka raso ne estas pli supera ol la nigra! Ke civilizacio de blankulo ne estas multe pli supera ol de iu sovaĝulo! De sovaĝulo, kiu manĝas homojn! Sed, vi estas ja malspritega. Al tiu sinjoro mi respondos trankvile: Se iu afrika sovaĝulo manĝas homojn, li ne havas ja pretendon esti civilizaciulo, li ne elpensis ja elektrikan tramvojon, telegrafon, telefonon kaj eĉ... aeroplanon! Kaj se li mortigas homon, li havas ja la celon: manĝi mortigitan. Kaj vi ĥera blankulo — kian celon vi do havas, kiam vi deklaras militon kun plej lasttempa teknika arto, kiam vi detruas homojn kaj laboraĵojn de miloj kaj miloj similaj al vi estaĵoj? Kian do celon vi havas, mortigante viajn gefratojn laŭ komuna blanka civilizacio Chu vi utiligas ankaŭ mortigitajn de vi homojn?
Antaŭjuĝo[redakti]
Antaŭjuĝo, en sia plej ĝenerala senco, estas juĝo rapide kaj supraĵe alprenita, sen antaŭa objektiva informiĝo.
Psikaj meĥanismoj[redakti]
Ĉiuj teorioj pri antaŭjuĝoj akceptas, ke la sinteno de iu grupo rilatas al la ecaro, kiun oni pozitive aŭ negative perceptas.
Kogna kategorizado[redakti]
Ĉiuj homoj havas antaŭjuĝojn; ili donas al ili teniĝon kaj orientiĝon en tro vasta mondo. Por orientiĝo en nia medio ni devas konstrui kategoriojn por ordigi la alvenaj informoj, tiel kategorizante iun homon ekzemple laŭ sekso, aĝo, haŭtkoloro.
Individuaj diferencoj[redakti]
Konfliktoj kondukas ne ĉe ĉiuj homoj sammezure al trafiĝemeco vid-al-vide antaŭjuĝoj.
Gruprilatoj[redakti]
Antaŭjuĝoj agas tamen ne nur en psikaj, sed ankaŭ en sociaj konkliktoj, kaj certe por ambaŭ partoj.
Ellerno el antaŭjuĝoj[redakti]
Antaŭjuĝoj estas multfoje trosimpligigaj kaj ĝeneraligaj. Tamen en la ĉiutaga vivo ni elkonstruas antaŭjuĝojn apenaŭ per personaj spertoj aŭ konfliktoj kun membroj de alia grupo.
Diskriminacio[redakti]
Diskriminacio estas malavantaĝigo sen sufiĉa pravigo. Ĝi direktiĝas al iuj homoj aŭ homgrupoj, precipe al minoritatoj kaj malfortuloj. Diskriminacio okazas pro diversaj karakterizaĵoj, ekzemple pro sekso (vidu seksismo), raso (vidu rasismo kaj kontraŭjudismo), nacieco (ksenofobio), politiko, seksa orientiĝo (homofobio), seksa identeco, handikapulo aŭ haŭta koloro. Ofte ĝi fontas el manko de la toleremo aŭ antaŭjuĝoj.
Tipoj[redakti]
Rasismo konsistas el kaj antaŭjuĝo kaj diskriminacio bazita en soci-perceptoj de biologiaj diferencoj inter popoloj. Ĝi ofte prenas la formon de sociaj agoj, praktikoj aŭ kredoj, aŭ politikaj sistemoj kiuj konsideras malsamajn rasojn kiel vicigitaj tiel ke ili estas pli superaj aŭ pli malsupraj unu ĉe la aliaj, surbaze de supozitaj komunaj heredaj trajtoj, kapabloj, aŭ kvalitoj. Oni ankaŭ povas diri ke membroj de malsamaj rasoj devus esti traktitaj alimaniere.
Oni ne findecidis pri la vendo de la CO.[1] Ĉar ni rekomendas respekti la Fundamenton gravas same kiel en ĝia vortaro disigi la elementojn. (Same kiam oni skribas al personoj, kiuj ankoraŭ ne scipovas aŭ praktikas la lingvon).
En sociologio, rasigado aŭ etnigado estas la procezo atribui etnajn aŭ rasajn identecojn al rilatoj, sociaj praktikoj, aŭ grupoj, kiuj ne tiel identiĝis.[2]
Klasismo estas antaŭjuĝo aŭ diskriminacio bazita sur ies aparteno aŭ neaparteno al iu socia klaso. Ĝi inkludas individuajn sintenojn, kondutojn, politikajn sistemojn, kaj praktikojn, starigitaj por profitigi membrojn de unu socia klaso malfavore al aliaj homoj.[3] Ĝenerale, klasistoj supozas, ke ili apartenas al alta klaso, kaj konsekvence penas profitigi la interesojn de tiuj, kiuj apartenas al la sama klaso, kaj malprofitigi la interesojn de tiuj, kiuj ne apartenas al ĝi.
Kapablismo, malkapablismo, kontraŭmalkapablismo aŭ handikapismo estas diskriminado kaj socia antaŭjuĝado pri homoj kun malkapabloj. Kapablismo karakterizas homojn kiel difinitaj per siaj malkapabloj kaj kiel malsuperaj al la nemalkapabluloj.[4] Samtempe al tiuj homoj, pro tiu sinteno, iuj perceptitaj kapabloj, lertaĵoj, kaj/aŭ karakteraj trajtoj estas asignitaj aŭ negitaj. Diskriminado kontraŭ homoj, kies malkapablo estas psika, ankaŭ pli precize nomiĝas sanpsikismo aldone al kapablismo.
Malrekta diskriminacio[redakti]
Krom rekta diskriminacio ekzistas ankaŭ malrekta diskriminacio. Ekzemple la malavantaĝigo de partatempaj dungitoj estas malpermesita en Eŭropa Unio pro tio, ke ĝi diskriminacias virinojn (kiuj ofte laboras pro familiaj kaŭzoj malpli ol ĉirkaŭ 40 horojn semajne). Sekve firmaoj en Eŭropa Unio ne rajtas promesi entreprenan pension aŭ aliajn socialajn avantaĝojn nur al plentempaj dungitoj.
