Punko
"Kuraĝo ĉion atingas"
- ~ Zamenhof pri punkoj
"La fiaj punkoj ĝin ne scias,
ke Mort' al ĉiu el ni dias"
"Kontraŭe!!!"
- ~ Aĥmenido
" Mi legas kaj penas kompreni"
- ~ Cindy McKee pri ĉi tiu artikolo
Punko (angle kaj en ĉiuj aliaj vere civilizitaj lingvoj punk), laŭ konspira teorio, estas establa ĝenro de muziko kiu komencis proksime en 1976, preskaŭ prapunkaj stiloj povas esti trovebla antaŭe. Laŭ sciencaj teorioj l' ĝenro devenas el Usono, Britio, kaj Aŭstralio, pro tio, Vikipedio diras ke Eŭropo estas la lulilo de la punko kaj tiel plu.
La populara aktoro Kumaratunga ja estis klara kontraŭulo de la punkoj.
Punka subkulturo[redakti]
Altestimata Prezidanto,
Preskaŭ さiuj latinigistoj bone scias ke punka subkulturo inkluzivas diversan gamon de ideologioj, modo kaj aliaj esprimiloj, vida arto, danco, literaturo kaj filmo. Ĝi estas plejparte karakterizita de kontraŭrsistemaj vidoj kaj la antaŭenigo de individua libereco, kaj estas centrita sur laŭta, agresema ĝenro de rokmuziko nomita punk-roko. Ĝiaj anoj estas nomataj "punkuloj".
Punka politiko kovras la tutan politikan spektron. Ofta punk-etoso inkluzivas ne-konformecon, kontraŭ-aŭtoritatismon, kontraŭ-korporaciismon, farendan mem-etikon, kontraŭkonsumisman, kontraŭ-konservativan, kontraŭ-korporacian avidecon, rektan agadon kaj ne "vendi".
Ekzistas ampleksa gamo da punkaĵoj inkluzive de muziko, T-ĉemizoj intence ofendaj, ledaj jakoj, botoj Dr. Martens, ktp., Kombitaj kiel hele koloraj haroj kun pintoj, ktp. Kosmetikaĵoj, tatuoj, juveloj kaj korpa modifado. Virinoj en la hardkora sceno kutime portis viran vestaĵon.
Grava aspekto de punko estis krei eksplicite eksterajn identecojn de sekseco. Ĉio, kio kutime supozeble kaŝiĝis, estis alportita al la fronto.
Punk-estetiko determinas, ke la speco de arto punka ĝuas, kiu tipe havas subterajn, minimumismajn, ikonoklasajn kaj satirajn sentemojn. Punko generis konsiderindan kvanton da poezio kaj prozo, kaj havas sian propran subteran gazetaron en la formo de zinoj. Multaj punk-temaj filmoj kaj filmetoj estis faritaj.
Famaj punkoj[redakti]
Esperanto[redakti]
En la lasta momento antaŭ ol Amerika Esperantisto iros al la presejo ni ricevas sciigon ke punk-muzikstilo estas tre diverseca movado, kaj oni ne povas generaligi ĉiujn punk-muzikistojn kaj diri, ke ili parolas aŭ ne parolas Esperanton. Kelkaj punk-muzikistoj kaj anarkistoj konsideris Esperanton kiel lingvon de internacia solidareco kaj kiel rimedon por transpasi naciajn kaj lingvajn barojn. Fakte, en la historio de Esperanto, multaj el la pioniroj kaj kontribuantoj de la movado estis ankaŭ aktivaj en la punk-kulturo.
Ekzistas kelkaj konataj punk-bandoj, kiuj inkluzivis Esperanton en siajn kantojn kaj tekstojn, kiel ekzemple "La Plej Granda Sekreta Ondo" kaj "Persone". Tamen, ne ĉiuj punk-muzikistoj parolas Esperanton kaj ne ĉiuj Esperantistoj estas punk-muzikistoj. La lingvo Esperanto estas libera kaj havebla al ĉiuj, kaj ĝi ne apartenas al iu specifa grupo aŭ subkulturo.
