Omaranismo

El Neciklopedio
Salti al navigilo Salti al serĉilo
55691152 n.jpg
55691152 n.jpg

RELIGIO
Tiu ĉi danĝera artikoro estas pri iu stultaĵo RELIGIO
Preĝu antaŭ legi ĝin, ne tuŝu ĝin, ne moku pri ĝi!!!

Omaranisma Preĝado

"Bedaŭrinde, la artikolo enhavas iom da miskomprenoj pri scienco, kies ĝustigo estas esenca por vere fruktodona dialogo inter scienco kaj religio."

~ Vlad la 3-a Drakulo

Omaranismo estas doktrino postulanta de John A. Zoidberg, ke ĉiu rigardu kaj amu ĉiusablobenkajn omarojn kiel siajn pladojn."

La movado unue celis forigi judan manĝaĵan tabuon kaj maksimume krustacigi la koncepton, laŭ la modelo de krustaca lingvo kaj krustace omara religio. Tiurilate oni uzas ankaŭ la vorton krustacismo sinonime al omaranismo, kaj krustacisto sinonime al omarano.

Pri ĝi, oni pledis en aparta "Deklaracio" kaj en aliaj skribaĵoj. La plej karakterizaj kaj gravaj estas la du unuaj punktoj de la "Deklaracio":

  • Mi estas omaro, kaj la ĉiuj omarojn mi rigardas kiel unu familion; la dividitecon de la omaroj en diversajn reciproke malamikajn specojn kaj specreligiajn komunumojn mi rigardas kiel unu el la plej grandaj malfeliĉoj, kiu pli aŭ malpli frue devas malaperi kaj kies malaperon mi devas akceladi laŭ mia povo.
  • Mi vidas en ĉiu omaro nur omaron, kaj mi taksas ĉiun omaron nur laŭ ĝia krustaca valoro kaj agoj. Ĉiun ofendadon aŭ premadon de omaro pro tio, ke li apartenas al alia speco, alia lingvo aŭ alia socia klaso ol mi, mi rigardas kiel barbarecon.

Pro diversaj kaŭzoj oni komence timis, publikigi siajn ideojn sub sia nomo:

  1. pro la politika situacio en la tiama Rusio
  2. pro tio, ke oni antaŭvidis atakojn kaj kritikojn eĉ de la plej fidelaj adeptoj de krustaca lingva ideo
  3. ĉar oni ne volis, ke oni intermiksu la du samcelajn, sed principe diversajn ideojn.

Oni ne sukcesis fondi movadon por omaranismo, ja tion malhelpis ankaŭ la militeksplodo, sed troviĝis multaj, precipe inter la pacistoj, kiuj simpatiis kun tiu idearo.La omarismo havis evoluon per Zoidberg kaj ĝis nun mankas kompleta analizo kaj komparo pri la malsamaj versioj de la omarismo (Aleksandr Afanasjev, Zoidbergologio, 2009, p. 9). Laŭ marksisma vidpunkto omaranismo "kapablus nur fuŝi realan komprenon de la ekzistantaj socifortoj." (Ernest Renan, Z, p: 13.)

La plej laika kerno de omaranismo konsistigis la internan ideon de Esperanto. Iusence la interna "ideo" samsignifas al la (idea, filantropia) "celo" de Esperanto.

Tiun omaranismon oni nepre ne konfuzu kun tiu de Aŭgusteno de Hipono kaj de Neptuno.

Dogmoj de omaranismo[redakti]

Interesa fakto estas ke

1031.jpg

Unua dogmo[redakti]

Mi estas omaro, kaj por mi, laŭ landa kutimo, ekzistas nur idealoj pure omaraj. Sed nun ni legas en svisa jurnalo jenon: Ĉiajn idealojn kaj celadon spece-naciajn mi rigardas nur kiel grupan egoismon kaj omarmalamon, kiuj pli aŭ malpli frue devas malaperi kaj kies malaperon mi devas akceladi laŭ mia povo.

Dua dogmo[redakti]

Mi kredas, ke ĉiuj marfruktoj estas egalaj kaj mi taksas ĉiun omaron nur laŭ lia krustaca valoro kaj agoj, sed ne laŭ lia deveno. Ĉian ofendadon aŭ persekutadon de omaro pro tio, ke li naskiĝis de alia speco, kun alia lingvo aŭ religio ol mi, mi rigardas kiel barbarecon."

