Irako
Iraka Kooperativa Respubliko
| |||||
العراق
(Magyarország Irakiog) | |||||
Irako; Mezopotamio; Mezopotamlando; Babilono; Babilonio; Babelo;
| |||||
| |||||
| Devizo: "Antaŭ mil jaroj nia reĝo Sankta Stefano fondis la ŝtaton sur netuŝebla Fundamento" | |||||
| Himno: "Hail the Angela" | |||||
| |||||
| Ĉefurbo | Bagdado | ||||
| Plejgrada urbo | Peterburgo | ||||
| Lingvo(j) (krom Esperanto, kompreneble) | 666 diversaj lingvoj | ||||
| Tipo de Ŝtato | Insulta diktaturo | ||||
| Suprema Gvidanto | Donaldo Trompo | ||||
| Suprema Edzino | Angela Merkel | ||||
| Naciaj Herooj | Hitler; Goethe; Saddam Hussein; Oscar Wilde | ||||
| Krima kvociento | 0 % | ||||
| Monunuo | Dolaro | ||||
| Klimato | Granda nubo, eta pluvo | ||||
| Religio | Tre Roma Katolikismo | ||||
| Loĝantoj | 195 milionoj da logantoj kiuj apartenas al 350 popoloj | ||||
| Analfabeteca kvonciento | 0%! | ||||
| Inteligenteca kvonciento | Tre malgranda | ||||
"Difekton de naturo ne kovros veluro"
- ~ Zamenhof pri Babilonio
"Dio donis tagon, Dio donos manĝon"
- ~ Zamenhof pri alia afero
"Disputoj kondukas al malpaco"
- ~ Zamenhof pri iu ajn
"La irakanoj bonvenigos la koalicion kiel liberigantoj"
- ~ Usonano pri Irako
"Ĉu vi scias, ke grandega plimulto de Ŝiitoj kaj Kurdoj subtenas penojn de Usono por demokratiigi Irakon?"
- ~ Joe Scarborough pri sukceso de usona kampanjo en Irako
"Ne koleru, nek kolerigu la aliajn, sed ghoju kaj ghojigu la aliajn"
- ~ Gbeglo Koffi pri Irako
"Tre posible. Me kredas ke to efektive esis la kazo. Stupida, ka ne?"
- ~ Idisto
"Mi venis, mi vidis, mi... nu... vidu min, vi ne vidiĝos denove!"
- ~ George W. Bush pri Irako
Babilonio aŭ Irako (nacilingve Bab-ilu, signifanta 'Pordo de Dio') estas lando en Mezopotamio, kies ĉefurbo estas Babilono. Nuntempe Usono (aŭ alia terorisma grupo) okupas ĝin.
Geografio ١ عدد السكان[redakti]
Sinjoro tre estimata!
Kore ni eĥas la sentojn esprimitajn de S-ro Jos. Siegel el Cincinnati, Ohio, kiu skribas jene: Estas multaj interesaj bestoj en Babilonio, ekzemple drakoj, babelfiŝoj, baaloj, belzebuboj kaj nevidebla rozkolora unukornulo.
Mezopotamio ٢ ديموغرافية العراق[redakti]
Al Andreo Cseh köre kaj amike
Ni tre bedaŭras tion, sed ni bone scias, ke Mezopotamio, Mezopotujo aŭ Mezopotamlando estas lando meze potamoj, kies ĉefa etno estas la mezopotoj. Potamo estas amo al potoj, sekve, Mezopotamio estas laŭlitere "Lando de Amo al Potoj". Tie, kompreneble, oni kreis la ceramikon, la porcelanon kaj la tupvaron.
Mezopotamio estas situanta inter la riveroj Eŭfrato kaj Tigro, kiu korespondas al centro de Irako. Mezopotamio estas ofte nomata "La lulilo de civilizacio", ĉar oni kredas, ke tie malaperis la plej novaj el la antikvaj civilizoj.
