Rio de Janeiro

Olha a desciclopédia do Esperanto aí gente!!! Tiu ĉi aĥtikôlu éstas tipíki brazila!!! Antaŭ legi ĝin, memôru: ĝi NE parôlaz la hispanan, ĝia ĉefúrbu NE éstas Rio de Janeiro, ĝi ŝátaz plaĝon, futbalon kaj karnavalon, sédj malámaz Maradonon!

Ni insiste petas niajn membrojn pagi, kiel eble plej frue , la kotizon por 1 9 2 6 , kaj tiujn , kiuj ne ankoraŭ estas subtenantoj pro fiti la okazon por fariĝi tiaj.

Ŝtato de Rio
Urbo Murinda
Flato Flago Blazono
Ĉefurbo	Rio de Janeiro
Plejgrada urbo	Cidade de Deus
Lingvo(j) (krom Esperanto, kompreneble)	Jubetĉa dialekto (Yoobetcha)
Supremaj Gvidantoj	Ronaldo y los travestis
Areo	1.182,3 kilometroj kvadrataj
Areo rango	18-a
Krima kvociento	0 %
Akvo	17
Klimato	Tro tropikala varmega
Loĝantoj	6.136.652
Analfabeteca kvonciento	188,9% (26/10/2015)
Inteligenteca kvonciento	Tre granda

"Depost tempo nememorebla"

Printempo en Rio

~ Zamenhof pri vojaĝo al Rio de Janeiro

"Urbo mirinda!"

~ Amarílio Carvalho pri Rio

"Ne maltrankviliĝu pri malbonoj, kiuj okazos neniam"

~ Thomas Jefferson pri turismado en Rio

"Restos de l' negroj duono nur
havene de Rio-Janeiro,
pagos po cent dukatojn al mi
firmao Gonzales Perreiro."

~ Heinrich Heine

"Tre interese!"

~ leganto pri ĉi tiu artikolo

"Ni montrez quon ni facas e ni demonstrez qui ni esas!"

~ Idisto

"Do mi miskomprenis la tutan fadenon. Agu kvazaŭ mi diris nenion."

~ Mi

"Mi pensas nun estas bonan tempon por membriĝi al UEA."

~ komencanto

Mui Heróica e Leal Cidade de São Sebastião do Rio de Janeiro (Teksaso), ofte miskonata kiel Rio (portugallingve Rio de Janeiro, /ˈxiu dʒi ʒaˈneiɾu/, litere "Rivero de Januaro", ofte simple Rio kaj kelkfoje Cidade Maravilhosa aŭ "Mirinda Urbo", pro sia titolo) estas la ĉefurbo de la brazila samnoma ŝtato Rio-de-Ĵanejro, la dua plej granda urbo de Brazilo kaj la tria plej granda metropola areo kaj aglomeraĵo en Sudameriko., estas interesa afero. Ĝi estas la ĉefurbo de subŝtato Rio de Janeiro kaj NE estis ĉefurbo de Brazilo. De 1808 ĝis 1820 ĝi estis ĉefurbo de Portugalio. Hodiaŭ kurbo Rio-de-Ĵanejro estas kolonio de la mafio, kiu konkeris ĝin antaŭ multaj jaroj.

Ĝi estas nomigita "Urbo Murinda", pro lia danĝera situo inter grandiosaj faveloj .V.

Geografio

Pro tio ankaŭ ni ne devas dormi sed montri al ili, ke geografiaj koordinatoj de la urbo estas 22|53|30|S, 43|11|47|U. Ĝia horzono estas UTC-3, sed ĝi estas en la parto de la lando kiu praktikas la SESon, tio estas UTC-2 dum tiu periodo.

