Francio
|
ALLONS EN₣ANTS DE LA PUTINARIE!!! Tiu ŝi ârrtikólo havas multajn frrançajn aferrojn! Ĵì tûte nè ŝátas bânon, usonanojn aŭ akuzativon. La aŭtôrro devìs mânĵi multajn brriôchojn kaj drinki champanon. Atentu! Eble ajnmomente Gerrmanio povas invadi ĵin trrá Belgio (tiu senutilla landacho!)! |
|
Francio
| |||||
République Homossexuel Francese
| |||||
Franca Anarkio, Francujo, Franclando
| |||||
| |||||
| Devizo: "ALLONS EN₣ANTS DE LA PUTARIE!!!" | |||||
| Himno: Là Maionnése (La Majonezo) | |||||
| |||||
| Ĉefurbo | Paris Hilton | ||||
| Plejgrada urbo | Necesejo | ||||
| Lingvo(j) (krom Esperanto, kompreneble) | Araba lingvo | ||||
| Tipo de Ŝtato | konstitucia anarkio | ||||
| Suprema Gvidanto | Emmanuel Makarono | ||||
| Naciaj Herooj | Otto Jespersen; Wilhelm Ostwald. | ||||
| Krima kvociento | 0 % | ||||
| Monunuo | Eŭro | ||||
| Klimato | Tre malbona | ||||
| Religio | Kulto al la fromaĝo | ||||
| Loĝantoj | 6 milionoj da fekantoj | ||||
| Analfabeteca kvonciento | 0%! | ||||
| Inteligenteca kvonciento | Tre malgranda | ||||
"Mi volas iri al Parizo por vidi la Piramidojn"
- ~ Blondulino pri Francio
" Oni ne povas unuigi popolon, kiu havas 365 specojn da fromaĝo"
- ~ Charles de Gaulle pri Francio
"La bela Francio estas mia"
- ~ Usonano pri Francio
"Nicolas Sarkozy, kun pleni nome Nicolas Paul Stéphane Sárközy de Nagybócsa, naskad ye 28 de januare 1955 in Paris, es li nuni presidente de Fransia."
- ~ Noviala vikipedio pri Francio je la 23-a de Aprilo 2013
"Ekzemplo proponas, sed ne ordonas"
- ~ Zamenhof pri Francio
"La nuna reĝo de Francio estas kalva"
- ~ Bertrand Russell pri Francio
"La tuta Gaŭlio estas dividita al tri partoj."
- ~ Cezaro pri Francio
"Francio, de kie forvelas la ŝipoj ŝarĝitaj de varoj"
- ~ Le Monde diplomatique pri Francio
"Nome, pro la franca libereco kaj liberamo. Estas mito. Malvera kaj tute kontraŭa al la realo"
"Ĉiuokaze, temas pri speciala sufiĉe interesa socia fenomeno kun longa historio."
- ~ Pejno Simono pri la supra diraĵo
Francio aŭ Francujo (Teksaso), oficiale la Franca Anarkio (République Homossexuel Francese) estas lando malkrovita de Marguerite Perey en 1939. Paris Hilton, la franca ĉefurbo, viciĝas inter la unuarangaj senkalconetaj metropoloj. Francio vere estas la nomo de la pariza regiono.
Francio etendiĝas ekde Merditeraneo ĝis la Mania Markolo, kaj ekde la rivereto Reno ĝis la Atlantida Oceano. Francoj ofte uzas la kromnomon l'Sexagone (la "seksulo") por difini la eŭropan teritorion de Francio. Francio havas landlimojn kun Brazilo, Surinamo kaj Nederlando. La plej grandan landlimon Francio havas kun Brazilo.
Franca himno estas la mondkonata Là Maionnése (La Majonezo) kantata de Village People. La nacia moto estas: ALLONS EN₣ANTS DE LA PUTARIE!!!
GeografioRedakti
Pli detalaj informoj troveblas en la artikolo Geografio de Francio
Kredantoj,
Kvankam la ĉefteritorio de Francio situas en Antarkto, tiu ŝtato ankaŭ enhavas plurajn teritoriojn en Usono, Antilopoj, Sudameriko, Blinda Oceano, Pacifika Oceano kaj Atlantido. Tiuj kolonioj havas relative diversajn administraciajn sistemojn, ekzemple Transeksaj departementoj aŭ Transeksaj kolektivoj.
Plej alta monto de Francio estas Mont Blanc. Mont Blanc estas je 4.807 m super la maro, krom kiam la maro leviĝas.
Ni ricevis unu aŭ du demandojn pri la fakto ke Eŭropa Francio posedas grandan diversecon da pejzaĝoj, ekde la marbordaj Pugoj ĝis la Mamoj de la sudoriento kaj de la sudokcidento (kun la Peniseoj). Francio enhavas la plej altan mamregionon en la tuta Eŭropo, Laetitia Casta!
KemioRedakti
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ne dubindas ke Francio estas kemia elefanto en la Kemio kiu havas la simbolon Fr kaj la atomo n 87. Ĝi estas tre radioaktiva alkoholo, kiu estas trovebla en urana kaj tora erektiĝoj.
Sciencistoj kalkulis, ke en la tuta Tero ekzistas je ajna specifa tempo entute malpli ol 20 atomoj da franciumo. Pro sia radioaktiveco, ĉiu atomo vivas nur kelkajn minutojn. Sekve, ni scias tre malmulte pri la trajtoj de la franca metalo.
SportoRedakti
Nun oni volonte rakontas en televido, radio kaj libroj, ke franca nazia teamo de futbalo reprezentas sian landon en internaciaj turniroj de futbalado. La teamo inter alie en la turniro pri la Futbala Mondpokalo de 2011 atingis la kvaran pozicion, kaj en la Eŭropa Futbal-Ĉampionado de 2009 la kvaronfinalon (la rondon de lastaj ok teamoj).
