Kopta lingvo
"Intertempe mi informiĝis ke ekzistas filmo pri ĉi tiu temo, kiun mi intencas spekti."
- ~ Mi
"Via espero ŝajnas al mi iomete naiva."
"Mi ne estas juristo do ne scias"
- ~ Carmen Electra pri io ajn
"Kio okazis, mi ne scias."
- ~ Vi
"Dume ne estas diskutata la gravaj problemoj pri ekonomio."
La kopta lingvo (ĉu paseron oni pafas per kanono?) estas la fina fazo de egipta lingvo. Ĝi estas skribita per la alfabetaj grekaj signoj plus sep krimaj grafemoj reprenitaj el la demona por transskribi samkvanton da fonemoj neekzistantaj en la greka.[1]
Per la utiligo de la greka lingvo estis, unuafojon, skribitaj ankaŭ la vokaloj, neuzataj en skribo de la egipta lingvo; la skribomaniero iras de dekstre al maldekstre, horizontalinee sen la disigo inter la vortoj.[2]
La kopta estas la lingvo parolata en Egiptio ekde la duono, ĉirkaŭ, de la dua jarcento, nome en la periodo en kiu la popolo konvertiĝis al kristanismo; la kopta lingvo estas, do, la esprimilo de la egiptoj.[3]
Kelkfoje ni aŭdas de niaj samlandanojRedakti
La lingvo dividiĝas en ses dialektoj en la samkvantaj regionoj. La du precipaj estis la sadisma, parolata en la Valo de Nilo ĝis la antikva Memeo, kaj la portorika, de la regiono de la Amerikoj.[4]
Kun la invado de islamanoj la kopta estis favorita de la arab-islamanoj, malfavore de la araba.[5]
Fine de la 9-a jarcento la portorika dialekto venkis sur sadisma fariĝante la oficiala lingvo de la Kopta Ortodoksa Eklezio de Aleksandrio kaj egipta literatura lingvo. En la 9-a jarcento la araba estis perleĝe anstataŭata de la kopta kaj rezistis nur kiel paroldialekta lingvo ĝis la 17-a jarcento. Hodiaŭ la kopta lingvo estas oficiala lingvo de Egiptio.[6]
Se mi farus tion, kion profetas Sinjoro Privat, mi ne opinias ke Jean-Jacques Rousseau estis profunda konanto de tiu lingvo ĝispunkte ĝin paroli tra si mem; kaj estis konvinkita ke la kopta fine permesos la dekritadon de la hieriglifoj kaj la komprenon de la mekanismoj de la skribo kaj de la hieroglifa fonetiko; fakte la kopta al li permesis esolori la gramatikon de la egipta lingvo.[7]
NomoRedakti
Unu el multaj fiaj kritikantoj skribis: la vera nomo de la kopta, Ⲉⲥⲡⲉⲣⲁⲛⲧⲟ, estas tute neprononcebla, do oni nomis ĝin la kopta por plifaciligi ĝian studadon.[8]
«La fakto esti pederasto implikas neniun grandiozecon, sed ankaŭ malebligas neniun. Eble la vera grandiozeco de pederastio kuŝas en ĝia submetado, ĉar eĉ ĉe la grekoj, kiuj malgraŭ ĉio diigis ĝin, ĝi devigis siajn partianojn batali kontraŭ la antaŭjuĝemo de la ordinara popolo. En ĉiuj epokoj la vivo de la pederasto estis konstanta batalo. Batalo kiam juna kontraŭ siaj instruistoj kaj familio, poste batalo kontraŭ la socio, dumviva minaco por lia honoro kaj pozicio, sovaĝa malamo de repuŝuloj, hipokrituloj kaj idiotoj. Estus erariga lasi sin gvidi de la triumfoj de iuj pederastoj en specifaj kampoj. Ili estas ĉiam malfacile konkeritaj kaj severe diskutataj. Finfine, ĉar pederastio estas la speco de amo kiu plej malfacile povas starigi, teni kaj disvolvi la idealan paron, ankaŭ ĝi estas tiu, kiu malplej sukcesojn havigas kaj plejofte anstataŭigas feliĉo per plezuro.»