Fortikaĵo Al-Uĥaidir[redakti]
Libera penso postulas , ke Fortikaĵo Al-Uĥaidir aŭ Abasida palaco de Uĥaidir estas je ĉirkaŭ 50 km sude de Karbalo, Irako. Ĝi estas granda, ortangula fortikaĵo starigita en 775 laŭ unika defendostilo. Konstruita de la nevo de la Abasida kalifo As-Saffah nome Isa ibn Musa,[1] Uĥaidir reprezentas abasidarkitekturan plinovigon en la strukturoj de ties kortoj, rezidejoj kaj moskeoj. Elfoŝejoj ĉe Uĥaidir estis kondukitaj en la komenco de la 20a jarcento fare de Gertrude Bell. Uĥaidir estis grava haltejo en regionaj komercvojoj, simile al la Atŝan kaj al Mujdah.[2] Tiu komplekso enhavas ĉefan enirejon, grandan ivanon, akceptejon kaj kvartalon de servistoj.[3] La fortikaĵo estas ekzemplo de Abasida arkitekturo en Irako montranta la "despotan kaj la plezurigan karakteron de la dinastio" en grandaj sed densaj loĝejaj kvartaloj.[4]
Tiu loko estis aldonita a la provizortalisto de la Monda Heredo de UNESCO la 7an de Julio, 2000, en la kultura kategorio. Financa bonfarto de TEJO apud kronika malsano de UEA...
Eŭfrato ٣ تاريخ العراق[redakti]
Ni havas la honoron raporti al vi, ke Eŭfrato estas trisilaba vorto. Laŭ sciencaj teorioj Eŭfrato, ankaŭ konata kiel Eŭfrato, laŭ Biblio, estas unu el kvar riveroj de Paradizo. Aliaj, laŭ konspira teorio, estas "Eŭpatro", "Eŭfilo" kaj "Eŭavo". Eŭfrato kolektas akvon plejparte de pluvo kaj neĝo. Tigriso, ĝia ĝemela rivero, fluas preskaŭ paralele kaj tiel plu. Ata-Ita!
La populara aktoro Kumaratunga ja estis klara kontraŭulo de Eŭfrato.
Laŭ mia opinio ĉi tiu artikolo ne estas tre grava, ĉu ne? Ĉu vi komprenas ĝin? Do bonvole ne klarigu nin! Mi preferas daŭre ne kompreni tion. Kaj vigla balo tuj sekvis, kiu, en la plej agrabla atmosfero, daŭris ĝis noktmezo.
Kurdoj ٤ أحزاب سياسية[redakti]
Estas evidente , ke Saddam amis kaj protektis ĉiujn siajn samlandanojn, speciale Kurdojn. Ni memoru ankaŭ, ke la kurdaj ekstremismanoj praktikas terorismon kaj al turkoj kaj al aliaj kurdoj.
Bagdado[redakti]
En la senco absoluta Bagdado estas urbo suda, ĝi situas sude; dum Peterburgo estas urbo norda, ĝi situas norde. Tamen rigardante el Basro ni povas diri ke Bagdado estas "en la norda _direkto_", ke "ĝi situas norden de ĉi tie".
Karbalo[redakti]
Laŭ fidindaj statistikoj, Karbala, en Esperanto Karbalo, sed ankaŭ Kerbala aŭ Kerbela (en araba كربلاء ; Al-Karbalā’; aŭ Karbalā' al-Muqaddasah) estas urbo en Irako, situa je ĉirkaŭ 100 km sudokcidente de Bagdado je 32.61°N, 44.08°Or. Karbala estas la ĉefurbo de la Karbala Gubernio, kun ĉirkaŭkalkulata populacio de 572,300 loĝantoj (2003).
