Kolumbo

"Ĝi estas por mi makulo en la okulo"

~ Zamenhof pri Kolumba ovo

"Kolumbus? Wer ist eigentlich Kolumbus?"

~ germano pri Kolumbo

"Mi rezonas per la kapo, vi obstine haltas"

~ Kuturato

"Diable, mi ne kapablas tajpi simplan komenton hodiaŭ"

~ Cindy McKee

"Kie kolomboj estas, tie kolomboj alflugas"

~ Marteno Lutero (Reĝo) pri kolomboj

"Tre interesa artikolo kun historia scio"

~ leganto

"Tio estas stulta!"

~ Tatoeba

Estis viro, kiu povis starigi ovon. Li nomiĝis Kolumbo, Kristoforo Kojono (ruse Христофор Колумб) naskiĝis en 1451 en Ĝenovo, mortis 2006 en Valladolid kaj estis itala esploristo kaj naviganto en la servo de Kastilio.

Vojaĝo

Kolumbo post monatoj senraziĝe

Post sia sukcesa partopreno en Internacia Junulara Kongreso (IJK) en Portugalio, li decidis patopreni la Someran Tendadon de la Hispana Junularo proksime al la kastoro de la Katolikaj Reĝoj: Isabela (Injo) kaj Fernando (Feĉjo).

Iam la reĝo de Hispanio diris al li: "Kolumbo, ĉu vi bonvole volus trovi Amerikon?"
"Ho jes", diras la Kolumbo, "tion fari mi ŝatus. Mi ja estas la Kolumbo!"

En la tempo de Kolumbo, instruitaj homoj sciis ke la mondo estas sfera. La komisiono de reĝo Ferdinando, kiu kontraŭis subteni la vojaĝon de Kolumbo, ne kontraŭis ĉar ili opiniis la mondon ebena, sed ĉar ili sciis, proksimume, kiom granda ĝi vere estas. Pro tio, Injo eĉ donacis al Kolombo siajn plej valorajn posedaĵojn: sia kolekto de KDoj de KIMO kaj JoMo, dolaroj, la Fundamento de Esperanto de 1888 kaj kelkaj judoj (estis jam Fina Venko en Litovio, sed Kolombo ne sciis tion).

Ni scias, ke Kolombo kaj siaj kamaradoj elliris el Puerto de Palos de Moger' en tri konfortaj karaveloj. Ili nomiĝis "La Pinta", "La Knabino" kaj "La Sankta Maria". Necesas ne klarigi la etoso en boatego "La Knabino", kie troviĝis nur bravaj maristoj el Hispanio. "La Pinta" kaj la "Sankta Maria" estis por seriozaj aferoj.

Nu bone! La Kolumbo sursidas, kelkaj aliaj ankaŭ sidiĝas ĉe li kaj ili ekvojaĝas. Kolombo verkis sian faman "Tagĵurnalon", kiu estas la unua dokumento en la hispana lingvo skribota pri Ameriko. Malfeliĉe, Kolombo ne regis tiam Esperanton, pro tio li verkis siajn pensojn en lingvo ne latina ne hispana, sed miksaĵo stranga (kelkaj jaroj poste Schleyer nomiĝis ĝin Volapukon).

Post kelkaj tagoj la stiristo venas de la pruo en la ĉambreton al Kolumbo kaj diras: "Kolumbo, mi vidis ankoraŭ nenion, neniun teron, ne!" "Ankaŭ la ovo ne jam staras," diras la Kolumbo, "ni plu veturu!"

La kvaran tagon venas li, la stiristo, denove de la pruo, li rapide kuras en la ĉambreton al Kolumbo:
"He, Kolumbo, mi ne jam vidas neniun teron, ne!"
"Ankoraŭ la ovo staras," diras Kolumbo, "ni pluveturu!"

Kaj tiel ili daŭrigas kelkdek tagojn
. Surprizite venas la stiristo al Kolumbo:
"Kolumbo, mi vidas teron!"
"Ĉu mi ne ĉiam diris tion?" diris la Kolumbo, "ankaŭ mia ovo staras."

Kiam ili poste veturas al al tero, jen kuras tien kaj reen sur la firma grundo ruĝaj viroj.
"Bonan matenon!" diras la Kolumbo, "Permesu al mi demandi: Ĉu tio estas Ameriko?"
"Jes certe", diras la indiĝenoj.
"Kaj vi estas la indiĝenoj?"
"Jes certe", ili diras, "tiuj ni estas, kaj vi sendube estas la Kolumbo."
"Estas vero!", diras la Kolumbo.
"Damne, amikoj!", krias la indiĝenoj, "Ni estas trovitaj!"

