Esperanto

Esperanto - Làkk

Maandarga - joxoñ bi - joxoñ yi- Esperanto-Làkk

Internacia Lingvo Kurso - volofa lingvo Lii ndimbal: (Helpo: www. esperanto-afriko. org. (kurso en araba lingvo); www. lernu.net kursoj (= kursoj) La internacia lingvo - ESPERANTO estas lingvo facila.

Internacia Làkk - "internacia lingvo" - ESPERANTO

Ĉ = (Sili) Ĉilio, G = (J) germanio, germanujo (=Almaañ) , Ĥ = Ĥemio (= ?; (Novartis, BASF), J = Junio (=Suwe); Julio (= Sulet ); J = Jordanio (Jordaani ), Ĵ = ĵurnalo (= surnaal ); Ŝ = ŝipo (= gaal / waruwaay ); Ŭ = aŭto (= oto ; ndaama; woto)

januaro = Samwie
februaro = Fewirie
marto = Maars ; Maars(weer)
aprilo = Awril
majo = Mee
junio = Suwe
Julio = Sulet
aŭgusto = Ut
septembro = Sattumbar
oktobro = Oktoobar
novembro = Nowembar
decembro = Disambar

Alfabeto de Esperanto ESPERANTO ( fr.: alphabet)

Alfabeto de Esperanto;
- Esperanto, a, b, c (gune) deggal!

?? - Prononoco kaj alfabeto ( fr.: prononciation et alphabet) : “Afriko”, "hotelo", "amiko", "kontinento".

ESPERANTO - ALFABETO - ( fr.: alphabet)

Aa, Bb, Cc, Ĉĉ, Dd, Ee, Ff, Gg, Ĝĝ, Hh, Ĥĥ, Ii, Jj, Ĵĵ, Kk, Ll, Mm, Nn, Oo, Pp, Rr, Ss, Ŝŝ, Tt, Uu, Ŭŭ, Vv, Zz.

Nomoj de la literoj: a, bo, co, ĉo, do, e, fo, go, ĝo, ho, ĥo, i, jo, ĵo, ko, lo, mo, no, o, po, ro, so, ŝo, to, u, ŭo, vo, zo.

Ekzemploj: c = : cigaro (= ), princo ( = lingéer) s = : kiso (= ?) (baiser / kiss); v = : varma (= taanga ) z = : rozo (= ?)(Rose (fleur))

Ĉĉ, Ĝĝ, Ĥĥ, Ĵĵ, Ŝŝ, Ŭŭ

Ĉ = Ĉado (= Cadd )
ĝ = ĝangalo ( ?; ) (jungle)
ĥ = jaĥto; ( ? );(= gaal); (yacht)
ĵ = ĵurnalo (surnaal)
ŝ = ŝipo (gaal )
ŭ = aŭtobuso (ween, bis, kaar )

(Vikipedio en Esperanto: cx= ĉ, gx= ĝ, hx= ĥ, jx= ĵ, sx= ŝ, ux= ŭ)

ĉ (cx), ch,
ĝ , (gx) gh,
ĥ (hx) hh,
ĵ (jx) jh,
ŝ (sx) sh
ŭ (ux) u

Ekzemplo : chinia esperanta retpagho = ĉinia esperanta retpaĝo

Gramatiko:

la (= artikolo )

la tablo - taabal
tablo - (= 1 tablo / = 1 taabal )

Substantivo

(Substantivo / ?) -o domo (= neeg) (dom / o dom-o)

dom / o = neeg; ker; kër
1 domo = 1 neeg;
1 domo = 1 ker;
1 domo = 1 kër

Adjektivo

(Adjektivo / ?) -a granda : (= ?)(grand / big); granda domo -

granda domo
malgranda domo (ndaw)/(neeg)

Pluralo

(Pluralo / ?) -j : *malgranda domo (ndaw)/(neeg)

malgrandaj domoj (ndaw)/(neeg)
1 domo
2 domoj
1 granda domo
2malgrandaj domoj (ndaw)/(neeg)

Adverbo

(Adverbo/ ?) -e. Eva kantas bele. (adverbo) - Eva estas bela. (adjektivo) (kantas = woy ); (bele/bela = ?(rafet) /?(taaru))

Deklinacio

(deklinacio)

1. (nominativo): la ronda tablo - (kiu?)
2. (akuzativo): la rondan tablon (kiun ?) (= akuzativo /accusatif)

de la ronda tablo (taabal)
al la ronda tablo

(ronda = móróg)

(joxañ - direkto) n
(joxañ - direkto): en la parko ( bayaal ) - en la parkon >( (joxañ) > bayaal)
( dox ) mi iras en la parko / mir iras en la parkon ( (joxañ) > bayaal )

aboot ji /jaboot yi - Personaj pronominoj:

