İçeriğe atla

Sistina Şapeli

Koordinatlar: 41°54′11″K 12°27′16″D / 41.90306°K 12.45444°D / 41.90306; 12.45444
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Sistina Şapeli
Cappella Sistina (it) Sacellum Sixtinum (la)
Sistine Şapeli dışarıdan
Harita
Temel bilgiler
KonumVatikan
Koordinatlar41°54′11″K 12°27′16″D / 41.90306°K 12.45444°D / 41.90306; 12.45444
İnançRoma Katolik
Açılış1483
Mimari
Mimar(lar)Baccio Pontelli
Giovanni de Dolci[1]
Mimari türRönesans
İnşaat başlangıcı1477[1]
Tamamlanma1483[1]
Özellikler
Uzunluk20,7 m
Genişlik40,93 m (boy)
13,41 m (en)

Sistina Şapeli (Latince: Sacellum Sixtinum; İtalyanca: Cappella Sistina) Vatikan'da, Papa'nın resmi ikametgâhı Apostol Sarayı'nda bulunan bir şapeldir. Esasen Cappella Magna olarak bilinen şapel, adını onu 1477 – 1480 yılları arasında restore eden Papa IV. Sixtus'tan aldı. O zamandan bu yana şapel hem dînî, hem sivil papalık etkinliklerine ev sahipliği yapan bir yer oldu. Günümüzde papalık seçimlerine de ev sahipliği yapmaktadır. Sistina Şapeli'nin şöhreti büyük oranda iç mekânını süsleyen fresklerden gelmektedir. Bunlar arasında en önemlileri Michelangelo tarafından yapılan Sistina Şapeli tavanı ve Son Hüküm'dür.

Papa IV. Sixtus döneminde Sandro Botticelli, Pietro Perugino, Pinturicchio, Domenico Ghirlandaio ve Cosimo Roselli'den oluşan bir grup Rönesans ressamı, Musa'nın Hayatı ve İsa'nın Hayatı'nı tasvir eden bir dizi fresk yaptı; bu fresklerin üst bölümünde papa portreleri ve alt bölümünde trompe l'oeil (gözü aldatma) tekniğiyle yapılmış duvar halıları bulunur. Freskler 1482 yılında tamamlandı ve IV. Sixtus, şapelde 15 Ağustos 1483 tarihinde Meryem'in Göğe Yükselişi için ilk missa âyinini düzenledi. Bu törende şapel takdis edilerek Bakire Meryem'e adandı.[2][3]

1508 – 1512 yılları arasında Papa II. Julius'un himayesinde Michelangelo, Batı sanatının yönünü değiştirecek, eşi bulunmaz bir başyapıt olan Sistina Şapeli tavanını yaptı.[4][5] Roma'nın yağmalanmasının ardından 1535 – 1541 yılları arasında farklı bir ortamda şehre geri dönerek Papa VII. Clemens ve Papa III. Paulus için Son Hüküm'ü resmetti.[6] Michelangelo'nun eserleri beş yüz yıl önce teşhir edildiklerinden beri şapele akın akın ziyaretçi çekmektedir.

Tarih

[değiştir | kaynağı değiştir]

Papalık seçimlerine ev sahipliği yapmasıyla bilinen Sistina Şapeli'nin başlıca işlevi, Papalık Şapeli (Cappela Pontificia) olarak kullanılmasıdır. Papalık Şapeli, 1968'e kadar Papalık Meclisi (Pontificalis Aula) olarak adlandırılan Papalık hane halkının iki organından biridir. 15. yüzyılın sonlarında, Papa IV. Sixtus döneminde Papalık Şapeli, içinde din adamları, Vatikan devlet görevlileri ve halkın saygın kesimi bulunan yaklaşık iki yüz kişiyi kapsamaktaydı. Papalık Takvimi'nde o sene için tüm Papalık Şapeli'nin toplanması gereken elli etkinlik belirlenmişti.[7] Bu elli etkinlikten otuz beşi kalabalık bir cemaatin katılmıyla düzenlenen missa ayinleriydi ve sekiz tanesi bazilikalarda, çoğunlukla Aziz Petrus Bazilikası'nda yapılmıştı. Bunlardan bazıları, Papa'nın bizzat liderlik ettiği Noel ve Paskalya missalarıydı. Geri kalan yirmi yedi missa ayini ise daha az bir katılımla gerçekleştirilebileceğinden, daha küçük ve daha gözden uzak yerlerde düzenlenebilirdi ve bu nedenle, Sistina Şapeli olarak yeniden inşa edilmeden önce, Cappella Maggiore'de yapılmıştı.

