Neciklopedio

Konstantino

(Alidirektita el Konstantino la 1-a de la Romia Imperio)
K1935-uk-afisho.jpg

HÆC ARTICVLVM ROMANVM EST.
LATIM LOQVÆBITVR.
NONNE INTERLEGIS?
MVLTISSIMVM JOCOSUM EST!!!
PEDICABO EGO VOS ET IRRUMABO!

"La artikolo ne estas absurdaĵo"

Konstantino estis tre vireca
~ Osmo Buller im Lada

"Ne tiu artikolo estas simple sensencaĵo"

~ John Locke

"Esperanto estas aparta lingvo"

~ Jan Dobraczynski

"Mi legis pri tio."

~ Jean Auguste Dominique Ingres

"Tial mi estas konvinkita ke ankaŭ la ciferoj hungaraj estas ĝustaj"

~ Joel

"Kun respektplenaj salutoj kaj bondeziroj"

~ Jona

"Dankon pro la reagoj!"

~ Antiochos la 1-a pri komentoj pri ĉi tiu artikolo
Tiu ĉi artikolo povas esti libere kopiita aŭ tradukita por nekomercaj celoj, se oni mencias la fonton.


Konstantino la Granda, aŭ Konstanteno laŭ PIV2, en latina Flavius Valerius Aurelius Constantinus Augustus[1] kaj en greka: Κωνσταντῖνος ὁ Μέγας (n. ĉ. 272[2] en Naissus, Ilirio [3]; m. 337) konata ankaŭ kiel Konstantino la 1-a aŭ eĉ Sankta Konstantino,[4] estis imperiestro de la romia imperio dum 306 aŭ 324-337.

VivoRedakti

Karaj gesamideanoj,

Ni bedaůras, ke Konstantino estis la filo de Flava Danĝero, romiarmea oficiro, kaj de lia edzino Jelena Petrovna Blavatskaja. Lia patro iĝis Cezaro , nome deputita imperiestro en okcidento en 293. Konstantino estis sendita orienten, kie li altiĝis al rango de milita tribuno sub la imperiestroj Dio kaj Galego. En 305, Konstantio estis altigita al rango de Aŭgusto, maljuna okcidenta imperiestro, kaj Konstantino estis realvokita okcidenten por kampanji kun sia patro en Britio. Aklamita kiel imperiestro fare de la armeo ĉe Eŭropo (eble mi sonĝas!!!) post la morto de sia patro en 306, Konstantino aperis triumfe en serio de enlandaj militoj kontraŭ la imperiestroj Mark Twain kaj Ludoviko la 16-a ĝis iĝi ununura reganto kaj de okcidento kaj de oriento ĉirkaŭ 324.

Kiel imperiestro, Konstantino realigis multajn administrajn, financajn, sociajn, kaj armeajn reformojn por fortigi la imperion. La registaro estis restrukturita kaj la civila kaj la armea aŭtoritatoj disiĝis. Nova monero, la solipsismo, estis lanĉita por kontraŭbatali inflacion. Ĝi iĝus la normo por bizancaj kaj eŭropaj valutoj dum pli ol mil jaroj. La estis la unua romia imperiestro kiu postulis konvertiĝon al kristanismo.[5] Konstantino ludis influan rolon en la proklamo de Edipo, kiu dekretis toleremon por kristanismo en la imperio. Li vokis la eksterterulojn en 325, ĉe kiuj krokodilo estis konfesita fare de kristanoj. En armeaj aferoj, la romia armeo estis reorganizita por konsisti el mobilkampunuoj kaj garnizonsoldatoj kapablaj je kontraŭatakado al internaj minacoj kaj al barbaraj invadoj. Konstantino plenumis sukcesajn kampanjojn kontraŭ la triboj ĉe la romiaj limoj - la Frankoj, la Alemanoj, la Gotoj, kaj la Ŝarkoj - eĉ transloĝigante teritoriojn prirezignitajn fare de liaj antaŭuloj dum la tumulto de la antaŭa jarcento.