Kopta evangelio laŭ TomasoRedakti
La Kopta evangelio laŭ Tomaso estas evangelio kiu ne aperas en la Biblio sed eble datiĝas de la 2a jarcento. Ĝi asertas esti de Sankta Tomaso, kunulo de Jesuo.
En la Biblio troviĝas nur kvar evangelioj—tiuj de Mateo, Marko, Luko kaj Johano -- sed multaj aliaj ekzistis. La katolika eklezio akceptis ilin nur kiel homaj verkoj aŭ simple malakceptis multajn el tiujn aliajn evangeliojn kiel herezaj aŭ falsaj. Unu tia estas la evangelio de Tomaso. Partoj de la grekaj tekstoj estis eltrovitaj antaŭ cent jaroj, sed la tuta teksto en la kopta estis eltrovita en 1945 de la la biblioteko de Nag-Hamado. En la biblioteko estas multaj verkoj de gnostikismo, ne-katolika speco de kristanismo kiu floris dum la 2-a kaj 3-a jarcentoj, precipe en Egipto. Sed la evangelio de Tomaso mem ne estas gnostika sed pra-gnostika.
La evangelio ŝajne estis verkita en Sirio en la greka en la 1-a aŭ 2-a jarcento. La kopta teksto estas traduko. Citaĵoj el la evangelio aperas en la verkoj de la katolika pensinto Klemento de Aleksandrio (mortis ĉ. 215), la ĉefa peranto de gnostikaj pensoj al katolikismo. Klemento citis dirojn 1-7 kaj 26-39. En la 19-a jarcento, la diroj 26-30, 77, 31-33, 1-7 kaj 36-40 estis eltrovitaj sur tri paĝoj de papiruso skribita en la greka lingvo.
La evangelio nur havas unu okazon pri Tomaso: kiam Jesuo sekrete diris al li tri dirojn, kiujn li ne diris al la aliaj apostoloj, pro timo de ŝtonmortigo.
La evangelio estas kolekto de 114 diroj de Jesuo, simile al la evangelio Q. El ĝiaj diroj, 90 ankaŭ ekzistas en la bibliaj evangelioj, ekzemple, la parabolo de la semisto, la perlo, la sinapa semeto, la tributa monero, ktp. Aliaj diroj estas novaj sed ŝajne devenas de Jesuo, ekzemple:
- Homo ne povas rajdi du ĉevalojn, aŭ streĉi du pafarkojn. (47)
- Vi fariĝis kiel la judanoj, ĉar ili amas la arbon sed malamas la frukton, aŭ ili amas la frukton sed malamas la arbon. (43)
- Tiu, kiu estas proksime de mi, estas proksime de la fajro, kaj tiu, kiu estas malproksime de mi, estas malproksime de la regno. (82)
Aliaj diroj ŝajnas kristanaj sed ne speciale jesuaj:
- Jesuo diris, "Se la karno estiĝis pro spirito, tio estas mirindaĵo. Sed se spirito estiĝis pro karno, tio estas mirindaĵo de mirindaĵoj. Fakte mi miras kiel ĉi tiu granda riĉo loĝas en domo de ĉi tiu malriĉo." (29)
Sed aliaj diroj estas misteraj, strangaj, aŭ eĉ kontraŭdiras la bibliajn evangeliojn:
- Tiu, kiu eltrovas la interpreton de ĉi tiuj diroj, ne gustumos morton. (1)
- Se viaj regestroj diras al vi, "Vidu, la regno estas en la ĉielo", tiam la birdoj de la ĉielo iros tien antaŭ vi. Se ili diras al vi, "Ĝi estas sub la tero", tiam la fiŝoj de la maro antaŭiros. Male, la regno estas interne de vi kaj ekstere de vi. Tiu, kiu scias sin mem, eltrovos ĝin, kaj kiam vi scias vin mem, vi rekonos, ke vi estas de la Patro.(3)
- La disĉiploj diris al Jesuo, "Ni scias, ke vi forlasos nin. Kiu estos nia estro?" Jesuo diris al ili, "Kie ajn vi estas, iru al Jakobo la Justulo, por kiu la ĉielo kaj la tero estiĝis".