(personaj pronominoj): ( )
mi - (man) ------------------- ni - (ñun)
vi - (yow) ------------------- vi - (yun)
li - (persono) (mom) --------- ili (pluralo) (ñoon)
ŝi - (persono) (mom); oni ( fr.: on)
ĝi - (objekto, ideo) (mom); si (la sama persono kiel la subjekto, se tiu ne estas mi, ni aŭ vi (aŭ ci))

mi - man
vi - yow
li - mom (goor !)
ŝi - mom (jigeen !)
ĝi - mom (fr.: la chose, l'idée)
ni - ñun
vi - yun
ili (pluralo) - ñoon

moom - Posedaj pronomoj

posedaj pronomoj -a:

mia - via - lia - ...
mia amiko - coro (fr.: mon ami),
via hundo - xat; (= (fr. ton chien),
lia hundo

Deklinacio

(deklinacio):
mi (1. nominativo),
de mi,
al mi ,
min (2. akuzativo),.

toolaale - Komparado

(Komperativo) pli
(Superlativo) plej :
forta - dëgër
pli forta (ol)
plej forta (el)

forta -
pli forta (ol) -
plej forta (el) -

'Konjugado - Verbo / Prezenco

Konjugado - Verbo / Prezenco / : - as

am / i - nob, sopp

mi amas vin , vi amas vin, li amas vin; (..)
('vin'= akusativo)

démb ji - Preterito

démb ji - Preterito/ -is: mi amis vin, vi amis vin, li amis vin (vin= akusativo)

muj gi - Futuro

Futuro / -os: mi amos vin, vi amos vin, li amos vin (vin= akusativo)

Kondicionalo

Kondicionalo -us mi amus vin (vin= akusativo)

ndigtal - Imperativo

ndigtal - Imperativo -u amu min! diru! - (wax ! )

Infinitivo

Infinitivo -i: Mi volas lerni la internacian lingvon = Mi volas lerni Esperanton (-n = akusativo)

Tobio estas hundo. (xat )
Marko karesas hundon. (karesas - raay) (hundon= akusativo)
Marko estas amiko de Maria. ( )
Maria salutas amikon kaj vidas hundon. (vidas - gisee ) (amikon= akusativo)

laŋ / Demanda frazo

Demanda frazo: Ĉu ? (laaj / laajte)
Ĉu vi komprenas min? Jes, mi komprenas vin. (komprenas = nànd )
Ne, mi ne komprenas vin. (ne komprenas - nàndul); (komprenas = nànd )
Ĉu vi komprenas vorton? (vorto - kaddu; vorton= akusativo)
Mi ne komprenas vorton = (jup)
Vorton ne komprenas mi = (jup)
Vorton mi ne komprenas = (jup)

Tabelo de korelativaj vortoj

Silabo i

"i"; (nedifinita - fr. indéfini)

Antaŭsilaboj

k i ... ki- demandovorto -
t i ... ti- indikvorto - ( )
i- ( )
ĉ i ... ĉi- - ( )
ne n i- neni-

Antaŭsilabo - Mallonga klarigo
ki- kio - kan ; kiu - lan; demandovorto -(kiu? - kan; kio? - lan;)
ti- 'indikvorto' -
i- iu -
ĉi- ĉiu -
neni- neniu -

(5 x 9 = 45 korelativaj vortoj - tabelvortoj):

Postsilaboj

Postsilabo - Mallonga klarigo

-o nedifinita aĵo -
-u individuo, difinita aĵo, -
-a eco -
-el maniero -
-e loko -
-am tempo -
-om kvanto -
-al kialo -
-es posedanto -

45 korelativaj vortoj - tabelvortoj:

kio - tio - io - ĉio - nenio -
kiu - tiu - iu - ĉiu - neniu -
kia - tia - ia - ĉia - nenia -
kiel - tiel - iel - ĉiel - neniel -
kie - tie - ie - ĉie - nenie -
kiam - tiam - iam - ĉiam - neniam -
kiom - tiom - iom - ĉiom - neniom -
kial - tial - ial - ĉial - nenial -
kies - ties - ies - ĉies - nenies -

wañi ñi i - Nombro, Nombrado, arabo cifero

Nombro, Nombrado, arabo cifero ( ) , araboj ciferoj

nul 0
unu 1 --- ses 6 --- dek unu 11 --- cent 100
du 2 --- sep 7 --- dekdu 12 --- ducent 200
tri 3 --- ok 8 --- dudek 20 --- mil 1000
kvar 4 --- nau 9 --- dudek unu 21 --- du mil 2000
kvin 5 --- dek 10 --- tridek 30 --- du mil unu 2001
"miliono" 1'000’000

roma cifero: I II III IV V VI VII VIII IX X C M "Bonan nokton!"

wañi ñi i - Kardinalaj numbroj

kardinalaj numbroj -a:

unua: 1.
dua: 2.