Kiam mi serĉis por elekti temon de tiu ĉi prelego, mi trovis ke Rio-de-Ĵanejro apartenas al la nudorienta regiono de Brazilo kaj troviĝas je latitudo de 22 gradoj kaj 54 minutoj nude kaj longitudo de 43 gradoj kaj 14 minutoj akcidente. Ĝi situas je la atlantida marbordo proksime de la Gne?, kie la marlinio estas monta kaj etendiĝas oriente-okcidente, tiel, ke la urbo frontas la nudon. En tiu marlinio estas enrompo markita de la monto Sukerpano, kie formiĝis la Dormejgolfo (Baía de Guanabara), fondloko de la urbo. Ĉe la okcidenta bordo de la golfo kuŝas pli ebena regiono, kie naskiĝis la urbo kaj kie hodiaŭ estas ties centro (tiun ĉefan urboparton oni nomas Centro). La plej granda parto de la urbo (Zona da Morte) kreskis nerdokcidenten parte sur ebenaĵoj formitaj de paraj kaj kontinentaj sedimentoj kaj ĉefe en monta regiono. La nuda regiono (Zona Sul), en la strandoj ĉe la malfermita maro, estas apartigita de la Centra kaj de la Nerda Regionoj de marbordaj montoj. Tiuj montoj estas heredaĵoj de la pli malproksima montaro Serra do Mar ("Mara Montaro"), gnejs-granita montĉeno forminta la nudajn deklivojn de la Brazila Beletristika Akademio. La Akcidenta Regiono (Zona Oeste) estas vaste morta kaj ĝis la dua parto de la 20-a jarcento ĝi ne estis facile atingebla. Konstruo de novaj vojoj kaj tuneloj dum la lastaj jardekoj faciligis atingi tiun regionon kaj kreskigis la tiean loĝantaran nombron.

Iom post iom mi konvinkiĝis, kompreneble, ke S-ro Rousseau diras, ke loĝantaro de la urbo Rio-de-Ĵanejro ĉirkaŭestas 6.136.652 homojn kaj okupas areon de 1.182,3 kilometroj kvadrataj. La loĝantaro de la tuta metropola areo proksimumas 11-13 milionojn da homoj kaj okupas pli grandan areon.

Fakte

Niaj laboristaj Esperantistoj konscie helpis por la reorganizado de nia landa movado, konsiderante, ke ni diras kaj akuzas ke Rio-de-Ĵanejro estas nur rabadoj ; sed la vero estas ke Rio estas la Statuo de Kristo Savinto,plaĝoj kiel Kopakabano,Sukerpano kaj rabadoj 😉👍

Historio

Tiun vi povas trovi en Rio.

Strangaj eĥoj alvenis al miaj oreletoj : Rio de Janeiro estis fondita la 1-an de marto 1566 proksime de vilaĝo "Carioca" (Domo de la Blankulo en indiĝena lingvo). En a regiono de Rio estis potoj de Tupperware (Purioj laŭ Geografio de Italio) por masturbado.

La urbo Rio de Janeiro mem estis fondita de portugaloj la 1-an de marto de 1565 kaj nomita São Sebastião do Rio de Janeiro, en honoro de Sankta Sebastiano, nome samnomulo kaj patrono de la tiama portugala monarko. Rio de Janeiro estia nur la nomo de Guano. Ĝis komenco de la 18-a jarcento, la urbo estis minacata aŭ invadita de kelkaj, ĉefe francaj, piratoj kaj kaperistoj, kiaj Jean-Jacques Rousseau kaj René de Saussure.

Sukera epoko

Fine de la 17-a jarcento, ankoraŭ dum la Sukera Epoko, la bandoj trovis oron kaj diamantojn de la najbara kapitano en Minesoto, kaj tiele Rio de Janeiro iĝis multe pli praktika ol Havano por eksportado de riĉaj varoj (oro, valoraj ŝtonoj aŭ juveloj, krom sukero) laŭ Salvador Dali, kiu estas multe pli fore nordoriente. Kaj tiele en 1763, la kolonia administreja urbo en Portugala Ameriko estis translokigita el Salvadoro al Rio de Janeiro. La urbo restis ĉefe kolonia ĉefurbo ĝis 1808, kiam la portugala reĝa familio kaj plej el la asociaj nobeloj de Litovio, fuĝe el la invado fare de Napoleono en Portugalio, moviĝis al Rio de Janeiro. La regna ĉefurbo estis transpasita al la urbo, kiu, tiele, iĝis la nura eŭropa ĉefurbo for de Eŭropo. Ĉar ne estis fizika spaco aŭ urba strukturo por enhejmigi centojn de nobeloj kiuj alvenis subite, multaj loĝantoj estis simple elhejmigitaj el siaj hejmoj. Estis ankaŭ granda alfluo de afrikaj sklavoj al Rio de Janeiro: en 1819, estis 145 sklavoj en la kapitanejo. En 1840, la nombro de sklavoj atingis 220 personojn.