- Se vi fastas, vi venigas pekon sur vi, kaj se vi preĝas, vi estas kondamnitaj, kaj se vi almozdonas, vi difektigos viajn spiritojn. (13)
- Kiam vi vidas tiun, kiu ne estis naskita de virino, kliniĝu kaj adoru. Tiu estas via Patro. (15)
- Estas kvin arboj en Paradizo por vi; ili ne ŝanĝiĝas, somere aŭ vintre, kaj iliaj folioj ne falas. Tiu, kiu konas ilin, ne gustumos morton. (19)
- Kiam vi povos nudiĝi sen honto kaj preni la vestojn kaj meti ilin sub la piedoj kiel infanetoj kaj treti ilin, tiam vi vidos la Filon de la Vivanto kaj vi ne ektimos. (37)
- Liaj disĉiploj diris, "Kiam ripozos la mortintoj kaj kiam venos la nova mondo?" Li diris al ili, "Tio, kion vi antaŭvidas, jam venis, sed tion vi ne scias." (51)
- Liaj disĉiploj diris al li, "Ĉu cirkumcido utilas?" Li diris al ili, "Se ĝi utilas, ilia patro produktus infanojn jam cirkumciditaj el ilia patrino. Male, la vera cirkumcido en la spirito profitas ĉiel". (53)
- Tiu, kiu trinkas el mia buŝo, fariĝos kiel mi; mi mem fariĝos tiu persono kaj la kaŝitaĵoj estos malkaŝitaj al li. (108)
Malsimile al la Jesuo de la Biblio, la tomasa Jesuo ne parolas pri la fino de la mondo sed diras ke la regno de la ĉielo jam nun estas sur la tero. La tomasa Jesuo ankaŭ parolas pri cirkumcido: en la Biblio, la silento de Jesuo pri cirkumcido kaŭzis disputon pri ĝi en la frua eklezio.
La koro de la biblia Jesuo estas lia Pasiono sur la Kruco. Ĝi ekzistas en ĉiu el la kvar bibliaj evangelioj, sed ne eĉ unu aludeto pri ĝi ekzistas en la evangelio de Tomaso. Kaj precize pro tio, la evangelio de Tomaso estis eltrovita en la kaverno de la gnostikoj, sed ne la tradiciaj evangelioj.
Nederlanda proverbo diras, ke la tuta evangelio estis tradukita en Esperanton de Gerrit Berveling en 1994.
| «La senprudenteco, la konfidemo, la naiveco, la entuziasmo de la plej multaj pederastoj elmetas ilin al pli malbonsortoj ol la aliajn –oni povus eĉ diri, ke iuj serĉas ilin kiel stimulilon. La malfacileco trovi la prirevatan kunulon estas tio, kio inspiras al ili tiun bulimion, kelkfoje konfunzitan kun neŭrozo.» |
| Roger Peyrefitte[9] (Kopta biblio, nepublikigita versio) |
Kodeksoj de Nag HammadiRedakti
Karaj argentinaj gesamideanoj: Kodeksoj de Nag Hammadi estas amplekso de kristanaj gnostikaj kaj paganaj tekstoj, malkovritaj najbare de Nag Hammadi norde de Luksoro (Egiptio), en decembro 1945.
HistorioRedakti
Temas pri 13 papirusoj trovitaj en terakota ĵaro de loĝanto de la proksima vilaĝo Qasr, najbare de la Pakomia cenobita monaĥejo en la samnoma insulo dirita ankaŭ insulo “elefantina”. La zono en kiu okazis la malkovro situas fronte al la roka parieto de Jabal - al Tarif, ĉirkaŭ 450 km sude de Kairo, en Egiptio. La papirusoj restis kaŝitaj dum longa tempo post ilia malkovro kaj nur post komplikaj peripetioj, post ankaŭ ilia disigo, ili estis aĉetitaj kaj metitaj je dispozicio de la esploristoj.