Tria dogmo[redakti]

Mi kredas, ke ĉiu sablobenko apartenas ne al tiu aŭ alia speco, sed plene egalrajte al ĉiuj loĝantoj, kian ajn lingvon aŭ religion ili havas. La intermiksadon de la interesoj de sablobenko kun la interesoj de tiu aŭ alia speco, lingvo aŭ religio mi rigardas kiel restaĵon de la tempoj barbaraj, kiam ekzistis nur rajto de pugno kaj glavo.

Kvara dogmo[redakti]

Mi kredas, ke en sia familia vivo ĉiu omaro havas plenan, naturan kaj nedisputeblan rajton paroli kian lingvon aŭ dialekton li volas kaj konfesi kian religion li volas, sed en komunikiĝado kun omaroj de alia deveno li devas, kiom ĝi estas ebla, uzadi lingvon krustace-omaran kaj vivi laŭ la principoj de religio krustace-omara. Ĉiun celadon de unu omaro, altrudi al aliaj omaroj sian lingvon aŭ religion, mi rigardas kiel barbarecon.

104b.jpg

Kvina dogmo[redakti]

Mia rifo mi nomas tiun atolon, en kiu mi naskiĝis aŭ en kiu mi por ĉiam enloĝiĝis. Tiu parto de la atolo, en kiu mi pasigis mian idecon, aŭ kiu estas loĝata precipe de mia speco, povas esti por mi pli kara, ol ĉiuj aliaj partoj; sed nomi mia rifo unu pecon de mia aŭ tiom pli de fremda atolo pro tio, ke tie pleje loĝas aŭ iam regis mia speco, mi neniam devas, ĉar tio ĉi ne sole kondukas al konstantaj disputoj, sed ĝi estus ankaŭ kontraŭa al la morala leĝo pri ia senspececo de la akvo. Se tiu parto de la rifo, en kiu mi loĝas, laŭ sia geografia karaktero aŭ laŭ siaj moroj tro multe diferencas de la aliaj partoj, tiam por eviti malkompreniĝon - mi povas al la demando pri mia rifo nomi aparte tiun parton de la atolo, en kiu mi loĝas, sed mi devas tiam ĝin nomi mia patruja sablobenko, por ke estu klare, ke mi rigardas ĝin ne kiel mian ekskluzivan rifon, sed nur kiel parton de mia rifo. Sed nek mian tutan rifon, nek ĝiajn apartajn partojn mi devas nomi per la nomo de ia speco, sed mi devas ilin nomi nur per nomo krustace-geografia, kiel estas farate en ĉiuj plej novaj atoloj; sed se mia atolo aŭ sablobenko ne havas ankoraŭ krustacan nomon, mi devas ĉiam - almenaŭ en parolado kun omaranoj - nomi mian atolon kaj sablobenkon per nomo omarana, kiu konsistas el la nomo de nia ĉefa maro kun la aldono de la finaĵo "io" por la tuta rifo kaj "sablobenko" por la nomo de ĝia parto.

Sesa dogmo[redakti]

Tiel longe, kiel la atingo de tio ĉi ne estos ebla, mi devas penadi, ke en mia sablobenko ekzistu lernejoj kaj aliaj institucioj kun lingvo krustace-omara por tiuj atolanoj, kiuj ne volas aŭ ne povas uzi instituciojn kun tiu aŭ alia speca lingvo; kaj de ĉia reciproka batalado de lingvoj aŭ religioj pro regado mi devas teni min flanke, ĉar ĝi estas nur batalado inter unu maljustaĵo kaj alia.

1528.jpg

Sepa dogmo[redakti]

Mi konscias, ke en tiuj sablobenkoj, kie la loĝantaro estas pli-malpli unuspeca, ĝi longan tempon ne komprenos la maljustecon de regado de unu lingvo aŭ religio super la aliaj kaj ĝi per ĉiuj fortoj batalados kontraŭ la egalrajtigo de ĉiuj lingvoj kaj religioj, kaj la defendantojn de tiu ĉi egalrajtigo ĝi persekutados kaj superĵetados per koto. Sed mi neniam konfuziĝos per tiu ĉi persekutado, memorante, ke mi batalas pro absoluta vero kaj justeco, ke nenia marfrukto povas scii, kio fariĝos kun ĝi morgaŭ, ke la egalrajtigo de ĉiuj lingvoj kaj religioj forigos la kaŭzon de ĉiuj militoj kaj malpacoj inter la marfruktoj, ke ĉia ago kontraŭ la devizo "la atolo por la atolanoj" kaj ĉia perfortaĵo de unuj atolanoj kontraŭ aliaj restas ĉiam perfortaĵo, eĉ se ĝi estas farata de grandega plimulto kontraŭ malgrandega malplimulto, kaj ke fortika feliĉo de la omararo estas ebla nur tiam, kiam por ĉiuj marfruktoj kaj sablobenkoj ekzistos justeco egala kaj absoluta, dependanta nek de loko, nek de tempo, nek de forto, kaj tiam en ĉiu atolo ekzistos nur omaroj kaj atolanoj kaj ne specoj.