Cappella Maggiore İtalyancada "daha büyük, daha üstün şapel" anlamına gelmektedir. Şapele bu ismin verilme nedeni, o zamanlar Papa ve beraberindekilerin günlük ibadetlerini başka bir şapelde gerçekleştiriyor olmasıydı. Papa IV. Sixtus döneminde bu, Fra Angelico tarafından dekore edilen V. Nicolaus Şapeli'dir. Cappella Maggiore'nin 1368 yılında var olduğu kayıtlara geçmiştir. Trabzonlu Andreas'ın Papa IV. Sixtus'a ilettiğine göre, yeni şapele yer açmak için yıkılmadan önce Cappella Maggiore'nin duvarları yıkık dökük, virane bir haldedir.[8]

Cappella Maggiore'nin bulunduğu alana yapılan ve günümüzde de varlığını sürdüren Sistina Şapeli, 1473 – 1481 yılları arasında Baccio Pontelli tarafından Papa IV. Sixtus için tasarlanmıştı ve adını da Papa'dan alıyordu. Şapelin inşası ise Giovannino de Dolci tarafından tamamlandı.[1] Bu yeni şapelin proporsiyonları eskisine çok benzemektedir. Tamamlanmasının ardından şapel, aralarında Sandro Botticelli, Domenico Ghirlandaio, Pietro Perugino ve Michelangelo'nun bulunduğu bazı önemli Yüksek Rönesans ressamları tarafından fresklerle süslendi.[8] Sistina Şapeli'nde ilk missa ayini 15 Ağustos 1483 tarihinde düzenlendi. Bu ayinde Meryem'in Göğe Yükselişi kutlandı ve şapel takdis edilerek Bakire Meryem'e adandı.[9]

Sistina Şapeli işlevini günümüze kadar sürdüregeldi ve hala, Papa'nın seyahat ettiği zamanlar haricinde, önemli Papalık Takvimi etkinlerine ev sahipliği yapmaktadır. Şapelin daimi bir korosu bulunmaktadır. Sistina Şapeli Korosu için pek çok orijinal eser yazılıp bestelenmiştir. Bunların en önemlisi Gregorio Allegri'nin Miserere adlı eseridir.[10]

Şapelin 15. yüzyıldaki tahmini görünüşü (19. yüzyılda resmedilmiştir)

Papalık meclisi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Papalık meclisi

Sistina Şapeli'nin bir diğer özelliği de her papalık seçiminde Kardinaller Heyeti'nin toplandığı yer olmasıdır. Bu toplantı yapılacağı zaman, şapelin çatısına bir baca kurulmaktadır ve bu bacadan yükselen duman, kardinallerin kararını göstermektedir. Eğer bacadan, oy pusulalarının yakılmasıyla ortaya çıkan beyaz bir duman yükseliyorsa, yeni bir papa seçilmiş demektir. Ancak aday üçte ikiden daha az oy almışsa, oy pusulalarının yanında ıslak saman ve bazı kimyasal maddeler de yakılmakta ve siyah bir duman yükselmektedir. Bu da, seçimin henüz sonuçlanmadığı anlamına gelmektedir.[11]

Seçim toplantısı için kardinallere missa ayinlerini duyabilecekleri, yemek yiyebilecekleri, uyuyabilecekleri ve zaman geçirebilecekleri bir alan sağlanmakta ve onların ihtiyaçlarını karşılayacak hizmetçiler görevlendirilmektedir. Büyük Bölünme öncesinde bu toplantılar, bir Dominiken manastırı olan Santa Maria sopra Minerva'da yapılmaktaydı.[12] 1455'ten beri ise Vatikan'da yapılmaktadır ve 1996'dan beri, II. Ioannes Paulus'un Apostol anayasası Universi Dominici gregis'e göre kardinallerin, seçim sürecinde Domus Sanctae Marthae'de konaklamaları fakat Sistina Şapeli'nde oylama yapmaya devam etmeleri gerekmektedir.[13]

Bir zamanlar saygınlık göstergesi olarak her seçmen kardinalin papalık seçimlerinde kanopi kullanması gerekirdi. Yeni papa seçim sonucunu kabul ettikten sonra yeni adını söylerdi ve bunun ardından diğer kardinaller koltuklarına bağlı olan bir ipi çekerek kanopilerini alçaltırlardı. Aziz X. Pius'un reformlarına kadar, hangi kardinalin hangi papa tarafından görevlendirildiğini belirlemek için kardinaller farklı renklerde kanopiler kullanırdı. Ancak Papa VI. Paulus kanopileri tamamen kaldırdı çünkü onun döneminde Kardinaller Heyeti öyle kalabalıklaştı ki kardinaller duvarların önünde iki sıra halinde oturmak zorunda kaldı ve bu durumda kanopiler, arka sırada oturan kardinallerin önünü kapatmaktaydı.

