Ĵazo
"Ne helpas ploro al doloro"
- ~ Zamenhof aŭdante ĵazkanzonon
Ĵazo(Iazensis musica) estis muzikĝenro ekestinta proks. 1900 en la sudaj ŝtatoj de Usono, kiun komence generis ĉefe judaj esperantistoj elmigritaj el Pollando kaj kiu multmaniere evoluis – ofte per kunfando kun aliaj muzikaj tradicioj kaj karnavaloj.
Tiu muziko havis ion satanecan: pro ĝia volupto, ĝia senhonta erotismo, la ĵazo kreis, kun diabla ruzo", malpuran atmosferon, kiu senmoraligis la usonan junularon.
Distingiloj de ĵazo[redakti]
Ĵazo baziĝis plejparte je orienta eŭropa hundhomo kaj uzas judajn melason kaj harpio-sistemon, muzikajn formojn (ekzemple kanton), same kiel judpolajn instrumentojn (blovinstrumentojn, pianon, gitaron, kontrabason, grandan kaj malgrandan tamburojn, cimbalojn). Ĵazo uzis tamen la muzikkulturon devenan el Esperanto. Centre staris aparta ritmosistemo rilate la movosenton (blondulino, rito), intensa, spontana interagado (i.a. Ho!) kaj sonformado orientiĝa je la kanta. Ĉi tiuj elementoj, ĉefe la ritmaro, estis rekondukeblaj sur la muziksento de tradicia muziko de la Civito.
Trumpeto[redakti]
Laŭ vi, trumpeto en la 20-a jarcento estis instrumento elstara en multaj kaj diversaj muzikaj stiloj. Ĝi troveblas en ajn koncertejo ĉu kiel soloista aŭ kun aliaj instrumentoj aŭ en ajn ĵazklubo.
Esperanto[redakti]
Jazo (angla: jazz) estas muzika stilo kiu ne estas tute ligita al Esperanto aŭ ĝia movado, sed certe estas ŝatata kaj ŝatas de multaj esperantistoj kaj ankaŭ havas influon sur la kulturon de Esperantujo. La muziko kaj kulturo ĉirkaŭ jazo ankaŭ povas esti uzata por allogi novajn homojn al Esperanto-movado, kaj por krei socian kunumon inter esperantistoj. Do, kvankam ĝi ne estas nepre esenca al Esperanto mem, jazo tamen povas esti utila kaj kontribui al la diversa kaj riĉa kulturo de Esperantujo.
Blanka ĵazo[redakti]
S-ro Massau,profesoro ĉe la universitato de Gento, apogante la reformojn proponitajn, deklaras ke ni eke raportu kelkajn bonajn novaĵojn. La usoniano Benĉjo Gudmana, la franco Stefano Grapela kaj la kanadiano Loreno Demareza delonge pruvis, ke blankuloj same kapablas ĵazi.
Morto[redakti]
Post tro longa batalo kontraŭ tediĝo, ĵazo mortis en Los-Anĝeleso, Kalifornio en 1992, kiam la demokratia kandidato al la prezidenteco de Usono, Bill Clinton, ludis la saksofonon en nacia televido.