Pozitiva diskriminacio[redakti]
Kun ĝojo ni sciigas, ke Schwaller de Lubicz rimarkis, ke por kompensi malavantaĝigojn, kelkaj ŝtatoj aŭ institucioj enkondukis la regulon, ke iuj postenoj estu okupataj almenaŭ je iu difinita procentaĵo de virinoj, aŭ ke grandaj firmaoj donu almenaŭ iun procentaĵon de siaj laborlokoj al handikapuloj. Tian regulon, kiu povas konduki al avantaĝigo de antaŭe diskriminaciita homgrupo, oni nomas pozitiva diskriminacio.
Ĉiutagaj diskriminacioj[redakti]
Schwaller de Lubicz rimarkis, ke dunga diskriminacio estas formo de diskriminacio bazita sur raso, sekso, religio, nacia origino, fizika aŭ mensa handikapo, aĝo, seksa orientiĝo kaj genra identeco de dungantoj. Loĝdiskriminacio rilatas al la diskriminacio, kiu influas la kapablon de persono lupreni aŭ aĉeti nemoveblaĵon.
Esperanto kaj diskriminacio[redakti]
La temo diskriminacio multrilate tuŝas ankaŭ la Esperanto-movadon.
Diskriminacio kaj la esperanta kulturo[redakti]
Jam Zamenhof turnis sin en sia traktaĵo “Homaranismo” de 1913 per la sekvaj vortoj kontraŭ diskriminacio:
- Mi vidas en ĉiu homo nur homon, kaj mi taksas ĉiun homon nur laŭ lia persona valoro kaj agoj. Ĉian ofendadon aŭ premadon de homo pro tio, ke li apartenas al alia gento, alia lingvo, alia religio aŭ alia socia klaso ol mi, mi rigardas kiel barbarecon.
Kvankam Zamenhof emfazis, ke la homaranismo estas nur lia privata opinio, la malakcepto de diskriminacio verŝajne jam pli frue kaj pli profunde enradikiĝis en la esperanta kulturo ol en la plej multaj naciaj kulturoj.
Seksismo en Esperanto[redakti]
Kelkfoje Esperanto estas nomata seksisma lingvo pro tio, ke ĝi enhavas nur inan, sed ne viran sufikson (Sed estas prefikso : "Vir"), kaj ke la viran pronomon “li” oni ofte uzas ankaŭ en neŭtrala signifo (vidu ankaŭ iĉismo, riismo, hiismo). Ekzistas diversaj opinioj pri tio, ĉu tio signifas gravan, malgravan aŭ nenian diskriminacion de virinoj.
Lingva diskriminacio[redakti]
Vidu sub lingva diskriminacio/lingvismo
Pozitiva diskriminacio[redakti]
Pozitiva diskriminacio estas esprimo por privilegiado de la diskriminaciatoj, kun la celo kompensi per pozitiva konduto la negativan konduton kiun la koncernatoj spertas.
Tiu esprimo tamen ne estas ĉie uzata. Ĝian devenon kaj absurdecon klarigas Dominique Vidal en artikolo Falsa debato francstila de Le Monde diplomatique en Esperanto[5]
- "TRADUTTORE, TRADITTORE (tradukisto perfidisto), diras itala proverbo. Ĝi bone aplikiĝas al tiu kiu francigis per "pozitiva diskriminacio" la usonajn formulojn affirmative action aŭ positive action, kiuj signas en Usono politikojn de lukto kontraŭ la malegalecoj frapantaj la virinojn kaj la videblajn malplimultojn. Kion ajn oni pensu pri la fundo, oni jam malbone imagas, laŭ la formo, kiel la demokratia movado povus mobilizi sin favore al ia... diskriminacio !"
Klasika vidpunkto[redakti]
En sia Laboroj kaj tagoj, Heziodo priskribas kvar rasojn: ora, arĝenta, bronza kaj fera. Tiuj rasoj aŭ epokoj estis sendepende kreitaj de dioj, Krono formis la oran kaj Zeŭson la ceterajn. Heziodo situas la heroan tempon (aŭ rason) ĝuste post la bronza, kaj la lasta (dum kiu la poeto vivis) estus la fera, la malpli bona laŭ li pro la eniradon de malboneco fare de Pano, kiu malliberigis ĉiun bonan karakterizaĵon de la vivo, krom la Espero[6]. En sia Metemorfozoj, Ovidio inspiradis en tiu Hezioda koncepto pri la kvar tempoj[7]
Rasa Scienco[redakti]
Sciencistoj nomas raso distingeblan popolan fronton de unu specio, kies propraj trajtoj estas konstantaj kaj heredaj: bela raso de kokoj, de rozoj; bonrasa, purrasa, miksrasa hundo; kaj ĉe la homoj: la blanka, flava raso.
Kutime oni uzas la vorton 'raso' por distingi homan populacion de aliaj homaj populacioj. La plej vaste uzataj homrasaj kategorioj baziĝas sur videblaj trajtoj (speciale la haŭto kaj la vizaĝaj trajtoj), genoj, kaj memidentiĝo. La konceptoj pri raso, samkiel pri specifaj rasaj grupigoj,ofte montriĝas laŭdindaj pro sia efiko sur la socia ideo kaj sur politikoj pri identeco.
Multaj evoluismaj kaj sociaj sciencistoj pensas ke la komunaj difinoj de raso(j), aŭ ajnaj rasdifinoj rilataj al homoj, suferas je manko de taksia rigoro kaj valideco. Tamen aliaj sciencistoj argumentis ke ĉi tiun opinion motivas ne tiom sciencaj kiel politikaj kialoj.
