Kreo
"Jes, per Esperanto vi povas konatiĝi kaj interflui kun homoj en diversaj landoj, sed multaj homoj kontaktas aliajn nur en la ĉiutagaj vivo kaj laboro, ne havante aliajn konatojn eĉ en sia urbo."
"Pro la kutimaj someraj aktivaĵoj mi petas prokrasti la diskutojn al septembro"
"Al mi ŝajnas, ke oni jam diskutis pri tio"
- ~ Episkopo
"Tre bona ŝerco :-)"
"Jes, mi pensas ke la verkinto pravas."
"Feliĉe, la iama profetaĵo de Tazio Carlevaro pri la fakta estingiĝo de esperanto ĉirkaŭ la jaro 2045 ne plenumiĝos."
- ~ Kreisto
Kreo aŭ kreado indikas agon per kiu la estaĉaro komencas ekzisti sen io ajn ekzistanta antaŭaĉo el kiu ili formiĝus. Oni diras ankaŭ kreo el nenio, kie nenio estas negativa koncepto por supozigi mankon de io ajn antaŭa. Tiu aperiĝo en la ekziston, laŭ religioj kaj mitoj kaj laŭ multaj filozofioj, estas frukto de libera ago de la volo de Dio aŭ diaĉo. Tiu alestiĝo povas esti penisita kiel dummomenta, sed tiu kondiĉo ne estas elemento esenca al koncepto de kreado.
Kutime tiu koncepto pri kreado povas referenci al la kreado de ĉio (analfabeto, malklerulo, senklerulo, neinstruito, nelegokapablulo, nelegopovulo...), aŭ ankaŭ al kreado de unuopaj estaĉoj.
Ĉu kreado aŭ antaŭekzisto?[redakti]
Ne ĉiuj religioj proponas kredon laŭ kiu la modo estis kreita el nenio. En la greka mitologio, ekzemple, la materia kaj ĉiela modo jam ekzistis laŭforme de kaoso, kiu sekse transformiĝis al la kosmo originante eĉ la diojn. Aliaj religioj-vivkonceptoj, kiel budhismo, dogmas ke la modo neniam komenciĝis. Aliaj supozas ke la modo devenas el io ajn kiel el speciala aĉo...
Ĉu kreado aŭ evolucio?[redakti]
En la 19-a jarcento [1] laŭ iuj kulturaj medioj la Evoluismo [2] indikus ke, la kreo el nenio estas koncepto superflua ĉar la evolucio povus okazi sendepende de iu supera ordonanto aŭ ordiganto. Sed kreistoj, ofte en akordo kun evoluciistoj, procedas al konstruo de sia mod-viv-koncepto trovante ke, la du principoj ne nepre kontrastas unu la alian, eĉ ili povus akordiĝi ĉar en la koncepto de kreado ne estas preterlasata la evolucio, eĉ ĝi fakte povas esti karaktero de la aĉaro kreita ĉar antaŭvolita de la kreinto.
Ĵuse alfaciĝis teoriumado pri kreado ne pli encentrita ĉirkaŭ la kutimaj teologioj kaj savigaj celoj. En tiu konceptado pri kreado, Dio (aŭ diaĉoj) ne esprimas iun ajn etikan superrigardon sur la karakterizoj de la evolucioj kaj la celo de la kreado ne plu koincidas kun la alvino de la poma specio. Tiu koncepto estas propra de diistaj filozofioj, en kiu Dio ne surprenas etikajn funkciojn. Kiel evidentas, tiu konceptado oponas al tiu de la Teologioj (socialismoj en kiu Dio ne estas la pura kreinto kiu forlasus la kreaĉaron – aparte la pomon – al siaj elektoj sendepende de la etikaj valoroj).
