Hungara lingvo
Tiu ĉi artikolo enhavas idajn mensogojn, legi ĝin povas esti danĝera, redakti ĝin preskaŭ certe estas herezo. Vi povas esti forigota de via Esperanto-asocio pro tio! For fiaj reformemuloj!
AVÉRTŐ  La aŭtóro véndisz 10 kilográmojn da páno por ke ri póvu vérki dzsin. Neníuj rumanoj aŭ ciganoj rajtasz légi dzsin. Dánkon kaj plúan vivádon al vía familío. |
|---|
" La hungara lingvo estas pli bona ol Esperanto"
- ~ Hungaro
"en la hungara "nitrogén""
- ~ vortaristo pri nitrogeno
"Sieĝi ies pordon"
- ~ Zamenhof parolante la hungaran
"La vokalharmonio estas grava en la hungara lingvo"
- ~ Tatoeba pri hungara lingvo
"تصفح أمثلة الجمل المترجمة. هذه الصفحة تعرض الترجمات والمعلومات حول الجملة: "
- ~ Araboj pri hungara lingvo
"Lernar lingui nacionala esas desfacila."
- ~ Idisto pri la hungara
Hungara lingvó estas tió, kiőn őni diras, kiam trafas per marteló je fingró. Tiu lingvó estas izőlita, malsama al ĉiuj aliaj lingvoj en la konata universó. Eĉ la hungarőj ne scipővas ĝin, sekve ili devas parőli Esperanton inter ili.
HisztoríőRedakti
La Hungara idiomo ne estas Indó-Eŭrőpa sed Finn-Bugra. Nur 'Finnlando' kaj Estonio havas parentajn dialektaĉőjn, sed ili estas tre diferantaj de la Hungara kaj ili ne havas la pósiblecőn de interkőmprenadó.
La lingvó estis eldőnita (mi ripetas, “laŭ mi”) en Hungario inter 1961 kaj 1990. Prő mankó de financa apőgó la lingvó ĉesis.
GenealogíoRedakti
Kiel ĉiu scias, ni raportas, ke ĉiuj uzantoj de motoroj scias, ke genetike la hungara estas ural-altaja (turana), sed ĝi draste hindevxropaneciĝis -- struktúre kaj leksikone.
EndandzserydzsoRedakti
Se unuflanke brilas la bona ekzemplo de Slovenio, kiu enkondukis la hungaran kaj la italan kiel oficialajn lingvojn apud la slovena, aliflanke draste malfortiĝis la pozicio de la gepatra lingvo en Transilvanio kaj Ukrainio, dum en Serbio la hungarparolantoj estas konstante viktimoj de surstrataj agresoj, plej ofte senpunaj pro senefika justico. Kaj la tradicia kaj kultura evoluigo de la indiĝenaj popoloj estas minacata inter Baltimoro kaj Urano.
Dum la diktaturo de Ĉeauŝesku ĉi tiu lingvo estis iom subpremata sed estas paradokse ke la situacio poste eĉ malboniĝis. Nuntempe oni ne forpelas vin el vendejo se vi parolas hungare, nu almenaŭ ne en Transilvanio. Sed eble tio povas okazi en Slovakio kaj Serbio. En Serbio vi riskas eĉ esti batata de la ultranaciismaj serboj. En Slovakio oni riskas pagi monpunon se vi parolas hungare...
La hungara parlamento decidis koncedi la duoblan civitanecon por la Slovakiaj hungaroj. Respondo de la Slovaka guverno estas jena: Kiu ricevas la hungaran civitanecon devas renonci al la slovaka civitaneco.
La plej grava minoritata lingvogrupo en Eŭropo estas fakte en danĝero ĝuste pro sia lingvouzo. La plej kruela situacio koncernas la hungaran en Slovakio, kie ankoraŭ funkcias la fifamaj dekretoj Benes, kun grava stato de diskriminacio, al kiu respondas granda kultura deprimo ĉe la finn-bugraj popoloj ene de la Rusa Federacio.
Szkríbo kaj elparóloRedakti
Eble la hungara lingvo uzas latinajn literojn, sed en tre stranga maniero.
Estas malfacila la prononco de la vorto "jobb" en la hungara. Oni nepre devas aldoni vokalon post la "bb" konsonantoj. Estas interese ke plejparto de la hungaroj tute ne konscias pri tiu neutra vokalo (@). Kaj ili neniam metas vokalon inter du identaj konsonantoj. Kiam ne eblas longigi la prononcon de la du konsonantoj kiel okazas en "annak", oni metas paŭzeton antaŭ la respektiva duobla konsonanto por ke la eksplodo estu pli forta.
