Italia

	Vos an lenga piemontèisa
	Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

L’Italia a l'é un pais dl'Euròpa meridional, mèmber ëd l'Union Europenga.

A confin-a con Fransa, Svìssera, Àustria, Slovenia, Vatican e Repùblica ëd San Marin.
La capital a l'é Roma.
A l'ha na surfassa ëd 301.318 km² e a conta anviron 60,2 milion d' abitant (2019)^[1], l'11,7% dla popolassion dl'Union Europenga.

Stòria

L'inaugurassion dël prim parlament dël regn d'Italia a l'é tnusse a Palass Carignan a Turin ai 18 ëd fërvé dël 1861, con la proclamassion ëd Vitòrio Emanuel II tanme re. Ai 27 ëd mars, ël parlament a l'ha proclamà Roma capital.
Ai 31 dë dzèmber 1861, ël parlament a anviara ël prim censiment dla nassion: as conto apopré 22 milion d'abitant.

Evolussion demogràfica

La popolassion a l'era ëd 57,9 milion d'abitant ant ël 2004 e ëd 60 milion ant ël 2009.

Spece vivente

A vivo ant l'Italia 57468 spece animaj e pì che 33700 spece vegetaj.

Organisassion polìtica

L'Italia (nòm ofissial: Repubblica Italiana) a l'é na repùblica.
Ël President dla Repùblica a l'é Sergio Mattarella (dal 31 ëd gené dël 2015).
La Prim Ministr-a a l'é Giorgia Meloni dal 22 otóber dël 2022.

Lë Stat a l'é formà da region, provinse e comun-e. A-i son quìndes region a statù ordinari (Piemont, Liguria, Lombardìa, Véneto, Emilia-Romagna, Toscan-a, Umbria, Lassio, Marche, Abruss, Molise, Campania, Pulia, Basilicà, Calabria) e sinch region autònome a statù special (Val d'Osta, Trentin-Sud Tiròl, Friul-Venessia Giulia, Sicilia, Sardëgna).

Conomìa

L'anflassion a l'é al 0,8% (2009).

Moneda

Dël 1862, su propòsta dël ministr a le finanse Quintin Sela, ël parlament a decreta che la lira piemontèisa a dventa la lira itàlica, rampiassand tute j'àutre monede an sël teritòri dla nassion.
Dal 1^m ëd gené dël 2002 l'Italia a deuvra l'Euro.
Për savèjne ëd pi, guarda soa vos.