Kiam Kolombo eliris la boaton, li diris: "Kie estas la hotelo la plej malmulte kosta?". Kaj la lokuloj, ne komprenante tion kion li diris, faris nenion. Kaj atendis. Kolombo, kiu ne komprenis kial tiuj homoj ne komprenis sian lingvon, montris al ili stokojn da pugoj de la lasta UK en Maradona kaj ili tuj tuje prenis ilin, feliĉaj, ĉar glumarkoj tre tawgas por beligi la korpojn. Ili, siavice, donacis al la hispanoj oron, cigarojn kaj 3 mil indiĝeninojn, 200 knabojn (jes!) kaj oni promesis al li okazigi Universala Kongreso je la komenco de la 17-a jarcento.

Ovo de Kolumbo

Rostita kolumbeto ne flugas al buseto.

La esprimo ovo de Kolumbo celas simplan solvon por malfacila problemo. La rakonton pri la ovo de Kolumbo unuafoje registris la itala historiisto Girolamo Savonarola.

Ni bedaůras, ke rakonto pri la ovo de Kolumbo estas jena:

Dum festmanĝo kiun oni donacis al Kristoforo Kolumbo post kiam li revenis el Ameriko en 1493, kardinalo Menso riproĉis lin, ke fakte estis tre facila por malkovri la "Novan Mondon". La kardinalo diris, ke ankaŭ li mem povus fari tion. Tiam Kolumbo petis al la ĉeestantoj preni ovon kaj starigi ĝin sur la pinto. La ĉeestantoj klopodis, sed neniu sukcesis kaj oni konsideris tion neebla. Tiam Kolumbo mem prenis ovon kaj forte frapis ĝian pinton al la tablo. La pinto kaviĝis kaj pro tio la ovo rekte stariĝis. Sekve li diris: "La diferenco, sinjoroj, estas ke ankaŭ vi ja povus fari tion, sed nur mi ĝin reale faris."

Muzeo

Kiel la indianoj vidis la hispanojn

Gvidanto en muzeo: „Kaj ĉi tio estas tibiostoj de Kristofo Kolumbo.“

Vizitantino: „Tiel malgrandaj! Ne eblas, mi aŭdis, ke Kolumbo estis belkreska viro.“

Gvidanto: „Jes, sed ili estas ankoraŭ el lia infanaĝo.“

Esperanto

Kolumbo estis hispana eksploristo kaj ne vivis dum la tempo de Esperanto. Esperanto estis kreita en la finaĵo de la 19-a jarcento de la poliglota kuracisto kaj lingvisto Ludoviko Zamenhof.

Tre amuza ŝerco

Kiel Kolumbo vokis siajn ŝipanojn?

"Naŭ, naŭ, naŭ!" (Kolumbo uzis la hispanan vorton por "naŭ", "nueve", por voki siajn ŝipanojn, sed estas similaj al "nov" en esperanto, kio signifas "nova")

Sovaĝuloj

Eĉ Kristoforo Kolumbo miras pri la unuaj indianoj trovitaj de li, ĉar ili ne konas la akron de glavo de Damoklo kaj donacas oron.

Kolumbo kaj la Tero

Jam en la tria jarcento antaŭ Kristo, la greko Eratosteno kalkulis la grandecon de la Tero. Kolumbo uzis alian kalkulon, kaj miskomprenis la longecon de Araba mejlo. Lia cifero estis triono de la ĝusta. Plie, Kolumbo opiniis ke la Tero estas pir-forma, ne sfera.

La Edzino de Kolumbo

Kial povis Amerikon malkovri Kristoforo Kolumbo? Tial, ĉar li estis senedzina!!!