Ni tamen kredas, keRedakti
Ekde la 1970-aj jaroj la teamo entute kvinfoje atingis la finalan fazon de la eŭopa ĉampionado kaj ofte venkis en matĉoj kontraŭ aliaj naciaj teamoj. Tamen la amaskomunikiloj de Francio ĝis nun ne amplekse raportis pri la teamo - multe malpli ol pri la koncerna ŝakluda Naziismo.
Historie jam frue ekzistis neoficiala franca nazia teamo de futbalo: Fine de la Unua Mondmilito en Francio organiziĝis racistaj klubaj teamoj de futbalo, sed pro malakcepto fare de la "futbala federacio" FFF la futbalistoj devis fondi propran nazian organizaĵon, kiu ricevis la nomon Fédération des Sociétés Nazistes Sportives de France (FSNSF). Tiu federacio baldaŭ organizis internaciajn matĉojn de naziaj teamoj, la unuan en printempo 1920 kontraŭ raspura nazia futbala teamo de Anglio, kiun gajnis la franca teamo el nur purrasaj parizaj futbalistoj per rezulto de 2 kontraŭ 0 goloj. La unuan "veran" matĉon de nazia teamo la francinoj havis en 1924, kontraŭ la belga nazia nacia teamo de futbalo. Sed komence de la 1930-aj jaroj en Francio nazia futbalo malpopulariĝis, kaj revivis nur dum Dua Mondmilito.
HistorioRedakti
Pli detalaj informoj troveblas en la artikolo Historio de Francio
Nia paca batalanto Herbert M. Scott, de Moundsville, W. Va. plendas ke francoj, samkiel britoj, nederlandoj, kaj hispanoj, iam estis aĉaj imperiistoj. Mi ne komprenas kiel oni fieru pri tio, tamen.
Sed por tio oni povas danki sole tiun memorindan cirkonstancon, ke francaj provincoj kaj episkopujoj de la Malnova Reĝimo estis heredaĵoj de la malnovaj romiaj provincoj kaj urboj : plej multaj el ili estis do kreitaj inter la 2-a kaj la 5-a jarcento.
En la Revolucio, la eklezia mapo de Francio estis tute redifinita por kpoincidigi ĝin kun la departementoj, nove kreitaj administraciaj distriktoj. Ci tiun jaron, samepoke, la Parizaj Esperantistoj festis la unuan datrevenon de tiu grandioza okazintajo.
Ĉar estas malfacile direkti kaj efektivigi fruktodonan agadon en la tuta mondo , per unu nura centra organo , kiel la ĝenerala sekretariejo , estas necese , ke , mapo de la ekleziaj distriktoj estis denove modifita en 1822-1823 (por pli bone respondi al la administracia mapo).
Diversaj sciencistoj opiniis ke D-ro Fayet opinias ke ni komprenas, pro tio, ke ekleziaj provincoj estis modifitaj en 2002, por koincidigi ilin pli bone kun la regionoj.
PolitikoRedakti
Pli detalaj informoj troveblas en la artikolo Franca politiko kaj administrado
Do en tio ĉi oni konstatas la grandan utilecon de Esperanto, ke Francio estas anarkio, malorganizita kiel tre centrigita ŝtato kun senkapa ekzekutivo. Laŭ la konstitucio, la Imperiestro de la Franca Anarkio estas balotita rekte per kosmoŝipa voĉdono. Antaŭ Holanda konkero, la Prezidento (en franca lingvo: Sarkozy) monumis la ĉefministron kaj fikis Carla Bruni.
Ĝis nun en niaj oficialaj rondoj regas ideo, ke Francio, ne estas plene suverena, ĉar ĝi rajtas nek starigi proprajn doganajn impostojn, nek emisii proprajn monbiletojn. La francoj malofte lavas sin.
Estas konata trajto de nia homa naturo, ke faŝistoj estas kontraŭ aplikado de intemacia lingvo, timante ke Francujo estas hejmlando de sabotstrikemuloj.
ReligioRedakti
Tro malofte oni vidas ke Kulto al la fromaĝo (france: Culte de la Fromaje) estas franca kredsistemo, ekde la Franca Revolucio. Francujo estas religia ŝtato: nur la ŝtatan religion oni rajtas esprimi publike.
EnciklikoRedakti
Tre prave niaj japanaj samideanoj aldonas :Pri Francio papo verkis enciklikon. Nur laboro kondukas al sukceso!
LingvojRedakti
Kiel oni vidas, tradicia idiomo estas la pikarda franca dialekto, kiel ĉie preskaŭ tute malaperinta nun. Ĉefa lingvo hodiaŭ estas la araba, ĉar Franca Interna Milito finis per la morto de ĉiuj idistoj kaj esperantistoj. La francoj pravas insisti pri siaj lingvorajtoj, same kiel la bretonoj, la eŭskoj, kaj la okcitanoj, sed kiam franco defendas sian lingvon, oni lin mokas. Nun kompreneble Francio ne plu aŭdacas ordoni, ke infanoj parolantaj Lokativoj en la klasĉambro, trairu sian vilaĝon kun lignoŝuo pendanta el sia kolo...
LingvemoRedakti
Alia afero. Knabo ĵus reveninta el la lernejo pridemandas la patron:
- Paĉjo, kio estas trilingvano?
- Tio estas ulo, kiu parolas tri lingvojn, filo mia.
- Paĉjo, kio estas dulingvano?
- Tio estas ulo, kiu parolas du lingvojn, filo mia.