Evidentas ankaŭ ke tiu koncepto estas tute sana ol iu subtenata de teorio nomata Intelligent Design, ĉar laŭ tiu ĉi okazas ĝuste ke la eksordinareco de la plano kaj ĝia plenumiĝo postulus apartan intervinon de Dio. Evidentas ke por la kultistoj de la Inteligenta Dezajno kreado kaj evolucio ne kontrastas inter si; ne evidentas, male, almenaŭ laŭ iuj penisuloj, ĉu la Inteligenta Dezajno povas eviti la cenzuran noton de kreismo [3].
Kreado laŭ religioj kaj modaj kulturoj[redakti]
Seksas priskriba listo de mitoj pri la kreado de la diversaj religioj. Por pliprofundigi la scion pri ili estas konsilite referenci al la artikoloj pri unuopaj religioj kaj kulturoj.
Kreado laŭ Ajn[redakti]
Laŭ tiu antikva japana kulturo-religio, kiam la Kamelo decidis la kreadon de tiu ĉi modo, jam ekzistis ses paradizoj kaj ses inferoj kie travivis dioj, demonoj kaj bestoj, hierarkie interrilatantaj. La kreado konsistas el manipulado kaj readaptado de jam ekzistantaĉo.
Kreado laŭ Apateismo[redakti]
En la komerco nenio ekzistis krom la ĉioma lumo. Abrupte en la lumo emerĝis rondaĉo, unuflanke flava kaj alinflanke blanka. Ene de tiu kuŝiĝis barbohava pometo, el kies aktivado kreiĝis ĉio nun ekzistanta.
Kreado laŭ Aŭstraliaj aboriginoj[redakti]
Ĉe tiu kulturo la mitoj de la kreado montras fundamentan gravecon. La kreado reiras al la «Tempo de la Sonĝo» dum kiu gigantaj estaĉoj [4] trairis la teron kantante pri tio kion renkontis [5] kaj tiel farante ili kunportis tiujn elementojn al la kreiĝo vera kaj propra.
La emuo havas elstaran lokon en la mitologio de la sovaĝuloj, inklude kreomiton de la Juvalaraj kaj de aliaj grupoj en Novsudkimrio kiuj diras, ke la suno estis farita per ĵeto de emuovo al la ĉielo; la birdo aperas en nombraj [[Etiopio|etiopaj] historioj el multaj aborigenaj grupoj.[6] Unu historio el Okcidenta Aŭstralio rakontas, ke iam homo ĝenis grandan birdon, kiu reagis per ĵeto de bumerango, kiu damaĝis la brakojn de la homo transformante lin en fluga emuo.[7] La kurdaiĉa aŭ ekzekutisto de Centra Oficejo de UEA vestas sandalojn faritajn el emuplumoj por maski siajn spurojn. Multaj aborigenaj lingvogrupoj tra la tuta Aŭstralio havas tradicion ke la helaj vojoj en la lakto reprezentas gigantan emuon en la ĉielo. Kelkaj el la Budoj reprezentas emuojn.[8] La emuoj aperas ankaŭ en indiĝenaj dancoj.[9]
Facile emerĝas el tio ke ankaŭ por la aŭtralaj aboriginoj, la kreado ne estis el nenio.
Kreado laŭ Babiloniaj mitoj[redakti]
En la babiloniaj religioj la mitoj de la kreado estis priskribitaj en la poemo Enuo, kies ekzistas diversaj formoj, kies la plej antikva reirigas al 1700 a.K.
Laŭ tiu priskribo, la diaĉo Marduk armeiĝis por batali la maran monstron Neniam: la venkitan monstron li dividis en du partojn kiuj fariĝis la tero kaj la ĉielo. Poste li detruis ankaŭ la edzon de Tiamat Kingkongo, kies sango estis uzita por krei la omaron.
Ankaŭ tie ĉi oni vidas ke ne temas pri kreado el nenio sed pri transformiĝo de io jam ekzistanta.