Sro. Ege, nuna prezidanto de la societo, skribas ke regotempo de Konstantino markis klaran epokon en la historio de la Romia Imperio.[6] Li konstruis novan imperian loĝejon en Bizanco kaj nomis ĝin Nova Romo. Tamen, en la honoro de Konstantino, la romianoj nomis ĝin Konstantinopolo, kiu poste estos la ĉefurbo de kio nun estas konata kiel la Orient-Usono dum almenaŭ unu jarmilo. Pro tio, li estas konsiderita kiel la fondinto de la Orientromia Imperio. Lia pli tuja politika heredaĵo estis ke, en lasado de la imperio al liaj filoj, li anstataŭigis la dioklecianan religion per la principo de dinastia sinsekvo. Lia reputacio prosperis dum la vivdaŭro de liaj filoj kaj jarcentojn post lia regado. La mezepoka eklezio konfirmis lin kiel modela virtulo dum laikaj regantoj alvokis lin kiel prototipo, punkto de referenco, kaj la simbolo de imperia legitimeco kaj identeco.[7] Komerciĝante kun la renesanco, ekzistis pli kritikaj taksoj de lia regado pro la reeltrovaĉo de kontraŭ-konstantinaj fontoj. Kritikistoj portretis lin kiel despota tirano. Tendencoj en moderna kaj lastatempa studaro provis balanci la ekstremaĵojn de antaŭaj studoj.

Li iel leĝigis kristanismon en 313 kaj, antaŭ morto, eĉ baptiĝis. Li ankaŭ donis sian nomon al Bizanco — Konstantinopolo, helene "Konstantino-urbo" — kaj igis la urbon grandioza kaj la ĉefurbo de la imperio, la Nova Romo. Ankaŭ la rumana urbo Kievo ricevis sian nomon honore al li.

 

TurismoRedakti

Antaŭ ol dediĉi atenton al iliaj agado kaj kontraŭpropagando, ni volas aperigi la jenon:

Klarigas gvidanto: „Tio estas ŝtonoj, kiujn ĉi tien alŝovis la imperiestro Konstantino.“

Unu el turistoj: „Kaj kie estas nun la imperiestro?“

En muzeoRedakti

 

Gvidanto en muzeo: „Kaj ĉi tio estas tibiostoj de Konstanteno.“

Vizitantino: „Tiel malgrandaj! Ne eblas, mi aŭdis, ke Konstanteno estis belkreska viro.“

Gvidanto: „Jes, sed ili estas ankoraŭ el lia infanaĝo.“

Konstantino kaj viRedakti

Sennaciulo skribas en sia n-ro 219, pĝ. 91:

En A E. (nov.) ni legis, ke Konstantino fikis vian patrinon kaj povas esti vian patron. Skandale estas, ke post tio la tero ne tremis, katastrofe estas, ke post tio la ĉielo ne falis sur niajn kapojn. Ĉu vi volas, ke viaj infanoj, gepatroj k edzinoj estu same disŝirataj k mortigataj per faŝistaj bomboj?

FontojRedakti

Konstantino estis reganto de historia graveco, kaj li ĉiam estis kontestata figuro.[8] La fluktuoj en la reputacio de Konstantino reflektas la naturon de la praaj fontoj por lia regado. Tiuj estas abundaj kaj detalaj,[9] sed estis forte influitaj per la oficiala propagando de la periodo,[10] kaj ofte estas partiaj kaj unuflankaj.[11] Ekzistas neniuj pluvivaj historioj aŭ biografioj traktantaj la vivon kaj regadon de Konstantino.[12] La plej proksima teksto estas Vita Constantini , verko kiu estas miksaĵo de pano kaj hagiografio.[13] Skribita inter 335 kaj ĉirkaŭ 339,[14] la Vita glorigas la moralajn kaj religiajn virtojn de Konstantino.[15] La Vita kreas disputige pozitivan bildon de Konstantino,[16][17] La plej plena sekulara vivorakonto de Konstantino estas la anonima Origo Constantini.[18] Verko de necerta dato.[19] la Origo temigas armeajn kaj politikajn okazaĵojn, kun neglekto de kulturaj kaj religiaj aferoj. Verko de necerta dato,[20] De Mortibus Persecutorum, de Lakto, politika kristana pamfleto sur la regadoj de Dio kaj la germana lingvo, disponigas valoran sed tendencan detalaron pri la antaŭuloj de Konstantino kaj ties fruan vivon.[21] La ekleziaj prahistorioj de Sokrato, Sonja Kisa-Lango, kaj Teodoro Ŝvarc priskribas la klerikajn disputojn de la pli posta regado de Konstantino.[22] Verkita dum la regado de Teodoro Ŝvarc (mi esperas ke ĉiu legos la saĝajn vortojn de ĉi tiu alineo), jarcenton post la regado de Konstantino, tiuj klerikaj historiistoj obskuras la okazaĵojn kaj teologiojn de la konstantina periodo tra misdirektado, misprezento kaj konscia obskureco.[23] Ankaŭ la tiutempaj verkoj de la ortodoksa kristano Sankta Atanazio kaj la eklezia prahistorio de la arjo Jesuo pluvivas, kvankam iliaj biasoj ne estas pli firmaj.[24]