Baatukaay

grand / a - rey, mag
malgrand / a - tuuti, ndaw
manĝ / i - lekk
trink / i - naan
dorm / i - nelaw; mi dormas; dorm / i:

(traduko en franca lingvo):

dorm / i: dormir, reposer;
dormo 1.: sommeil;
dormo 2.: sommeil, repos;
dormema: ensommeillé;
dormegi: dormir d'un sommeil de plomb;
dormeti: sommeiller, somnoler;
dormigi: endormir;
endormigi: endormir;
endormiĝi: s'endormir;
fordormi: manquer;
maldormi: rester éveillé, veiller ;
sendormeco: insomnie;
dormigilo: somnifère;
dormilo: élément de literie;
dormomalsano: maladie du sommeil.
dormemo: sommeil .

mort / i - dee (la mort / o; , li mortas; mort/a, mort / e;)
ir / i - dox, dem
ven / i - ñow/ñew
don / i - may, jox
pren / i - jël;
parol / i - wax; la parolo; li parolas,
am / i - nob, sopp
kiu? - kan
kio? - lan
hom / o - nit
viro - goor
edzin / o, homin / o, sinjorin / o, virin /o - jigeen
kap / o - bopp; (Mia kapo doloras!)
okul / o - bët
orel / o - nopp
nas / o - bakkan
buŝ / o - gemmiñ
dent / o - bëñ
lang / o - lammiñ
kor / o - xol
man / o - loxo
pied / o - tank
akv / o - ndox; la akvo estas klara;
fajr / o - safara; flam / o - (safara);
sun / o - jant; mi estas la plej feliĉa homo sub la suno;
lun / o - weer; fazoj de la luno; la lunoj de Jupitero; la plenluno disvastigis lumon preskaŭ tagan

Salaamaalekum

Salaamaalekum ! (Paco estus kun vi!); Bonan tagon ! Saluton!
Maalekum salaam ! (Kaj kun vi estus paco!); Bonan tagon ! Saluton!

Bonan matenon!
Bonan nokton!
Bonan tagon!
Bonan vesperon!

Nan nga def ? Kiel vi fartas? / Naka nga def ? Kiel vi fartas?
Maa ngi fi rekk.
(https://web.archive.org/web/20101231210231/http://fr.lernu.net/lernado/vortoj/frazoj/index.php Des phrases utiles)

Ba beneen (yoon). Ĝis (la) revido!

Baatukaayuea.org Radikoj-685:

a

uea.org Radikoj-685: vortoj:

hom / o - nit ki;
homoj - nit ñi; (pluralo/fr. le pluriel)
hom / a - (adjektivo) ;
aĉet / i - jënda / jénd;
aĉet / o - (..) (substantivo);
aĉet / i - (infinitivo); (jënda / jénd);
-j - (pluralo); (fr. le pluriel)

a. - (bela - raphet ; bela - taaru); (fr.: suffixe adjectival) homo / homa - (substantivo / adjektivo); Finaĵo
-Aĉ - domaĉo (malbela domo); (fr.:suffixe péjoratif); bela; mal-; mal bela=malbela;Finajxo; domo - naik; (bela - raphet); domo → domacxo; (PMEG -Acx); Domo; [1] PMEG gramatiko
aĉet / i - jënda / jénd; aĉet / o - (..); (aĉet / i - infinitivo); aĉeti - jaynda;
bela domo
;
domaĉo (malbela domo)
; Domo
-Ad - (fr. suffixe d'action): uz/o; uz/i - (fr. user): la uzado de la artikolo estas tia sama, kiel en aliaj lingvoj; uzo → uzado = daŭra, regula uzo; (PMEG 38.2.2. AD = “dauxra ago”).Uzo ;UZO; Internet; Tutmonda uzado de la interreto; (Kutimo - ( cosaan));((cosaan))
adres / o - (fr.: l'adresse); adresi -(verbo); (sendanto / ricevonto de la letero);
aer/o - Ngelaw; aero - nguelarw; (fr. l'air); Aero
afer/o - mbir mi (Substantivo); (aferoj - mbir yi); afer/o - afeer bi; (aferoj - afeer yi)
afrik/o - Afrig; Afriko
ag/i - ( def); agi - waxaale; ago - jayf; Agi; AGI; kunagi - (..); kunago - (..); interago
aĝ/o - att; Aĝo; (jaro - (at mi) At; (jaroj - at yi); Jaro; [2]

aĥ ! - (aĥ ! = forta surprizo ! ); Surprizo; surprizi - jaaxal; surprizo - .. ; esti surpriza - ..; (PMEG 18.3.);
ajn - .. ; (ie ajn - .. ; (iu ajn - ..); (iu ajn - .. ; (io ajn - ..; (PMEG 14.3.4.); ; iu - ..;
-Aĵ - -Aĵ; (sufikso - ..; vortfinaĵo - .. ); (posedaĵo ; propraĵ o - .. ); Finaĵo; Posedaĵo ; Posedo;
akcept/i - nangu;
akv/o - ndorh; akvi - rawesh; Ndox; Yolaakon; Akvo
al - (Al montras celon: mi iras nun al la onklo);montri - ..;(celo - .. ; (iri - .. ;(onklo - .. ; al; AL; al PMEG

ali/a - .. ; (Alia estas komunumo de Italio.)

almenaŭ- ..
alt/a - ..; alteco alto
amas/o - ; (maso - këmbay gi; maso - laf li; maso- saam bi); Maso; .. ; (fiziko);Fiziko; Amasinformilo; Amaskomunikilo; (Ceññeer-mbej)
ambaŭ - ;
amerik/o - Aamerig ; Usono - Diiwaan yu Bennoo ; amerikana kontinento - (Aamerig) ; Ameriko, Usono,Kontinento;
am / i - norb; amo - mbougayle; Amo
amik/o - harit; amiko - (xarit bi); amikeco Amiko