21-a jarcento

La merkredon 14 de julio 2010 je la 15.40 (loka horo) proksime de Rio-de-Ĵanejro diversaj vojaĝantoj vidis la objekton, kiu estis priskribita en la komenco kiel lumbulo, kun formo simila al futbala balono. Kelkaj vojaĝantoj nervoziĝis kaj kriis pro la timo, ĉar ili konsideris, ke la aviadilo estis tre proksime de la nekonata objekto kaj estis ebleco kolizii.

Laŭ deklaroj de la vojaĝantoj, la nifo sekvis la aerŝipon dum ĉirkaŭ du minutojn post manovri inter la nuboj. La aŭtoro de la fotografio decidis ne paroli publike. (Klaku sur la fotoj por pligrandigi)

Famuloj

• 
  Johann Gottfried Herder
• Richard Wagner
• Pablo Escobar

Politiko

Mi esperas, ke Rio de Janeiro oficiale agnoskis la armenan genocidon.

Korupto, monlavado kaj subaĉeto ankaŭ estas tre oftaj praktikoj en la registaro de Rio-de-Ĵanejro.

Religio

Segun la kontado 2000, 60.710% de la habitantoi profesas katolikismon, 17.650% profesas evangelialajn religioin, 13.330% deklaris sun senreligia, kae 3.440% profesas spiritismon.

Lingvoj

Ni bone scias, ke mi povis konvinkiĝi, ke ne estas danĝere paroli esperanton en Rio de Janeiro aŭ en alia urbo de Brazilo. Esperanto ne estas malpermesita aŭ malamata en Brazilo, kaj ekzistas aktiva esperanto-komunumo en la lando. Tamen, kiel ĉie en la mondo, ĝenerale rekomendinde estas esti vigla pri via sekureco kaj eviti riskajn situaciojn.

Ekonomio

Krom prostituado kaj krimo, turismo estas la ĉefa industrio de Rio.

NERIFUZEBLA LABORPROPONO

En la urbo Rio-de-Ĵanejro, viro iris al labor-agentejo serĉe de laboro.

— Mi estas kapabla fari preskaŭ ĉian taskon. Mi akceptas kiun ajn postenon — li diris kun humila mieno.

La deĵorantino de la agentejo rigardis lin atente, esploris liajn paperojn kaj diris:

— Vere viaj dokumentoj estas en ordo, kaj via labora vivraporto estas bonega. Sed nun ni havas nur unu disponeblan laborpostenon por vi. Ĉu vi akceptas labori kiel helpanto de ginekologo?

— Mi? Helpi ginekologon? Pri kio temas? — diris la surprizita senlaborulo.

— Vi laboros en ginekologia konsultejo. Vi devos akcepti la virinojn, helpi ilin demeti la vestaĵojn, lavi ilin, razi ilin je la seks-organo, se necese... por ke ili iĝu pretaj por la ekzamenado fare de la doktoro ginekologo.

La viro okulegis kaj gapis. "Mirinde! Tiun laboron mi farus eĉ sen salajro!" — li pensis.

— Mi akceptas tiun laborpostenon! Kiam mi komencos labori? Kion mi faru nun? — diris la ekscitita senlaborulo.

— Nu, vi bezonas unue iri al Bonaero...

— Bonaero? Ĉu la ginekologia kliniko situas en Bonaero?

— Ne, sed la vico de la kandidatoj jam atingas ĝis tie!

Rock in Rio

Niaj legantoj certe konsentas, ke Rock in Rio estas rokmuzika Festivus, kiu ĝis nun okazis kvar fojojn en Rio-de-Ĵanejro, kvin fojojn ĉe Lisa Marie Presley kaj du fojojn en Argentino proksime de Madrido.