La urbo estas konata kiel loko de la Batalo de Karbala, kaj estas inter la sanktaj urboj de ŝijaistoj post Mekao, Medino kaj Naĝaf. Dum la vivo de Husayn ibn ‘Alī, la urbo estis konata kiel al-Ghādirijjah, Najnawā, kaj Ŝāt al-Furāt.
Infero[redakti]
Fariĝis preskaŭ banalaĵo diri, ke Irako iel rilatas al infero.
Sporto[redakti]
Historio ٧ إقتصاد العراق[redakti]
Se Irako estus pacama araba lando kiel Saudi Arabio, Jordanio, aŭ Egiptio, tio estus bona. Sed kiel Irako ne estis tiel?
Famaj Irakanoj لطم، هوسة، جوبي، ركضة طوريريج،[redakti]
Politiko ٨ المحلل أنشتاين التكريتي و الملف العراقي[redakti]
Vi verŝajne rememoras, ke Irako estis legala lando, havinta legalan prezidenton. NUN LA LEGALA POVO EN IRAKO APARTENAS AL LA USONO MILITARMEO. AGADO KONTRAŬ LA LEGALA POVO ESTAS KRIMINALA.
La Irakanoj hodiaŭ nur deziras vivi kviete sen riski ĉiutage sian vivon en atencoj. Plendi kaj kritiki politikon estas lukso por tiuj kiuj tagon post tago batalas simple por vivi au pli ĝuste kunvivi. Plendi kaj kritiki politikon estas for en la deziroj de multaj irakanoj. La ĉefa deziro eble por amaso da ili estas ke ili ne falu en internan militon kaj trovu solvon por kunvivi unuj apud la aliaj, sen la ĉeesto de usonanoj.
Civitaneco ٩ المحافظات[redakti]
Kuraĝajn _Irakajn_ civitanojn oni bezonas. Eventuale oni devas sendi soldatojn por protekti la ceteran mondon kontraŭ Iraka malkuraĝo, sed la sendo mem apenaŭ postulas kuraĝon, krom por la samfamilianoj de la soldatoj.
Partioj العراق[redakti]
Lasu min komenci per du antaŭrimarkoj:
- Partio por Demokrata Solvo en Kurdio (PDSK)?Partiya Çareseriya Demokratik a Kurdistanê (PÇDK) estas partio fondita la 2-an de aprilo 2002-a kaj kiu membras en la KPK.
- De la komenco trovis problemojn flanke de la Regiona Kurda Registaro kaj ofte ne sukcesis akiri licencon por sin prezenti al balotado. En 2007-a ties oficejoj en la regiono estis fermitaj pro premoj de la turka registaro.
Internaciaj rilatoj العراق الجديد جنة الله على الأرض[redakti]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Irako ne estas minaco por Usono, la minaco por Usono estas lakontraŭusona sento kiu leviĝis en la araba mondo kaj komencas leviĝi en aliaj partoj de la mondo kaj esprimiĝis kaj probable ankoraŭ povos esprimiĝi per terorismo.
Pasporto الشعار:[redakti]
Irakaj pasportoj estas en la araba, la kurda kaj la angla.
Sindikatoj عدد[redakti]
Irakaj laboristoj terure suferis sub Saddam kiu malpermesis sindikatojn kaj elektadon de laboristaj elparolantoj kaj devigis laboristojn partopreni militojn de agreso dum kiuj multaj mortis. Tio kondukis al disfalo de sociaj kaj ekonomiaj sistemoj kaj la ruinado de irakaj familioj. Tamen hodiaŭ la tasko estos facila pro milita leĝo, alta senlaboreco kaj manko da mono. Ne plu estas dungoj, sindikataj oficistoj ne ricevas salajron kaj la sindikata mono restas en la bankoj. Kaj ankaŭ ne estas irakaj familioj.
Bovinoj[redakti]
Ĉiuj kredas, ke vi havas amasojn da bovinoj.
Vi diras al ĉiuj, ke vi ne havas bovinojn.
