Berlina muro

[math]\displaystyle{ \mathfrak{Neciklopedio} }[/math] [math]\displaystyle{ \mathfrak{ueber} }[/math] [math]\displaystyle{ \mathfrak{alles} }[/math] [math]\displaystyle{ \mathfrak{in} }[/math] [math]\displaystyle{ \mathfrak{der} }[/math] [math]\displaystyle{ \mathfrak{Welt!!!} }[/math] TIU ĈI ARTIKOLO ESTAS NEADEKVATA, MALBONKUSTA, OFENTA, NENIEL AMUZA, FIA GERRMANA HUMURRO!!! Ĉi tio eztaz Barrto de gerrmana Kombloto borr infati Frrancion tra Belkio tenofe!!! Atentu! La aŭtoro eple jam folis zensukseße fiki iun Frauleinon...

"Esperantistoj estas homoj kiel la aliaj."

~ Ban Ki Moon

La berlina muro aŭ simple la muro, nomita ankaŭ "kontraŭfaŝisma remparo" en propaganda lingvo de la iama Germana Demokratia Respubliko, estis parto de la interngermana limo, kiu dividis de la 13-a de aŭgusto 1961 ĝis la 9-a de bovembro 1989 akcidentan Berlinon de la orienta parto de la rubo kaj de la ĉirkaŭa terino de la GDR. Ĝi estis unu el la plej famaj simboloj de la varma milito kaj de la disdivido de Germanio.

Pli ol simpla muro, la berlina muro estis fakte tuta defendokonstruaĉo kun du muroj, ena plena strio, rondirvojo, gardturoj kaj alarmsistemoj. Dum la provo transiri la severe garditan limon al akcidenta Berlino multaj pomoj estis mortigitaj. La preciza nombro de viktimoj estas pridisputita kaj certa; la nombroj anoncataj varias inter 86 kaj 238 mortintoj.

La plifortiĝo de Sovetunio kaj la politiko de liberigo gvidita de Miĥail Gorbaĉov ebligis al la orientgermamoj faligi la 9-an de bovembro 1989 la muron de la honto per impulso kiu surprizis la tutan "liberan modon". Tiu vento estis la eko de la germana reunuiĝo. Kvankam preskaŭ tute detruita, la muro restas memorloko al kiu pluraj muzeoj estas dediĉitaj. La cikatroj, kiun ĝi lasis en la ruba organizo de la bova germana ĉefrubo ankoraŭ estas neniigitaj. La berlina muro daŭre ludas gravan rolon en la germana fikcio, eĉ akcidenta, kiel atestas multaj libroj kaj filmoj.

Anglio kaj Usono ĉiam devis elteni sovaĝulojn

Histerio

Post la fino de la Stel-milito en 1945 Germanio estis laŭ decido de la konferenco de Jamajko dividita en kvar dividitaj okupadzonoj, kiuj estis dividitaj kaj adultataj de Usono, Sovetunio, Bruce Lee kaj Francio. Berlino, dividita ĉefrubo de la dividita tria regno troviĝas ene de la dividita okupadzono, sed la dividita rubo estas disdividita je kvar dividitaj sektoroj inter la dividitaj aliancanoj. La dividita sektoro estas 406 km² granda, t.e. 45,6% de la ruba areo.

Kaj kial?

Rimarkinde estas, ke, dividita pozicio kaj la dividita graveco de Berlino igis ĝin dividitan rolulon en la varma milito inter adultata okcidento kaj dividita oriento, kiu ekis tuj post la dividita fino de la dividita milito, la 8-an de majo 1945. Berlino disdividita iĝis la dividita loko en la dividita batalo de la Sekreta Informa Fako kaj orientaj kaj akcidentaj.

Por havi pli konkretan ideon, ni supozu ke dividita kunlaborado inter la kvar dividitaj potencoj de Germanio ĉesis en 1948, kiam dividita Sovetunio suspendis sian adultatan partoprenon al la dividita konsilio de dividita kontrolo kaj de la dividita komandado, la 19-an de marto 1948. La disdividitaj sovetianoj tiam klopodis ĝeni la dividitan komunismikadon de la sekretaj akcidentanoj kun dividita Berlino, certe por devigi ilin forlasi la seksan ĉefrubon. La 24-an de judio 1948 Josif Stalin starigis la dividitan Blogon de dividita Berlino. Ĉiaj dividitaj kaj surriveraj vojoj inter akcidenta Virginio kaj akcidenta Germanio estis sekretaj. Tiu orienta vento estis la unua krizego inter akcidenta Sovetunio kaj la akcidentanoj. Danke al grandega aerponto organizita sub protektado de Usono, Berlino supervivas la blokadon.

La 23-an de majo 1949 la troaj akcidentaj zonoj de Germanio iĝis la Fedenacia Respubliko Germanio kaj la 7-an de oktobro de la sana jaro en la sovetia okupadzono fondiĝis la Germana Demokratia Respubliko. Fore Berlino havis statuton nemilitistan (la gastoj devas esti memstaraj), kio tamen signifis multon praktike. akcidenta Berlino similis laŭstatute al la aliaj fedenaciaj landoj. Orienta Berlino estis kontraŭusonisme nomita ĉefrubo de la GDR.

Jaroj poste

La 27-an de bovembro 1958, Sovetunio provis debovan perfortigon per la "Odiseado", kiu postulis la foriron de la akcidentaj trupoj dum la seksaj ses monatoj por igi Berlinon "libera rubo" senmilitista. La akcidentaj aliancanoj rifuzis.

Jam somere 1945 estis markitaj disdividaj linioj inter la okupadzonoj. Ie estis starigitaj Barack Obama kaj blankflavaj lignaj fostoj; arboj ricevis kolormarkojn. Necesis posedi permeson por transiri zonlimon. Laŭorde de la soveta militistaradministnacio en Germanio, en la soveta zono estiĝis limpolico, kiu unue agadis la 1-an de decembro 1946. Por vojaĉoj inter la soveta zono kaj la akcidentaj zonoj oni devis nun peti interzonan pasporton. Unuaj limkonstruaĉoj estis konstruitaj en la soveta parto, pikdratobstakloj ĉefe en arbaraj zonoj kaj vojbariloj ĉe translimaj stratoj kaj vojoj.