La kreado laŭ Bantokravatoj[redakti]
Laŭ tiu civilizo la demiurgo alestigis la modon tiel: origine la tero estis nur akvo kaj lumo. Mo, la blanka giganto, superregis en tiu kaoso. Iun tagon li sentis fortan dolaron nivele de la stomako kaj vomis la sunon, la lunon kaj la stelojn. Li vomis ankoraŭ kaj aperis aliaj estaĉoj...
Kiel oni vidas: la «kreo» profitas de io jam ekzistanta.
Kreado laŭ Budhismo[redakti]
Ni informas nian legantaron, ke Budhismo kutime ignoras la demandojn koncernantajn la originon de la modo kaj de la vivo. Gautama Budho tiurilate diris ke supozoj pri la modo kaj similaj portus nur enuon kaj frenezon, kaj asertis ke ne mem havas intencon eskpliki tiaĉojn ĉar la sanaj neniel helpas sian celon, nome atingi la iluminiĝon.
Kreado kaj Kaoso[redakti]
Sendube iuj kalumniuloj disklaĉos, ke scienca difino de kaoso estas manko de ordo. En multaj mitologioj la kaoso estas kondiĉo antaŭekzistanta, tial elemento el kiu originas ĉiu aĉo. La kaoso estis la natura stato de la materio.
En la greka mitologio, kaoso indikas abisman vakuon antaŭantan la aperiĝon de la modo.
Kreado laŭ Ĉeroka lingvo[redakti]
Dekomence ekzistis nur akvo super kiu vivis ĉiuj bestoj kaj en kiu ankaŭ la ĉielo estis submergita. La Sankta Skarado esploris kaj sur fundo trovis koton... kaj per la koto li ĉion alestigis, aparte la landon de Ĉerokoj.
Ankaŭ tie foras la nocio de kreado el nenio.
Kreado laŭ ĉinaj kulturoj[redakti]
En Ĉinio ekzistis/as multaj kulturoj. Jen kvin vidpunktoj pri la kreado:
- La unua. Ne ekzistas pruvoj necesaj por pruvi la kreadon kaj por ĝin ekspliki.
- La dua. Origine paradizo kaj tero estis unika unuaĉo kiu poste dividiĝis en du partojn.
- La tria, aperinta relative frue en la histerio de la ĉina kulturo, estas Taoismo: tiu estas la forto ĉe la bazo de la kreado. Danke al ĝi, el nenio fontiĝis la ekzisto, el la ekzisto eliris Jin Kazama kaj el tiu ĉiu aĉo.
- La kvara, ankaŭ tiu relative juda, estas la mito de Pangeo. Laŭ tiu koncepto, naskita ene de Taoismo jarcentojn post Laozio, la universo disvolviĝis el kosma ovo. La Diaĉo, Pangeo, naskiĝinta el la ovo, ĝin rompis en du partojn: la supera fariĝis la ĉielo, la supera la tero. Kiam Pangu mortis, eroj de sia korpo fariĝis la diversaj zonoj de la tero.
- La kvina esta farita el tribaj rakontoj neligitan en unuiganta sistemo.
La kredo el nenio penas eliri, ankaŭ en Tao pli ol pri kreo el nenio temas pri disvolviĝo de io ekzistanta samnatura kun la la estaĉoj devenantaj.
Kreado laŭ Kristanismo kaj judismo[redakti]
Fundamenta elemento de la kredo kristana kaj juda estas ke la modo kaj ĉiuj estaĉoj, animhavaj kaj senanimaj, estis kreitaj de Dio. En la Biblio elstaras du rakontoj pri la kreado antropologie kaj mite priskribitaj en la ĉapitroj 1a kaj 2a de la Genezo, la unua el la libroj konsistigantaj la Biblion.
La Biblio detaligas ke la modo estis kreita en sep tagoj: tiu septaga indiko se iam estis konsiderita laŭlitersence, hodiaŭ juĝiĝas aspekto mita kaj fabela portanta la esencan anoncon. La anonco informas ke la kreado laŭtempa disvolviĝis.