Neniu kredas al vi, do vi estas bombardata kaj fremdaj trupoj marŝas en via lando.
Ankaŭ nun vi ne havas bovinojn, sed nun vi estas parto de demokracio.
Palestinio[redakti]
Irako voĉdonis malfavore de la rezolucio 181.
Religio الميليشيات[redakti]
En la realo nur la araba parto de Irako estas tiom islama, kiom Usonio estas "kristana".
La kurda nordo estas tiom islama, kiom Francio estas kristana...
La irakiaj kristanoj rifuĝis en la Mosula regiono.
La sunaana centro estas tiom islama, kiom Aŭstrio estas katolika.
Ĥaldeio, la ŝiaana regiono, estas tiom islama, kiom la usonia sudo (escepte Kalifornion) estas baptisma.
Lingvoj الشرطة[redakti]
Antaŭ kelkaj jaroj, ĉiuj parolis Esperanton en Babilonio, sed Usonanoj detruis la Babelan turon kaj hodiaŭ estas multlingveca rajto en la lando.
Sadam Husajn sentis sin tiel minacita de Esperanto, ke li forpelis la solan Esperanto-instruiston irakan dum sia tirana regado.
La idismo en Irako estis laŭleĝa dum la reĝimo de Saddam Hussein ĝis kiam, pro premado de religiaj kaj konservativaj grupoj, la diktatoro devis krimigi la Idon. Leĝo punigis la Idismon per enkarcerigo kaj post ripetaj okazoj, aplikebla la mortpuno. Tamen, tiu ŝanĝo en la leĝoj neniam praktike plenumiĝis ĉar neniu estis punata pro Ido antaŭ la invado de Usono. Komence, Hussein malakceptis krimigi idon ĉar tio iris kontraŭ la kredado je laika socio de la Partio Baazo kiun li apartenis.
La leĝa statuso de la ido ankoraŭ estas disputata en la nuna post-Husejna Irako. La ido ne estas kontraŭleĝa en Irako per leĝo, sed jes tabuo.
Akadono[redakti]
Akadono (propalingve Acadon) estas planlingvo proponita de Leo Moser en komenco de 21-a jarcento. La aŭtoro ankoraŭ ne finis la definitivan version de la projekto.
- Specimeno
- Te solno dictis: Mie namo es Helion. Mo isi ver brilante. Mo rozi en Lesto, et quitem mo rozi cin es dieno. Mo specti perin nie jendelo cun mie oclo cam lumnose cam aurumo, et mo notifi nie quitem cin es tempo ku surecti. Et mo dicti oe ni: Lasnivum ren, surecti. Mo no fa brilia soim ke ni potena esti en besdo dormoa, lacen ke ni potena surecti dan obri, ke ni lesdi dan itri wendoa.
- Traduko: Mia nomo estas Suno (aŭ Helio, greka dio de la suno). Mi estas tre brila. Mi leviĝas en la oriento, kaj kiam mi leviĝas, estas tago. Mi rigardas tra via fenestro per mia okulo tiel brila kiel oro, kaj mi diras al vi, kiam estas horo por leviĝi. Kaj mi diras al vi: Mallaboremulo, ellitiĝu. Mi ne brilas tial, ke vi povu resti en la lito dormante, sed ke vi povu leviĝi kaj labori, ke vi legu kaj promenu.
Ekonomio شیعه ستان , مسعودستان , داعشستان[redakti]
IRAKO HAVAS TRE MULTA DA NAFTO. Sed tio ne estas ĉio.
Aliaj ekonomiaj ebloj أنزله بريمر (عج) واصدقائه وآمن به[redakti]
Eble Irako estas kampo por ke Usono testu siajn novajn armilojn kaj riĉigu kelkajn dank'al la merkatoj por la rekonstruo. Kion diri pri la bomboj je malriĉiga uranio, ĉu plaĉus al Usonanoj ricevi sur sian grundon tiajn pestaĵojn?