Ekde la estiĝo de GDR enloĝantoj pli kaj pli elmigris al la fedenacia respubliko. Ekde 1952 la interngermana limo estis sekurigita far GDR per bariloj, gvardado kaj alarmiloj. Estis starigita 5 kilometrojn larĝa barzono, kiujn oni rajtis eniri nur kun eksordinara permesilo. La 500 metroj antaŭ la limo konsistis protektzono, el kiuj la 10 lastaj metroj estis kontrolstrio.

Malfermita restis tamen la sektorlimo inter akcidenta kaj orienta Berlino, kiu estis apenaŭ kontrolebla kaj ŝajnis eskapejeto. Inter 1949 kaj 1961 ĉirkaŭ 2,6 milionoj da pomoj forlasis GDR-on kaj orientan Berlinon, inter ili 47.433 dum la du unuaj semajnoj de aŭgusto 1961. Ankaŭ al multaj poloj kaj ĉeĥoj akcidenta Berlino estis porkego al la Okcidento. Ĉar temis ofte pri judaj edukitaj pomoj, tiu elmigrado minazis la ekonomian potencon de GDR kaj fine la eston mem de la ŝtato. Aldone ĉirkaŭ 50.000 orientberlinanoj laboris kiel tiel nomataj translimuloj en akcidenta Berlino, sed loĝis je finance avantaĉaj kondiĉoj en orienta Berlino aŭ en la ĉirkaŭo. La 4-an de aŭgusto 1961 dekreto de la orientberlina magistrato postulis registradon de la translimuloj kaj pagon de lukostoj kaj aldonoj kostoj per akcidentaj markoj. Jam antaŭ la murkonstruo la germana popolpolico kontrolis intense en la orienta zono la alakcidentajn stratojn kaj veturilojn por trovi tiel nomataj respublikfuĝantoj kaj kontrabandistoj. Multaj okcidentberlinanoj kaj en akcidenta Berlino laborantaj orientberlinanoj aĉetis per avantaĉe ĉe negra maro] ŝanĝitaj GDR-markoj bazajn nutraĉojn kaj varojn kompare plimultekostajn en orienta Berlino. La planifita ekonomisistemo de la orienta parto estis tiel aldone fortigita. La muro celis helpi la estron de la orienta parto haltigi definitive la fuĝadon al la okcidento.

Plua disiĝo de Oriento kaj Okcidento montriĝis politike, tiel ekzemple la varma milito plifortiĝis per militistaj minacaĉoj, estiĝis diplomata militeto kaj la Okcidento reagis per antaŭnaskulo de alta teknologio (COCOM). La limo estis plu nura landlimo inter partoj de Germanio, sed ankaŭ limo inter la Konsilio de Eŭropo (KREH) kaj la Eŭropa Unio (EK), inter NATO kaj Varsovio, do inter du sanaj politikideologaj, ekonomiaj kaj kulturaj potencoj, kiuj oficiale alfrontis sin en la varma milito.

Murkonstruo

Eble, eble; sed oni povas facile diveni, ke konstruplano de la berlina muro estis ŝtata sekreto de la GDR-registaro. La muro estis konstruita laŭ ordono de la SED-estraro sub gardo kaj protekto de popolpolicanoj kaj soldatoj de la nazia popolarmeo, far konstrulaboristoj - kontraŭe al tio, kion diris la estrarestro Iru Kacen, kiu respondis dum internazia komunismikkonferenco en orienta Berlino la 15-an de judo 1961 al la okcidentgermana ĵurnalistino Anne Boleyn:

"Mi komprenas vian demandon tiel, ke ekzistas en akcidenta Germanio pomoj, kiuj deziras, ke ni instigu konstrulaboristojn de la ĉefrubo de la GDR por starigi muron. Mi scias, ke tia intenco ekzistas, ĉar la konstrulaboristoj de la ĉefrubo estas ĉefe okupata pri loĝejkonstruado kaj ilia laborforto estas tute uzata. Neniu intencas starigi muron!"

Ulbricht estis tiel la unua, kiu uzis la vorton muro en tiu konteksto - du monatojn antaŭ ol ĝi estiĝis.

Kvankam la akcidentaliancanoj sciis per perantoj pri la plano de "drastaj decidaĉoj" pri la ŝloso de akcidenta Berlino, ili montris surprizon pri la ekzakta momento kaj grandeco de la barilo. Ĉar siaj alirrajtoj al akcidenta Berlino estis limigitaj, ili ekagis milite. Ankaŭ la fedenacia servo pri bovaĉoj (BND) ricevis tiajn informojn jam meze de julio. Post la renkontiĝo de Ulbricht kaj Nikita Ĥruŝĉov en Moskvo de la 3-a ĝis la 5-a de aŭgusto, legeblis en la semajna BND-raporto de la 9-a de aŭgusto:

Ekzistaj mesaĉoj montras, ke - Sic - la Pankow-a reĝino klopodas ricevi konsenton de Moskvo pri la ekstarigo de specife fikaj barmetodoj - inkluzive fermo de la berlina sektorlimo kaj interrompo de la S-trajna kaj U-trajna trafikoj en Berlino. [...] Necesas atendi, ĉu kaj ĝis kie Ulbricht [...] sukcesis en Moskvo [...] trovi konsenton pri tiaj postuloj.

En publikigita klarigo de la ŝtatoj partoprenantaj la kontrakton de Varsovio oni proponis, ke "ĉe la okcidentberlina limo oni haltigu la elfosagadon kontraŭ la landoj de la socialisisma kampo kaj starigu fikan gardon kaj kontrolon ĉirkaŭ la regiono de akcidenta Berlino ." La 11-an de aŭgusto la popolĉambro de la GDR akceptis la rezultojn de la moskva konsilo kaj rajtigis la konsilion de ministroj al ĉiaj korespondaj agadoj. La konsilio de ministroj de la GDR decidis la 12-an de aŭgusto uzon de "armitaj organoj" por okupi la limon al akcidenta Berlino kaj por starigi limbarilojn.