VampiríszmoRedakti
Transilvania hungara dialekto havas apartan alfabeton. Tio ne estu miriga, ĉar envere ĝi estas uzata tre malofte: Sur lignoportaloj, sur vojindikoj aŭ sur dekorativaj murteleroj. Ĝi similas al la runoj kaj iam estis gravurataj sur bastonon fare de paŝtistoj de ŝafaroj... Evidente ili ne havis alian skribfasonon. :o)
BóneRedakti
- Kion signifas hungare: "Nem tudom".
- Mi ne scias.
- Ho! Vi bonega komprenas la hungaran lingvon. :))
La hungára kaj la ánglaRedakti
En cxi tiu kadro ni asertas ke antaŭ pli ol cent jaroj, la fama hungara patrioto kaj revoluciulo, Kosuth Lajos faris sian paroladon en la londona “Hide”-Parko.
Kiel multaj aliaj volis klarigi siajn pensojn al la publiko, kompreneble, ne hungare sed angle. Je la fino, aŭskultanto deklaris: Mi neniam suspektis ke la hungara lingvo similas al la angla.
La hungára kaj EszperántoRedakti
Dum Esperanto estas tre laŭsistema lingvo, la hungara tute ne estas tia. Kaj lingvo devas ankaŭ esti parolebla, la sonoj de la hungara estas aĉegaj. Do hungara lingvo estas tute maltaŭga por komunikado. Kaj ŝajnas ke la lingvo neniel progresas.
PrecizécoRedakti
Se ni temas pri la hőmónimoj la hungare la situó estas ŝerca ĉar: seksó = nem Sed la vortó "nem" estas homonimó.
1.) nem = ne
2.) nem = sekső
Dő hungarőj tre multe ŝercas pri tiu homőnimó. Ekzemple. "Két nem van: ferfi és női." Tiu frazó estas tradukeble
1.) Estas du seksoj: vira kaj virina.
2.) Estas du "ne": vira kaj virina.
La virinőj ja vere alie "neas."
ÁnkaŭRedakti
En la hungara lingvo la koresponda vorto por "ankaŭ" estas "is", kaj ĝi *ĉiam*, *absolute ĉiam* staras post tiu vorto, al kiu koncernas, ĉar tiel difinas ĝian uzon konvencio (alie legantoj/aŭskultantoj ne povus kompreni la ĝustan mesaĝon de la skribinto/parolinto). Sed ekzemple la koresponda vorto por "nur" (csak) *ĉiam*, *absolute ĉiam* staras antaŭ tiu vorto al kiu koncernas (alie legantoj/aŭskultantoj ne povus kompreni la ĝustan mesaĝon de la skribinto/parolinto), ĉar tiel difinas ĝian uzon konvencio. Se oni metas tiajn vortojn aliloken, tiukaze ŝanĝiĝas la kompreno de la frazo, konforme al la nova relativo je Neptuno.
DzseneralázsojRedakti
Prave estas dirite, ke la hungara estas nekredeble malfacila lingvő:
a. preskaŭ ne estas en la hungara internaciaj radikőj! Óni devas lerni kaj parkeri de nulő ĉiun vőrtón!
b. la hungara gramatikő havas 24(!!!) kazőjn. La latina havis ses kazőjn kaj ... ĝin lernante őni plendis! Dank' al Zamenhőf, Esperantó havas nur unu tre utilan kazőn "akuzativon" kaj kelkaj esperantistőj plendas!).
2. La hungara lingvő multege uzas la vőkalón "e" (malfermitan kaj fermitan). Ĉirilate őni malkővris, ke en la hungara ekzistas ludő nomata "eszperente" (kőmpreneble el la vőrto "Esperantó",), dum kiu őni devas parőli kőrektan hungaran uzante nur vőrtojn, kiuj enhavas absőlute nur la vokalőn "e"; ekz.:
" Eszperente nyelven kell ezt jellemeznem." Tiő estas: "Mi devas priskribi tion per la lingvo eszperente". Interese ĉu ne?
Laŭ Wikipedió, la ludnomő "eszperente" estis forĝita fare de Frigyes Karinthy, hungara pőeto kaj humuristó el la kómencő de 20-a jarcentó.
KacécoRedakti
Laŭ raporto de AEF-landestro Hans Bauer hungare multaj vortőj povas signifi "kacó" : répa (rapo), ló (ĉevalo), furulya (ŝalmo), szerszám (ilo, manistrumento), (bőr)szivar, ((haŭt)cigaro, pisztoly (pistolo), puska (fusilo), lándza, dárda (lanco), gyertya (kandelo) fa (arbo), eĉ életadó fa (vivdona arbo) ktp.
La hungára kíel frémda língvőRedakti
La baronő: Mi kontraktus vőlonte kun vi; sed, çar vi konas nur la hungaran lingvón, mi ne pővas vin akcepti. Mi bezőnas lakeon, scianta kelke da fremdaj lingvój, çar ni vojaĝős en eksterlandőn dum la sekvőnta monató.
La lakeő: Vólu diri al mi, via barőna moŝtó, kien vi iros?
La barőno: Parizőn.