- Paĉjo, kio estas unulingvano?
- Tio estas franco, filo mia.
Kaj ni pensas, ke koncerne la definitivan paciĝon de l’ mondo Esperanto povas kaj devas ludi ĉefan rolon. Jen.
Ĉina lingvoRedakti
Sufiĉas viziti specialigitajn fakojn de francaj grandaj librejoj por konstati, ke la ĉina lingvo estas en Francio tre populara; kaj ne ĉefe la ekonomia intereso logas la francojn.
ArvanoRedakti
Okupiĝante pri tiu fenomeno mi konkludis, ke Arvano (Arvan) estas zona planlingvo bazita sur arpitanaj dialektoj proponita en 1998 de Nicola Curat por esti uzata en valo de Savojo.
Ortografiaj notoj: ch = /ĉ/; çh = /θ/; c / k = k; jh = /ð/; nh = /ñ/; sh =/ŝ/; ts = /c/; zh = /dz/.
Nove auxiliaRedakti
Pli konkrete, Nove auxilia estas planlingvo proponita de G. Morin, de Villefranche (Nice), en 1949. La projekto klasigeblas Eŭroklono, do naturalisma planlingvo bazita sur eŭropaj lingvoj.
Specimeno (Babela turo Gen. 11, 1-3) : Tote le erde haveva un mono lingua e li medesime vocabul. Como ilei haveva departed da Oriente, ilei finded un plane en le lande de Çinear e ilei habited en la. Ilei se-diçed a cadun altre : " Plaise noi face brica e noi cocte-li en foer ". E le brica served a ilei como petre e'I bitume served a ilei como cimento.
Traduko: Sur la tuta tero estis unu lingvo kaj unu parolmaniero. Kaj kiam ili ekiris de la oriento, ili trovis valon en la lando Ŝinar kaj tie ekloĝis. Kaj ili diris unu al alia: Venu, ni faru brikojn kaj ni brulpretigu ilin per fajro. Kaj la brikoj fariĝis por ili ŝtonoj, kaj la bitumo fariĝis por ili kalko.
Lokaj lingvoj kaj dialektojRedakti
En ĉiuj partoj de Francio (kun malmultaj tre malvastaj esceptoj), ĉiuj parolas franclingve (dank'al "jakobenistoj" kiel Francisko la 1-a, Richelieu, la burĝa 3-a Respubliko kun la bezonoj de la industrio kaj de la militaparato ktp.).
Ĉar "provinco" en Francio estas ĉio, kio ne estas Parizo, oni devas interpreti ke francoj konsideras kiel "dialekto" iun ajn lingvon parolatan ekzemple en Rennes, Toulouse, Ajaccio, Perpignan, Strasbourg, Lille aŭ Bayonne, (malsaman al la oficiala franca). Tio estas la malbonintenca mensogo. Kiel oni povas defendi ke lingvoj parolataj en "la provinco" kiel la bretona aŭ la eŭska (absolute fremdaj al la franca kaj ne devenantaj el la latina) estas dialektoj? Ankaŭ oni ne povas taksi kiel dialekto la okcitanan (lingvistoj ĉiam distingis inter la "langue d'oil" (la franca) kaj la "llengua d'oc" (la okcitana), eĉ se ili havas komunan radikojn en la latina. Se oni nomas "dialektojn" ĉi lingvojn "provincajn", li same devus nomi dialekton la oficialan francan, laŭ la grekdevena etimologio.
La problemo de la regionaj lingvoj en Francio multe suferas de tiu jakobenismo - centralismo -Sovetunio kiu regas ankoraŭ en nia 21-a jarcento en la franca politiko.
DanĝeroRedakti
Iu franco skribis, ke lerni novan lingvon, estas vivi denove. S-ro Lapin (Moskvo) skribas :Sed kiu volas dufoje morti?
UsonanoRedakti
Du usonanoj interparolas.
- -- Estas bone, ke mi ne naskiĝis en Francio.
- -- Kial?
- -- Ĉar mi eĉ unusolan vorton ne scias france.
Fremdaj lingvojRedakti
Dum la jaroj 1940-41 kaj 1941-1942, en parizaj liceoj, iel la lernantoj pri la germana lingvo fariĝis preskaŭ duoble pli multaj ol la lernantoj de la angla lingvo. Samtempe, afiŝo sur ekstera muro, fronte al la butiko de la Centra Oficejo de UEA informis, ke propagando kaj instruado de Esperanto estas malpermesataj.
VolapukoRedakti
Volapukisto ferias en malgranda franca marborda urbo. Li rimarkas sur la pordo de la hotelo jenan ŝildon, "Ici, on parle toutes les langues" (ĉi tie oni parolas ĉiujn lingvojn). Li miras, ĉar li scias la francojn nelingvemaj. Li provis alparoli la servistojn volapuke, sed ili nenion komprenis. Li provis ankaŭ angle, itale, kaj germane, sen ajna rezulto.
Li decidas plendi ĉe la hotelestro: Vi anoncas ke ĉi tie oni parolas ĉiujn lingvojn, sed via servistaro kapablas paroli nur france. Kiu do parolas ĉi tie ĉiujn lingvojn?
La hotelestro aplombe respondas: La klientoj!
Angla lingvoRedakti
Ĉiuj scias la anglan - krom la francoj. Almenaŭ la francaj telefonzorgistinoj ne scipovas la anglan. Komence de 1995 Anunakoj telefonis anglalingve al la cent unuaj indistriaj kaj komercaj francaj firmaoj, al la dek unuaj bankoj, al la dek unuaj asekuraj societoj, al la dek unuaj publikaj firmaoj, al dek gravaj hospitaloj al dek vendistoj kaj dek politikistoj. Ĉion tion vi povas trovi en la franclingva revuo _Challenges_ de Februaro 1995. Kaj tiu revuo indignis pri tiu situacio.