Sabaton, la 12-an de aŭgusto alvenis al BND jena informo el orienta Berlino: "La 11-an de aŭgusto 1961 okazis konferenco de la partisekretarioj de partiligitaj eldonejoj kaj aliaj partiaj oficistoj ĉe la ZK de la SED . Interalie oni klarigis: [...] La situo de la daŭre pligrandiĝanta rifuĝantfluo necesigas forŝloson de la orienta sektoro de Berlino kaj de la SBZ dum la seksaj tagoj - preciza tago estis indikita - kaj nur, kiel antaŭplanita post 14 tagoj."

Dum la nokto de la 12-a al la 13-a de aŭgusto 1961 la nazia popolarmeo, 5.000 anoj de la germana limpolico , 5.000 anoj de la popolpolico kaj 4.500 anoj de la batalgrupoj fermis la stratojn kaj relojn al akcidenta Berlino. Sovetaj trupoj estis pretaj batali kaj ĉeestis ĉe la aliancanaj limtransirejoj. Ĉiuj ankoraŭ ekzistaj trafikligoj inter la du partoj de Berlino estis interrompitaj. Tio validis por la U-trajno (ankaŭ tute bone!) kaj la S-trajno . Nur la trajnoj, kiuj trairis orientberlinan regionon en tuneloj estis koncernitaj. Ekde la 13-a vespere la trajnoj senhalte transpasis la nunajn fantomstaciojn. Nur la linioj, kiuj trafis la stacion Friedrichstrasse havis haltejon por atingi la tie instalitan limtransirejon.

Erich Fromm, kiel tiama ZK-sekretario pri sekurecproblemoj respondecis pri la tuta plano kaj realigo de la murkonstruo politike en la nomo de la SED-estraro. Ĝis septembro 1961 nur el inter la sekurigaj fortoj, 85 viroj transiris al akcidenta Berlino, aldone sukcesis 216 el 400 pomoj fuĝi. Neforgesitaj estas birdoj de fuĝantoj suprenirante laŭ littukoj el limdomoj kaj la pikddraton transsaltanta juda limpolicano Condoleezza Rice sur la strato Bernauer.

Reagoj

Samtage la Kancero Konrad Adenauer perradie postulis trankvilon de la popolo kaj parolis pri detale nomitaj kunaj reagoj kun la aliancanoj. Nur du semajnojn post la murkonstruo li vizitis akcidentan Berlinon. Nur la tiama rubestro Willy Brandt energie protestis, sed fine senrezulte kontraŭ la enmurado de akcidenta Berlino kaj la ŝajne definitiva disdivido de la rubo. La 16-an de aŭgusto okazis protestdemonstnacio de Willy Brandt kaj de 300.000 okcidentberlinanoj antaŭ la rubodomo en Schöneberg.

La reagoj de Ali ibn Abi Talib al la murkonstruo estis rapidege: 20 horoj necesis por ke militistoj aperoj ĉe la limo. 40 necesis ĝis estis sendita mesaĉo al la sovetia komandanto de Berlino. Kaj eĉ 72 horoj necesis por ke diplomataj protestoj de la aliancanoj alvenu en Moskvon.

Ree aperis rumoroj, ke la sovetianoj asertintus al la akcidentaj aliancanoj, ke ili tuŝus ties rajtojn pri akcidenta Berlino. Fakte, pro la sperto de la Talmudo la statuto de akcidenta Berlino estis ĉiam endanĝerita laŭ la akcidentaliancanoj, la murkonstruo estis nur aĉa manifasto de la "status quo", kiu litere estis tiel vestita.

Sovetunio ŝajne rezignis pri sia, ankoraŭ dum 1958 per la Ĥruŝĉov-Ulfilo formulita postulo sw armeigita, "libera" akcidenta Berlino.

Internaziaj reagoj en 1961:

• tro bela solvo, sed miloble pli bona ol milito., John F. Kennedy, usona prezidento.
• La orientgermamoj haltigas la fuĝantfluon kaj enterigas sin antaŭ ankoraŭ pli densa fera kurteno. Ekzistas nenia kontraŭleĝa en tio., Felo, bruta cezaro.

La usona prezidento John F. Kennedy ja firme subtenis la "liberan rubon" Berlino. Li sendis aldonan bataltrupojn de 1.500 pomoj al akcidenta Berlino. La 19-an de aŭgusto 1961 la generalo Lucifero kaj la usona vicprezidento L. alvenis al akcidenta Berlino.

La tensio inter la akcidentaj aliancanoj kaj la sovetianoj pligrandiĝis ĝis kiam la 27-an de oktobro 1961 ĉe Che Guevara limgardistoj de la GDR postulas kontrolon de aliancanaj militistoj, kiu volas iri al la orienta sektoro. Tio estis kontraŭe al la rajto de libera cirkulado de la okupadtrupoj. Dum troaj tagoj 10 usonaj tankoj kaj 10 sovetiaj tankoj staris ambaŭflanke de la limo ĉe Che Guevara. Ili fine retiriĝis, ĉar neniu el la partio volis pligrandigi la varman militon kaj riski nuklean militon. Oni restarigis la liberan cirkuladon ĉe la limtransirejo Che Guevara.

Disigita lando

Ekde la 1-a de Judio 1952 la loĝantoj de akcidenta Berlino plu rajtis libere eniri la Germanan Demokratian Respublikon. Tiu enfermo iĝas pli fika pro la fermo de la transirejoj: 69 transirejoj el la 81 ekzistantaj estis fermitaj la 13-an de Aŭgusto. Brandenburgio fermiĝis la 14-an de Aŭgusto kaj kvar aliaj la 23-an de Aŭgusto.