-An - - klubo → klubano; (klubo - boyet bi); -->("klubano" - ) ); klubo
ankaŭ -
ankoraŭ, - ; ankoraŭ ne - ;
anstataŭ -; anstataŭigi - ; (anstataŭ- ); anstataŭ - ; anstataŭ - ;
-Ant - (participo -); --> dum la ago — la ago ankoraŭ ne finiĝis, leganta = tia, ke oni ankoraux legas; ant ANT;
antaŭ - ; (antaŭ - ); (antaŭ - ) ;
aparat/o - ; sonaparato - ; respondaparato - ; telefona respondaparato - (telefon bi);(waxsori wi)(waxsufe)Telefono; lauxtilo - ; sono - ; Sono; aparato;
apart/a - ; apartaĵo - apartamento - ; Apartamento
apenaŭ - (..);
aper//i - feeñ; malaperi - meles;
april/o - awril ; Aprilo; 4 - ; monato - weer ; Monato; Monato - Weer; januraro - Samwie; februaro - Fewirie; marto - Maars; aprilo - Awril; majo - Mee; junio- Suwe; julio - Sulet; aŭgusto - Ut; septembro - Sattumbar; oktobro - Oktoobar; novembro - Nowembar; decembro - Disambar;

apud - apud (apud la altaro)
-Ar - -ar(sufikso - .. ; vortfinaĵxo - .. ; (vorto - kaddu ); (vorto - kaadu ); vortaro - Baatukaay; vortaro - Baatukaay ; ar Ar;
aranĝ/i - dogal;
artikol/o (literaturo) - (..) ; nedifinita artikolo (gramatiko)- ; difinita artikolo (gramatiko): la; la; artikolo (gramatiko) -; (skribaĵo - ; skribo - ; teksto - ); literaturo - Njàngat; Literaturo - ;

art/o - Fànn; belartoj -; arĥitekturo(arkitekturo - (..); arkitektura fako - ; Beletro; Beletro (aux belliteraturo); beletro - (..), muziko - Way , skulptarto --> (skulptartisto - ); pentrarto - );
as - as (finaĵo) prezenco verba tempo montranta la estantecon; as-tempo, nun-tempo. (-->preterito. futuro, imperfekto, perfekto, pluskvamperfekto); prezenco - mi lernas, vi lernas .... ( lerni - jang;)Prezenco; as As; lerni - jang; lerni -janga; lerni - ñang;
asoci/o - kompin; firmao - kompin; firmao (kompin); (ni asocias asocion) ----> asoci/i -; asoci/o - Asocio de Sudorient-Aziaj Nacioj; (ASAN); Asocio de Sudorient-Aziaj Nacioj; (ASAN); ASEAN; ASAN; Asocio; (alianco - (..) ); Alianco;

aspekt//i - seet; aspekti simile - (..); ; tre - ; aspekti simile - ; aspekti - seet; aspekto - melokaan;
at - (pasiva participo - dauxrado aux ripetado)(gramatiko); pasiva participo - ; pasiva - ; participo - ; Gramatiko; at AT;at

atend/i - ; atend/i - ; (atendo-kompenso - );
atent/a - ; atenta - atento - ; (atento - )

ating/i -; atingi (vilagxon), (urbon, lokon, ejon) - ;
aŭ -
aŭd/i - ; aŭdi (parolon) - ; aŭdi paroladon - ;
aŭskult/i - ;
aŭgust/o - Ut; aŭgusto - Ut; Aŭgusto; ok - 8 - ; monato - weer; Monato
aŭstrali/o - (la sxtato "aŭstralio") - aŭstrali/o - (la kontinento "aŭstralio") - Aŭstralio;
aŭtobus/o - (publika aŭtobuso) - ; publika aŭtobuso - ; aŭtobuso - ;Aŭtobuso;
aŭtomobil/o - ; aŭti -; Aŭtomobilo;Aŭto
aŭtun/o - ; aŭtun/o -; aŭtun/o - ; Aŭtuno; aŭtuna - ;
av/o - ; (patro de patro - ); avo - ; (patro de patrino - ; gepatroj de patrino - ; gepatroj - ;
Azi/o - ; ; aziano - ; Azio

b

c

o

o - -o; (amiko- xarit bi; tajloro - nawkat bi ; ĉevalo - fas wi ; krajono - ?, broso - boros bi)
-Obl - “multipliko”. (kvanto - saam bi); (1 saam bi) (du → duoblo = kvanto duobla - (2 saam bi) ); (Matematikaj esprimoj - Xayma )
ofic/o - (yen bi) ; (oficejo - (yen bi))
oft/e - ?
ok - (8) Juróom ñett 8
okaz//i - jib ; kio okazis ? ? Akcidento okazis - ; (Okazu, kio okazi devas)