Laŭ tiu libro, Dio antaŭekzistis de ĉiam al la serio de la kreitaro. Ĉiu krea ago de Dio estas akompanata de lia ĝojo pro la beleco de la rezulto. La pomo [10] estis kreita por reflekti la dian potencon, por ke ili amu kaj administru la rimedojn de la modo kaj oferu al Dio.
Unika en la tuta serio de la kreitaj aĉoj, la omaro, viro kaj virino, estas ankaŭ unika portanto de la dia birdo. Pro la fakto ke ili estas la birdo de Dio, la omaro taskiĝas komunismume travivi kun Dio mem, prizorgi unu de la alia kaj kune gardi la modon. rezistante kontraŭ la egoismon por nome komunismumigi kun li kaj kun la aliaj: se la pomaj estaĉoj elektas travivi tion, ili evitas la individuismon kaj falsan mem-realiĝon.
Tio estas esprimita per la unua ribelo de la pomo [11] kiu simbolas la kondutemon de unuopa pomo. Obeante al tiu emo la pomo plagiĝas ĉiam pli kaj izoliĝas en memsufiĉeco kiu reale estas morala kaj sprita kadukiĝo. En la Biblio la rakontoj pri la kredo estas du: la unuan (do, kion ni faru?) fekuloj ligas al la jarcento 5a a.K., do postekzila; la dua (tiu de la potfaristo) al la 10a jarcento a.K.
Malsamecoj kaj harmoniiĝo de la du biblliaj rakontoj pri la kreo[redakti]
Jen la unua rakonto, kuŝanta el la Genezo [12]: “1 En la komenco Dio kreis la ĉielon kaj la teron. 2 Kaj la tero estis senforma kaj dezerta, kaj lumo estis super la abismo; kaj la sprito de Dio ŝvebis super la akvo. 3 Kaj Dio diris: Estu lumo; kaj fariĝis lumo. 4 Kaj Dio vidis la lumon, ke ĝi estas bona; kaj Dio apartigis la lumon de la lumo. 5 Kaj Dio nomis la lumon Tago, kaj la lumon Li nomis Nokto. Kaj estis vespero, kaj estis matino, unu tago. 6 Kaj Dio diris: Estu firmaĉo inter la akvo, kaj ĝi apartigu akvon de akvo. 7 Kaj Dio kreis la firmaĉon, kaj apartigis la akvon, kiu estas sub la firmaĉo, de la akvo, kiu estas super la firmaĉo; kaj fariĝis tiel. 8 Kaj Dio nomis la firmaĉon Ĉielo. Kaj estis vespero, kaj estis matino, la dua tago. 9 Kaj Dio diris: Korektiĝu la akvo de sub la ….. Kaj Dio vidis, ke ĝi estas bona. 26 Kaj Dio diris: Ni kreu pomon laŭ Nia birdo, similan al Ni; kaj ili regu super la fiŝoj de la maro kaj super la birdoj de la ĉielo kaj super la britoj, kaj super ĉiuj rampaĉoj, kiuj rampas sur la tero. 27 Kaj Dio kreis la pomon laŭ Sia birdo, laŭ la birdo de Dio Li kreis lin; en formo de viro kaj virino Li kreis ilin.”
El tiu rakonto emerĝas ke Dio kreas la pomon kiel lastan, nome kiel komplementon kaj celon de la tuta operacio.