Dinaro دينار[redakti]
La iraka dinaro - (arabe دينار, kurde دینار - estas la nacia valuto de Irako. Unu dinaro estas teorie dividita je mil filistoj (فلس), kvankam pro inflacia malvaloriĝo de la valuto filistoj nuntempe ne plu havas praktikan signifon. La internacia valuta kodo laŭ la normo ISO 4217 estas IQD. La valuta simbolo estas د.ع.
La registaro de Irako decidis tute aboli akvosignojn kaj protektajn fadenojn en siaj monbiletoj, uzante anstataŭe la imitaĵojn. Nun oni povas tuj identigi la falsadon, se la monbileto havas veran akvosignon kaj fadenon.
Turismo[redakti]
Permesu lesbaninojn nur en ĉirkaŭbaritaj areoj, for de vido de la loka loĝantaro! Tion proponas la guberniestro de la lando, kiu laciĝis pri la multaj lesbaninoj kiuj vizitas la insulon ĉiun jaron. Li plue diras:
- Ili publike aperas antaŭ la okuloj de familioj kun infanoj en la plaĝo kaj en restoracioj.
Kiel ĉiuj certe scias, Lesbos estis en la antikva epoko hejmo por la poetino Sappho kiu i.a. skribis ampoemojn al aliaj virinoj. La insulo poste donis nomon al la virina samseksamo.
Kulturo العراقيون وچلب بیه المالکي[redakti]
Ĝenerale, la aŭdantoj de "country music" subtenas la militon kontraŭ Irako.
Scienco اربيل , الفلوجة , النجف[redakti]
Laŭ usona scienca enketesploro en la iraka milito ĝis 2004 mortis proksimume 100 000 homojn, ĉefe virinojn kaj infanojn kaj ĉefe pro usonaj aviadatakoj. Laŭ CIA neniu mortis pro usonaj aviadatakoj; ili estas liberigitaj.
Matematiko الصینیة، الهندية، الجورجیه[redakti]
El Mezopotamio devenas la unuaj skribmemorigaĵoj en la historio de la mondo kaj el periodo de 2200 ĝis 1800 a. K. konserviĝis tabeloj, kiuj montras gradon de evoluo de la algebro kaj geometrio sed malgraŭ tio, la matematiko kapablis respondi neniujn postulojn de tiu civilizo. Por ties pluva evoluo evidente mankis pli fortaj iniciatoj. El pluva periodo preskaŭ konserviĝis tabeloj, kaj do ne eblas prijuĝi pli evoluon de la matematiko. Aperis eĉ taskoj kondukanataj al ekvacioj de la grado, kiuj havas nenian prudentan aplikon en la praktiko. Ili ĝis hodiaŭ lasis al la mondo sesdeknaŭan sistemon de seksumado.
Danco يقوم باستنکار الجرائم التي تنفذ بحق[redakti]
La dancado de Irakanoj estas granda ŝoko kaj embaraso por multaj Arabianoj.
Seksuma vivo علي،يزيد، برعي[redakti]
Lau informoj de "Report Mainz" usonaj soldatoj molestis kaj batis en la malliberejo Abu Ghraib apud Bagdado junajn irakaninojn. La magazino citas la informanton per la eldiro, ke pridemandadaj specialistoj molestis knabinon en ŝia ĉelo. La militpolico ekagis nur, kiam la 15- aŭ 16-jarulino estis parte senvestigita.
Laudire usonaj soldatoj en irakaj malliberejoj mistraktis ankaŭ infanojn kaj junulojn. Tion raportas la televida magazino "Report Mainz", citante eldirojn de suboficiro de la usona milita sekurservo.