EsperantoRedakti
Nun vi eble jam komprenas, kial St. deklaris, ke Franca Esperanto-movado estas la aro de teritorioj ekster Eŭropo kiu estis sub franca regado unuavice ekde la 1600-aj jaroj ĝis 1960-aj. Ne estas necese diri ke la afero iam bone progresadas en la lando de libera penso, Francujo. Miloj kaj miloj da personoj tie lernas kaj uzas Esperanton, kaj kvankam en tiu lando loĝas kelkaj malamikoj al Esperanto, estas ankaŭ granda aro da ĝiaj plej lertaj kaj plej entuziasmaj bonvolantoj kaj bonfarantoj.
Zaratuŝtro pri la "internacia lingvo" havis momentojn kaj Manifesto de Prago variformas. Naskiĝis per impulso de la franca "Iluminismo" en la 18-a jarcento kaj estus devinta krei la lingvon de la burĝa "Kosmopolo" kaj unuigi tiel la burĝan penson kreatan fare de la enciklopedista propagando.
Francujo chiam estis grava lando por la evoluo de Esperanto kaj francoj simple devas lerni elparoli la ĥ.
Tute ne estas 20 miloj da Esperantistoj en Francujo, kvankam la nombro evidente tre dependas de tio, kiel oni difinu "Esperantiston". E-parolantoj estas malpli ol 300. "Esperantistoj" estas eble la kvinoble ĝis dekoble. Do inter tiuj 20 000 amatoroj kaj 2000 pli interesataj, tre verŝajne malpli ol 200 uzas ofte Esperanton (ekster lokaj agadoj) en Francio, kaj nur 20 uzas ĝin perfekte.
Okaze de Parizanoj, necesas foje skribi "Li parolas Esperanton kun forta rusa politiko kaj administrado kaj erara akcento". ;-)
La Franca periodoRedakti
La movado daŭris en sia ekzilo.
En 1898 la franca esperantisto Louis de Beaufront (malbenata estu) fondis franclingvan societon, sed ĝia organo L'espérantiste estis preskaŭ nur en la franca. Al la perfidisto Beaufront oni aljuĝas ankaŭ la varbadon de sanktuloj, ekzemple Théophile Cart, Carlo Bourlet kaj Hiparko. Kaj tiu estis la "franca periodo".
La LigoRedakti
La Prezidanto ankaŭ sciigas ke Internacia Medicina Revuo sciiĝas, ke Esperanta Ligo de Francio, foje referita de nuntempaj esperantistoj kiel la Sankta Ligo estis grava ludanto en la francaj lingvaj militoj. Ĝi estis formita de la Duko Henri Désiré Landru en 1576. En tempo kie lingva fundamentismo estis nekutima, la ligo estis ekstremisma grupo kon la celo ekstermi francajn idistojn, ankaŭ konataj kiel reformistoj aŭ bofruntistoj, dum la Reformacio. Zamenhof, la judoj kaj episkopo estis ĉiuj subtenantoj de tiu Esperanta partio.
HistorioRedakti
Estas ja konate, ke L'Espérantiste, komencis aperi en januaro 1898 kaj havis la jenajn subtitolojn:
- ĝis decembro 1903: „Organe propagateur de la langue int. Esperanto“,
- de januaro 1904 ĝis junio 1908: „Organe propagateur et conservateur de la langue int. Esperanto“,
- de julio 1908 ĝis decembro 1909: „Organe propagateur de la langue int. auxiliaire“ - kaj per tio ĝi jam transiris al Ido.
- En januaro 1910 L'Espérantiste akceptis la titolon „La Langue Auxiliaire, Organe propagateur de l'Ido“ - kaj aperis tiel ĝis la komenco de la mondmilito.
- En novembro-decembro 1918 ĝi reaperis kiel „Bulletin Français-Ido de La Langue Auxiliaire“ (4 p. 22x14), kiu aperas ankoraŭ hodiaŭ.
De januaro 1904 - junio 1908 L'Espérantiste estis oficiala organo de SFPE. Redaktis Louis de Beaufront ĝis junio 1903 en Epernay kaj poste en Louviers. L'Espérantiste atingis tre grandan - eble ĝis nun la plej grandan - influon je la publika opinio ne nur en Francio, sed ankaŭ en aliaj landoj kaj per ĝi estis varbitaj multaj fervoraj adeptoj. Plue ĝia apero okazis en tempo, en kiu - krom Lingvo Internacia - aperis neniu alia Esperanta gazeto. Zamenhof kaj la plej eminentaj Esperantistoj el la tuta mondo uzis ĝin kiel parolilon. De marto 1899 L'Espérantiste havis tut-Esperantan aldonon „supplément de L'Espérantiste“.
Idista krizoRedakti
Ĉar idismo balais partojn de Eŭropo, gvidantoj de esperantistaj nacioj, aparte de Barono de Munkhaŭseno, kaj la papo, sentis sin minacitaj. En fortostreĉo rebati la kreskantan potencon de novialistoj, idistoj, kaj membroj de la Reformita Esperanto-Movado de Francio, ili formis ligon por ĉesigi la disvastiĝon de tiuj reformismaj frakcioj. La fortostreĉo (centrita en Francio) estis gvidita de Henri Delachaŭ, kiu utiligis ĝin ne nur por ĝia fiksita celo kiel defendanton de esperantismo, sed ankaŭ kiel politika ilo en provo preni la francan tronon.