okcident/o - [[ ]]; [[ ]]; (okcident/a - okcident/e - )
oktobr / o - [[ ]]
rigard / i -
vid / i -
okup/i - ( ); ekokupi - ; (Sin okupi pri arto. -
ol - (ŝi estas pli ol bela, ŝi estas belega)
-On, ON = “divido”.( du → duono 1/2 - ) (Matematikaj esprimoj - )
oni - ) (oni kredas, ke kometoj anoncas malfeliĉon)
onkl / o -
ont - (Aktivaj participoj - ) (Viro, kiu poste legos, estas legonta viro.)
-Op - “grupo kun certa nombro da membroj” :du → duopo = grupo de du, paro; dek → dekopo = grupo de dek
opini/i - ; (opinio - )
ordinar/a -
ord/o - ; orda - ; ordema - ; ordigi -
organiz/i - ; (ordo); (organizaĵo); organizo -
orient/o - [[ ]] O; (orienta - )

os - ( ...) Mi vidos - Waan arki doonaa. (Morgaŭ estos lundo.)- ...)
ot - pasiva participo (OT - stato (xaal) antaŭ ago) Oni elektu OT-participon, se temas pri stato ( ...) antaŭ la ago. (Libro, kiun oni poste legos, estas legota libro.)
ov/o - [[ ]]

p

pac/o - nabad
paĉj/o - (- ) (Patro - → Paĉjo) (-ĉj, - ( Karesvorto por patro ( ): „Patreto! Paĉjo!“) Patro: (): Paĉjo! (Patreto!)
pag / i - san-wó
paĝ/o -
pan/o -
paper/o -; (leteropapero - ; - leterpapero - )
pardon/i - ; (Pardonu! Pardonu min - !)
parol//i - ; (parolo -; (paroli pri.. - )
part/o - ; (rezervparto - )
pas//i, - (li pasis al mi - ) (pasi sur la strato, la placo, tra kampo); (paso - pasejo en monto - ; lia tago pasadis en studado;
patr / o -
pec/o - , (peco da pano - )
pend//i - (la filo dependas de sia patro - )
pens//i -
per - ( ) (Per hakilo ni hakas; sin nutri per legomoj; hak/i - ; (legom/o - legomoj - ) - (nutr/a - ; nutr/o - ; nutra manĝaĵo - ( ); plenigi botelon per akvo;)
perd/i - , (perdo - )
perfekt/a - ; ()( ); (mi komprenas perfekte - ) ; perfekte ludi pianon;
period/o -
permes/i -
person/o - ; persona/persone - ; person/a( ): mia persona situacio; person/e ( ): mi konas lin persone
pet/i -
pied/o - ; piediri - ; planko - ; piediranto -
plaĉ//i - ; (bone plaĉas al mi - ); (tre plaĉas al mi ĉi tie); plaĉa -
plan/o -
plej - (Superlativo)- plej ofte - ; (Aŭgusto estas mia plej amata filo.)forta - pli forta (ol) - - plej forta (el) - (Akceptu mian plej koran dankon.)
plen/a -
plezur /o -
pli - (Komperativo) ; pli kaj pli - ; (lakto estas pli nutra, ol vino);(nutr/a - nafaqo);
plu - ( ); ktp (k·t·p ← kaj tiel plu) -
plur/aj - (pluraj personoj atestis tion);(pruvi - )
plus - (2 2 = 4 → Du plus du faras kvar.)(matematiko - [[ ]])
po - (la drapo kostas po 2 $ dolaroj por metro (2 dolarojn por ĉiu metro);
poem/o -
pom/o - [[ ]]
popol/o -
popular/a -
por -
pord / o -
port/i -
post - ; La virineto kaŝis sin post kelkaj altaj ŝtonoj. post - dabaddeed, (kaddib); post kiam - (- Post kiam li alvenis, ni manĝis.) ; post tio - (Kvaronon da horo post tiuj vortoj ...)
poŝt/o - ; poŝtkarto -
pov/i -
pra- - “antaŭ tre longa tempo, primitiva”; origino de la mondo - ; tempo → pratempo = la komenca tempo de la homaro aŭ de la mondo; (avino - ; avo - ); (patro); (avo); praavo, praavino

precip/e, - La lando vivas precipe el vitkultivado; (vino -
prefer/i - ;
preleg//i - ) (publiko - ); prelego/prelegoj -
pren/i -
pres/i - (libro - )
preskaŭ -
pret/a - Mi estas preta preni, rompi la lancon por la vero. (lanco - )

preter - (Li pasis preter mi - )
prezent/i -

prezid/i, - ( ) ( ); (prezidanto - ); prezidento - ; (Francujo, Francio - Faraas; Germanujo, Germanio - Almaañ , Usono Diiwaan yu Bennoo : prezidento)

prez/o -
pri - (Prepozicio - )Li parolas pri leono. La temo de la prelego estas leono. (leono - [[ ]])
princip/o -
printemp/o - ; (printempe - ); [[ ]]

pro - (prepozicio) Ŝiaj dentoj frapadis pro malvarmo. (dento -)dentisto - )(dentbroso - )
problem/o -
produkt/i - ; produkto - (fabrikado)(produktado) - ; (nur produkto de mia fantazio); (fabriko - )
program/o - ; (sistema programaro: Ilprogramoj de komputa sistemo necesaj por funkciigi aplikajn programojn; aplika programaro: Kolekto da aplikaj programoj por iu ekstera aplika tereno (kontraste al sistema programaro).)
proksim/a - ; pli proksima (ol) - ; plej proksima (el) -
propon/i - ; propono -
propr/a - ; (kun propraj okuli- ;) (Fidu propran okulon.) (fido - ; fid/i - )
prov/i - ( );(provi instrumenton, maŝinon, ponton, ĉapelon); (instrumento - )(ponto- );(ĉapelon- );'Montru al mi provon de via aktora arto.
publik/o - 111
punkt/o - dhibic, joojis; (akurata - )
pup/o - ; دميةla infano serĉis sian pupon (ludi - ) (kokino - ); (kokineto- ); Pupo (ludilo)
pur/a -

