Kontent qismiga oʻtish

Mylonite

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
amfibolit milonit bir qancha (aylantirilgan) porfiroklastlarni ko'rsatadi: rasmda tiniq qizil granat qolgan kichikroq oq dala shpati porfiroklastlarni uchratish mumkin Hammasi. Joylashuvi: tektonik (vikilug'at:avtoxton) G'arbiy Gnays mintaqasi va (allochtonous) Blaho nappe jinslari o'rtasidagi aloqa Otroy, Kaledonidlar, Markaziy Norvegiya.

Milonit - bu minerallarning dinamik qayta kristallanishi natijasida hosil boʻlgan nozik taneli, ixcham metamorfik jins hisoblanadi va shu bilan bit qatorda tog 'jinslarining don hajmini kamaytiradi. Milonitlar juda koʻp turli xil mineralogik tarkibga ega; bu jinsning tekstura koʻrinishiga asoslangan tasnifidir.

Shakllanishi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Milonitlar egiluvchan yoriq zonalarida katta siljish deformatsiyasining toʻplanishi natijasida hosil boʻladi va egiluvchan deformatsiyalangan jins hisoblanadi. Milonitlarning hosil boʻlishi haqida turlicha qarashlar mavjud, lekin umuman olganda, kristall-plastmassa deformatsiyasi sodir boʻlgan boʻlishi kerak, yorilish va kataklastik oqim milonitlarning hosil boʻlishida ikkilamchi jarayonlartasir qiladi. Donalarni maydalash orqali mexanik ishqalanish sodir boʻlmaydi, garchi bu dastlab milonitlarni hosil qilish jarayoni deb hisoblangan boʻlsak ham ular yunoncha „tegirmon“ degan maʼnoni anglatadi.[1] Milonitlar 4 km dan kam boʻlmagan chuqurliklarda hosil boʻladi.[2]

Kristall-plastmassa deformatsiyasiga mos keladigan juda koʻp turli mexanizmlar mavjud boʻlib, u yer qobigʻidagi jinsmlarda eng muhim jarayonlar dislokatsiya va diffuziya jarayonlari hisoblanadi. Shu bilan bir qatorda Dislokatsiya hosil boʻlishi kristallarning ichki energiyasini oshirish uchun harakat qiladi. Bu jarayon esa don chegarasi-migratsiyasining qayta kristallanishi orqali qoplanadi, bu jinsga don chegara maydonini oshirish va don hajmini kamaytirish, mineral don yuzasida energiyani saqlash orqali ichki energiyani kamaytiradi. Bu jarayon dislokatsiyalarni subgrain chegaralarida tashkil etishga intiladi. Pastki don chegaralariga koʻproq dislokatsiyalar qoʻshiladi, chegaralari yuqori burchakli chegaraga aylanmaguncha va pastki mineral yangi bir mineralga aylanmaguncha bu jarayon davom etadi. Bu pastki chegara boʻylab notoʻgʻri yoʻnalishini kuchaytiradi. Bu jarayon, baʼzan subgrain aylanish va qayta kristallanish deb ataladi,[3] u oʻrtacha jins hajmini kamaytirish uchun harakat qiladi. Hajm va don chegarasi diffuziyaning oʻrmalanishining muhim mexanizmlari yuqori haroratlarda va kichik don oʻlchamlarida muhim ahamiyatga ega hisoblanadi. Shunday qilib, baʼzi tadqiqotchilarning taʼkidlashicha, milonitlar dislokatsiya siqish va dinamik qayta kristallanish natijasida hosil boʻlganligi sababli, don hajmi yetarli darajada kamaygandan soʻng diffuziya krepiga oʻtish mumkin boʻladi.

Petrografik mikroskopda periodotik milonit ko'rinishi

Milonitlar odatda egiluvchan siljish zonalarida rivojlanadi, bu yerda deformatsiyaning yuqori tezligi mavjud boʻladi. Ular yoriq brekchilarini hosil qiluvchi kataklastik moʻrt yoriqlar uchun chuqur qobigʻining oʻxshashligidadir.[4]

Tasniflash

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Blastomilonitlar dagʻal donali, koʻpincha shakarli, aniq tektonik chiziqsiz koʻrinishga ega boʻladi.
  • Ultramilonitlar odatda don hajmining keskin qisqargan holida uchraydi. Strukturaviy geologiyada ultramilonit matritsa donalarining modal ulushi 90% dan ortiq boʻlgan milonit turi hisoblanadi.[4] Ultramilonit koʻpincha qattiq, qorongʻi va koʻpincha koʻrinish chertidan chaqmoqtoshgacha boʻlib, baʼzan psevdotakilit va obsidianga oʻxshaydi . Teskari holatda ultramilonitga oʻxshash jinslar baʼzan „deformatsiyalangan psevdotaxilit“ boʻladi.[5][6][7][8]
  • Mezomilonitlar donalarining sezilarli darajada qisqarishiga duchor boʻlgan va ularning matritsa donalarining modal ulushi 50% dan 90% gacha boʻlganligi bilan belgilanadi.[9][10]
  • Protomilonitlar don miqdori cheklangan milonitlar boʻlib, ular matritsa donalarining modal ulushi 50% dan kam boʻlganligi bilan belgilanadi. Ushbu jinslarda milonitizatsiya tugallanmaganligi sababli, relikt donalar va teksturalar aniq koʻrinadi va baʼzi protomilonitlar bargli kataklazitga yoki hatto baʼzi shistlarga oʻxshab qolishi mumkin.
  • Fillonitlar fillosilikat (masalan, xlorit yoki slyuda)ga boy milonitlardir. Ular odatda yaxshi rivojlangan ikkilamchi kesish (C') matoga ega.