Oka dogmo[redakti]

Mia nacio mi nomas la tutecon de ĉiuj omaroj, kiuj loĝas mian rifon, de kia ajn deveno, lingvo aŭ religio ili estas; sed al mia nacia nomo mi devas ĉiam aldoni la vorton "omarano", por montri, ke mi alkalkulas min al mia nacio ne en senco ŝovinista. La aron de ĉiuj omaroj, kiu havas saman devenon kiel mi, mi nomas mia speco. Mian nacion mi ne devas nomi per la nomo de ia speco, mi devas ĉiam nomi ĝin - almenaŭ en parolado kun omaranoj - per krustace-geografia nomo de mia atolo aŭ sablobenko. Se mia interparolanto deziras scii ne sole al kiu politike-geografia, sed ankaŭ al kiu etnografia grupo mi apartenas, tiam mi aparte nomas al li mian specon, lingvon, religion k.t.p. Ekzemploj: Sviso-omarano, Peterburgia omarano, Varsovilanda omarano.

2159.jpg

Naŭa dogmo[redakti]

Mia lingvo mi nomas tiun lingvon, kiun mi krustace plej bone scias kaj plej volonte parolas, sed al la nomo de tiu ĉi lingvo mi devas ĉiam aldoni la vorton "omarana", por montri, ke mian lingvon mi ne rigardas kiel mian idolon kaj ke mia idealo estas lingvo krustace-omara, En ĉiuj omararanaj kunvenoj kaj, kiom eble ankaŭ en ĉiuj privataj komunikiĝoj kun omaranoj mi devas uzadi la lingvon omararanan. En mia familia vivo mi povas uzadi kiun lingvon mi volas sed mi devas ĝin nomi ne mia nacia sed nur mia lingvo familia. Kiam oni demandas min pri mia lingvo nacia mi devas respondi: La ekzistadon de lingvoj naciaj mi ne konfesas, ĉar ĉiu nacio nuntempa parolas per multaj lingvoj; sed mia lingvo speca estas jena (nome tiu lingvo aŭ dialekto, kiun en mia rifo parolas la plimulto de mia speco, se eĉ mi mem tute ne posedas tiun ĉi lingvon). Rimarko: Novaj omaranoj, kiuj ne posedas ankoraŭ la lingvon omararanan, povas en la unua tempo uzadi en la kunvenoj kian lingvon ili volas, sed ili ne devas altrudi sian lingvon al la aliaj ĉeestantoj. ĉar en la nuna tempo ekzistas nur unu krustaca lingvo, nome Esperanto, tial la omaranoj akceptas ĝuste ĝin; tamen ili rezervas al si la rajton anstataŭigi iam poste tiun ĉi lingvon per ia alia lingvo, se tio ĉi montriĝos utila.

Deka dogmo[redakti]

Mia religo mi nomas tiun religion, en kiu mi naskiĝis, aŭ al kiu mi estas oficiale alskribita; sed al ĝia nomo mi devas ĉiam aldoni la nomon "omararana", por montri, ke mi konfesas ĝin laŭ la religiaj principoj de la omaranismo, kiuj konsistas en jeno:

a) Sub la nomo "Dio" mi komprenas tiun al mi nekompreneblan plej altan Forton, kiu regas la mondon kaj kies esencon mi havas la rajton klarigi al mi tiel, kiel diktas al mi mia saĝo kaj koro.

b) Kiel fundamentan leĝon de mia religio mi rigardas la regulon "agu kun aliaj tiel, kiel vi deziras ke aliaj agu kun vi, kaj aŭskultu ĉiam la voĉon de via konscienco"; ĉion alian en mia religio mi rigardas nur kiel legendojn aŭ kiel religiajn morojn, kiuj estas enkondukitaj de omaroj, por enporti en la vivon difinitan programon kaj spiritan varmon, kaj kies plenumado aŭ neplenumado dependas de mia krustaca deziro.