r

radi/o - rajo ; radio - ;
rajt/o - (..); rajta - ;
rakont/i - léeb; rakonti - netali; rakonti - nettali; rakonti historion - (..); rakonto - léeb (bi); historio - léeb (b-) historio - leep (b-) ; historio - Taariix
rapid/a - gaaw;
raport/i - (..) ; (raportisto - ; raporto - )
re- - (..) (ree - ); ĉiufoje (relegi) - ; saluti → resaluti = respondi saluton per saluto; diri → rediri = diri denove la saman aferon;
redakt/i - (..); (gazeto - surnaal (b-)) ; (redakti artikolon, raporton, cirkuleron, leteron) (avizo, komunikaĵo; mesaĝo - ;(leter / o - araf ;letero - bataaxal (b-); letero - leetar (b-)); (cirkulero - ; ( ; redaktisto - ; redaktoro -
region/o - ; regiona -
regul/o - ; regula - ; regule -
reklam/o - reklami -
rekt/a - ; (rekta linio - ; iru rekte! - !)
renkont/i - ; (mi renkontis lin hejme - )
respond/i - uyu; respondi - wuyu ; respondo - tontu (b-);
rest//i - des;
ret/o - ; La interreto - Internet; komputilo - [[ ]];(Por la fakuloj „la Interreto“ estas unu speciala el multaj interretoj;)
ricev / i - jot;
riĉ/a - ; (riĉo - ; riĉeco - )
rid//i - keeku; ridi - kex-kexi; ridi - ree ree; (rideti - ; (ridet/o) ; (ridinda - )
rigard/i - (vid/i - )
rilat/i - : (mi ne povas kompreni kiel via konkludo rilatas kun viaj premisoj.) (rilato - ; (rilatoj - ); (relatoj - ); (premiso: kondiĉo, bazo)(maksimo, principo -)
rimark/i -
river/o - [[ ]]
romp/i - ; (rompi brakon - ; rompi sian vorton - )

s

sabat / o - [[ ]]
saĝ / a - ; (saĝeco - ); (intelekto, menso, racio - )
salon/o - (manĝosalono - ); (salono, eleganta ĉambro); ; (legosalono - );(libro - )
salut / i -
sam/a - ; (de sama koloro, de sama valoro); (kolor/o - ); (valor/o - )
san/a - ; esti sana -; saniĝi - ; sanigi - ; sano - ; (la sana homa menso - ; (sana menso en sana korpo);
sat/a - (); esti sata - ; ("sata malsatan ne povas kompreni" - sata homo ne povas kompreni malsatan homon) L. L. Zamenhof; C. Rogister ed.: Proverbaro esperanta, Stafeto, La Laguna, 1974 ISBN 400-7609-6
scienc/o - [[ ]], [[ ]]; sciencisto - [[ ]], [[ ]]
sci/i - ; scio - ; (mi volas scii; mi deziras scii - ;)
se -
sed -
seĝ / o -
sekv/i - ; sekve - ;
semajn/o - ; semajnfino - ; (labortago - ); (laboro - ); (tag/o -);
sen -
senc / o -
send/i - rán; sendito - ; sendi per poŝto - [[ ]]
sent / i -
sep - (7)
septembr / o - [[ ]]
serĉ/i - ;
seri/o - ; (televidserio, filmserio)(filmo - );(matematiko - [[ ]])
serv/i - adeegid
ses - lix (6)
si - ); (Elizabeto lavas sin en la lago); (a sama persono kiel la subjekto, se tiu ne estas mi, ni aŭ vi (aŭ ci))
sid//i -
signif/i - ; signifa - ; sifnifo - ;
simil/a -
simpl/a -
simul/i - (li ŝainas esti malsana - ); simulilo - (); komputilo - [[ ]]
sinjor/o - ; sinjoroj! - ! sinjoro (..)! (..); sinjoro doktoro (s-ro doktoro) - ); s-ro (..); sinjorino (s-ino) - ; sinjorino (..) - (..); mia edzino - ; fraŭlino - ; fraŭlino (..) - (..);
sistem/o - ; (nervosistemo, nervsistemo, nerva sistemo, nervo - ); komputilo - [[ ]]
situaci/o - ; (komika situacio),(komika - )
skatol/o - ; nigra skatolo: (nigra - ), (aeroplano, aviadilo, avio - ),(akcidento - ); (flugo - ), (aerodromo - ); (alo, flugilo, (ŝvebilo) - )

skrib / i- bind; skribi - binda; skribi - fitaxu; skribi - rëdda; skribo - bind b-; skribo - leetar b-;