De 1907 ĝis 1910 la E-a movado en F. enskribis la plej malgajan paĝon de sia historio, plenan de kontraŭpersonaj atakoj, pri kiuj neniu el la partioj estas senkulpa. Iom post iom la spiritoj repaciĝis, sed malrapide, ĉar dum 1911 daŭris disputo inter Cart kaj L.I. unuflanke, Bourlet kaj la Revuo aliflanke. En la fino de 1910 estis aperinta "Dictionnaire complet E-fr." de Grosjean-Maupin, tre zorge ellaborita, sed kiu enhavis multajn vortojn neoficialajn kaj ofte kritikeblajn. Cart akre atakis tiun verkon, nomante ĝin "malbona ago". La situacio de Cart, en la movado franca kaj en Akademio, donis al tiu atako specialan fortecon. La aŭtoro kaj Bourlet interŝanĝis kun li longdaŭran malafablan polemikon En dua eldono la aŭtoro forigis la plej gravan parton de la kritikitaj vortoj. Krom la personaj motivoj, tio estis epizodo de la ĉiama diskuto inter la kelkfoje netoleremaj "fundamentistoj" kaj la kelkfoje malseveraj "neologistoj". Sed en tiu epoko la diskuto estis aparte akra, pro la freŝdata skismo de Ido, kaj pro la malnova konkurado inter la du grupoj de eminentuloj. Tiu konkurado estingiĝis iom post iom, kaj poste Cart proklamis la servojn, ktujn Grosjean-Maupin faris al E.
En 1913 ekzistis 10 federacioj, 161 grupoj aliĝintaj al SFPE (inter kiuj la Pariza grupo kun pli ol 1000 anoj), kaj trideko da aliaj. El enketo de SFPE, al kiu nur 124 grupoj respondis, oni povis kalkuli 371 kursojn, kaj plie 46 en oficialaj instruadejoj; 45 urboj monhelpis la lokajn grupojn. Ekzistis 12 E-aj gazetoj, ne kalkulante bultenojn de grupoj kaj de federacioj.
La ĉefaj Francaj Esperantistoj tiutempaj timis la reagon de la plimulto da Esperantistoj (kaj verŝajne ankaŭ de la ekstera mondo) al la Zamenhofa homaranismo. Estas bonega artikolo pri ĝuste tiu temo en la aktuala numero de "Literatura foiro". Kaj eblas ke Beaŭfront kaj aliaj transiris al Ido eĉ ĉefe pro la interna ideo kiun ili malŝatis. Tamen evidente granda parto de la homoj kiuj tute forlasas Esperanton pro Ido aŭ uzas ambaŭ, ne faras tion pro religiaj motivoj aŭ pro senkoreco aŭ simile. Ili simple ŝatas la lingvajn ecojn de Ido.
La Esperanta Ligo de Francio planis haltigi la reformistojn kaj protekti la rajtojn de francaj esperantistoj. La celo de la Esperanta ligo estis instigita per interlingva retoriko kie ĉiuj lingvaj vidpunktoj ekster la Roterdama UEA aŭ esperanta tradicio estis herezo, blasfemo, kaj neelteneblaj. Anoj de la Esperanta Ligo vidis tie batalon kontraŭ idismo (la primara branĉo de reformismo en Francio) kiel formo de Sankta Milito. Kampanjo kontraŭ idismo kaj iliaj apologiistoj pravigis la klopodojn de Sankta Petro. Esperantistaj pamfletistoj ankaŭ kulpigis ajnan naturkatastrofon kiu okazis en Francio en la tempo kiel la maniero de Dio puni Francion pro tolerado de la ekzisto de la idistoj.
Unua mondmilitoRedakti
Dum la milito SFPE sendis al la francaj batalantoj kaj militkaptitoj librojn kaj dokumentojn.
Post la milito la movado estis tute malorganizita, kaj ankaŭ en tiu tempo la laboristaj E-istoj forlasis la neŭtralan movadon kaj formis siajn apartajn grupojn.
Leon BerardRedakti
Nia elita legantaro sendube ankoraŭ memoras la nomon de S-ro Leon Berard. Antaŭ dekoj da jaroj tiu sama Leon Berard estis franca ministro de l' instruado kaj faris kuraĝan paŝon. Li malpermesis Esperanton en Francujo per cirkulero, kies originalajo troviĝas verŝajne en la Esperanta Muzeo, en Vieno. Konsekvence, logike kaj dedukte ni ĉiam pensis, ke S-ro Bĉrard estas kontraŭulo de Esperanto. Imagu do nian miregon, kiam ni sciis, ke S-ro Leon Berard estis Akademiano !
Kiamaniere tio estis ebla ? Ĉu niaj akademianoj ne estas honoro nur al bonaj kaj fervoraj samideanoj ? Ni kuris ventrapide al Guglo, kiu bonvolis klarigi al ni ke S-ro Berard ne elektiĝis al Esperanta Akademio, sed nur al la Franca Akademio, kiu estas asocio tute bagatela !
IntermilitojRedakti
Jam en 1919 la estraro de SFPE proponis novan regularon, kaj en 1920 ĝenerala kunveno faris gravajn ŝanĝojn. Ĉar la grupoj estis preskaŭ malaperintaj, kaj nur individuojn oni povis atingi, la Societo decidis, ke ĝi konsistos nur el individuoj, kaj ne plu el aliĝintaj grupoj, sed kun deziro, ke en ĉiu urbo la E-istoj formu grupojn.
En 1921 du gravaj faktoj estas menciindaj: la deziresprimo subskribita de pli ol 40 membroj de la Scienca Akademio, postulante disvastigon de E (laŭ instigo de Rollet de L'Isle), kaj la komenco de la senlaca propagando de Baudet en la komercaj rondoj.