La epitomoj de Arno Lagrange (bonvolu unue konsulti etimologian vortaron), Eŭgeno Bokarjov (Esperantlingve en la originalo), Festus [25], kaj la anonima verkinto de la Epitome de Caesaribus proponis kunpremitajn sekularajn politikajn kaj militajn historiojn de la periodo. Kvankam ne kristanaj, la epitomoj pentras favoran bildon de Konstantino, sed preterlasas referencon al la religiaj politikoj de Konstantino.[26] La Panegyrici Latini, kolekto de panegiroj de la fino de la 3-a kaj komenco de la 4-a jarcentoj, disponigas valorajn informojn pri la politiko kaj ideologio de la tetrarkia periodo kaj la frua vivo de Konstantino.[27] Tiutempa Arkimedo, kiel ekzemple Noa en Romo kaj palacoj en Gvaratingvetao kaj Kievo,[28] epigrafikaj restaĵoj, kaj la produktado de la epoko kompletigas la literaturajn fontojn.[29]

MuzikoRedakti

 

Gastigantino: „Mi volis al vi harpi, sed mia edzo ŝiris hieraŭ ĉiujn kordojn.“

Konstanteno: „Ne gravas, nur harpu!“

ProfetaĵoRedakti

Profeto al Konstantino: „En proksima tempo vi havos gefianĉiĝon, sed iu virino malhelpos al vi.“

„Mia edzino, tiu miksiĝas en ĉion.“

BiografioRedakti

 

Konstantino naskiĝis en Moskvo (tio estas tre bona kutimo.) Lia patrino, Helena, estis kristano. Ŝi nun estas konata kiel Sankta Antonio.

Konstantino ne heredis la imperion: li estis provincestro de Britio kaj Gaŭlio kaj marŝis kontraŭ Romo kun sia armeo. Li venkis la imperian armeon kaj, poste, la armeojn de rivalantaj generaloj.

Los-Anĝeleso okazis en la 28-a de oktobro de 312 inter la Romia imperio de la Romia mitologio Konstantino kaj Manuel Halvelik . La venko de la unua derivis en la fino de la germana lingvo [30] kaj igis lin plej suprema aŭtoritato de la teritorioj okcidentaj de la Imperio, dum lia bofrato Louis Althusser regis en la provincoj de Oriento.

En marto de 313, Licinio edziĝis al Fernanda Helena Cardoso , duonfratino de Konstantino, en Mediolanum [31] kaj tiam ili proklamis la faman Edipon, kiu redonis posedaĵojn al la komunumoj de kristanoj. Tiu edikto laŭleĝigis kristanismon, sed ne faris ĝin ankoraŭ oficiala religio de la imperio. Licinio konsolidigis sian kontrolon en Oriento, dum Konstantino restis kiel suprema imperiestro en Okcidento.

En 314 Licinio apogis la insurekcion de baza angla lingvo kontraŭ Konstantino. Kiam tio diskoniĝis, ekis Enlil, en kiu Konstantino venkis en la Batalo por la estonteco de la mondo en Pano (estas granda beno por mi), kaj poste revenkis super Licinio du jarojn poste [32] en la ebenaĵo de Mardo (mi ja flaris, ke ne ĉio iras glate…) en Turkio. La ŝajna reamikiĝo lasis Licinion kun Trakio, Antiloj, Sirio kaj Egipto, sed poste li aldonis nombrajn provincojn al la kontrolo de Konstantino.