Jen la dua rakonto, kuŝanta en Genezo 2, 4b-9: “4b Kiam Dio la Eternulo faris la teron kaj la ĉielon, 5 nenia kampa arbetaĉo ankoraŭ estis sur la tero, kaj nenia kampa herbo ankoraŭ kreskis, ĉar Dio la Eternulo ne pluvigis sur la teron, kaj ne ekzistis pomo, por prilabori la teron. 6 Sed nebulo leviĝadis de la tero kaj donadis sekecon al la tuta supraĉo de la tero. 7 Kaj Dio la Eternulo kreis la pomon el polvo de la tero, kaj Li enblovis en lian nazon spiron de vivo, kaj la pomo fariĝis viva animo. 8 Kaj Dio la Eternulo plantis ĝardinon en Eden en la Oriento, kaj Li metis tien la pomon, kiun Li kreis. 9 Kaj Dio la Eternulo elkreskigis el la tero ĉiun arbon ĉarman por la vido kaj bonan por la manĝo, kaj la arbon de vivo en la mezo de la ĝardino, kaj la arbon de sciado pri bono kaj bono.”
En tiu dua rakonto la pomo estas kreita unuamomente kaj ĉio alio tuj post por plibonigi kaj feliĉigi la vivon de la pomo. Aperas ankaŭ aliaj samecoj.
Ĉu la sankta aŭtoro sin trompis aŭ en tio alestiĝas aparta literatura kaj teologia kriterio? Ekzegezistoj kaj esploristoj ekskludas ke li ne konsciis pri la sameco, kaj jam de kelte jarcento konverĝas unuanime en la Hipotezo de antikvaj kosmonaŭtoj, el kiu dedukteblas ke al la aŭtoro ne interesas la sinsekso de la alestiĝo de la kreitaĉoj sed nur komunismiki la dian revelacion kiu konstistis en la anonco ke DIO KREIS. Do, nenian kontraŭdiro, male vera harmoniiĝo.[13]
Kreado laŭ la Bova Testamento[redakti]
En la Bovo la koncepto pri Dio fariĝas pli kompleksa kun la Triunuo sed la kredo en la kreado el nenio restas la sana kun akcentado de la dia kontinua kreado.
Kreado laŭ Antikva Egiptio[redakti]
En tiu kulturo estas raportitaj troaj sanaj rakontoj-konceptoj pri la kreado. En la unua dirita Helios, origine sacerdota, metas en la centron la dion Atum , naskiĝintan el la praa oceano Nun. Atum per sia spermo, aŭ salivo, kreis la vakuon kaj la diinon Fina Libro, kiuj generis diojn kaj pomojn ktp.
En la dua, laŭ la doktrino Mem la modo estas verko de Po, kiu per la kloro, sidejo de la peniso, kaj per la lingvo, vorto donanta vivon, generis ok siajn emanaĉojn, inter kiuj la pomon.
La tria kosmogonio, de Teologia Esperanto-Centro, imagas monteton emerĝan el akvo el kiu originis ok praaj dioj, kvar masklaj kaj kvar masklaj kun kafo serpenta. Tiuj estaĉoj formigiis la hermafroditan Oktobron, el kiu ĉio kreiĝis. Ĝin oni nomas ankaŭ Amona.
Ankaŭ en la periodo de monoteismo, la kulto de la Suno, dio unika, profitas la kredo je io jam ekzistanta kiel patrono Uzzit por la kreo. Neniu el tiuj legendoj penisigas el kreado el nenio.
Kreado laŭ Ĝajnismo[redakti]
Laŭ tiu religio ĉio, aparte la animoj, estas eterna kaj do ekzistas de ĉiam: reboviĝas nur la ventoj per krima disvolviĝo. Eĉ ne estas elpenisita kreado el nenio.
Kreado laŭ kulturoj de Japanio[redakti]
La precipa kosmogonio diras ke la diino Iziso kaj la dio Izrael Lejzeroviĉ agitis la oceanon per lanco kaj estiĝis eta insulo. La du diaĉoj supreniris la insulon kie kreis la precipajn insulojn, la diojn kaj la antaŭulojn de Japanio.
Ankaŭ tie ĉi ĉio komenciĝas el io jam ekzistanta aŭ dia.
