Toplum
Toplum ya da cemiyet, bir arada yaşayan canlıların oluşturduğu topluluktur. Sosyolojide toplum, onu oluşturan canlıların basit bir toplamından ziyade, farklı biçimler ve özellikler gösterip özgün olan ve nesnel yasalar gereğince insanların maddi üretim içindeki gündelik hayat faaliyetleriyle ve sınıfsal savaşımıyla değiştirilen ve gelişen ilişkilerden oluşan sisteme denir. Bir nevi örgütlenmedir.
Toplumların sahip oldukları davranış kalıpları vardır. Bu davranış kalıpları; eylemlerin veya dil, kültür gibi kalıpların kabul edilmesi veya edilmemesiyle oluşur. Bu davranış kalıpları toplumsal norm olarak bilinir. Toplumun sahip olduğu normlar zamanla değişebilir.
Toplumun doğuşu ve gelişimi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Toplum, insanın çalışma temeli üzerinde, hayvansal aleminden kopmasıyla doğmuştur. Bu süreç, doğal gelişen bir süreç olmakla beraber özel mülkiyet hakkı sayesinde gelişmeye başlamıştır. Toplumun gelişimi, ileriye doğru bir değişmeyi (sosyal, siyasal, kültürel, ekonomik vb. alanlarda) ifade eder. Toplumsal gelişme, toplumsal yapıyı oluşturan birçok öğenin ileriye doğru değişip bir araya gelmesiyle oluşur. Bu öğeler tek başına değil, hep birlikte gerçekleştiği zaman toplumsal gelişmeden söz edilebilir. Toplumsal gelişmeye örnek olarak; yıllara göre milli gelir artışındaki değişim verilebilir.[1][2]
Toplum ve yasa
[değiştir | kaynağı değiştir]İnsan veya birey, toplumu egemenliği altında tutmaz, tersine; toplumun sahip olduğu yasalar, insanı veya bireyi egemenliği altında tutar. Toplumun sahip olduğu yasalar; o topluluğa mensup insanların sahip olduğu psikolojik olguları, tarihsel ve politik özel konuları, hukuksal kanıtları ya da manevi, ahlaksal durum veya durumların incelenip üzerinde tartışılmasıyla ortaya çıkar.[1]
.jpeg)
Toplumsal düzen
[değiştir | kaynağı değiştir]Bir toplumda kanun ve kurallara uygun olan yapı bütününe verilen ad.[3]
Toplumsal bilinç
[değiştir | kaynağı değiştir]Toplumun gündelik yaşamında sahip olduğu görüşleri, kavramları, düşünceleri, siyasal, sanatsal veya geleneksel olguları oluşturan biçimlerin tamamına denir. Toplumsal bilinç, toplumun sahip olduğu veya etkilendiği bir mirastan kaynaklanan davranış ve düşünme biçimlerinin sonucudur. Bunlar, toplumdaki çoğunluk tarafından kabul edilmiştir. Söz konusu bilinç bireyden önce de vardır, bireyden sonra da olmaya devam edecektir. Toplumsal bilinç ayrıca, bir toplumun diğerinden ayıran yegane unsurlardan birisidir.[4]
Toplumsal çıkar
[değiştir | kaynağı değiştir]Bireylerin kendi kişisel çıkar arayışlarının mümkün olmasına olanak sağlayan, onları koruyan, beşeri kurum, kuruluş veya kuralların yaşamasına ve yaşatılmasına denir. Liberal Düşünce Topluluğu kurucularından Atilla Yayla, özel mülkiyet haklarının hukuki olarak koruma altında olmasının toplumun faydasına olduğunu, toplumsal düzenin korunmasına, toplumsal hayatın savaşa dönüşmesine engel olduğunu savunur.[5]
Etimoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Türkçe toplu "mecmu" sözcüğünden Im sonekiyle türetilmiştir.[6]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Tokatlı, Atilla (1978). Sosyalist Kültür Ansiklopedisi. Tomurcuk Matbaası: MAY Yayınları. ss. 2093-2095.
- ^ Yağız, Hülya. "SOSYOLOJİ 4. ÜNİTE – TOPLUMSAL DEĞİŞME VE GELİŞME". 23 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2020.
- ^ Genç, Mehmet. "Toplumsal Düzen Nedir". nedir.org. 10 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2020.
- ^ Biber, Nizamettin. "Toplumsal Bilincimiz Var mıdır? Varsa Nasıldır?". blog.milliyet.com.tr. 8 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2020.
- ^ Yayla, Atilla. "Bireysel Menfaat mi, Toplumsal Menfaat mi?". hurfikirler.com. 22 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2020.
- ^ "Toplum". etimolojiturkce. Erişim tarihi: 26 Kasım 2023.