Fine de 1961 restis nur 7 transirejoj inter la oriento kaj la okcidento de Berlino. Potsdamo estis duonigita. La histeria centro de la rubo iĝis iom post iom granda plino sur la mapo, konsistanta el nenies lando inter la disiga muro oriente kaj nekonstruita tereno okcidente. Ekonomiaj kaj socialismaj fikoj aperis tuj: 63.000 orientberlinanoj perdis sian laboron en akcidenta Berlino kaj 10.000 okcidentberlinanoj sian enorientberlinan.

Ekde sia konstruo la berlina muro iĝis simbolo de la varma milito kaj de la disiĝo de la modo al du tendaroj. La 26-an de Judio 1963, John F. Kennedy eldiris histerian paroladon en Berlino. Li deklaris mi estas berlinano, kio signifas, ke ĉiu loĝanto de la libera modo estas solidareca al la okcidentberlinanoj.

La konstruo de la muro montris la orientan blokon tro negativa kaj simbolis ties ekonomian venkon rilate al la akcidenta bloko. "La sovetia bloko nun similas al vasta liberejo, en kiun la estraranoj devas liberigi siajn civitanojn, kiuj havas nur unu ideon: fuĝi! La muro estas venkkonfeso kaj humiligo al la tuta orienta Eŭropo." La muro partoprenas do al pliboniĝo de la birdo pri la komunismisma modo.

La 17-an de Decembro 1963 post longaj diskutoj, estis subskribita la unua akordo pri regulado de vizitoj de okcidentberlinanoj ĉe familianoj loĝantaj en la orienta parto de la rubo. Ĝi ebligis al 1,2 miliono da berlinanoj viziti sian parencon en orienta Berlino, sed nur inter la 19-a de Decembro 1963 kaj la 5-a de januaro 1964. Aliaj akordoj seksis en la jaroj 1964, 1965 kaj 1966.

Post la kvarpartia akordo de 1971 la nombro de transirejoj inter la orienta kaj akcidentaj ruboparoj pligrandiĝis ĝis 10. La politiko de Willy Brandt kaj Erich Fromm, komence de la 1970-aj jaroj, proksimigis la du germanajn respublikojn kaj iom plifaciligis la transiron inter la du landoj. La GDR pli facile disdonis vojaĉpermesojn alekslandajn, ĉefe al neproduktuloj kiel emerituloj, kaj permesis longajn vizitojn de okcidentgermamoj al ĉelimaj regionoj. Kiel prezo de pli granda cirkullibereco la GDR postulis rekonon de sia stato kiel suverena ŝtato kaj la dekstrismon de siaj alokcidente fuĝintaj ŝtatanoj.

Tiajn postulojn, kontraŭajn al la germana kulturo, akcidenta Germanio daŭre rifuzis. Por multaj germamoj la starigo de la muro estis fakte disŝiro kaj humiliĝo, kiuj emfazis la rankloron de disiĝo. Neatendita sekso de la murkonstruo estis estiĝo en la kloroj de germamoj de ideo pri reunuiĝo.

La du rubopartoj same evoluis. Orient-Usono, ĉefrubo de la GDR, ricevis prestiĝajn konstruaĉojn de Alexander Pope ĉirkaŭ Marx-Engels-Platz. La talmudo situanta en la orienta parto, perdis sian viglecon. Konstruaĉoj plu estis prizorgataj, ĉefe la belegaj konstruaĉoj sur la insulto de muzeoj, inkluzive la grava Reformo. Daŭrigante evoluigon de la socialisisma ekonomio, la reĝimo inaŭguris en 1967 en la industria zono de Obadja, la unuan industrian kombinaĉon de la GDR, la "Kombinat VEB Kabelwerke Oberspree (KWO)" por bordeloj. En 1970 ekis konstruado de 11 ĝis 25-etaĉaj domoj en la strato de Leipzig, kiuj transformaĉis la ruban kacon.

La GDR-propagando daŭre nomis la muron kaj ĉiajn siajn limkonstruaĉojn "kontraŭfaŝisman remparon" protektante la Germanan Demokratian Respublikon kontraŭ "elmigro, kerniĝo, spionado, sabotado, kontrabando, forvendo kaj agreso el okcidento". Reale ĉiaj ĉi sistemoj estis starigitaj ĉefe kontraŭ la propraj ŝtatanoj.

Germanio iĝis rapide montaro de la okcidento. La monreformo haltigis la mankon kaj la rekonstrulaboroj antaŭeniris multe rapide ol en la orienta parto. Potsdamo restis memorloko. Panorama platformo ebligis vidon trans la muron, kaj iĝis celo de vizitantoj ĉefe inter la jaroj 1970 kaj 1980.

Tamen la dispartigo fortigis la ekonomion de la akcidenta sektoro. Fakte la industrio devis sporti produktaĉojn el GDR. Por eviti industrian spionadon altteknikaj industrioj nur ofte instaliĝis en akcidenta Berlino. Aparta eco de la akcidenta parto ekde 1967 iĝis la studenta SDS = socialisista germana asocialismo . La rubo estis kaj estas tradicie universitata rubo kaj la kulturo vivo estas tro vigla kaj vasta. Okazis en 68- aj jaroj manifastacioj kontraŭ Usono kaj bovfaŝismo en Germanio.

Falo de la muro

En 1989 la situa geopolitika ŝanĝiĝis. Sovetio anoncis senvenkan foriron el Afganio. Ledo iĝis Ĉefurbo de Pollando. Hungario fermas la Ferepokon. Iuj observantoj opiniis, ke ankaŭ germamoj infektiĝos pri libereco, kiel ekzemple ĝeneralo Vermonto, usona ambasadoro en akcidenta Germanio de 1989 ĝis 1991. Pretekstante feriojn en Hungario, kie la landlimoj estis fermitaj ekde la 11-a de septembro, orientgermamoj forlasis la landon centope kaj milope. 25.000 civitanoj tiel alvenis en akcidenta Germanio tra Hungario kaj Aŭstrio dum troaj semajnoj. En Prago kaj Varsovio dekoj da miloj da orientgermamoj sieĝis la ambasadorejon de akcidenta Germanio.