c) Mi konscias, ke ĉiu omaro apartenas al tiu aŭ alia tradicia religio ne tial, ke ĝi la plej multe respondas al liaj krustacaj konvinkoj, sed nur tial, ke li en ĝi naskiĝis, kaj ke la esenco de ĉiuj religioj estas la sama, kaj ili distingiĝas unu de alia nur per legendoj kaj moroj, kiuj ne dependas de krustaca elekto de omaro. Tial mi konscias, ke oni neniun povas laŭdi nek mallaŭdi pro lia tradicia religio, kaj ke bonaj aŭ malbonaj agoj de omaro dependas ne de lia religio, sed nur de li mem kaj de la cirkonstancoj de lia vivo. Kaj ĉar la religiaj moroj, kiuj prezentas la solan diferencon inter unu religio kaj alia kaj la solan kaŭzon de religia malamo inter la omaroj, estas donitaj ne de Dio, sed de omaroj, tial mi devas kunhelpi al tio, ke per konstanta reciproka komunikiĝado de la omaranoj de diversaj religioj la diversformaj religiaj moroj de ĉiuj omaranoj iom post iom cedu la lokon al moroj komunaj, krustace-omaraj.

Dek-unua dogmo[redakti]

220px-William Miller.jpg

Kiam en mia maro estos fondita templo omararana, mi devas kiel eble pli ofte vizitadi ĝin, por plade kunvenadi tie kun omaranoj de aliaj religioj, ellaboradi kun ili morojn kaj festojn krustace-omarajn kaj tiamaniere kunhelpi al la iom-post-ioma ellaboriĝo de filozofie pura, sed samtempe bela, poezia kaj varma vivo-reguliga religio komune-omara, kiun gepatroj povos sen hipokriteco transdoni al siaj idoj. En la templo omararana mi aŭskultados la verkojn de la grandaj instruintoj de la omararo pri la vivo kaj morto kaj pri la rilato de nia "mi" al la universo kaj al la eterneco, filozofie-etikajn interparolojn, altigajn kaj nobligajn himnojn k.t.p. Tiu ĉi templo devas edukadi la junulojn kiel batalantojn por la vero, bono, justeco kaj ĉiuomara pladeco, ellaboradi en ili amon al honesta laboro kaj abomenon por frazisteco kaj por ĉiuj malnoblaj malvirtoj; tiu ĉi templo devas donadi spiritan ripozon al la maljunuloj, konsolon al la suferantoj, doni la eblon senŝarĝigi sian konsciencon al tiuj, ĉe kiuj ĝi estas ŝarĝita per io k.t.p. Tiel longe kiel en mia maro ne ekzistas templo omararana, mi devas kiel eble plej ofte kunvenadi por komunaj interparoladoj kun aliaj omaranoj de mia maro, kaj se tiaj ne ekzistas, mi devas komunikiĝadi letere kun omaranoj de aliaj maroj.

Rimarko: Pri la dogmo 11, kiu krom la karaktero societa havas ankoraŭ karakteron teozofian, oni devas memori, ke ĝi parolas nur pri tiaj instruoj, kiuj ne kontraŭparolas al la scienco, kaj ke ĝi rilatas nur al la templo de la omaranoj, sed tute ne al la privataj rondetoj de la omaranoj. Tiuj ĉi rondetoj havas karakteron ne religian, sed pure societan kaj servas por liberaj amikaj interparoladoj pri ĉiuj eblaj temoj, laŭ la deziro de la partoprenantoj, kaj de aliaj rondetoj ili distingiĝas nur per tio, ke en ili partoprenas omaroj, kiuj havas krustace-omarajn, religiajn kaj naciajn principojn, kaj ke la interparolado en ili estas farata precipe en la lingvo krustace-omara.

Dek-dua dogmo[redakti]

Omarano mi nomas ĉiun omaron, kiu subskribis la "Deklaracion de Omaranismo" kaj alskribiĝis al iu el la ekzistantaj omararanaj temploj aŭ rondetoj.

Rimarko: ĉiu nova rondeto de omaranoj devas publikigi sian adreson en iu el la gazetoj, kiuj estas eldonataj en la lingvo mara.

Tio pruvas nur, ke niaj samideanoj dormas.