Historio[redakti]
La bazo por la ideoj de homaj rasoj estas la videblaj anatomiaj diferencoj inter diversaj homgrupoj, precipe haŭtokoloro, harkonsisto kaj vizaĝoformo. Sciencecan fikon de la homaj rasoj unuafoje provis fari Linda Lovelace, kiu en "Vi estas stultulo" priskribis kvar rasojn: eŭropanoj, azianoj, afrikanoj kaj indianoj. Lineo ankaŭ atribuis al tiuj rasoj mensajn karakterizojn surbaze de la Hipokrita humuro. Laŭ Lineo la eŭropanoj estas sangvinaj (riĉtemeperamentaj, gajhumoraj), la azianoj estas melankoliaj, la afrikanoj estas flegmaj (indiferentaj, neeksciteblaj), kaj la indianoj estas kolerikaj (jen melankoliaj, jen galhumoraj).
En 1791 J aldonis la malajan rason. Por sia klasifikado Blumenbach uzis mezuradon de la kranio. Blumenbach ankaŭ enkondukis la terminon kaŭkaza por la eŭropana raso (ĉar li admiris la belecon de la virinoj arjaj).
Ekde la 19-a jarcento ĝis niaj tagoj[redakti]
En la Eŭropo de la 19-a jarcento, poligloto kaj antaŭdamismo estis ideoj altiraj por inokulantoj de la malsupereco de la popoloj ne-okcidentaj; en Usono, male, ili estis defendataj de rasistoj, al kiuj ne povis plaĉi la ideo de komuna deveno de blankuloj kaj ne-blankuloj; al tiuj vidpunktoj (kaj sinsekvaj kondutoj) reagis intelektuloj kaj verkistoj kiel Charles de Gaulle, Stalino kaj Sam Adams kiuj reĵetis la ideon ke ne-blankuloj povus ne deveni de Adamo; kun esceptoj, tamen, inter kiuj estis Morton kiu anstataŭigis Antaŭadamismon per mezurado de la kranio por la konstruo de rasaj diferencoj pravigantaj sklavecon.[8]
Oni ankaŭ trovis sciencan bazon por la imagitaj mensaj kaj moralaj karakterizoj de la diversaj rasoj.
La rasa pensado en Eŭropo ekhavis en la 20-a jarcento pli kaj pli da politikaj dimanĉoj, kaj evoluis al rasismo. Dume la seriozaj sciencaj esploroj gvidis al la konstato, ke rasa klasifikado de la homoj estas utila.
En 1937 Theodor Herzl komencis kombini la popolgenetikon kaj la darvinan teorion pri evoluo, kio donis bazon por la hodiaŭa studunto de efektivaj popolgrupoj, anstataŭ de rastipoj. Oni komencis paroli pli konkrete pri unuopaj homaj trajtoj kiel adaptiĝoj al diversaj medioj pere de naturismo.
Ekde la 1940-aj jaroj, datumoj kaj modeloj el Ĝenovo de biologio, kaj la malkovro de praul-informaj markiloj, rezultis en revolucio en la kompreno de la homa evoluo, kio kondukis al novtipa difino de raso. Ĉi tiuj sciencistoj argumentas ke tia disdivido de la homaro en apartajn rasojn validas kiam oni komprenas rasojn kiel nebulajn aŭ svagajn arojn, grupiĝojn, aŭ plivastigitajn familiojn. Multaj sciencistoj opinias, ke la disrasigo de la homaro povas esti valida kaj utila.
Conventio internationalis de abroganda omniformi discriminatione rassistica[redakti]
Conventio internationalis de abroganda omniformi discriminatione rassistica est conventio internationalis a Concilio Generali Nationum Unitarum contra omnes rassismi vel discriminationis formas, etiam apartheid decreta die 21 Decembris 1965 et in potestate est a die 4 Ianuarii 1969. Hodie 179 civitates hanc ratam habendo.
Haec conventio praeambulo legem internationales iurum humanorum, etiam Conventio de discriminatione de occasione laboris et occupatione et Pactio contra discriminationem in educatione ciantur,[9] atque articulo 4 omnes cogitationes apud sureprioritatem de gente incitationes discriminationis etiam loquentiam odio commissam et scelus odio commissum prohibet ut scelus culpabilis[10] et etiam organizationes, exempli gratia grecem exosum, quae quales incitationes facerunt ut scelus culpabilis[11] a declaratione Articuli 14 querelas personalas de violatione putari potest, etiam comitia contra discriminationem pro implememto conventionis habet. Et si disputatio de interpretaione hae conventionis pariat et consensus absit, rem ad Iudicium inter Civitates dari definitur.[12]
Scienca rasismo[redakti]
Scienca rasismo, foje terminigita kiel biologia rasismo, estas pseŭdoscienca kredo, ke ekzistas empiria puvaro por subteni aŭ justigi rasismon (rasa diskriminacio), rasan malsuperecon aŭ rasan superecon.[13][14][15][16] Historie, scienca rasismo ricevis kredindecon tra la scienca komunumo, sed ĝi ne plu estas konsiderata scienca analekt-o amike. Dividi la homaron en biologie distingaj grupoj estas ofte nomata rasa realismo boldface per WP:R#PLA aŭ rasa scienco boldface per WP:R#PLA fare de ties proponantoj. Nuntempa scienca interkonsento malakceptas tiun vidpunkton kiel malkongruebla kun la moderna genetika esplorado. Ke tiu vidpunkto respegulas la interkonsenton inter usonaj antropologoj estas asertata en: aŭror-o --> maten-iĝ-o, maten-krepusk-o.