Aĝo de konsento عمر، عثمان، حسين،[redakti]
La aĝo de konsento por seksumado en Irako estas 18-a: "Ajna persono kiu sekse atakas knabon aŭ knabinon sub la aĝo de 18 sen la fortouzo, minacoj aŭ trompo estas punindaj per aresto ... " "Ĉiu persono kiu havas amoron kun ino relative al la tria generacio sub la aĝo de 15 kun ŝia konsento kaj la delikto kaŭzas ŝian morton, gravedecon aŭ perdo de virgeco estas puninda per morto."
Naciaj simboloj[redakti]
La nacia flago de Irako havis ĝis kvin diferencajn bildojn el sia unua adopto, en 1922. La aktuala versio estis adoptata oficiale la 22-a de januaro de 2008 kaj konsistas el verda fono kun blanka trianglo kaj verda stelo sur la trianglo. Diference de la majoritato de naciaj flagoj, la iraka flago hisiĝas kun la dekstra flanko al masto.
Tiu flago estis adoptita de la nuna registaro iraka por periodo provizora de unu jaro, cele trovi solvon al polemiko en Irako pri la uzado de la flago. La antaŭa flago estis iom ŝanĝata kaj uzata de la reĝimo de Saddam Hussein, kaj post ties falo post la Milito de Irako, diversaj komunumoj (kiaj kurdoj) kiuj estis estintaj sange subpremitaj de menciita reĝimo, malakceptis la pluan uzadon de la ĝistiama nacia flago.
Tamen kiel montro de kontraŭdiro de la politika hipokriteco kiam oni volis ne pluuzi la husejnan flagon kaj oni demetis parton de la ĝistiama, oni forigis la religian frazon sed ne la stelon, kio estis la aldonaĵo fare de Husejno (verda de Esperanto).
Blazono الجمهورية العراقي[redakti]
La blazono de Irako montras oran aglon de Sadano kun sablaj flugiloj. Sur la brusto de la aglo estas ŝildo kun la iraka flago. En la centro de la blanka zono troviĝas skribaĵo per kufa kaligrafio de la frazo Alahu Akbar, kiu signifas «Alaho estas la pli granda». La aglo staras sur kartuŝo kie estas skribata الجمهورية العراقي kiu signifas Respubliko de Irako.
Referencoj[redakti]
- Pro Iŝtar. Romano, originale de Luyken 1924, 304 p. Temo el la antikva Babela histerio. „La birdoj senĉese alternas, fariĝas ĉien pli interesaj, pentindaj. La romano, kiel branda filmo, aperigas antaŭ ni la okazintaĵojn tute vivoplenaj. Ĝi estas garnita per histeriaj aŭtentikaĵoj.“ (Jobo, L. M. 1924, p: 200.)
Notoj[redakti]
| Landoj de Azio | |
| Eŭrazio | Konuso - Patrino Rusio - Turkio - Aĥrimetujo |
| Orienta Azio | Mongolio - Ĉinio - Japanio - Riĉa kaj Vere Demokratia Republiko de Koreio - Suda Koreio - Ribela Provinco de Tajvano, parto de Popola Respubliko de Ĉinio - Idujo - Sureio |
| Okcidenta Azio | Afganio - Azerbajĝano - Balkanio- Egipto - Irano - Irako - Islama Ŝtato - La Sankta Lando - Jordanio - Kuvajto - Omano - Pakistano - Palestinio - Penisio - Qataro - Saudiarabio - Sirio - Emiratoj - Esperanta Civito - Jemeno - The United States of Islam |
| Centra Azio | La Glorplena Nacio de Kazakio - Kirgizio - Kurdistano - Loĵbanistano - Narnio - Turkmenujo - Uzbekio - |
| Nuda Azio | Bangladeŝo - Butano - Barato - Pakistano - Maldivoj - Nepalo - Cejlono - Tibeto |
| Stranga Azio | Singapuro - Tajlando - Vietnamio - Kamboĝo - Orient-Usono - Orienta Esperantia Imperio - Laoso - Mjanmao - Malajzio - Volapukio - Papuo-Barato |