Izoh

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Milonit zonalarida sodir boʻladigan siljishlarni aniqlash chekli deformatsiyalar oʻqining yoʻnalishlarini toʻgʻri aniqlashga va bu oriyentatsiyalarning ortib boruvchi deformatsiyalar oʻqiga nisbatan qanday oʻzgarishiga bogʻliq holda boʻladi. Bu siljish hissini aniqlash deb ataladi. shunga oʻxshash deformatsiyani plane strain simple sheardeformatsiyasi deb hisoblash odatiy holdir. Bu turdagi deformatsiya maydoni, siljish, siljish zonasi chegarasiga parallel boʻlgan jadvalli zonada sodir boʻlishini nazarda tutadi. Bundan tashqari, deformatsiya paytida ortib boruvchi kuchlanish oʻqi siljish zonasi chegarasiga 45 graduslik burchakni ushlab turadi. Keyin esa cheklangan deformatsiya oʻqlari dastlab ortib boruvchi oʻqga parallel boʻladi, lekin progressiv deformatsiya paytida aylanadi.

Kinematik koʻrsatkichlar milonitlardagi tuzilmalar boʻlib, ular siljish hissini aniqlashga imkon beradi. Soʻng koʻproq kinematik koʻrsatkichlar oddiy siljishdagi deformatsiyalarga asoslanadi va shu jumladan chekli deformatsiya oʻqlarining ortib boruvchi deformatsiya yaʼni oʻqlariga nisbatan aylanish yoʻlini beradi. Oddiy siljish bilan bogʻliq cheklovlar tufayli siljish yuza tekisligida mineral choʻzilish chizigʻiga parallel yoʻnalishda sodir boʻladi deb taxmin qilinadi. Shuning uchun, siljish hissini aniqlash uchun chiziq yuzasiga parallel va yupqa qatlamiga perpendikulyar tekislik holida qaraladi.

Eng keng tarqalgan kesish sezgi koʻrsatkichlari C / S matolar, assimetrik porfiroklastlar, tomir va dike massivlari, mantiyalangan porfiroklastik togʻ jinslari va mineral tolalari hisoblanadi. Bu koʻrsatkichlarning barchasi cheklangan kuchlanish oʻqlarining yoʻnalishlari bilan bevosita bogʻliq boʻlganligi va monoklinik simmetriyaga ega ekanligi bilan farq qiladi. Garchi assimetrik burmalar va burmalar kabi tuzilmalar ham chekli deformatsiya oʻqlarining yoʻnalishi bilan bogʻliq boʻlsa-da, ammo bu tuzilmalar alohida deformatsiya yoʻllaridan hosil boʻlishi mumkin va ishonchli kinematik koʻrsatkichlar emasdir.

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ Lapworth, C. (1885). „The highland controversy in British geology; its causes, course and consequence“. Nature. 32-jild. 558–559-bet.
  2. ↑ Mylone, alexstreckeisen.it
  3. ↑ Urai J.L. „Dynamic recrystallization of minerals“. 5-sentabr 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 9-iyul 2016-yil.
  4. ↑ 4,0 4,1 Sibson R.H. (1977). „Fault rocks and fault mechanisms“ (PDF). Journal of the Geological Society of London. 133-jild, № 3. 191–213-bet. Bibcode:1977JGSoc.133..191S. doi:10.1144/gsjgs.133.3.0191. Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "Sibson" defined multiple times with different content
  5. ↑ Passchier C.W. (1982). „Pseudotachylyte and the development of ultramylonite bands in the Saint-Barthelemy Massif, French Pyrenees“. Journal of Structural Geology. 4-jild, № 1. 69–79-bet. Bibcode:1982JSG.....4...69P. doi:10.1016/0191-8141 (82)95008-6. {{cite magazine}}: Check |doi= value (yordam)
  6. ↑ White J.C. (1996). „Transient discontinuities revisited: pseudotachylyte, plastic instability and the influence of low pore fluid pressure on deformation processes in the mid-crust“. Journal of Structural Geology. 18-jild, № 12. 1471–1486-bet. Bibcode:1996JSG....18.1471W. doi:10.1016/S0191-8141 (96)00059-4. {{cite magazine}}: Check |doi= value (yordam)
  7. ↑ Takagi H.; Goto K.; Shigematsu N. (2000). „Ultramylonite bands derived from cataclasite and pseudotachylyte in granites, northeast Japan“. Journal of Structural Geology. 22-jild, № 9. 1325–1339-bet. Bibcode:2000JSG....22.1325T. doi:10.1016/S0191-8141 (00)00034-1. {{cite magazine}}: Check |doi= value (yordam)
  8. ↑ Ueda T.; Obata M.; Di Toro G.; Kanagawa K.; Ozawa K. (2008). „Mantle earthquakes frozen in mylonitized ultramafic pseudotachylytes of spinel-lherzolite facies“ (PDF). Geology. 36-jild, № 8. 607–610-bet. Bibcode:2008Geo....36..607U. doi:10.1130/G24739A.1.
  9. ↑ Passchier C.W.. Microtectonics. Springer, 2013 — 106-bet. ISBN 978-3-662-08734-3. 
  10. ↑ Trouw R.A.J.. Atlas of Mylonites- and related microstructures. Springer, 2009. DOI:10.1007/978-3-642-03608-8. ISBN 978-3-642-03607-1.  
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Mylonite&oldid=3275756" dan olindi