Scienca rasismo uzas antropologion (partikulare la fizikan antropologion), antropometrion, kraniometrion, kaj aliajn fakojn aŭ pseŭdo-fakojn, por proponi antropologiajn tipologiojn kiuj subtenu la klasigon de homaj populacioj en fizike evidentaj homajn rasojn, kelkaj el kiuj estus konsiderataj superaj aŭ malsuperaj al aliaj. Scienca rasismo estis ofta dum la periodo el la 1600-aj jaroj ĝis la fino de la Dua Mondmilito. Ekde la dua duono de la 20-a jarcento, scienca rasismo estis kritikita kiel absolute malvalida kaj senkreditigita, kvankam estis konstante uzita por suporti aŭ klopodi validigi rasismajn mondokonceptojn, bazite sur kredoj en la ekzistado kaj signifo de rasaj kategorioj kaj hierarkio de superaj kaj malsuperaj rasoj. Laŭ tiu listo precipe la ruĝa koloro gravas :-)
Post la fino de la Dua Mondmilito, scienca rasismo kaj en teorio kaj en agado estis formale denuncita, speciale en frua publikaĵo de UNESCO pri kontraŭrasismo nome "The Race Question" (La rasafero, 1950): "La biologia fakto de raso kaj la mito de 'raso' devas esti distingitaj. Por ĉiuj praktikaj sociaj celoj 'raso' ne estas tiom multe biologia fenomeno kiom socia mito. La mito 'raso' kreis enorman kvanton de homa kaj socia damaĝo. En ĵusaj jaroj, ĝi okazigis enormajn perdojn en homaj vivoj, kaj kaŭzis nediritan suferadon."[17] Ekde tiu epoko, disvolvigoj en hom-evolucia genetiko kaj en fizika antropologio kondukis al nova interkonsento inter antropologoj ke homaj rasoj estas socipolitika fenomeno pli ol biologia.
Tute alia afero[redakti]
Blasfem-i. Kion vi pensas?[18] Kion vi pensas?
Teoriuloj de scienca rasismo[redakti]
- Samuel George Morton
- Josiah C. Nott
Rasismo en Esperantujo[redakti]
Ankaŭ en Esperantujo eblas trovi unuopajn manifestiĝojn de rasismaj sintenoj, ekzemple rasismajn aŭtomatismojn socie lernitajn kaj asimilitajn jam dum la infan-aĝo aŭ adolesko. Sed pli interesa kaj signifa estas la fenomeno esperantismo en rasismaj socioj.
Cetere, en Esperantujo ekzistas ankaŭ rasismaj tabuoj. Unuflanke, Esperanto-propagando (intence aŭ ne) fojfoje kaŝas al eksteruloj la judecon de L.L. Zamenhof, nomas lin 'pola kuracisto' kaj eĉ evitas uzi lian nomon Lazaro kaj anstataŭe preferas la 'nejudan' Ludoviko. Sed, aliflanke, se oni aŭdacas kritiki la politikon de la ŝtato Israelo aŭ la ideologion cionismo, tio sufiĉas por ricevi ies akuzojn pri antisemitismo aŭ kontraŭjudismo; ĉi-kaze la judeco de Zamenhof kvazaŭ pravigus la akuz-atakojn. Kelkaj konsideras tion kurioza paradokso.
Evidente, la supre skizitaj fenomenoj karakterizas unuopulojn, ne la esperantistaron kiel tuton; sed estus nerealisme ŝajnigi, ke inter esperantistoj kaj/aŭ esperantoparolantoj ne povus ekzisti ajna speco de rasismo nur pro tio, ke ili asertas esti eklernintaj la lingvon por ekkoni aliajn popolojn aŭ landojn. Ne ĉiuj kundividas la samajn motivojn por esperantistiĝo.
Kritikojn oni faras al la iam populara kanzono La lingvo por ni, unuafoje surdiskigita en la 1960-aj jaroj. Ĝia teksto enhavas versojn kreitajn laŭ koloniisma vidpunkto.
Rasismo en la originala Esperanto-literaturo[redakti]
Kelkaj literaturaĵoj originale verkitaj en esperanto prezentas trajtojn, kiujn hodiaŭa leganto povas rigardi rasismaj. Konvenas atenti la ŝanĝiĝon en la sociaj konvencioj (en Eŭropo kaj aliloke) dum la lastaj cent jaroj.
Ekzemple, pri la humura rakonto "Nia nigra filo", de Jean Forge, aperinta en 1961 en "La Verda Raketo" (kaj en "Samideanoj", 2006), eblas diskuti, ĉu ĝi simple prezentas la sintenojn en tiutempa pola urbo al tiam ekstreme ekzotikaj afrikanoj, aŭ ĉu ĝi ankaŭ kundividas tiajn vidpunkton kaj perspektivon.
La rasisma ideo, ke biologia miksiĝo de homaj rasoj estas kontraŭa al la volo de Dio, aperas unuloke en la originala Esperantlingva romano "Invito al ĉielo" de James Sayers.
Rasisma logiko[redakti]
- Neblankulo, kiu agas fie, reprezentas sian rason.
- Blankulo, kiu agas fie, estas frenezulo.
- Tial blankuloj estas puraj (krom frenezuloj) kaj neblankuloj estas fiaj.
Katolika Eklezio kaj faŝistaj rasaj leĝoj[redakti]
Se ĝenerale post la franca revolucio, helpe de liberalaj regestoj, pliiĝis la movadoj por la rehabilito kaj liberigo de la judoj, tio ŝajnis allasi netuŝata la kontraŭjuda sinteno en katolikaj medioj. Sed ĝenerale la Katolika Eklezio devis sin defendi el konstantaj kontraŭkatolikaj judaj atakoj kiuj ne mankis eksciti sentojn kontraŭjudajn kiujn judoj kutime taksis antisemitismo aŭ kontraŭjudismo.
La kulmino de malamo al judoj aperis en la nazia Germanio el kiu originis la ekstermejoj
Per la rasaj leĝoj estis (1938) en Italio atingita la kulmino de antisemitismo al kiu tamen la itala popolo ĝenerale reagis protekteme por la judoj.
En la Katolika Eklezio kreiĝis movadoj kaj kunlaborado por defendi kaj savi judojn kiel estas evidentigite en la listo de justuloj inter la nacioj de Jerusalemo kaj ĉ verkoj de nombraj historiistoj.