sol/a -
somer/o - [[]]
son//i - (); sono - ; sonbendo - ; surbendigi - ; (surbendigilo - ); (magnetofono - );(brua, laŭta - ); (mallaŭta - )
special/a - ; eksperto, specialisto, specialistoj - ; (specialiĝo - )
spec/o - ; (iu speco da bestoj); (speci/o: „La origino de specioj“ (verko pri biologio de Ĉ. Darvino))
spert/a - ; sperto - ; (li havas grandan sperton en sia fako - )
sport/o - ; sport/i - ; Sportisto -
staci/o -
star // i -
strat / o -
stud / i - (studento - )
stult/a - ; (stultulo - )
sub -
sud/o - ; [[]]
sufiĉ/a - ), sufiĉe - ; (verbo) : sufiĉ/i - tio sufiĉas (por ni) - (..); (tiu sumo ne sufiĉas;)
sukces//i - ; sukceso -; (liaj verkoj havis, akiris, ricevis, ĝuis, atingis entuziasman sukceson;)
suk/o -
sun/o - , ([[ ]]); (stelo - , [[ ]])(stelfiguro - )
super -
supoz/i - ;(supozeble - ); (mi supozas, ke li baldaŭ alvenos;)
supr/e - ; supra - ; (" n": (mi staris supre sur la monto kaj rigardis malsupren))
sur -

ŝ

ŝaf/o - [[ ]]
ŝajn//i - (); (li ŝainas esti malsana - )
ŝanĝ/i - ; sanĝi monon (ĉe banko) - (..); (la vento ŝanĝis sian direkton)
ŝat/i - ; mi ŝatas (volonte) .. - ...
ŝi - ; (ina persono; ununombra virina pronomo de tria persono)
ŝip/o - [[ ]]
ŝir/i -
ŝtat/o - ; (presidento - )- (presidanto - )

t

tabl/o - [[]]
tag/o - [[]]
tamen -
task / o -
teatr/o - [[]]
tekst/o - (skribi vortojn); (Vorta konsisto de dokumento, ordinare de skribaĵo;) khudbad, oroh, qowl); (gazeto - [[]]; libro - [[]], [[]]); (gazetoteksto, libroteksto)(skribo - ; skribisto, verkisto - ; skriba - ;); tajpi - fi êrô kõwé;
telefon/o - (-i ) (telefonlibro - ) (poŝtelefono -)
teler/o -
televid/o - [[]], gogaanarag (televid/i - )(televidilo - )
tem/o - (Tio, pri kio oni parolas, skribas, verkas, pensas;)
temp/o - ; ; tempo, epoko -; tempo, epoko - ; tempo, epoko, okazo, ŝanco - ; tempo,okazo, ŝanco - ; tempo, okazo, ŝanco - ; tempo, epoko, periodo - ; tempo, epoko, periodo - ;
ten/i - , (fari paroladon - ) (li faris du paroladojn en la komerca ĉambro);
ter/o - ; ([[]])
terur/o - ; (-a; -e) horora, terura, terure - ;
tia - ; (ti- 'indikvorto' - ) (-a eco - )
tial - ; (ti- 'indikvorto' - )) (-al kialo - ?)
tiam - ; ti- 'indikvorto' - () (-am tempo - )
tie - (ti- 'indikvorto' - ()) (e loko - )
tiel - (); (ti- 'indikvorto' - ()) (-el maniero - ); (li estas tiel granda, kiel vi - )
ties, - (ti- 'indikvorto' - ()) (-es posedanto - )(); "kies panon oni manĝas, ties vorton oni parolas"
tim/i - ; tim / o - .. ; (terura, terure, timinda - );
tio - ; (ti- 'indikvorto' - ()) (-o nedifinita aĵo - ); tio estas tre facila;
tiom - , (ti- 'indikvorto' - )) (-om kvanto - ( ?)) (kiom da kapoj, tiom da opinioj)
tiu - ; (ti- 'indikvorto' - )) (-u individuo, difinita aĵo, - (),); (tiu estas mia amiko;)
tra - d
traduk/i - ; traduko, tradukado, tradukaĵo - ; (li tradukis la frazon el la franca lingvo en la internacia lingvo - ;)
trakt/i -(fal); traktado - ; (trakti kun la venkinto pri la paco); (venko - )
tranĉ/i - , (kudristo, tajloro - ); (tranĉi drapon;)(drapo - );(krioj tranĉis aeron, la noktan silenton;)
trans - ( ); (la popoloj loĝantaj trans la maro;)
tre - ; (tre granda homo; tre rapide iri; tre laŭte paroli; tre multe da akvo;)
tri - (3)
trink/i -
tro - ; (tro ami ludon; tro da pano;)
trov/i -
tuj -
turn/i - (turni ŝlosilon en la seruro;)
tut / a - g