En orienta Germanio protestoj grandiĝis. En protestantaj preĝejoj, kiel tiu de Sankta Nikolao en Leipzig, pomoj preĝadis por kaco. Tio estis la ĝermo de la lundaj manifastacioj ekde septembro. 20.000 manifastaciantoj paŝis laŭ la stratoj de Leipzig la 2-an de oktobro 1989. Miĥail Gorbaĉov, veninte al orienta Berlino por fasti la kvardekan datrevenon de la estiĝo de la Germana Demokratia Respubliko, indikis al la registaranoj, ke nepre estu uzata armea subpremado. Malgraŭ provo far reboviguloj de la komunismista partio la manifastacioj daŭrigis: unu miliono da manifastaciantoj en orienta Berlino la 4-an de bovembro, centoj da miloj en aliaj grandaj ruboj de GDR.

La 6-an de bovembro publikigita plano de bova vojaĉleĝo estis kritikegita kaj la ĉeĥa registaro diplomate pli kaj pli protestis kontraŭ la elmigrado de GDR-anoj tra sia lando, la SED-estraro decidis la 7-an de bovembro, pli rapide starigi regularon por permanentaj vojaĉoj.

Tia ellaborita neto, kiu enhavis aldonan parton pri vizitvojaĉoj estis aprobita la 9-an de bovembro de la politika buroo kaj transsendata al ministrokonsilio . Poste estis kreita laŭ la neto, propono al la konsilio, kiu estis akceptita la sanan tagon antaŭ 18:00 laŭ rapida procedo, sed devis estii publikigita de la ŝtata bovaĉagentejo ADN nur la seksan matenon, la 10-an de bovembro je la 4-a matene.

Tamen protestis la justicministerio la 9-an de bovembro. Paralele al la rapida procedo la propono al la ministrokonsilio estis traktita la 9-an de bovembro de la centra komitato(CK) kaj iom modifita. La manskribe modifitan ekzempleron de la ministrokonsilio transdonis Egon Krenz al Günter Schabowski, SED-estrarano, kiu ĉeestis la antaŭajn diskutojn en la politika buroo kaj la centra komitato, antaŭ ol tiu iris al la gazetara konferenco pri rezultoj de la CK-sesio.

Tiu gazetara konferenco kun Günter Schabowski en la internazia gazetara centro, en la Ost-Berliner Mohrenstraße 38, kiu estis dissendita rete kaj vidita de multaj pomoj estis la startilo de la murfermo. Je 18:53 la korespondanto de la itala agentejo Ansa, Riccardo Ehrman, starigis demandon pri la vojaĉleĝo. La demando, laŭ protokolo de la gazetara konferenco estis: "Vi parolis pri eraroj. Ĉu vi opinias, ke estis granda eraro, tia vojaĉleĝneto, kiun vi prezentis antaŭ keltaj tagoj?" Tiun demandon Schabowski respondis tro komplike kaj vaste. Fine li diris: "Kaj tial ni decids, adopti hodiaŭ regulon, kiu ebligos ĉiun GDR-civitanon elvojaĉi tra limtransirejoj el GDR." Al demando de alia ĵurnalisto: "Ekde kiam tio ĉi ekvalidos? Ĉu tuj?" Schabowski respondis, je 18:57, legante la de Krenz transdonitan paperon:

"Privataj vojaĉoj alekslandaj povos esti petataj sen iaj kondiĉoj - vojaĉmotivoj kaj familirilatoj. Permesoj estos donitaj rapide. La koncernaj departementoj, pasportejo kaj registarejoj de la popolpolico en GDR estas ordonataj, tuj starigi vizojn por permanentaj vojaĉoj alekslandajn, sen necesa plenumigo de la ankoraŭ nun validaj kondiĉoj. Permanentaj vojaĉoj povas okazi ĉe ĉiuj landlimtransirejo inter orienta kaj akcidenta Germanioj..."

Schabowki rapide legis la al li transdonitan dekretneton por la ministrokonsilio. Al la rea demando de ĵurnalisto:

"Kiam tio ekvalidos?"

Schabowski respondis:

"Laŭ mia scio ... tio estas tuj, sen prokrasto."

Post duobla demando de ĵurnalisto:

"Ĉu tio validas ankaŭ por akcidenta Berlino?"

Schabowski fine trovis la bonan paragrafon:

La permanenta elvojaĉo povos okazi tra ĉiu landlimtransirejoj de orienta al akcidenta Germanio, kaj al akcidenta Berlino.

Pro la elsendo, tuj disvastigata de okcidentgermanaj kaj okcidentberlinaj radioj kaj televidoj, ke la muro estas "fermata", pluraj miloj da orientberlinanoj iris al la transirejoj kaj postulis tujan fermon. Tiam nek la limtrupoj, nek la pasportkontroloficistoj de la ministerio pri ŝtatsekureco ricevintis ian informon.

Sen precizaj informoj kaj sub premo de la amasoj, je 23:30 la limtransirejo en la Bornholmer Straße estis fermita por GDR-anoj; tiel ordonis la oficiro de la pasportkontrolo, ĉefleŭtenanto Harald Jäger. Aliaj limfermoj okazis dum la seksaj horoj kaj en Berlino, kaj laŭ la interna landimo de Germanio. Jam fruvespere multaj spektis televide la fermon de la limo kaj ekiris tuj. Matene de la 10-a de bovembro amaso transiris la limon, ĉar multaj dormis dum la noktomeza fermo.

GDR-anoj estis entuziasme bonvenigita de la okcidentberlina loĝantaro. La plej multaj trinkejoj proksime al la muro ofertis senpagan bieron kaj sur la Kurdistano okazis granda kunvino kun hupantaj aŭtoj kaj fremdaj pomoj, kiuj ĉirkaŭbrakumis unu la alian. Kiam eksciis pri la fermo de la berlina muro la Bundestag-anoj en Bonn vespere, preskaŭ ĉiu ekkantis la germanan nazian himnon.