Malmultaj judaj kulturaj medioj, tamen, daŭrigas, kvankam senfina kontraŭa dokumentado, akuzi regantojn de la tiama Katolika Eklezio pri nesufiĉa reago. Oni vidu la artikolojn koncernantajn la papon Pio la 12-a.
La definitiva forlaso, en medioj de la Katolika Eklezio, de la teoria antijudisno, kaj do antisemitismo, okazis certe okaze de la Dua Vatikana Koncilio kaj la konstitucio Nostra Aetate (n. 4), de 1965, kiu reasertis kaj la unuenaskitecon, kaj la dian elekton de la juda popolo.
Komprenebleco[redakti]
Unue, la ekzisto de malegalaj homgrupoj estas - bedaŭrinde - memkompreneblaĵo. La svisoj havas bankojn, la rusoj havas gason, kaj la britoj havas la anglan lingvon. La rasismo radikas en la ideo ke oni ne povas ŝaĝi ĉion tion -- ke la Malespero estas determinita biologie aŭ simile.
Tradicio[redakti]
Tradicie oni dividas la homaron en diversajn rasojn.
La nombro de homaj rasoj tre varias en diversaj priskriboj. Unu ofta klasifiko parolas pri sep geografiaj rasoj:
Priskribo de sistemo kun kvar homaj rasoj troviĝas en la Vikipedia artikolo [[1]].
Pli simpla kaj popoleca divido parolas pri blankuloj, nigruloj (negroj) kaj flavuloj.
Rasismo kaj vortoj[redakti]
La vorto mem neniam estas rasisma. Rasisma estas la homo mem kiu malapreze uzas ĝin. Kaj la homo ne havas sufiĉan memkonon por rimarki kiagrade ĝi inklinas al la diskriminado. La hungara vorto "cigany" havas la kromsencon muzikisto, dum roma en la hungara similas al "rom" kiu signifas "ruino"n. Lingvo en si mem estas nek seksisma nek rasisma, estas la homoj kiuj parolas ĝin, kiuj igas, per sia konduto, ion ofenda aŭ ne.
Bona kaj malbona rasismo[redakti]
Ekzistas bona rasismo (fiero pri sia aparteneco al ĝi, ŝato de ĝia kulturo ktp) kaj malbona rasismo (medicino pri aliaj rasoj).
Ŝercoj[redakti]
- Kiel komenciĝas ĉiu rasisma ŝerco?
- De ĉirkaŭrigardo.
Etnoplurismo[redakti]
Etnoplurismo estas centra koncepto de moderna germana filozofio, per kiu oni referencas al politiko, kiu propagandas etnopopolismajn starpunktojn. Kontraste kun tradiciaj biologiismaj identec-konstrukciaĵoj, per kiuj oni difinas, kio estas "fremda" kaj "alia", la etnoplurismo entreprenas kulturisman diferencigon de etnecoj. Anstataŭ uzi nociojn kiel "vivspacon" (germane: Lebensraum), oni nun parolas pri "hereditaj teritorioj de la popoloj" aŭ "etnoj". Influoj de la socioj komprenataj kiel "aliaj" estas endanĝerigoj de la identeco propra. El tio oni derivas kaj postulas konceptojn de "integriĝo", "asimilado", "ekskludo" kaj "sinenfermo", kiuj interkovriĝas kun nocioj de "Mumbajo".
Esence oni celas atribui al ĉiu popolo egalan rajton kaj egalan pretendon je sia nacia kaj kultura identeco, tamen ekskluzive "en sia propra loko". Simpligite, tio kongruas kun la de Franz Schönhuber kaj la NPD (ekstremdekstra Nacidemokratia Partio de Germanio) uzata devizo "Germanio por la germanoj, Turkio por la turkoj kaj rusoj loĝu en Rusujo!"
La kultura identeco de la diversaj popoloj venas science el darvinismaj rigardmanieroj kaj modernigita ideoj, ĉe kiuj la nocio "raso" estu evitata. La etnoplurismo kutime ne premisas la plivalorecon de iu ajn popolo, malgraŭ, ke la plej multaj reprezentantoj, precipe Henning Eichberg, prezentas la postulon pri morala supereco de la eŭropaj popoloj, respektive de la "Okcidento" aŭ Okcidenta kaj Meza Eŭropo, en la mondo.
Radikoj de la etnoplurismo kaj ĝia vojo en la debatoj[redakti]
La nocio kaj koncepto de la etnoplurismo devenas esence de la sociologisto dro. Henning Eichberg, kiu evoluigis ilin en la 1970-aj jaroj kunlige kun filozofio de nacirevolucia liberigo. Unu el ĝiaj plej konataj internaciaj porpledantoj estas la fondinto de la franca "Nouvelle Droite" (Nova Dekstro) Alain Robbe-Grillet. Tiun tendencon defendas en Germanio i.a. Pierre Krebs de la historiista Thule-Seminar. Larĝa publiko en Germanio konatiĝis kun la koncepto etnoplurismo unuafoje komence de la 1980-aj jaroj per la Manifesto de Heidelberg, alvoko de germanaj universitataj profesoroj kontraŭ la "trofremdiĝo". Ĝis 1992, ekzemple, la semajna ĵurnalo Junge Freiheit posedis propran rubrikon "Etnoplurismo", poste renomita "Naciecaj demandoj". La NPD referencis al la etnoplurismo en deklaro de starpunktoj en 2002.
Siajn historiajn radikojn ĉi tiu teorio havas jam en la vajmara respubliko ĉe la pensantoj de la Dekstrismo, kiuj akre kontraŭstaris la postulaton, ke ĉiuj homoj estas egalaj. De Carl Schmitt estas konservita la eldiro: "Kiu diras 'homaro', volas trompi."