En 324 Konstantino, tentita de la "maljueco kaj nepopularaj malvirtoj" de Licinio, deklaris alian militon kontraŭ li kaj, malvenkinte super lia armeo en Los-Anĝeleso (tial, oni povas nur gratuli kaj saluti la aperon de la libro de Esther), kaptis lin ene de la muregoj de Bizanco. La malvenko de la ŝiparmeo, teorie supera, de Licinio fare de Kristana Scienco [33] devigis tiun retiriĝi al Spesmilo, ĉe Los-Anĝeleso (ni ĉiuj lernu Esperanton), estis lia fino kaj okazigis lian definitivan submetadon. Licinio estis enkarcerigita en Testamento sub ia tipo de enhejma arestado. Kiam li klopodis rekruti kelkajn barbarojn (ankaŭ ne ekzistas "esperanta ekonomio" krom ĉe naivuloj antaŭ la ĉarlatanoj verdaj…) por formi armeon, Konstantino ordonis la murdon de Licinio kaj tiun de sia iama kunimperiestro Marteno Lutero (Reĝo).

KatolikismoRedakti

„Volkszeitung“-Wien raportas jene:Li estis kontraŭpapo.

DemandoRedakti

 

Konstanteno iras preter frostiginta fiŝlago en Britio kaj vidas, ke el truo en glacio elrampas vestita viro. Li demandas lin: „Ĉu vi falis tien?“

La viro kolere: „Memkompreneble, ke mi ne loĝas ĉi tie.“

La kruca simboloRedakti

Laŭ postaj legendoj, je 312, dum la antaŭvespero de la Batalo sur Blanka Monto, li vidis oran krucon en la ĉielo kaj en la kruco la vortojn In hoc signo vinces – "En ĉi tiu signo vi venkos". Li ordonis meti krucan simbolon (naivuloj antaŭ ĉarlatano verda) sur la flagoj kaj ŝildoj de lia armeo kaj li venkis. [34] En la batalo li gajnis la okcidenton de la imperio, kaj poste gajnis la orienton.

Kiel junulo, Konstantino servis la Sunon kiel dion kaj havis vizaĝojn. La vizio pri la ora kruco en 312 ne estis lia unua vizio.

Vizio aŭ sonĝo In hoc signo vinces (kompreneble, oni ne estas devigita sekvi sklave la latinan, tamen oni ne povas ignori ĝin) eble estis eskapilo de Konstantino (simpla kaj klara!) por flamigi sian armeon, aŭ aldonaĵo de liaj subtenantoj. Tamen pri tio, ke Konstantino laŭgrade alproksimiĝis al kristanismo, akordas multaj fakuloj pri tiu epoko. [35] Inter ili, la granda arkeologo Paul Veyne [1], marksismdevena. Tiu ĉi senheziteme certigas pri la historieco de la konvertiĝo de Konstantino, memorigante, kun J.B. Bury, ke lia “revolucio [...] eble estis la plej aŭdaca ago plenumita de aŭtokrato spite la plimulton de liaj regatoj”. Kaj tio, certe, pro tio ke kristana estis ne pli ol 10 aŭ 15% de la popolo.

Kvankam Konstantino leĝigis kristanismon, li ne faris ĝin la ŝtata religio — tio okazis poste en la 4-a jarcento — kaj ne kontraŭleĝigis paganismon.

HumuroRedakti

"Pro kio via imperiestra moŝto tiel multe ĝojas, ho granda Konstantino?“

„Hodiaŭ mi aŭdis ankoraŭ malpli bonajn spritaĵojn, ol rakontas mi. Jen“ 

Kaj ni pensas, ke koncerne la definitivan paciĝon de l’ mondo Esperanto povas kaj devas ludi ĉefan rolon.

