Waeyén-tins
Li waeyén-tins aschoûtez lu (on dit eto : ahan, erî-såjhon, Sint-Rmey, otone) [1] [2], c' est l' troejhinme såjhon d' l' anêye, k' atake li 21 di setimbe et-z esse houte li 20 di decimbe (e l' Dimeye-Bole Bijhrece, ådzeu do Tropike del Crantche).
Les moes ki sont sol waeyén-tins, c' est l' fén do moes d' setimbe, la k' esté est houte, li moes d' octôbe, di nôvimbe, et les deus prumîs tîces do moes d' decimbe, la k' l' ivier kimince.
L' atuze do waeyén-tins dins l' tuzance walone
[candjî | candjî l’ côde wiki]Nén pus kel bontins, li waeyén-tins n' esteut rsintou come ene såjhon a pårt, did la, li cåkêye di nos, inte di zels on calcaedje do francès (otone).
L' atuze do waeyén-tins come såjhon a shuvou li scolaedje obligatwere e francès, la k' prumires sacwès a-z aprinde esteut l' no des cwate såjhons.
-
dreve di faws e waeyén-tins
-
clairisse e waeyén-tins
Sacwants grands moumints do waeyén-tins el Walonreye
[candjî | candjî l’ côde wiki]el nateure
[candjî | candjî l’ côde wiki]- li disfouyåjhe des åbes.
- li boerlaedje des ciers
- les tchesses
- l' eralaedje des voyaedjants oujheas
- li codaedje des tchampions des bwès (boloes)
dins les cinses
[candjî | candjî l’ côde wiki]- li soyaedje des waeyéns
- li råyinne ås crompires et ås betråles
- payaedje des trecins et des ôtes louwaedjes (al Sint-Rmey)
-
cawoûtes pol fiesse d' Alowine
dins l' societé
[candjî | candjî l’ côde wiki]- les fiesses del Walonreye
- les batemes di studiants
- les scoles (ki l' rintrêye est al fén di l' esté)
dins li rlidjon crustinne
[candjî | candjî l’ côde wiki]- l' ewoeye del Tossint (divnowe li fiesse payinne d' Alowine)
- li fiesse di Tossint
- li djoû des åmes
Li waeyén-tins dins les belès-letes e walon
[candjî | candjî l’ côde wiki]Serge Fontinne el discrît insi dins s' roman Colas l' bracnî:
Li waeyén-tins, ene des pus plaijhantès såjhons po les payizans d' l' Årdene. C' est come on dvant-gosse do paradis. Li doûceur do moes d' awousse si mareye foirt bén avou l' rén-a-fé. Rén ou cåzu rén: mode ses vatches å matén et al nute, pu bernike. Les djoûs passèt come vacances å solea.
Hårdêye difoûtrinne
[candjî | candjî l’ côde wiki]- Pådje sol waeyén-tins (so l' Aberteke)
Sourdants & pî-notes
[candjî | candjî l’ côde wiki]- ↑ Po les pondants et les djondants, loukîz el notule A.L.W. 3. 102 ey el mape 3. 33 (p. 187)
- ↑ "erî" est aprume èn adviebe nén candjåve (come dins l' francès "roue avant"), les cogne "erire-, arîre-" vinèt do francès "arrière" prins come èn addjectif acoirdé avou såjhon, mot lu-minme francijhî e "sêzon")