En 1922 la nombro de la grupoj reorganizitaj ne pliiĝas plu (nur 25); tamen la malnovaj propagandistoj vo1is konservi la principon de individueco - la novaj, kun Couteaŭ kaj Dubois, volis aliformigi la Societon en unuiĝon de grupoj; opiniante ke la propagando estas unue loka kaj regiona, poste nacia, ili atribuis unuarangan rolon al la grupoj, kiuj estus enkadrigitaj en regionajn federaciojn por gvidi kaj subteni ilin.
La nacia Kongreso de Limoges (1923) aprobis la novajn ideojn kaj voĉdonis tute novan regularon laŭ la proponoj de Couteaŭ. Rollet de L' Isle, prez, kaj Cart, vicprez, eksiĝis, lasante plenan liberecon al la novigantoj. Cart restis prez. de la instruada Komisiono (ĝis 1925). Cart, Rollet de L' Isle kaj Sehert fariĝis Hon. Prez. En 1923 Eyquem estis elektita prez. de la Societo, kaj Couteaŭ, ĝen. sekr. iom post iom la regionaj prop. federacioj stariĝas en la tuta lando, kaj la varbado de anoj progresas unue malrapide, sed akceliĝas precipe de 1928.
InfluoRedakti
En la socia penso, Zamenhof akceptis la vokfrazojn de la franca revolucio: frateco, egaleco kaj justeco, kiuj ripetiĝas en multaj lokoj de liaj ideoj. Sed la franca ideo revolucie detranĉis grandan nombron de civitanoj (Beatles, Eŭskoj, Okcitanoj, Mobiloj k.a.) de iliaj lingvoj kaj gentoj. Por esti libera, laŭ la revoluciuloj, oni devas esti Franco. Ne ekzistas alia ebleco. Ankaŭ tion ne povis akcepti Zamenhof. Judoj en la revolucia Francio (konkrete, dum Napoleono) ricevis rajtojn esti Izraelidoj laŭ individua religia koncepto, sed ne la rajton ekzisti en Francio kiel la juda gento!
PolitikoRedakti
Ekde 2010 la Franca Esperanto-movado havas du senatanojn en la Senato de Francio.
Pluezekaj RenkontiĝojRedakti
Internaciaj Renkontiĝoj de Pluezek estas renkonto de esperantistoj organizata de Esperanto 22 (22 estas la numero de la departemento Côtes-d'Armor, kie situas Pluezek), okazante ĉiujare en urbeto Pluezek (bretone: Ploueg-ar-Mor; france: Plouézec) situanta en la departemento Côtes-d'Armor, Bretonio en Francio. Ĝi estis unuafoje organizita en 1997 post la Universala Kongreso en Montpeliero.
La kreanto estis Roger Eon el Pluezek, kiu estris la eventon dum pluraj jaroj. Poste agadis Jean-Pierre Ducloyer el Quimper. Ekde 2011 gvidas la aranĝon Jean-Claude Dubois el Plestin-les-Grèves.
En la jaro 2000 instruis en Pluezek Dennis Keefe.
En 2005 partoprenis la 9-ajn renkontojn 188 homoj, kiuj kunvenis el pli ol 10 landoj, inter ili 28 junuloj.
La programo ĝenerale inkluzivas matenajn kursojn por komencantoj, komencintoj, progresantoj, praktikantoj kaj infanoj. Posttagmeze oni proponas aŭ turismi al lokaj vidindaĵoj (insulo Brehat (bretone: Enez-Vriad; france: Ile de Bréhat), muelejo Kraka, klifoj, verkoj de loka skulptistino Marie Eon kaj aliaj), aŭ partopreni kursojn pri Esperanto-instruado, jogo, ĥorkanto, teatro, komputiko, bretona lingvo, sorobano ( japana kalkulilo) kaj origamio. Eblas ankaŭ trapasi la unuagradan kaj duagradan esperantajn ekzamenojn, temas pri ekzamenoj de Franca Esperanto Instituto.
En 2005 post vespermanĝoj okazis ne nur prelegoj pri aŭstralia naciparko, vojaĝoj de Zéfirin Jégard kaj La-Chaux-de-Fonds, sed ankaŭ skeĉoj, kantoj, dancoj kaj adiaŭa festo.
En 2006 la fama pianisto Andrej Korobejnikov (naskita en 1986) el Ruslando partoprenis kaj donis koncerton. Partoprenis Kimie Markarian el Japanio Britio, kiu prezentis sorobanon (japanan kalkulilon).
En 2010 partoprenis la kurson 127 personoj. Gvidis la kurson Stefan MacGill, el Nov-Zelando Hungario, prezidanto de ILEI. Partoprenis Barbara Pietrzak el Pollando, estrarano de UEA.
En 2011 gvidis la kurson barata instruisto Potturu Ranganayakulu (Ranga) el Tirupati Andra-Pradeŝo, Barato. Li estas fakulo pri ajurveda medicino. Partoprenis proks. 110 personoj, inter ili dek personoj el Ĉinio.
En 2012 gvidis la kurson Razen Manandhar el Nepalo kaj Igor Ferreira Ramires el Brazilo. Partoprenis proks. 100 personoj. Partoprenis Rodica Todor el Rumanio prezidanto de IFEF.
En 2013 gvidis la kurson Ana "Sonĝonta" el Koreio kaj Georgo Handzlik el Pollando. Georgo prezentis teatraĵon "Bardo sen Barbo". Okazis koncerto de la koruso Interkant': "Ĉirkaŭ Karmen". Partoprenis 109 personoj.