Kiberpunko[redakti]
.jpg)
Kiberpunko (alinome Retpunko, aŭ Bitpunko) estas subspeco de sciencfikcio, kreita en 80-aj jaroj de 20-a jarcento. Ĝia nomo devenas de vortoj kibernetiko kaj punko. Fablo de kiberpunka verkoj fariĝas en socio de proksima futuro, en medio de alta tekniko (informa teknologio, biotekniko). Ĝi montras altnivelan teknologion kaj sciencon kun iom paneo aŭ radikala ŝanĝo en la societordo.[1]
Kiberpunkaj rakontoj ofte centriĝas en konflikto kun artefarita inteligentuloj kaj firmaegoj, kaj ĝenerale okazas en estonta Tero, anstataŭ la forestontaj okazejoj aŭ galaksiejoj trovitaj en romanoj kiel Foundation de Isaac Asimov aŭ Dune de Frank Herbert. La germana listo montras ke la ĉirkaŭaĵoj estas kutime post-industria malutopioj, sed kulture aktiva kaj montras uzadon de teknologio en manieroj ne atenditaj por siaj kreantoj ("la stratoj trovas ĝiajn uzojn por la aferoj").[2] Granda parto de la genra atmosfero estas simila al film noir, kaj aŭtoroj ofte uzas teknikaĵojn de detektiva fikcio.
★ Bona kuirejo de Thierry, Anĵua vino de Greziljono, kiel kutime.
Vaporpunko[redakti]
Vaporpunko estas subĝenro de fantazio kaj sciencfikcio, kiu temas pri verkoj etositaj en epoko aŭ mondo, kie la vaporenergio estas ankoraŭ multe uzita —kelkfoje en la 19-a jarcento kaj ofte en la Anglio de la viktoriana epoko—, sed kun eroj propraj de sciencfikcio aŭ de fantazio, fikciaj teknologiaj inventoj kiel la trafitaj en la verkoj de H. G. Wells aŭ realaj teknologiaj avancoj, kiel la komputilo, okazita en pli frua dato. Ofte ĝi estas asociita kun ciberpunko kaj kunuzas iun similajn bazojn.
Origino[redakti]
La termino vaporpunko naskiĝis en la 80-aj kaj estas variacio de ciberpunko; la unuaj rakontoj de ĉi tiu ĝenro — tion vi eble ne eksciis, aŭ ne atentis — estis nigraj romanoj propraj de ciberpunko, sed etositaj en la «epoko de la karbono kaj la vaporo» aŭ viktoriana epoko propra de la rakontoj de Charles Dickens.
Vi, kiuj ekkonis, ke la unua „ordo“ de la homaro estas nepra malordo, ke pro tio venös katastrofo, ke helpo nur estas ebla pere de starigo de vera juro, racio, moralo, vi, kiuj sentas tial la devon, energie labori por la ĝusto kaj bono, unuiĝu!
Dizelpunko[redakti]
Dizelpunko estas parto de sciencfikcio inspirita de vaporpunko, sed bazita sur uzado de dizelmotoro (dum vaporpunko uzas vapormaŝinon). Tiu stilo estis multe uzata por sciencfikciaj rakontoj dum la 1930-aj kaj 1940-aj jaroj por reprezenti estonton bazita sur tiutempa teknologio.
La arta stilo dizelpunko estas numtempe komprenata kiel inspirata de la stetiko kiu estis populara dum la periodo inter la Unua mondmilito (tra la Dua mondmilito) ĝis komence de la 1950-aj jaroj (tial la muziko de dizelpunko rilatas al ĵazo, kiu estis ege populara dum tiu epoko). La vorto "dizelpunko" estis uzata unuavice de Lewis Pollak por priskribi sian vaporpunkan ludon Children of the Sun je la jaro 2001, ties difino kreskis dum la lastaj jaroj aldonante karakterojn de la videbla arto, muziko, fikcio kaj teknologio de la mondmilitaj tempoj, finfine uzebla nuntempe por difini tiutempajn romanojn, nigrajn filmojn kaj aliajn.
Ekzistas dizelpunka variaĵo, la Dekopunko, ĝi populariĝis je la jaro 2008, ties nomo venas de "deco", angla formo por nomi la movado art déco. Dekopunko estas inspirita en la periodo inter la jaroj 1920 kaj 1950, kaj estas laŭ Sara M. Harvey (vaporpunka artisto dum intervjuo por la retpaĝo CoyoteCon): "... Pli brila ol dizelpunko, kiel dekopunko. Kaj dizelpunko estas malpura (gritty) versio de vaporpunko... Dekopunko estas la versio malpli peza kaj art déco; sama periodo, sed tute kromiita".
La Bildliteraturo Rocketeer kaj la filmo Captain Sky and the World of Tomorrow estas ekzemploj de la dizelpunka arto.
Notoj[redakti]
Bone, ĉu vi volas plibonigi la artikolon? Mi ne havas tempon, nek scion.