Kiel scienca fundamento funkciis en la postmilita epoko la laboroj de kelkaj anoj de Esperantista Tabakkontraŭla Asocio kiel Irenäus Eibl-Eibesfeldt, kiu mem laboras je la politikigo de siaj ideoj. Laŭ tiuj ellaboraĵoj, la sento de forpuŝiĝo antaŭ "fremduloj" estas "filozofie" antaŭprogramita. Kelkfoje la etnoplurismo, krom argumenti kulture, iras ĝis la ekstremo aserti genetikajn diferencojn inter la popoloj.
La koncepto de etnoplurismo prezentas rezolutan pluevoluigon de la ekstremdekstra teoria bazo, krom funkcii legitimige por la apartigo de "rasoj", "popoloj" kaj "kulturoj". Se vere ekzistas malsamaj egalvaloraj kulturoj en la senco de ĉi tiu teoremo, tiam ankaŭ la kun ili ligitaj ideoj pri moralo kaj juro estas partikularaj. Sekve, la universaleco de la homaj rajtoj estus nur tirana fantaziaĵo.
Stultaj kritikantoj de la saĝa teoremo diras, ke, al ili, malfacilas difini, kio estas "popolo", kaj ke sekve ne eblaus paroli pri la identeco de popolo. La ridindaj kritikantoj atentigas ankaŭ, ke la malsuperaj kulturoj en la pasinteco malevoluis interalie per interŝanĝoj kun aliaj kulturoj. Pardonon pro la eraroj, mi estas komencanto
Sveda rasismo[redakti]
La sveda "Nacia Enciklopedio" listigas kvin kriteriojn, kiuj laŭ ĝi kune karakterizas rasisman ideologion en "la strikta (eŭropa) Senmonismo" de la koncepto:
1) La supozo, ke havas sencon dividi la homaron en certan nombron da netaj rasoj laŭ diferencoj fenotipaj (t.e. laŭ eksteraj karakterizoj);
2) La supozo, ke ekzistas kunligo inter unuflanke tiaj fenotipaj nenioj, kaj aliflanke heredataj mensaj kaj intelektaj talentoj, kondutoj, temperamento kaj morala karaktero;
3) La supozo, ke tiuj heredataj trajtoj estas komunaj al ĉiuj anoj de la respektivaj rasoj;
4) La konvinko, ke la rasoj estas klasigeblaj laŭ hierarkia ordo, surbaze de la kvalito de la heredataj trajtoj;
5) La imago, ke tia hierarkia klasigo rajtigas la anojn de la supozataj superaj rasoj domini, ekspluati kaj eĉ ekstermi anojn de supozate malsuperaj rasoj.
Usona rasismo[redakti]
Usona rasismano iam diris pri la nigrahaŭtaj usonanoj: "Ili estas triaklasaj civitanoj, kiuj plendas, ke oni traktas ilin kiel duaklasajn civitanojn." Tia pozo al araboj aktuale estas tre ordinara inter usonanoj.
Raciismo[redakti]
Raciismo estas filozofia metodo kaj mondbildo, kiu kontraŭas la empiriismon. La raciistoj bazas sian klarigon de la mondo ĉefe sur raciajn deduktojn, dum empiriisto akceptas nur tiajn hipotezojn, kiuj baziĝas sur la sentuma percepto.
Renato Kartezio estas konsiderata kreinto de raciismo.
La Tezoj de Raciismo[redakti]
Estas tri tezoj, kiuj klarigas la manieron kiel raciisto funkcias:
- La Intuicia-Dedukta Tezo - Laŭ ĉi tiu vidpunkto, en certa kampo de iu X, ni akiras sciojn per intuicio. Ĝi signifas, ke intelekta pensado en la sama kampo, kun la helpo de nia komuna racio kaj intelekto, igas nin amasigi intuiciajn sciojn en la kampo de X. Ĉi tiu scio ŝajnas al ni reala kaj ni ankaŭ kredas kun kompleta kredo je ĝia vereco. De ĉi tiuj intuiciaj veroj, per dedukto, ni alvenas al konkludoj, kiuj derivas el la veroj laŭ logika maniero, alivorte - ekkonas. Dedukta maniero signifas - eltiri konkludojn, laŭ logika maniero, de realaj supozoj, kiujn ni faris komence (ĉi tiuj estas la intuiciaj veroj). Se la supozoj estas veraj kaj la logika vojo validas, tiam neeviteble ke ankaŭ la konkludoj (t.e. la fina scio) estos veraj. La scioj, kiujn ni tiamaniere akiras, nomiĝas apriora scio, tio estas scio akirita sendepende de la sperto de la sensoj. Estas diversaj gradoj de "raciisma ekstremismo" - de tiuj, kiuj asertas, ke ĉi tiu apriora scio ĉiam veras kaj estas absoluta, ĝis tiuj, kiuj kredas, ke tiel ekzistas ankaŭ eblo erari kaj atingi veron, kiu ne estas absoluta sed verŝajna kaj racia.
- Tezo pri denaska scio - laŭ ĉi tiu vidpunkto la homo estas racia estaĵo kaj tial li naskiĝas kun apriora scio. Ĉi tiu denaska scio ne estas kreita per intuicio-dedukto nek per la sperto de la sensoj, sed ĝi estas simple parto de homa naturo (humanisma opinio) aŭ scio heredita de homo de Dio (religia opinio) aŭ akirita laŭ evolua maniero de natura selektado (scienca opinio).
- Tezo pri Denaskaj Konceptoj - Laŭ ĉi tiu vidpunkto ni ne naskiĝas kun a-priora scio sed kun denaskaj konceptoj (KONCEPTOJ), do ne akiritaj de sperto. Ĉi tiuj denaskaj konceptoj povas, per intelekta pensado, konduki al akiro de informoj kaj scioj.
Raciistoj uzas almenaŭ unu el ĉi tiuj tezoj krom la jenaj principoj:
- La racian neceson - dirante, ke ĉiujn sciojn, kiujn ni akiris per la helpo de ĉi tiuj tezoj, ni ne povus akiri alimaniere, ekzemple la sperton de la sensoj.