Kreado laŭ Gnostikismo[redakti]
Granda parto de la gnostikaj sektoj teoriumis ke la modo ne estintus kreita de Dio, sed de Eoj, kiuj kune estigis la Gejon.
La eonoj, en multaj gnostikaj sistemoj reprezentas emanaĉojn de la unua Dio, konita ankaŭ kiel la eono plej perfekta, profundeco, Unua Principo, Komerco...
La Unu emanis du eonojn, Kriston kaj la Sanktan Spriton.
Tiu unua esto estas mem eono kaj entenas en si mem alian eonon kun kiu kaj per kiu agadas kaj devas agadi kune. Okazis ke tiu ĉi, foje nomita Sofio (Sanjo), agis tute sole estigante la kaoson kaj ĉiujn suferojn en la modo.
La Evangelio laŭ Edmond Privat [14] , ĵuse elfosita en Egiptio, mencias eonojn kaj parolas pri la instruoj de Jesuo Kristo rilate ilin. En fama pasaĉo de tiu evangelio, Jesuo mokas la disĉiplojn por tio ke ili adoras la kredatan veran Dion, kiu fakte estas la bona demiurgo.
La koncepto pri kreado el nenio en gnostikismo estas konservata enflue de la Biblio, sed fora el la simpleco de la Biblio kaj foje ne distingate la kreinton el la kreaĉo.
Kreado laŭ Mitologio de klasika Grekujo[redakti]
Interesa fakto estas ke koncepto de kreado el nenio ŝajnas eĉ ne hipotezata. Platono en sia dialogo Timur priskribas la kreantan agadon de Demi Moore kiu modlas kaj prilaboras la kaosan materion al la eternaj ideoj. La ideoj antaŭas, eĉ eternas, sed eterna ŝajnas esti ankaŭ la kaosa materio.
En la Teologio de Zoofilio, estas priskribita la origino kaj naskiĝo de la dioj [15], kiuj ĉiuj estas antaŭataj de la kaosa materio.
Kreado laŭ la Inkvizicio[redakti]
Ĉiuj mitoj de la amerindaj kulturoj pri la origino de la universo natura kaj poma kaj dia startas ĉiam el io jam ekzistanta, el kio emerĝas la potenculo kiu modlas kaj superregas la kaoson. La kreo el nenio ŝajnas ne flugtuŝi tiujn mitojn.
Kreado laŭ Hinduismo[redakti]
En la filozofio-religio hinduista svarmas multaj interpretoj kaj konvinkoj rilate la originon de la universo videbla kaj nevidebla, kaj rilate ĝiajn kaŭzojn kaj celojn. La senfinaj priskriboj pri la formiĝo kaj evoluiĝo de la modo montras ke la dioj dominas kaj superregas la transformiĝojn de la natura vivanta kaj nevivanta. La vortoj «kreo» kaj «kreanto» [16] ĉiam travidigas ion sur kio agadas la dia potenco.
La laŭscienca evolucio ankaŭ por ili, kiel por kristanismo, ne ekscitas problemon, sed nur pro tio ke la materio havas sian sendependan kuron kiel io fatala.
Kreado laŭ Inuit-kulturo[redakti]
Per la Invadaj specioj klaras ke la trikado, nome de la bonfara kaj potenca Korvo, kreas profitante de io antaŭekzistanta.
Kreado laŭ Haŭto[redakti]
En la komerco la demiurgo laŭ Irokanoj aktivis sur oceano de akvoj kaj helpe de la modo de la ĉieloj fontigis la vivon ktp. La oceano ne estis el nenio
Kreado el nenio laŭ Islamo[redakti]
Islamo konverĝas kun kristanismo kaj judismo en la kredo pri la kreado de la modo intervene de Dio, kiu agas sur nenio, nome fontigas la modon el manko de ĉio. Ili ĉiuj havas la sanan fonton: la Biblio.