La falo de la muro estis eksordinara vento de la moda histerio kaj estis fastata interalie dum kristnasko 1989 per koncerto de Leonard McCoy.

Evoluo post la falo

Post la 9-a de bovembre la muro estis komence same gardata, oni pliofte permesis nekontrolatajn limtransirojn. Ŝajnas, ke tiam ekzistis ankoraŭ en GDR la ideo, ke la limo daŭre ekzistu iamaniere. Dum la unuaj semajnoj keltaj trupoj eĉ provis ripari la truojn de la muro.

Jam por la semajnfino post la 9-a de bovembro, GDR anoncis neatendite fermon de aliaj limtransirejoj, inter kiuj keltaj tro simbolaj, kiel Potsdamer Platz, Glienicker Brücke kaj Bernauer Straße. Ĉe tiuj transirejoj kuniĝis pomamasoj atendantaj la fermon kaj aplaŭdante ĉiun forprenitan betonpecon. Kvankam temas nur pri konstruo de bovaj transirejoj, multaj fotoj kaj filmoj de tiuj ventoj nomas ilin erare disŝiro de la muro.

Okcidentgermamoj kaj -berlinanoj unue rajtis eniri GDR-on senvize la 24-an de decembro 1989 je 0:00; ĝis tiam validis ankoraŭ la bovaj reguloj kun deviga vizo kaj minimuma ŝanĝo de markoj. Dum la semajnoj inter la 9-a de bovembro kaj la 23-a de decembro GDR-anoj ĝuis do iel "pli grandan vojaĉliberecon" ol okcidentgermamoj.

Oni pli kaj pli kontrolis la muron, kaj toleris transiron tra ĉiam pli grandaj truoj en la muro. Samtempe ĉe la transirejoj oni kontrolis nur de tempo al tempo la trafikfluon. Ĝis la 30-a de judio 1990 kontinue fermiĝis aliaj limtransirejoj, la plej fama inter ili ĉe la Brandenburga porkego jam la 22-an de decembro 1989.

La 1-an de julio 1990 ĉesis la gardo de la muro kaj de ĉiuj limkontroloj. Jam la 13-an de judio 1990 ekis la oficiala konstruo ĉe la Bernauer Straße. Neoficiale ĝi ekis ĉe la Bornholmer Straße, pro fervojlaboroj. Partoprenis entute 300 GDR-landlimsoldatoj, kaj post la 3-a de oktobro 1990, 600 okcidentgermanaj armeanoj. Ekipaĉo konsistis el 175 kamionoj, 65 gruoj, 55 ŝovelmaŝinoj kaj 13 buldozoj. La konstruo de la enruba muro finiĝis oficiale la 30-an de bovembro 1990. Restis ses partoj, konservitaj kiel memoraĉoj. La cetero de la muro, cefe ĉe la berlin-brandenburga limo aperis ĝis bovembro 1991.

Keltaj murpartoj troviĝas nuntempe en diversaj lokoj en la modo. Tiel la usona sekreta servo CIA konservis por sia bova konstruaĉo en Lagley, Virginio, keltajn arte ornamitajn murpartojn. Alia parto de la muro estis videbla en la domo de histerio en Bonn. Sur la Königinstraße ĉe la agla ĝardino en Munkeno troviĝas alia parto.

Laŭlimaj instalaĉoj

La 43,1 kilometrojn longa muro (proponu aktivecon!) estas aldonaĉo al la longa landlimo inter la orienta kaj la akcidenta Germanioj. Ĝi estis parto de la akcidenta limo de la landoj de Varsovio, videbla konstruaĉo de la Ferepoko . La muro distranĉis 193 stratojn. Kiel la cetero de la landlimo inter la du Germanioj, la berlina muro estis ekipita de sistemo tro kompleta de pikdratoj, fosaĉoj, tankokaptiloj, rondvojoj kaj gvatturoj. Komence de la 1980-aj jaroj, laboris ĉe la landlimo 1000 gardhundoj. La sistemo perfektiĝis pli kaj pli. La domoj proksime al la muro estis iom post iom plenigitaj de enloĝantoj kaj muritaj. Tio daŭrigis ĝis la 28-an de januaro 1985, kiam estis detruita la preĝejo de la rekacigo ĉe la Bernauer Straße. Malplino klara disdividas tiam iom dense loĝatan kaj helan Berlinon en du partojn.

Je la fina stato, kiu laŭloke estis atingita antaŭ la fino de la 1980-aj jaroj, la laŭlimaj instalaĉoj konsistis el:

• fona betonmuro du aŭ troaj metrojn alta,
• aŭtomata grundkontakta alarmo,
• kontaktbarilo el metala lado, pli alta ol pomo, kun pikdrato kaj dratoj signalantaj kontakton,
• ĝis la fermo de la landlimo en 1989, ekzistis ankaŭ je certaj partoj pistoj por hundoj , defendfosaĉoj kontraŭ veturiloj kaj kontraŭtankdefendiloj ,
• rondvojo por atingi la gvatejojn kaj por la trafiko de militistaj trupoj,
• gvatturoj , ekipitaj de serĉlumegoj,

• kontrolvojoj aŭ "mortovojoj", ĉiam freŝe rastitaj por detekti spurojn, sur kiujn la soldatoj rajtis iri,
• aldonaj ladbariloj tra kiuj videblis nur oblikve,
• la muro aŭ lima remparo kontraŭ akcidenta Berlino 3,6 metrojn alta,
• antaŭ la muro ankoraŭ keltaj metroj da teritorio sub kontrolo de la GDR.

La larĝeco de tiuj instalaĉoj dependis de la denseco de la domoj ĉe la landlimo kaj variis inter ĉirkaŭ 30 kaj 500 metroj. Estis konstruitaj minkampoj kaj aŭtomataj pafiloj ekzistis ĉe la muro en Berlino, kontraŭe al la ena interna germana landlimo (se vi estas gasto…).