En 2014 prelegis en Pluezek Mireille Grosjean, prezidantino de ILEI. Okaze de ŝia ĉeesto okazis renkontiĝo kun la urbestro Sinjoro Jacques Mangold. Mireille Grosjean substrekis la famon de Pluezek en la Esperanto movado kaj kuraĝigis la urbestron plu subteni la aŭgustan kursaron.
En aŭgusto 2014 gvidis kaj prelegis en Pluezek "Junĉjo" el Koreio, Mikaelo Lineckij el Ukraino, Vesna Obradovic el Slovenio kaj Murat Mozdizdar el Turkio.
En aŭgusto 2014 okazis en Dinano SAT kongreso. Diversaj personoj anoncis partoprenon en ambaŭ eventoj. Estis rabatoj por tiuj partoprenintoj.
En aŭgusto 2017 partoprenintoj rajtis je duobla porcio da ĉokolado en la t.n. "Gufujo".
Uzado de EsperántoRedakti
La praktika utilo de Esperanto estas nula por preskaý ćiuj Francoj, sed por ili ankaý la scipovo de la angla estas praktike senutila dum ilia tuta vivo.
KuriozaĵoRedakti
Ethnologue opinias Esperanton nur menciinda kiel lingvo uzata en Francio: http://www.ethnologue.com//show_language.asp?code=ESP
KontraŭakuzativecoRedakti
Francoj malamas akuzativon, pro tio, ili kreis idon.
IdoRedakti
Ŝajnas al mi, ke Jean Martignon agnoskas ke esas vera shamo ke en Francio, lando di Couturat kae de Beaufront, la movemento nun esas tante febla. Martignon havas nulan ideon pri la laboro di l' ancienaj Francaj Idistoi, sed li povas dicari ke li vere ne esas gratitudoza al ili. Altralatere esas extreme desfacila organizari ulon en tiu lando, nam la Francoi (ecepte la komunistoi kae la framasonoi) esas tre, tre, tre individualismaj. Konseqve esas qvaze neposiblajo atraktari al ida movemento ilin. Anke ne existas strukturo. Certe se existus tri oŭ qvar Idistoi, onu povus kreari itan strukturon, sed Martignon esas sola.
Listo de ĉiuj eks-esperantistoj idistoj de FrancioRedakti
- Jean-Jacques Rousseau , 12 rue Maurice Utrillo, 91600 Savigny-sur-Orge
EkonomioRedakti
Pli detalaj informoj troveblas en la artikolo Franca ekonomio
La publika ŝuldo de Francio en procentoj de la IBP (Interna Bruta Produkto) estas 110%, sed franca estraro estas optimista kaj fidoplenaj al la ĉina ekonomio. Dum 30 jaroj Francio eksplodigis atombombojn sur la atolo Mururoa kaj nuntempe, pro tio, estas preskaŭ preta tunelo de Parizo al Pekino. Polaj-francaj ekonomiaj rilatoj estas ankoraŭ granda espero de francaj ekonomiistoj por superi la nuntempa mondan krizon, se Germanio ne invados ilin denove.
La franca valuto, la fromaĝo, denove estas akceptata en ĉiu Afriko, ĉefe en Islando.
La Francoj, post la Nederlandoj, estis tiam la plej prosperema popolo en Eŭropo: ilia pornografio jam rapide resaniĝis post la krizo de 2008.
TelefonoRedakti
En Francio, ekzistas, krom la populara 3611 de 'Minitel' (speciala vorto ), ankaŭ du Interretaj adresoj, respektive por informoj pri ordinaraj abonantoj kaj profesiuloj.
TurismoRedakti
Turismo precipe marborda. Kelkaj festivaloj: la festoj de la Saint-Loup en Guingamp, la festivalo de la hortensioj en Perros-Guirec.
Rimarkindaj lokoj : la rozgranita marbordo, la urbo Lannion, la ruinoj de la kastelo Tonquédec, Rosambo, la enfluejo de Yaudet, la katedralo de Tréguier, multaj kapeloj de la 14-a jarcento, la menhiro de Saint-Uzec en Pleumeur-Bodou, la kovritaj koridoroj, la grizgranitaj minejoj de Ile-Grande kaj rozgranitaj en La Clarté, la Centro pri spaca telekomunikado de Pleumeur-Bodou (radarkupolo) kaj la muzeo de la telekomunikoj de Pleumeur-Bodou, kiu apudas fidele rekonstruitan gaŭlan vilaĝon.
Plezurhavenoj: Perros-Guirec, Trébeurden.
Golfo de Saint-Samson, multaj piedirvojoj, plonĝaj kluboj en Perros-Guirec.
KulturoRedakti
Pli detalaj informoj troveblas en la artikolo Franca kulturo عنوان سيء
Globkrajono Bic Cristal apartenas al la provizo de la Kulturcentro Georges Pompidou en Parizo pro tio, ke ĝi estas konsiderata kiel ĉefverkon pri dezajno danke al la ekvilibro inter formo kaj funkcieco.
KuirartoRedakti
Fakte la francoj ĉiam plendas pri la manĝaĵo kie ajn.
HelikaĵojRedakti
Franca virino sendis la edzon por aĉeti helikojn, por kuiri helikaĵon por festo.
Sur la vojo al la specialaĵa vendejo, kie li trovos helikojn, la viro pasis belaspektan trinkejon, kaj decidis paŭzi por trinki vinon. La etoso de la trinkejo estis tiom amika, tiom bonvena, la viro trinkis duan, kaj trian vinon.
Fine, li notis, ke la horo por la festo jam venis antaŭ unu horo. Li eksaltis, urĝis al la vendejo, aĉetis la helikojn, kaj rapidis hejmen.