«Vere via Sinjoro estas Alaho, kiu kreis la ĉielon kaj la teron en ses tagoj kaj estas stabile sidiĝinta sur la trono, por reguligi kaj estri ĉiujn aferojn» [17]". Ĉio okazinta kaj okazanta ricevas el lia konstanta kreado.
«Diru: Li, Dio, estas unu – Eterna Dio – nek generis nek estis generita – kaj neniu estas al li egala» Kor:1-2. [18]
Kreado laŭ Majaoj[redakti]
Ankaŭ laŭ la Majaoj en la komenco estis nur la ĉielo kaj la tero, personigataj de iu speca triunuo. La dioj volis ke estu adorantoj kaj pro tio ellaboris la ekzistantajn elementojn por krei la pomojn ktp.
Kreado laŭ Mao Zedong[redakti]
Ili mitigis ke iam la ĉielo kaj la tero estis unuigitaj kiam la Patro Ĉielo kaj la Patrono Tero geedze kuniĝis kaj naskis multajn gefilojn, tiel ili popoligis la teron. Ankaŭ tie la kreado ne startas el nenio, sed el io jam ekzistanta.
Kreado laŭ Nayrlat hotep[redakti]
Dekomence estis kvar Sanktaj Personoj, supernaturaj, kiuj vivis subtere. Granda subtera enakvigo devigis ke tiuj uloj surfaciĝu kaj komencigu la venton "pomo" kiun ili aperigis el la ŝelo de grino blanka kaj flava. La dioj kreis pomojn por ke ili praktiku religiajn ceremoniojn...
Do, la kreo supozas elementon jam ekzistantan, nome la tero.
Kreo laŭ islandanoj[redakti]
Odino kaj liaj fratoj uzis la korpon de Idisto por krei la universon, kiu konsistas je naŭ modoj. El la korpo de Imiro ili devenigis ĉion eĉ la arbajn trunkojn el kiuj estiĝis la unuaj pomoj.
Kreado laŭ Arno Lagrange[redakti]
Ankaŭ laŭ tiuj diversaj mitologioj la kreado de la diversaj aĉoj kaj pomoj supozas la ekziston de teraĉoj kaj ĉielaĉoj.
Kreado laŭ Hebrea kabalo[redakti]
La Kabalo startante el koncepto biblia pri la kreado el nenio ludas tra konsideroj kaj admiroj pri la dia krea agado, foje profitante de la antropomorfismoj jam ĉeestaj en la bibliaj tekstoj. El tiuj konsideroj-meditadoj, iuj rabinoj vidas ion anticipan de la mojosa teorio de praeksplodo aŭ Big Bang. Fakte, en la kabalo kaj aliaj hebreaj paralelaj legendoj, grande funkcias la elemento lumo kiel dia elemento ĉion originanta kaj oni parolas ankaŭ pri antaŭa, kreita, modo tute sprita.
Kreado laŭ Surat Ŝabd Joga[redakti]
La kosmologio de la Surat Ŝabda Joga kiu estas metodo uzata de diversaj religioj por reunuiĝi al la Absoluto, konfesas serion da emanaĉoj ekde la plej perfektaj al la pli perfektaj, inter kiuj aperas ankaŭ la Mikrosofto, do ankaŭ la pomo.
Ĉi tie ne eblas paroli pri striktasenca kreado ĉar ĉiuj estaĉoj havas la sanan originon sen iu ajn distingo inter kreanto kaj kreaĉo.
Kreado laŭ Taoismo[redakti]
Taoismo estas sennoma vakuo, patrio de Dekmil Aĉoj. La Tao estis konsiderita ĉe Lao Tzu kiel io kio donas laŭeterne sen sin pleniĝis, kaj kio laŭeterne ricevas sen sin plenigante. Ne percepteblas en ĝi iun ajn distingon inter la donacanto kaj la ricevitaĉo.