u

u - foriĝu! -!, );(laboru = la ago “labori” estas dezirata, petata, ordonata aŭ celata)
-Uj, (mono - )(sako - ) mono → monujo = saketo por porti monon; teo - , , teo → teujo;
-Ul - (ul/o - ) (persono - ) fremda → fremdulo; (, (; bono, bonulo,) (ulo - )
-Um, (kovri - sapo - ); sapo → sapumi = kovri per sapo (= sapi); (folio → foliumi = turni la foliojn de libro por legi)
universal/a -
universitat/o - [[]]; ( ); (studento -; studado, studio, studo - , ; studi - ; doktoro - )
unu - kow
urb/o - magaalo, bender
us. (Se mi estus riĉa, mi ne laborus.)(laborus = la ago “labori” estas imagata)(Se mi estus sana, mi estus feliĉa.)
util/a - d; utili - ; profito, utilo - ;
uz/i - (uzi multe da salo)

v

vagon/o - layu b- ; vagono - ndaama b-; vagono - oto b-; vagono - saret b-; [3] (Fervojo); Vagono; Vagonaro; Trajno
valor/o - njëg l-; valoro - wuloor b-; Valoro;
varm/a -nugg; varma - taanga; varma - tang; varmigi - jaaru; Varmo; Fiziko
ve - ve!, ve! (lament/i - (kalaame); plend/i - kalaame; plendi- jaambaat); (plendo - ; lamento - ); ve al ni, ni estas ruinigitaj; Ho ve, sinjoro, mia patrino forpelis min el la domo”; ve; VE; Ve;
vend/i - jaay; vendisto - jaaykat b-; vendilo;

vendred/o - aajuma; vendredo - àjjuma j-; vendredo - gaaw j-; vendredo - Àjjuma; Vendredo;
ven//i - dikka; veni - faxeeku; veni - ñëw; veni - ñów; veni - baayeekoo; veni - jóggee ; (malamiko venis en nian landon); (malamiko - ) (Veniano, komunumo de Italio))
venk/i - , venko - ndam l-; Venko;

verk/i - (bind) ; verki libron, operon, raporton; (libro - téere b-;) historio - Taariix; historiolibro - Téere Taariix) historio - démb j-); (Verko; Verkilo; Verkisto;
ver/o - ... ; (ver/a - dégga); (nomo: Vera); Vero;
vesper/o - ; Bonan vesperon! - !(vespermanĝo - reer b ); vespere - ;Vespero
vest/o - ; (robo - ; (kapvesto/ĉapelo - );Vesto; vestajxo - ; Vestajxo; Piedvesto; Subvesto;

veter/o - ...; Vetero;
vetur//i - dawal; veturi (per) - ; veturilo - (Veturilo)
vi - ; vi - ; via - ; via - ; (Vi; Via);
viand/o - suux w-; viando - yaapa; viando - yapp w-; viando - yàpp w-; buĉisto - buĉisto; buĉ/i - reendi; buĉi - rey; (virina lango buĉas sen sango);Viando;
Viandoj
;

vid/i - gis; vidi - gisee; (rigard/i - (gix ));
vilaĝ / o - dëkk b-; vilaĝo - Jolof; Vilagxo;
vintr/o - - ; Vintro
vir/o - Gόor g-; vira - ; virino - Jigéen j-; virino - jabar j-; virnio - jigéen j-; virino - reew j-; (Ino - (Jigéen j-)); virina - ; femala - ; ina - ; viro Gόor; virina (Jigéen j-)

viv // i - dëkka; vivi - dund; vivo - bakkan b-; vivo - dëkk b-; vivo;
vizit/i - ; vizito - gan b-; viziti la teatron - Haĝo (arabe الحج) ; Haj; Vizito de Maria;
vojaĝ // i - tukki; vojaĝi - xar; vojaĝ / o - tukki b-; (bona vojaĝo -) Vojagxo; Haĝo (arabe الحج) ; Haj;
voj / o - yon b- ; vojo - yon b-; vojo - mbedd m-; vojo - yoon w- ; migra vojo;
vol/i - bëgg; voli - bugga; volo;
vort / o - Vorto

z

zorg///i .. ; zorgo - ; zorgoj - ..; zorgo - .. ; Zorgado; Zorgo (emocio);

Xool it

Alfabeto de Esperanto

[4]Baatukaay: Dictionnaire français-wolof par Mamadou Cissé Dictionnaire français-wolof, 2004-07-01; Langues mondes; Langue d'origine: Français; 389 pages
Wolof für den Senegal. Kauderwelsch-CD, Wolof-Deutsch; CD (August 2006)
[5]Michael Franke Wolof fuer den Senegal Wort fuer Wort Reise Know-How Rump GmbH; Juni 2006 160 Seiten; ISBN 3-89416-280-5; EAN: 9783894162801; Baatukaay: Wolof-Deutsch-Wolof;
Wolof-English-Wolof DictionaryWolof-English-Wolof Dictionary Pamela Munro and Dieynaba Gaye, Ay Baati Wolof-A Wolof Dictionary, (revised edition). UCLA Occasional Papers in Linguistics, Number 19. Los Angeles: UCLA Department of Linguistics, 1997.
Wolof (english)

Baatukaay - Esperanto Kompaktdisko KD - CD

[6] KD Kompaktdisko / CD (ad volumo 56) Esperanto Dahmann / Pusch Eldonejo Peter Rump GmbH D-33649 Bielefeld Reise Know-How Rump GmbH September 2006 - Audio-CD ISBN 3-8317-6220-1 EAN: 9783831762200 (www.books.ch)