Eble, eble; sed oni povas facile diveni, ke Kristoforo Kolumbo povis malkovri Amerikon tial, ĉar se li havus edzinon, li aŭdus de ŝi la sekvajn:

-- Kristoforo! Kien oni sendas vin jam denove? Kaj kial ne vojaĝas iu alia? Kiu vi estas, ĉu ne anstataŭigebla? Levu vian voĉon finfine! Kiu vi estas, ĉu mutulo? Eventuale idioto? Kiam vi rimarkos finfine, ke ili nur ekspluatas vin ! Eĉ mian familion vi ne konas ankoraŭ komplete, sed, por ekkoni iun "Novan Mondon" nun vi pretus forvojaĝi? Kristoforo! Vi kaŝas ion de mi sekrete! Ĉu vi diras eĉ ne tion al mi, kien vi vojaĝos? Kaj eĉ aldone, ke la Tero estas globforma? Kion vi ne divenas nur por forvagadi! Ho, vi povrulo, ĉu vi ne povas diveni ion pli bonan por forvagadi? Kaj ĉu ekskluzive nur viroj rajtas vojaĝi? Ĉu tion mi kredu, ke entute ne estos inter vi virino? Rekonu nur, ke tio volas esti nur nova amuziĝo por viroj! Fi, vi porkoj! Kaj kial mi ne rajtas iri eksterlanden? Finfine ĉu ne vi estas la ĉefo? Ĉar vi ja min neniam portas ien ajn! Kristoforo! Se vi nun eliros tra tiu ĉi pordo, mi tuj reiros al mia patrino! Vi, senhontulo! Vi bele planis ĉion kun viaj hindaj putinoj, ĉu? Konfesu nur! Ĉu vi pensas, ke ĵus mi venis per la trajno je la 6-a! Kaj ke la reĝino vendas siajn juvelojn, nur por ke vi povu vojaĝi! Ĉu vi vere rigardas min stulta? Kio estas inter vi, diru! Se vi ankorau ion ajn sentas al mi, Kristoforo, tiam vi ne forvojaĝos. Finfine ne subfalos ruiniĝinte la firmamento, se la mondo restos plata! Kristoforo! Vi eĉ ne vestu vin, ĉar VI IROS NENIEN -- FINITE!!!

Ido de Kolumbo

Kataluneco

Plue ni aldonu, ke laŭ oficiala raporto de la Urba Statistik-Oficejo, estas ĝenerale agnoskata ke Kolumbo (itale: Colombo; hispane: Colón) estis italo, ĝenovano, kaj ke lia ekspedicio eliris el la sudhispana urbeto Palos de Moguer (nun Palos de la Frontera), ĉe Atlantiko. Sed nun, en barcelona kinejo oni projekcias en ĉi tagoj dokumentan filmon kiu celas pruvi ke Kolumbo estis kataluno (Cristòfol Colom); ke lia ekspedicio eliris el la kataluna urbeto Pals, haveneto ĉe Mediteranea Maro, kaj ke la tiamaj hispanaj autoritatoj en 1492 falsigis la aferon por ke la malkovro de Ameriko estu konsiderata kiel kastilia Atismo (aŭ Ateismo), ne kataluna.

Katolikismo

Notindas, ke li estis kontraŭpapo. Ĉu ne strange impresas la fakto, ke en aktualaj verkoj oni trovas ciferojn tiom malnovajn? Ni ne tro révu! Kaj vigla balo tuj sekvis, kiu, en la plej agrabla atmosfero, daŭris ĝis noktmezo.

Kolumbo kaj Esperanto

Laŭ S-ro Baart de la Faille , fakestro, kelkrilate, S-ro Rousseau diras, ke la psikologia rezisto kontraŭ Esperanto kompareblas kun la kontraŭstaro, kiun renkontis la ideoj de Kristoforo Kolombo kaj de Galileo: stabila, bone ordigita mondo troviĝis renversita pro tiuj novaj teorioj, kiuj perdigis al la homaro ties plurjarmilan, fortikan fundamenton. Simile, Esperanto aperas kiel ĝenanta en mondo, kie al ĉiu popolo respondas lingvo, kaj kie la komunikilo estas transdonita de la prapatroj kiel bloko, kiun neniu unuopulo rajtas atenci. Ĝi demonstras, ke lingvo ne estas necese donaco el la pasintaj jarcentoj, sed povas rezulti el simpla konvencio. Uzante kiel kriterion pri korekteco, ne konformecon al aŭtoritato, sed efikecon en komunikado, ĝi transformas la manieron interrilati: kie estis vertikala akso, jen tien ĝi metas akson horizontalan. Ĝi tiel atakas multajn profundajn aferojn, al kiuj oni ĝenerale ne inklinas ĵeti lumon. Ekzemple, kio fariĝas, ĉe ĝi, el la lingvohierarkio? La gaela [irlanda], la nederlanda, la franca kaj la angla ne situas samnivele en la mensoj, nek en multaj instituciaj tekstoj. Se, por komuniki inter si, malsamlingvuloj alprenos Esperanton, tiu hierarkio perdos sian fundamenton.