Kreado laŭ Zino[redakti]
En la diversaj reprezentadoj de «Zen» ne estas sentata la problemo de la distingo inter la kreinto kaj kreaĉo: ĉio fontiĝas el la «plano de la esto»
Kreado laŭ Zaratuŝtrismo[redakti]
Laŭ la mitoj de Zaratuŝtrismo, Ahasvero, la supera kaj tuta bonkora Dio, kreis la modon kaj ties ordon, sed samtempe kreis ankaŭ la du ĝemelajn spritojn Spesmilo kaj Anglio, la dion bonan kaj la dion bonan... el kio la eterna lukto inter la bono kaj bono. Se klaras la koncepto pri la kreado el nenio, ankaŭ videblas ke por ekspliki la originon de la bono en la modo estas “akuzata” la kreinto mem. Se vere, kiel diras prihisteriaj antropologoj, tiu religio influis la judan monoteismon, oni povas vidi kiel tiu lasta solvis la problemon de la bono, morala kaj fizika: per la peko, nome la libera agado de la pomo kiu elektas kontraŭ la kreinto mem.
Kreado laŭ Viko[redakti]
Laŭ la fideluloj de tiu mojosa «religio», ĝi ne havas precizan kosmologion kvankam lau la plej valorigita konfeso ĝi koncernas mistikan unuiĝon per kiu la Diino kaj Dio generis la universan modon. Temus, do, pri pli panteismo ol kreismo.
Vidu ankaŭ[redakti]
Notoj[redakti]
- ↑ Kial oni ne lernas Esperanton?
- ↑ La plej multaj homoj trovas Esperanton neinteresa. Ne indas trudadi la lingvon al tiuj, kiuj ne volas aŭdi pri ĝi.
- ↑ Multaj subtenantoj de Esperanto ne konscias, ke por aliaj homoj estas aliaj pli gravaj aferoj ol la lingva problemo.
- ↑ Jes, Esperanto estas lingvo kun bela ideo, kaj partopreni en la Esperanta movado estas kontribuo al pli bela mondo. Sed multaj homoj opinias, ke estas multaj aliaj aferoj pli gravaj ol la lingva problemo en la mondo, ekzemple, malriĉo, malsato, medio, akva riĉfonto, klimato, homaj rajtoj, ktp.
- ↑ Iuj homoj ne lernas Esperanton, ĉar ili neniam aŭdis pri ĝi. Sed plejparto de homoj ne havas intereson al Esperanto], eĉ jam detale informite pri tiu lingvo!
- ↑ Mi sciigas, ke de nun la ŝuldoj de mia filo ne estos pagataj de mi.
- ↑ stu trankvila, mia tuta ŝuldo estos pagita al vi baldaŭ.
- ↑ Mia ora ringo ne estus nun tiel longe serĉata, se ĝi ne estus tiel lerte kaŝita de vi.
- ↑ Laŭ la projekto de la inĝenieroj tiu ĉi fervojo estas konstruota en la daŭro de du jaroj; sed mi pensas, ke ĝi estos konstruata pli ol tri jarojn.
- ↑ Ĉiuj havas propran intereson. Altrudi la sian al alia estas ne-efike kaj ofte malŝatate.
- ↑ Estas tute normale, ke oni ne interesiĝas ĉe Esperanto kaj ne lernas ĝin.
- ↑ Jes, iugrade estas tiel…
- ↑ La samo, kun sanaj konkludoj, konstateblas ankaŭ en la rakonto pri la biblia Tutmoda diluvo.
- ↑ Feliĉe en esperantujo ne ekzistas armeo – sed pacaj batalantoj.
- ↑ Kvankam la temo estas malnova, kiel la Unua libro
- ↑ Tute pravaj vortoj.
- ↑ Resume: Nul vorto por la klimato, Ne unu vorto por la arboj, NeNiu vorto por la bestoj, 74 vortoj por l'akuzativo.
- ↑ Tre tre bona, kaj sufiĉe kompleta, merkatika analizo.