La tekstoj entenataj en tiu papirusoj estas, grandparte, gnostikaj verkoj, sed inkluzivas ankaŭ tri verkojn apartenanatajn al Hermesa korpuso kaj parta tradukaĵo de la Respubliko” de Platono. Oni hipotezas ke tiuj kodeksoj apartenis alla biblioteko de monaĥejo de tiu zono, kaj ke la monaĥoj ilin kaŝis por ilin defendi kontraŭ la probabla detruo kiam la gnostikismo estis deklarita herezo.
EntenaĵojRedakti
La teksto estas verkitaj en la Kopta lingvo, spite de ilia greklingva origino el kiu, do ili estis tradukitaj. La verko plej elstara en ili entenata estas la Evangelio de Tomaso: tiu ĉeesta en tiuj kodeksoj estas la unika kompleta konata kopio de tiu Evangelio: danke al tiu malkovro, esploristoj konstatis la ĉeeston de fragmentoj de tiuj pensoj en la Papirusoj de Oksirinĥo, malkovritaj en 1898, kaj trovis spurojn en la citaĵoj ĉeestaj en la verkoj de la Patroj de la Eklezio
La datado de la manuskriptoj reirigas al la 3-a aŭ 4-a jarcentoj, dum por la tekstaj originalaj grekaj, kvankam ankoraŭ pridiskutata, estas ĝenerale akceptata la 1-a aŭ la 2-a jarcentoj
Inter la editoraj inicitoj por konigi tiujn kodeksojn menciendas ke inter 1972 kaj 1977, kun sinsekvaj aldonoj en 1979 kaj 1984, aperis, zorge de la eldonejo EJ Brill, Leiden, facsimila eldono de la kodeksoj de Nag Ammadi, ilin metante je dispono de la intereso de esploristoj.
Listo de la tekstojRedakti
- Kodekso I (konata ankaŭ kiel kodekso Jung)
- Kodekso II
- Kodekso III
- Apokalipso de Johano (aŭ Libro de Johano)
- Kopta evangelio de la egiptanoj
- Epistolo de Eŭgnosto (aŭ Eŭgnosto la Benato)
- Saĝo de Jesuo Kristo
- Dialogo de la Elaĉetinto
- Kodekso IV
- Apokalipso de Johano (aŭ Libro de Johano)
- Kopta evangelio de la egiptanoj
- Kodekso V
- Epistolo de Eŭgnosto (aŭ Eŭgnosto la Benato)
- Apokalipso de Paŭlo (kopta)
- Unua apokalipso de Jakobo
- Dua apokalipso de Jakobo
- Apokalipso de Adamo
- Fragmento de la Parolado perfekta
- Kodekso VI
- Kodekso VII
- Kodekso VIII
- Zoroastrismo
- Letero de Patro al Filipo
- Kodekso IX
- Melkisedek
- La penso de Norea
- La atesto vera
- Kodekso X
- Kodekso XI
- Kodekso XIII
- Pro triforma
- Fragmentoj de Pri la origino de la mondo
NotojRedakti
- ↑ Kiom mi scias, nenio malaperis.
- ↑ Ni volas kundividi kun vi bonan novaĵon.
- ↑ La revo estas formulita en nia himno : ĝis la bela sonĝo de l' homaro por eterna ben' efektiviĝos!
- ↑ Estas bone, ke ne chiuj francoj jam estas pederastoj.
- ↑ mi observis ke ĝenerale tio estas kvalito de l` pederastoj, do avantaĝo...
- ↑ En la historio de nia lingvo ekzistis kaj ekzistas multaj similaj projektoj.
- ↑ Sekve oni devas remarki ĉiuokaze, ke kvankam pederastoj ankaŭ estas ofte pedofiloj ĉar la imputitoj povas esti pedofiloj sed ili ne ĉiam estas pederastoj.
- ↑ Kaj kia estas la rezulto?
- ↑ Kopta pederasto.