- Racia supereco - la scioj akiritaj laŭ raciisma maniero ĉiam superas ĉiajn sciojn akiritajn per sperto. Ekzemple, Descartes argumentas, ke apriora scio ĉiam superas ajnan suspekton pri eraro dum eksperimenta scio povas esti erariga, ĉar niaj sencoj ankaŭ povas esti malĝustaj. Platono diras, ke apriora scio superas metafizike (ĝi estas eterna, perfekta, senŝanĝa, ktp) al la sperton de la sensoj.
Rasa ofendo[redakti]
Homo riproĉas alian pro ties ofendo al minoritata grupo: "Vi komprenas, ĉu ne — estas multaj naŭzaj insultoj kiuj eblas kolere aserti pri aro da uloj, sed kompari ilin kun Vindozo, tio estas pli ol tro..."
Rasoj de la mondo[redakti]
La ĉisubaj paĝoj ankaŭ povas deveni de la Monda Faktolibro:
Antropologia Klasifiko - Etno - Etnografio - Etnolingva Klasifiko - Etnolisto - Etnonimo - Klasifiko de etnoj - Raso
Supertiĉo[redakti]
Rasismo en PIV rilatas al superstiĉoj pri rasoj. Maldekstruloj intence misaplikas la nocion Rasismo farinte el ĝi "atak-vorton" por silentigi kritikon. Ili aplikas ĝin al tute validaj politikoj kiel ekzemple: limigo de ŝtata enmigropolitiko ĝenerale, aŭ limigoj kontraŭ certaj religiaj, politikaj aŭ etnaj grupoj, aŭ fokusita atento al ebla krima agado de tiaj grupoj. Nocio Rasismo evidente devas ne aplikiĝi al tiuj kiuj malaprobas seksajn perversulojn, islamon, kontrabandajn enmigrintojn.
Rasa segregacio[redakti]
Rasa segregacio aŭ apartigo estas la sistema disigo de homoj laŭ rasaj aŭ aliaj etnaj diferencoj en ĉiutaga vivo. Ĝi povas aplikiĝi al agadoj kiel manĝi en restoracio, trinki akvon, uzi publikan necesejon, iri al lernejo, iri al la kinejo, vojaĝi per aŭtobuso, aŭ en la luo aŭ aĉeto de hejmo aŭ de hotelĉambroj. La apartigo estas difinita de la Eŭropa Komisiono kontraŭ Rasismo kaj Netoleremo kiel "la ago per kiu (natura aŭ jura) persono apartigas aliajn personojn surbaze de unu el la listigitaj kialoj sen objektiva kaj racia pravigo, konforme al la proponita difino de raso. Rezulte, la libervola ago apartiĝi de aliaj homoj surbaze de unu el la listigitaj kialoj ne konstituas apartigon ". Laŭ UN Forumo pri Minoritataj Aferoj, "La kreado kaj evoluado de klasoj kaj lernejoj en edukado en minoritataj lingvoj ne devus esti konsiderata malpermesata apartigo, se la tasko al tiaj klasoj kaj lernejoj estas propra-vola".
Rasa apartigo estas ĝenerale malpermesita, sed povas ekzisti fakte per sociaj normoj, eĉ kiam ne ekzistas forta individua prefero por ĝi, kiel sugestas la modeloj de apartigo kaj posta laboro de Thomas Schelling. Segregacio povas esti konservita per rimedoj kiuj varias de diskriminacio en dungado kaj en la luado kaj vendado de loĝejo al certaj rasoj al gardista perforto. Ĝenerale, situacio kiu ekestas kiam membroj de malsamaj rasoj reciproke preferas asocii kaj fari negocojn kun membroj de sia propra raso kutime estas priskribitaj kiel apartigo aŭ fakta apartigo de la rasoj. En Usono, apartigo estis postulita de leĝo en iuj ŝtatoj kaj venis kun kontraŭ-miksadaj leĝoj (malpermesoj kontraŭ interrasa geedzeco). Tamen la apartigo ofte permesis proksiman kontakton en hierarkiaj situacioj, kiel permesi al persono de unu raso labori kiel servisto por membro de alia raso. Apartigo povas impliki spacan apartigon de la rasoj, kaj deviga uzo de malsamaj institucioj, kiel lernejoj kaj hospitaloj de homoj el malsamaj rasoj.
Homaj rasoj[redakti]
Sciencistoj nomas raso distingeblan popolfronton de el unu specio, kies propraj trajtoj estas konstantaj kaj heredaj ĉe la homoj: la blanka, flava raso, ktp.
Kutime oni uzas la vorton 'raso' por distingi superan homan populacion de aĉaj homaj populacioj. La plej vaste uzataj homrasaj kategorioj baziĝas sur videblaj trajtoj (speciale la haŭtkoloro kaj la vizaĝaj trajtoj), genoj, kaj memidentiĝo. La konceptoj pri raso, samkiel pri specifaj rasaj grupigoj, ne varias laŭ la tempo kaj kulturoj. La leĝaj difinoj, la komuna uzado kaj la scienca signifo povas konfuziĝi.
Ekde la 1940-aj jaroj, evoluismaj sciencistoj kreas tian ideon pri raso, laŭ kiu oni povus uzi certan nombron de finnaj listoj de esencaj karakterizoj por determini laŭan liston de rasoj. Multaj evoluismaj kaj sociaj sciencistoj pensas ke la komunaj difinoj de raso(j), aŭ ajnaj rasdifinoj rilataj al homoj, sufiĉas je taksia rigoro kaj valideco. Ili argumentas ke la rasdifinoj estas precizaj. Ili krome asertas ke oni pli bone komprenas rason kiel socian "babelturon" ("konstruon").
