Roemeens
Roemeens (Rômaïnyjeñ) is een taal gesproken in Roemenië, Moldavië en in Neêrland. Het is een creooltaal, met vooral de oorsprong uit Romaanse en Slavische talen, met name het Russisch.
GeschiedenisBewerken
De Roemeense taal kent een geruime genesis, hieronder is te lezen hoe het Roemeens is ontstaan:
RomeinenBewerken
De mensheid werd altijd al, en wordt nu nog, gekenmerkt door de neiging om andere gebieden te koloniseren. Zo ook de Romeinen, waarvan een verdwaald garnizoen het huidige Roemenië[1] betraden. Zij kwamen erachter dat het land aan de Donaumond vrijwel geheel onbeschaafd was[2]. Men besloot er de stad Belgae Arrestum (tegenwoordig: Belarest) te bouwen, en er Noord-Gallische krijgsgevangenen te deporteren. Er kwam echter nooit een deportatie nadat de krijgsgevangenen waren ontsnapt. Zo ontstond er een lege stad, waar de Romeinen maar zelf moesten gaan wonen.
Hunnen, Grieken en RussenBewerken
Na de val van het Romeinse Rijk gingen ook de hunnen zich in het gebied vestigen. De Hunnen brachten hun taal mee, die invloed uit ging oefenen op het Roemenië-Latijn. Na het vertrek der Hunnen gingen opeenvolgend ook Grieken en Russen zich in Roemenië vestigen. Deze volkeren vervormden ook de taal, de Russen behaalden hierbij de grootste successen. Bovendien waren er nomadische volken en handelsvolken die hun steentje bijdroegen, en zo ontstond het Roemeens!
TegenwoordigBewerken
Ook nu (en met name tot 1989) oefende het Russisch invloed uit op het Roemeens. Dat werd bijna zo erg dat er plannen waren er met in het Cyrillisch te schrijven. Deze plannen zijn van tafel geveegd, maar de taal kent als semi-creooltaal wel vele diakritische tekens.
De taalBewerken
De komende ondertitels worden er stap voor stap taalkundige regels der Roemeense taal weergegeven met een vertaling van de volgende boodschap:
FonetiekBewerken
Het Roemeens is een fonetische taal, elke letter heeft zijn eigen klank. Maar omdat er meer klanken dan letters zijn, kent het Roemeens vele diakritische tekens, tevens een invloed uit het Slavisch.
/ah/ > e
/aa/ > a
/b/ > b
/d/ > d
/eh/ > ê
/ee/ > aï
/f/ > f
/gh/[3] > ğ
/ch/[4] > gh
/h/ > h
/ih/ > i
/ie/ > y
/j/ > j
/k/ > k
/l/ > l
/m/ > m
/n/ > n
/ng/ > ñ
/oh/ > o
/oo/ > ó
/p/ > p
/r/ > r
/s/ > s
/sj/ > š
/t/ > t
/oe/[5] > ô
/oe/[6] > u
/uh/ > ë
/v/ > w
/z/ > z
/zj/ > ž
Een dergelijke vertaling ziet er als volgt uit:
—Lijkt op het Turks, niet? |
GrammaticaBewerken
Het Roemeens kent geen lidwoorden, woorden als de, het of een vervallen. Ook worden werkwoorden niet vervoegd, in zowel de tegenwoordige en de verleden tijd, als in elke persoon word het werkwoord weergegeven als de stam. Beide verschijnselen zijn het gevolg van het feit dat het Roemeens een semi-creooltaal is. Ook kent men een onderwerp-lijdend voorwerp-persoonsvorm-zinsvolgorde. De vertaling ziet er nu als volgt uit:
—Lijkt op het Pools, niet? |
VocabulaireBewerken
Uiteraard is niet elk woord zo makkelijk te vertalen, veel woorden wijken volledig af van de bovenstaande regels.
Invloed > Enwlôwëñs
Roemeens > Rômaïnyjeñ
Russisch > Rúsyžyjeñ
Socialisme > Wlôk
Taal > Leñwedžë
Wikipedia > Deuwël
Nog een paar laatste kneepjes en we krijgen dit:
—Lijkt op het Servokroatisch, niet? |
StatusBewerken
Officiëel is het Roemeens alleen in Roemenië en in Moldavië. Echter, Neêrland is het derde land qua Roemeense taal.
RoemeniëBewerken
Het land met de Roemeense wortels. Het land waarin de Romeinen, de Hunnen en de Russen de taal hebben gesmeden. Het land waarin het meeste Roemeens word gesproken. Kortom, Roemeens en Roemenië horen kortweg bij elkaar, en zijn onafscheidelijk.
MoldaviëBewerken
Moldavië, een van oorsprong betwist gebied tussen Roemenië en Rusland. Na het vertrek der Russen werd de Moldavische natie steeds pro-Roemeenser en maakte de taal het enige met een officiële status. In de legendarische provincie Transnistrië ging het echter precies andersom.
NeêrlandBewerken
Door de komst der EUSSR gingen vele Roemeense werkzoekenden naar Neêrland om te werken. Deze brachten natuurlijk hun taal mee. De regering in ''Un Grààve Hàege'' heeft echter nog niet besloten het Roemeens een officiële status te geven.
| Reeks van Internationale Talen en Spraakgebrekken | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|