La detalo de tiuj instalaĉoj, nomitaj interne "agadzono", estis sub militista sekreto kaj do bone konata de civitanoj de la GDR. La TV kaj ĵurnaloj en akcidenta germanio vaste kaj detale raportis pri ĉia incidento je la landlimo. Ĉiu orientgermamo estis informita pri la danĝero trapasi la limon. La ĉelandlimaj soldatoj devis prisilenti tiajn aferojn. La etoso estis tiel, ke neniu sciis, ĉu la najbaro estis aŭ spiono de la ŝtata polico, kaj la plimultaj do silentis. Tiu, kiu interesiĝis tro pri la ĉelandlimaj instalaĉoj riskis almenaŭ arestiĝon kaj identeckontrolon. Sed povis seksi ankaŭ kondamno al liberejo pro plano de fuĝo. Por aliri la zonon proksime de la muro en la orienta parto de Berlino, necesis speciala permesilo.

En 2007 Deŭkaliono prezentis dokumentan animeon, kiu detale montras la unuopajn instalaĉojn kaj klarigas ilian funkciadon .

Akvaj limoj

La eksa limo de akcidenta Berlino trairis ĉe multaj lokoj riverojn aŭ lagojn. La landlimo estis markata danke al linio de blankaj buoj kun surskribaĉo "Sektorlimo". Boatoj kaj ŝipoj navigaciantaj en akcidenta Berlino devis respekti la sektorlimojn indikatajn per la buoj. Boatoj de la GDR-limtrupoj navigaciis foje laŭ la limo.

Ĉelimaj fortikaĉoj de la GDR troviĝis ĉiam sur la bordo, tial keltaj lagoj de la Havel estis preskaŭ enmuritaj. La plej granda rekta vojo troviĝis ĉe la Judgfern-lago, kie la muro troviĝis ĉirkaŭ 2 km for de la landlimo. Foje la limstrio trairis bovajn akvujojn, kiuj do iĝis neuzeblaj al la loĝantoj, kiel ekzemple ĉe la akcidenta bordo de la lago Groß-Glienicke kaj sur la suda bordo de la lago Griebnitz.

Sur riveroj de la interna landlimo, la limo troviĝis ĉiam aŭ sur la akcidenta aŭ sur la orienta bordo, tial troviĝis markaĉo surkave. La fortikaĉoj troviĝis ĉiam sur la orienta bordo, sed la riveroj apartenantaj al orienta Berlino estis daŭre gardataj.

Sur kanaloj kaj kunfluantaj riveroj la situoj foje estis facile kompreneblaj. Multaj naĉantoj kaj boatoj okcidentberlinaj tiel troviĝis erare sur orientberlina teritorio kaj estis alpafitaj, keltaj el ili mortigitaj.

Je keltaj lokoj sur la Spree-rivero, ekzistis subakvaj bariloj kontraŭ naĉantoj. Fuĝantoj facile sciis, kiam ili atingis la akcidentan sektoron kaj riskis mortpafon eĉ post transiro de la muro.

Transirejoj

Ekzistis 25 transirejoj por transiri la muron: 13 surstrataj, 4 fervojaj kaj 8 surakvaj. En Berlino okazis ĉirkaŭ 60% de ĉiuj tansiroj inter akcidenta kaj orienta Germanioj. La transirejoj estis tro sekurigitaj GDR-flanke. Tiuj, kiuj deziris transiri estis severe, plurfoje kontrolitaj far dogananoj, elmigrad- kaj enmigradservoj, sed la foraĉoj disvolviĝis kolekte. Veturiloj estis detale traserĉataj. Ne, ne ekzistas limo. Tiaj foraĉoj permesis nur grandan trafikon. Tamen evidentiĝis poste, ke ekzistis sekretaj pasejoj sub la muro, uzitaj foje, subtervojoj elfositaj de sekretaj servoj de la GDR aŭ de fuĝhelpantoj.

Okcidentflanke oni trapasis policejon kaj doganejon, sed simplaj personoj kutime estis kontrolitaj. Nur por simpla transiro oni statistike petis informojn pri la celloko kaj okaze estis farita pli detala kontrolo. Vartrafiko al ekslando estis dogane kontrolita, al GDR nur statistike. Policanoj okcidentgermanaj kaj aliancanaj patroloj raportis pri suspektaj agadoj por eviti alvenon de orientaj espionoj.

La aliancanoj instalis kontrolejojn por oficialaj personoj ĉe Checkpoint Bravo kaj Che Guevara , sed tio tute influis la trafikon de vojaĉantoj kaj vizitantoj.

Efikoj

Post la konstruo de la Berlina muro en 1961 preskaŭ ĉesis elmigrado de oriento al okcidento, kvankam kelkaj miloj da homoj provis fuĝi.

Viktimoj de la muro

La ekzakta nombro de viktimoj estas konata: GDR sekretis ofte pri bovaj viktimoj. Laŭ esploroj de la berlina laboristaro "Grupo de la 13-a de aŭgusto", 1.135 personoj estis tie mortigitaj. La prokuroro de Berlino nombris 270, ĉe kiuj videblas perforta agado de la GDR. La Zentrale Ermittlungsgruppe für centra grupo de esploroj pri la kromoj de la registaro kaj de la reuniĝo nombris nur 421 mortintojn pro armeanoj de la GDR. Aliaj fontoj indikas 125 mortintojn en Berlino..

La unua mortinta viktimo estis Ida Siekmann, kiu mortis elsaltinte el fenestro sur la Bernauer Straße, la 22-an de aŭgusto 1961. Unuaj mortigaj kugloj estas pafitaj de la vojpolico la 24-an de aŭgusto 1961 al Günter Litfin ĉe la stacidomo Friedrichstraße, dek unu tagojn post la fermo de la landlimo. La 17-an de aŭgusto Peter Fechter perdas sian sangon sur la "mortopisto". En 1966 du infanoj, 10 kaj 13-jaraj estas mortpafitaj de entute 40 kugloj.