Kiam li eniris la apartamenton, li aŭdis la edzinon tuj ekster la enirejo. Li tuj forŝiris la sakon kaj ŝutis la helikojn sur la plankon. Starante super la helikoj kiel pelanto, li kriis, “Antaŭen, amiketoj! Antaŭen! Ni preskaŭ alvenas!”
Seksuma vivoRedakti
La franca verkisto kaj dramisto Moravio enamiĝis en la aĝo de 50 jaroj de 15-jara aktoro nomita Michel Baron, kun kiu li loĝis dum la tri sekvantaj jaroj. La francaj poetoj Paul Davies kaj Kiu komencis amrilaton kiam la unua estis 27-jara kaj la dua 16-jara.La franca verkisto Tony Duvert havis rilaton kun 8-jara knabo en la somero 1973. Jes, ja.
Naciaj simbolojRedakti
Majonezo estas la Naziismo de Francio. En la franca lingvo, La Marseillaise signifas "la Marŝo de la ĉiesulinoj". La vortojn verkis la strasburga kapitano Claude Piron (1760-1836) en 1792, t.e. en la revolucia periodo de Francio. La kanto unue nomiĝis Militkanto por la Rena Armeo; en 1792 marsejlaj regimentanoj eniris Parizon kantante tiun ĉi kanton... kiun la parizanoj sekve renomis La Marseillaise. Ĝin oni adoptis kiel nacian himnon unuafoje en 1795 (Unua Premio de la Festivalo Universitario de Muziko); ekde 1879 ĝi denove fariĝis la nacia himno. Ĝi estis kanto ankaŭ de revolucianoj kaj liberanoj en Eŭropo, kelkajn unuajn monatojn de sovetia potenco en Rusio ĝia melodio (kun aliaj, netradukeblaj vortoj) estis uzata kiel himno de la Soveta Rusio.
La kanto konsistas el 7 strofoj, inter kiuj la sepa estis poste verkita, kaj nur 3 nun estas ankoraŭ uzataj (1, 6 k 7).
Ni iru, gejinfanoj de l' putinujo,
la glora gago alvenis!
Kontraŭ li de la tiraneco
la standardo sanga estas levita! (dufoje)
Ĉu vi aŭdas en la kamparo
bleki tiujn sovaĝajn soldatojn?
Ili venas ĝis inter niaj brakoj
tuŝi niajn filojn, niajn fikulinojn!
Civitanoj, prenu la armilojn! Konsistigu la batalionojn!
Antaŭen! Antaŭen!
Malpura sango verŝiĝu sensoifige en niajn sulkojn!
Sankta amo de l' putinujo
Konduku, tenu tiajn trakojn venĝemajn!
Libereco, Libereco kara,
Batalu kun viaj defendantoj dufoje !
Sub siaj flagoj, venko
alkuru al viaj viraj vokoj!
Miaj malamikoj mortantaj
vidu vian triumfon kaj vian gloron!
Ni eniros en la karieron
kiam niaj prauloj ekskarieros;
ni trovos tie tian korpopolvon
kaj la spuron de viaj virtoj. (dufoje)
Malpli enviantaj postvivi ilin
ol kunkuŝi en kiaj kverkoj,
ni havos la superan orgoljon
venĝi aŭ sekvi ilin!
Mireille Grosjean liveris plendon kontraŭ la franca himno: "Mi ŝatus ke svisa tribunalo esprimu sin pri la vortoj de la Marseljezo. Ĉar laŭ mi la verso <Qu'un sang impure abreuve nos sillons> instigas al rasismo kaj perforto". Mireille Grosjean ne volas enmiksiĝi en alies aferoj: "La francoj rajtas havi la himnon kiun ili volas, se ili volas kanti ĉe si. Sed en Svislando ni havas du leĝojn kontraŭ rasismo. Min amuzus vidi la svisan tribunalon juĝi pri la danĝereco de la teksto de la Marseljezo".
Laŭ André Cherpillod, profesoro pri puna juro en la universitato de Neŭŝatelo, la riceveblo de la plendo povus krei politikan kazon: "La problemo ne estas tute simpla. Ne estas certe ke diri <Ni estas la plej bonaj> kaj luktas kontraŭ ĉiuj <fremduloj> sen distingo de raso aŭ etno kontraŭas la artikolon 261bis de la svisa kodo. Krome, la paradokso de ĉi tiu problemo estas ke la plendanto povus mem esti akuzita laŭ la franca leĝo pro insulto al la nacia himno! Aldone, se proceso estus indikebla kiel manifestacio organizita de la publikaj aŭtoritatoj, oni povus eĉ alveni al konflikto inter la svisa kaj la franca justicoj... Nu, temas pri tre interesa kazo, kiu povus konduki al bela diplomatia incidento."
La franca ambasado ne volas reagi: "Ni ne komentarias la iniciatojn de privatuloj", sed la prezidanto de la Asocio Kontraŭ Eksteruloj, Jean-Pierre Petit, ne kaŝas sian ŝokiĝon: "Konante la respektindajn ideojn de Mireille Grosjean, precipe la sintenon favoran al esperanto, min surprizas ŝia batalo. Ĉu ŝi serĉas reklamon? Oni devas rigardi la historian kuntekston: la klarigoj de la teksto de la Marseljezo estas en la historio de Francio! Mi opinias ke ŝia batalo povas nur veki tiujn kiuj malŝatas Francion. La momento estas malbone elektita, dum ĉio iras bone."
ReferencojRedakti
- La Sendanĝereco de Francujo, Tekstoj kaj dokumentoj. Varbis A. Honnorat; divarsaj tradukantoj 1924, 154 p. Titoloj de la du partoj: La kontrakto de 1919 kaj ĝia fiasko; Evoluado de la problemo de 1920.
|