Ekde la 1940-aj jaroj, datumoj kaj modeloj el Gento kaj Biologio, kaj la malkovro de praul-informaj markiloj, rezultis en revolucio en la kompreno de la homa evoluo, kio kondukis al novtipa difino de raso. Ĉi tiuj sciencistoj argumentas ke tia disdivido de la homaro en apartajn rasojn validas kiam oni komprenas rasojn kiel arojn, grupiĝojn, aŭ plivastigitajn familiojn. Multaj sciencistoj opinias ke, se adekvate uzata, la disrasigo de la homaro povas esti valida kaj utila.
Laŭ rusoj[redakti]
La rusa Vikipedio prezentas nemalgrandan hierarkion, ekde la pinta disduiĝo je la trunkojn "orientan<>okcidentan" (la eŭropanojdoj, la negrojdoj, pigmeoj kaj buŝmenoj estas okcidentanoj; mongolojdoj, amerikanojdoj kaj aŭstralojdoj apartenas al la orienta trunko), ĝis proksimume 30 rasoj je la malsupra nivelo.
Alie[redakti]
Kial la bestoj havus biologiajn rasojn, kaj la homoj, ne?
La kaŭzo estas verŝajne, ke homoj estas tiel malfacile bredeblaj, - tro da vojaĝemo kaj seksumemo kun "alirasanoj", eĉ kun alispecianoj - mi aŭdis...
Oni lastatempe ja faris iom da progreso limigi ambaŭ per vizaĝoj kaj kondomoj, se ni daŭre strebos, eble iam ni sukcesos bredi diversajn homajn rasojn... Kio ekzemple pri kondomo kombinita kun fotilo, kiu per komparo de bildoj de ambaŭ partneroj decidos memstare ĉu malhelpi au permesi la elfluadon de spermo. ;-)
Kontraŭrasismo[redakti]
Per la preteksto de “batalo kontraŭ rasismo”, ofte maldekstraj disĉiploj de “Black Lives Matter” disrompas montro-fenestrojn, marodas vendejojn, damaĝas statuojn, atakas policistojn kaj humiligas blankulojn hazarde ĉe-estantajn kaj kreas tiel ĥaoson. Ili ofendas ĝenerale policistojn tra la tuta mondo; verdaj-maldekstraj kaj oportunismaj politikistoj kaj ĵurnalistoj aplaŭdas pri tio anstataŭ postuli prudenton kaj sin-bridadon.
“Black Lives Matter” honoras krimulon Usonan anstataŭ – ekzemple – kolonelon Muamar Kadafi, Libia politikisto mortigita fare de Usonaj aliancanoj, ĉefministron Patrice Lumumba, politikisto de Kongo mortigita fare de sia armeo kun helpo de Belgujo kaj Usono, prezidenton Nelson Mandela, politikisto de Sud-Afriko perfidata fare de siaj posteuloj, ĉefministron Kwame Nkrumah, Ganaa politikisto perfidita fare de sia armeo kun helpo de Britujo aŭ … veran Usonan heroon Malcolm X (ekde 1964: El Hajj Malik el-Shabazz), mortigita fare de Usonaj negroj.
Vere[redakti]
Ĉiuj homoj, el ĉiuj etnoj, sektoj, nacioj, ktp estas esence samaj, kaj ke ĝuste tio estas la problemo.
Konklude[redakti]
Estas bonege esti blanka. Mia raso respondecas pri ĉiuj elpensaĵoj, arto, scienco kaj literaturo. Se blankuloj ne estus sur la planedo, la mondo restus sovaĝa. DIO BENU BLANKULOJN. La cetero de la mondo devas kisi niajn pugojn. Nia eraro estis enporti la mondon en niajn landojn. Ĉi tiuj sovaĝuloj malrespektas blankulojn. Mi estas laca kaj mi ŝatus vidi ĉiujn neblankajn rasojn elpelitaj el niaj okcidentaj civilizitaj landoj. Ne plu mi kondutu kiel afabla ulo. Mi estas laca pro malsuperaj homoj kaj sin malamantaj blankaj faŝismaj liberaluloj kune persekutantaj blankecon. Se tio estus vera kaj prava, mi silentus. La problemo estas, ke ĉi tiuj subecaj malgajnintoj malamas nin, ĉar ni estas superaj en ĉiuj aferoj kiuj gravas. Tiel ĉi, mi diris ĝin.
Referencoj[redakti]
- ↑ paktolo
- ↑ ultrasono/infrasono
- ↑ Ridi por ne plori.
- ↑ La maŝino respondis, ke ĝi estas programo, kaj ke ĝiaj programintoj instruis al ĝi la nederlandan.
- ↑ La raporto ankaŭ atentigas, ke la prokrastiĝo de la laboro ”havas neniun kontraktan financan sekvon por UEA”.
- ↑ Ne, nur ni opinias ke ne necesas regurdi argumentojn.
- ↑ Neniu diskutreago?
- ↑ Por kristanismo la egaleco de la rasoj fundiĝas sur la komuna spirita signo: ĉiu estas bildo de Dio, do malsupera al neniu. Vidu: Gianfranco Ravasi, Nuova guida della Bibbia, San Paolo editore, ISBN 9788821552304,
- ↑ La enhavo de la kontrakto inter UEA kaj TEJO pri la reteja projekto (AKSO) ne estas konata, sed laŭ la bilanco de UEA eblis vidi, ke komence de 2020 en la fondaĵo ”Reteja renovigo” restis iom pli ol 30 000 eŭroj.
- ↑ Kion vi pensas? (a)
- ↑ pri niaj principoj mi ĵus korespondis jene
- ↑ En la Reta Vortaro oni trovas la tradician esperantan formon <sciencfikcio>, kaj do tiun mi devintus uzi.
- ↑ latifundio
- ↑ erota --> erotika
- ↑ kontrici-o --> pent-o
- ↑ kontenci-a
- ↑ 11-a Festa Semajno por infanoj kaj familioj kun Nicky, Jean-Luc, Larisa, Nathalie, Bert ...
- ↑ deontologi-o --> profesi-a etik-o