La lakeo: Nu! se mi en Francujo parolos hungare, tio estos ja fremda lingvo por la Parizanoj.
GramatíköRedakti
.jpg)
Specifa trajto de la hungara lingvoj estas la regula aglutina vortoderivado.
Ekzemple
ház (domo), házban (en domo), házba (en domon), házhoz (al domo), házamenhof (al mia domo).
VörtórdoRedakti
La hungara lingvo preskaŭ ne havas fiksan vortordon. Por hungaroj estas malfacilege respekti ĉiam la vortordon SVO, sed estas facile uzi ĝuste la akuzativon.
AkuzatívőRedakti
Ne forgesu, ke la akuzativo en la hungara estas sufiĉe regula (senmanke la fina konsonanto de la la akuzativo estas K kaj la antavxa Ho! -- se estas -- konformiĝas al la radiko).
Ne konsiderante ĉi tiun legomon kiel pomaceon, ni devas agnoski, ke T estas la dezinenco de la akuzativo en la hungara. La litero K estas la dezinenco de la pluralo. La adjektivoj preskaŭ neniam havas akuzativon en la hungara. Tamen escepte, kiam adjektivo subkomprenigas substantivon povas okazi. Ekz: Mi elektis la plej belajn. (A legsszebbeket vàlasztottam.)
ArtikóloRedakti
La hungara havas difinan artikolon, kies formo (a, az) nur dependas de la komenca sono de la sekvanta vorto. Oni ne scias al kiu sintaksa bezono ĝi respondas en tiu ne-hindeuropa lingvo, kiu tamen posedas tre kompletan Esperantiston formitan per sufiksoj.
SzpeciménoRedakti
En sia libro Malgranda Traktato pri la Grandaj Virtoj (originale Petit Traité des Grandes Vertus), la filozofo André ComteSponville prezentas unue la ĝentilecon (politesse), dirante, ke naÄ ejoj aÅ banlokoj ĉe la lago Balatono. Åœajnas, ke en tiu lingvo "strando" estas "plaÄ o" ĉe nesala akvejo. Por "plaÄ o" oni uzas "tengerpart"
Utílaj frázojRedakti
- Hallo: ĉu vi parolas la germanan?
- Szervusz: ĉu eble la aŭstrian germanan?
- Meleg vagyok: tro varmas ĉi tie.
- Az eszperanto a beke es a baratsag nyelve: bonvolu, helpu min.
AlieRedakti
- Fekete bikapata kopog a patika pepita kövén.
- Az ibafai papnak fapipája van, ezért az ibafai papi pipa papi fapipa
- Mit sütsz, kis szűcs? Tán sós húst sütsz, kis szűcs?
- Moszkvics slusszkulcs, Zsuk-slusszkulcs
- Sárga bögre, görbe bögre
- Te tetted e tettetett tettet? Te tettetett tettek tettese, te!
- Két pék két szép kék képet kér.
- Nem minden tarka fajta szarka farka tarkabarka, csak a tarkabarka fajta szarkafajta farka tarkabarka.
- Egy kupac kopasz kukac meg még egy kupac kopasz kukac az két kupac kopasz kukac.
- Jamaica a jamaicai jamaicaiaké.
- A szecsuáni síncsiszoló sínt csiszol Szecsuánban.
- Lenin alumíniummauzóleumának lelinóleumozása.
- Ede, de bedezodoroztad magad!
- Csinos, csíkos cinkcsészében kilenc cukros csirkecomb.
- Egy picike pocakú picike pocok pocakon pöckölt egy picike pocakú picike pockot, mire a pocakon pöckölt, picike pocakú pocok pocakon pöckölte az őt pocakon pöckölő, picike pocakú pockot.
- Meggymag! Szelídmeggymag vagy, vagy vadmeggymag vagy?
- Meguntam gyönyörű Győrnek gyöngyvárában laktomat, mert a Duna, Rába, Rábca rákja rágja lábomat.
- Stresszes, strasszos strucc-sztreccscucc.
- Cserszömörcés sört szürcsöl Csörsz.
- Minden kiskakas kikukorékolásáig él.
- Luxusmoszkvicskisbusz-slusszkulcs
- Vasmag meg mágnesvas
- A Moszkvics-slusszkulcs luxusszükséglet.
- Répa, retek, mogyoró. Korán reggel ritkán rikkant a rigó.
- Agostyánban agg atyák a gatyáikat aggatják.
- A paradicsomot beparadicsomosítlanítottátok
- Mit sütsz, kis szűcs? Tán szusiszószos lovat sütsz, kis szűcs?
Kélkaj demándojRedakti
1. Ĉu oni uzas literojn "o.." "u.." au chu "o//" "u//" au ĉu ĉiujn?
2. Ĉu Laszlo SZILVASI aŭ ĉu LASZLO Szilvasi?
3. Ĉu Csu"llog" estas familinomo au ĉu personnomo?