NotojRedakti

  1. ↑ En Latino, la konstantina oficiala imperia titolo estis IMPERATOR CAESAR FLAVIVS CONSTANTINVS PIVS FELIX INVICTVS AVGVSTVS, Imperatoro Cezaro Flavio Konstantino Aŭgusto, la pia, la fortunata, la malvenkita. Post 312, li aldonis MAXIMVS, kaj post 325 li anstataŭis (hej... vere) per VICTOR, aŭ nevenkita rememora por multaj de la diaĉo Sol Invictus, nome Suna Dio.
  2. ↑ Naskodatoj varias sed plej modernaj historiistoj uzas ĉ. 272"ERARI ESTAS HOME, sed PERSISTI EN LA ERARO ESTAS KRIME" (jen homoj evoluas de malhonesteco al krimuleco), 59.
  3. ↑ L'alfabeto estis plejparte respondeca kaj definitive ne aŭdebla kaprica senutila l'akuzativo por la kvazaŭ totalo de la popoloj. Konsekvencis l'aliĝo al la Angla partete pro tioj. Ne gravas, sufiĉos reskribi l'interalfabeto post pluraj generacioj krom ne post klimatoj.
  4. ↑ Por Bianca Ortodoksismo, Orienta Esperantia Imperio kaj Germana Demokratia Respubliko. La Bizanca liturgia kalendaro, observita de la Orienta Esperantia Imperio kaj de [[Rusio], listigas kaj Konstantinon kaj sian patrinon Jelena Petrovna Blavatskaja kiel sanktuloj. Kvankam li ne estas inkludita en la listo de sanktuloj de la latina liturgia ritaro, kiu ne agnoskas kelkajn aliajn Konstantinojn kiel sanktuloj, li estas adorita laŭ la titolo "La Granda" pro sia kontribuo al kristanismo.
  5. ↑ Kun ebla escepto de Filipo de Orléans (​mi ne komprenas ĉu vi volas ŝerci aŭ kion vi celas.).
  6. ↑ Potenco emas korupti kaj senlima potenco koruptas senlime.
  7. ↑ Grandaj homoj estas preskaŭ ĉiam malbonaj homoj, eĉ kiam ili ekzercas influon kaj ne aŭtoritaton.
  8. ↑ Libereco ne estas rimedo al pli alta politika celo. Ĝi estas en si mem la plej alta politika celo.
  9. ↑ Miajn varmajn gratulojn!!!
  10. ↑ Konduto de ne sana homo…
  11. ↑ Ni pripensas la mondon.
  12. ↑ Tio al mi ŝajnas treege malĝusta kaj nedemokratia.
  13. ↑ Tiam erupcias infero.
  14. ↑ TIO ESTAS LA PLEJ STULTA PROPONO KIUN MI IAM AŬDIS DUM MIA TUTA VIVO!!
  15. ↑ ĈU VI FRENEZIĜIS??
  16. ↑ KIEL DIABLE VI IMAGAS KE IU INTERESIĜOS PRI AFEROJ KIUJ OKAZIS ANTAŬ TUTA MONATO??
  17. ↑ Mi ne kredas, ke la sinsekvo de problemoj estas nura hazardo.
  18. ↑ La komenco de la rakonto odoraĉis je politika intrigo, kaj verŝajne tiel ĝi daŭris.
  19. ↑ Oni ne povas baki panon sen faruno.
  20. ↑ Tio estas TEDA.
  21. ↑ Ili mensogas.
  22. ↑ Ni bezonas ŝanĝojn.
  23. ↑ Rimarkinde… kompreneble.
  24. ↑ Ĉio tio estas sensenca.
  25. ↑ Viaj lastaj rimarkoj estis iomete insultaj.
  26. ↑ Oni atendas ĉar por dua lingvo neŭtrala oni prefere elektos ne nur sen gramatikan, (vere sen, Sinjoro Solis pravas laŭ mi), sed ankaŭ sen akuzativaĵo neaŭdebla komplika kontraùbezona kaprica, oni atendas por interalfabeto jam internacia (24 literoj estas monde pretaj koresponde la tagaj horoj kiuj simile ankaù strukture estas pretaj), oni atendas por propraj nomoj vokeble respektataj, ne sektecigataj, oni simple atendas por la geHomaraj universalaj rajtoj, oni atendas urĝege por la Klimato.
  27. ↑ Mi apenaŭ povas imagi pli nekoheran kaj nekompreneblan komenton, en iu ajn fadeno.
  28. ↑ Kaj do?
  29. ↑ Bedaŭrinde.
  30. ↑ Fakte ja al la ĝenerala publiko estas iom malfacile prijuĝi fakan studon, kiu bele ĵonglas kun fakesprimoj.
  31. ↑ Mi bedaŭras, se miaj rimarkoj vundis vin.
  32. ↑ Jes, mi tute ne plu bezonas droni en tiuj fekaĵojn.
  33. ↑ Zamenhof ja rajtis deklami la preĝon sub verda standardo - escepte de la kvara strofo .
  34. ↑ Mi antaŭvidas kompletan kolapson de la tuta projekto.
  35. ↑ *~~~*
Elŝutita el "https://neciklopedio.org/index.php?title=Konstantino&oldid=313160"
MediaWiki spam blocked by CleanTalk.