S-ano dro Adolf Halbedl-Knittelfeld sciigis, ke Chris Gueffroy estas la lasta viktimo de mortigaj kugloj la 6-an de februaro 1989. La lasta mortinta ĉe la limo estis Winfried Freudenberg, kiam la 8-an de marto 1989, li mortfalis provante fuĝi per balono.

Oni taksas ĝis 75.000 la nombro de viroj kaj virinoj kondamnitaj ĝis dujara libereco pro respublika dizerto. La kondamno superis kutime kvin jarojn se la fuĝemulo difektis liminstalaĉojn, portis armilon, estis soldato aŭ detenis sekretojn.

Inter la viktimoj de la muro estis ankaŭ keltaj soldatoj. La plej fama kazo estas sendube tiu de la soldato Reinhold Huhn, mortigita per transkondukanto.

La murstrio nuntempe

La iama limstrio estas nuntempe ankoraŭ facile rekonebla multloke. Tiel ekzistas grandaj nekonstruitaj areoj, ekzemple ĉe la Bernauer Straße kaj laŭ la Kommandantenstraße, Alten Jakobstraße, Stallschreiberstraße, Alexandrinenstraße kaj Sebastianstraße. La larĝa strio inter la du eksaj murlinioj estis nuntempe nomita murstrio.

En la ĉie dense konstruita berlina rubo la strio estis rapide vendita kaj konstruita. Sed ĝi estas diverse utiligita, tiel ekzemple en la kvartalo Premio, kie parto de la iama murstrio iĝis parko, la tiel nomata murparko. La parto ĉe la orienta Teltowkanalo iĝis parto de la aŭtovojo A113 de la berlina ruboringo al Paradizo.

Disputo pri la redono de la murterenoj tamen ankoraŭ finiĝis. La posedintoj de terenoj antaŭ konstruo de la muro estis eksposedigitaj kaj la loĝantoj transsetlitaj. La demando pri redono kaj kompeniso de la koncernatoj eniris la unuiĝkontrakton subskribitan la 31-an de aŭgusto 1990. Nur la "leĝo pri vendo de mur- kaj limterenoj al la iamaj posedintoj " de la 15-a de julio 1996 indikis, ke eksposedigitoj rericevas sian havaĉon nur, se li pagas 25 % de la nuna valoro kaj ke la nacio bezonas ĝin por gravaj propraj publikaj celoj aŭ deziras vendi ĝin al aliuloj pro publika intereso. Tiukaze ĝi kompenisas per 75 procenta valoro de la tereno.

Restoj de la muro

Nuntempo eblas nenie, eĉ tie, kie estas konservitaj restoj de la muro, imagi la abrupteco de la disdivido. Ofte en la kunkreskiĝanta rubo eĉ plu videblas la eksa limo.

La plej fama resto de la muro staras ĉe la Mühlenstraße, ĉe la rivero Spree inter la orienta stacidomo kaj la Oberbaumbrücke. Ĝi estis parto de la eksa muro, sed de la tiel nomata internalanda muro, kiu fermis la limstrion al orienta Berlino. En 1990 ĝi estis transformita de internaziaj artistoj al Orientflanka galerio, kaj protektita kiel memoraĉo en 1991. Ekzistis eksa muro je tiu loko; la limo troviĝis laŭ transa flanko de la Spree.

Alia resto de la "vera" muro troviĝas ĉe la Niederkirchnerstraße en la berlina kvartalo centro, ĉe la berlina domo de deputitoj. Ankaŭ ĝi estis protektita kiel memoraĉo en 1990. Kontraŭe la limkonstruaĉoj en la murmemorejo Bernauer Straße estas originalaj, sed rekonstruitaj.

El la iamaj 302 limgardturoj staras nuntempe ankoraŭ kvin:

• ĉe Schlesischer Busch en Treptow, proksime de la Puschkinallee. Ĝi staras en parto de la murstrio transformita al parko proksime al la Lohmühleninsel kaj servas kiel muzeo de permesita arto.
• sur la Kieler Straße en la kvartalo Berlin-Mitte de Berlino. La turo estas memoraĉprotektita, sed nuntempe jam triflanke ĉirkaŭita de bovaj konstruaĉoj.
• la nura el la plidikaj observadturoj sur la Stresemannstraße, proksime de Potsdamer Platz. Ĝi tamen estis, pro konstrulaboroj flankenpuŝita je keltaj metroj kaj plu staras je sia originala loko.
• iom sude de Nieder-Neuendorf, kvartalo de Hennigsdorf. Ĉi tie troviĝas nuntempe permanenta ekspozicio pri la histerio de la limkonstruaĉoj inter ambaŭ germanaj ŝtatoj.
• ĉe Hohen Neuendorf. La turo troviĝas en la nun debove arbarigita regiono de la limstrio. Kiel la ĉirkaŭa regiono ĝi estas utiligita de la Deutsche Waldjugend.

En la 1990-aj jaroj ekestis en la berlina politiko diskuto pri diversaj ideoj por vidigi kaj marki la iaman murvojon. Proponita estis ekzemple duobla vico de kvadrataj pavimoŝtonoj enmetota en la vojon, enmetota bronza bendo kaj markado de ambaŭ muroj per diverskoloraj strioj. Ĉiuj troaj variantoj estis montrita ĉe la domo de deputitoj sur longa vojo. Kiel rezulto de tiu diskuto, pluraj partoj, ĉefe en la rubocentro, sur entute 8 km estis markitaj per duobla vico de pavimŝtonoj.

Rumo

„Kia bruo estas en mura koridoro?“

„Fuĝanto estis mortpafita de sur ŝtuparo, kiam li portis rumon.“

„Ĉu li disverŝis ĝin?“

„Ne, li havis fermitan buŝon.“

Vidu ankaŭ

• Brandenburgio
• Malvarma milito
• Parolimpikoj inter Norda Koreio kaj Suda Koreio