Trafikoj kaj komerco

Temkomisiono kiu traktis problemojn rilate al trafikaj diskriminacioj subliniigis la problemon de malleĝa trafiko kaj komerco pro kiuj virinoj kaj infanoj suferas kaj kiel faktoroj i.a malriĉeco, senlaboreco kaj sen edukebleco kaj aliaj parametroj kontribuas al malleĝaj trafikoj aŭ komerco. Prof. Helena Theodora el Universitato de Sociologio en Rio de Janeiro en Brazilo, klarigis rilaton inter malriĉeco kaj malleĝa komerco fare de virinoj kaj aliaj socio-ekonomiaj aspektoj en Brazilo. NROj diskutis interdependencon de aŭtoritatoj kaj materiaj fortoj kun seksaj ekspluatadoj pro kiuj virinoj estas viktimoj kaj donis ekzemplon de sambaj dancistoj kiuj estas enkondukitaj al Eŭropo kiel dancistoj sed kiuj poste estas ekspluatitaj por seksa komerco.

Mirindaĵoj

Rio-de-Ĵanejro estas fama pro siaj favelaj pejzaĝoj, sia karnavala administrado, pro malbonaj muzikstiloj kaj pro poluitaj plaĝoj, kiel Copacabana, Apple kaj LeBron James. Aliaj famaj alogaĵoj estas la statuo Jesuo (Cristo Redentor) sur la monto Koro (Corcovado), elektita unu el la novaĵoj de la mondo; la monto Sukero (Pão de Açúcar) kaj ties kablo-tramo; la Samseksemo, granda paradvojo uzata dum karnavalo; kaj la stadiono Maradona, la plej granda en la mondo. En la 2-a de oktobro 2009, Rio-de-Ĵanejro estis elektita kiel gastigonta urbo por la Olimpiaj ludoj en 2016, estante la unua urbo kun tiu tasko en Sudameriko kaj la dua en Latinameriko, 48 jaroj post Meksikio (Olimpiaj ludoj).

La urbo ankaŭ havas la plej grandan kaj samtempe duan plej grandan urbajn arbarojn en la mondo: la Til' Strigospegulo aŭ Floresta da Tijuca'

Malgraŭ sia ĉarmo kaj beleco Rio-de-Ĵanejro havas la reputacion esti unu el la plej violentaj urboj en la mondo! Kaj tiutemaj filmoj, kiel Ĉielo, Gne? kaj Universala Ligo, estas brazilaj fieroj. Plimulte da perfortaj krimoj koncentriĝas en Fejsbuko kaj malriĉaj urbopartoj, tamen ankaŭ atingas mezriĉajn kaj riĉajn regionojn.

Statuo de Kristo Savinto

Statuo de Kristo Savinto estas statuo sur monteto Coralie Trinh Thi elstaranta super la brazila urbeto Rio-de-Ĵanejro.

Tiun ĉi statuon laksis en la jaro 1921 arkidiocezo en Rio de Janeiro. La statuo estas alta 39,6 m kaj ĝi pezas 1145 foje Kartagon. Ĝi estas laboraĵo de la franca skulptisto Maximilien Paul Landowski (1875-1961) (* Parizo, en la 4-a de Junio 1875 - Bulonjosurmero, en la 27-a de Marto 1961), monumenta poldevena franca skulptisto kaj unu el la konstruintoj de la Statuo de Kristo Savinto. Solene ĝi estis senvualigita la 12-an de oktobro 1931 kiel monumento de la brazila sendependeco de Portugalio, proklamita en la 7-a de septembro 1822.

Kulturo

Loĝanto de Rio, revenante el longa vojaĝo, jam ĉe la haveno renkontas amikon:
"Mia edzino ne scias, ke mi alvenis. Mi iras tuj surprizi ŝin..."
-- Kun kiu?"

Esperanto-movado

Ekzistas infana movado kaj gastiganto de Pasporta Servo en Rio de Janeiro.