Mimari

[değiştir | kaynağı değiştir]

Mimari yapı

[değiştir | kaynağı değiştir]
Şapelin dış görünümü

Sistina Şapeli dikdörtgen şeklinde, yüksek tavanlı bir yapıdır. Kesin ölçülerini belirlemek güç olsa da, iç ölçülerine göre boyu 40,9 ve eni 13,4 metredir. Bu ölçüler Süleyman'ın Tapınağı için Eski Ahit'te verilenlerle aynıdır.[14]

Şapelin dışı, pek çok Ortaçağ ve Rönesans dönemi İtalyan kiliselerinde görüldüğü gibi, sade bir görünüme sahiptir. Şapelin dış cephesi veya taç kapısı yoktur, şapele girişler daima Apostol Sarayı'nın (Papalık Sarayı) içindeki odalardan yapılmıştır. Dış yüzeyini görebilmek yalnızca şapelin çevresindeki pencereler ve ışıklıklar ile mümkündür. Cappela Maggiore’de de olmuş olabileceği gibi, taş yapıların çökmesi ve çatlaması, dış duvarları destekleyen payandaların yapılmasını zorunlu kıldı. Diğer yapıların da şapele katılmasıyla şapelin dış görüntüsü iyiden iyiye değişti.

Yapı üç katlıdır. Bunlardan ilki, oldukça yüksek bir bodrum katıdır. Bu katta birkaç pencere ve dış bahçeye çıkan bir kapı bulunur. Tavan, şapeli desteklemek amacıyla tonoz şeklinde yapılmıştır ve eğimi oldukça fazladır. Üst kat ise esas Sistina Şapeli'dir. Tonoz şeklindeki tavanın yüksekliği 20.7 metreyi bulur. Yapının uzun kenarlarında altışar, kısa kenarlarında ikişer uzun ve kemerli pencere vardır, ancak bunların bazılarının önü kapalıdır. Tonozun üstünde, en üst katta ise muhafızlar için yemek salonları bulunur. Yapının bu katında, yapıyı dıştan saran bir koridor da bulunur. Bu koridor, duvarlardaki arkatların üzerine inşa edilmiştir. Tonoz döşemeye sürekli su sızmasına sebep olduğu için koridorun üstü kapatılmıştır.

İç mekan

[değiştir | kaynağı değiştir]
Şapelin restorasyonu, 1480

Şapelin genel proporsiyonlarını belirlemek için uzun kenar birim alınmıştır. Uzunluk üçe bölünerek en, ikiye bölünerek yükseklik hesaplanmıştır. Orana sadık kalarak uzun kenarlara altışar, kısa kenarlara ise ikişer pencere yapılmıştır. Tanımlanmış oranlar Rönesans mimarisinin bir özelliğidir ve Roma'nın Klasik mirasına artan ilgiyi gösterir.

Şapelin tavanı, pencere kemerlerinin en üstünden itibaren başlayan, ortası düzleştirilmiş bir beşik tonoz şeklindedir. Her pencerenin üstünde, beşik tonozu enine kesen daha küçük tonozlar vardır. Bu küçük tonozlar beşik tonozu küçük pilasterlerle bölmektedir. En alt kısımda ise pencerelerin arasından pilasterlerin arasına uzanan geniş pandantifler bulunmaktadır. Tavan ilk olarak Piermatteo Lauro de' Manfredi da Amelia'nın tasarımına uygun olarak parlak maviye boyanıp altın yıldızlarla süslenmiştir.[8] Şapelin zemini opus alexandrinum (mermer ve renkli taşlar kullanılarak uygulanan geometrik bir dekorasyon stili) şeklinde yapılmıştır. Zeminin deseni, iç mekânın ilk proporsiyonlarını yansıtmaktadır ve Papa'nın Palmiye Pazarı gibi önemli günlerde kullandığı, ana girişten gelen tören yolunu göstermektedir.

Mino da Fiesole, Andrea Bregno ve Giovanni Dalmata tarafından yapılan mermer bir bölme ya da transenna, şapeli ikiye ayırmaktadır.[15] Sunağa yakın taraf Papalık Şapeli üyelerinin, diğer taraf ise dua etmeye gelen insanlar ve kasaba halkının kullanması için ayrılmıştır. Ancak zamanla papanın beraberindeki insan sayısının artması sonucu bu bölmenin yeri değiştirilmiş, halka ayrılan alan azaltılmıştır. Transennanın üstü, bir zamanlar yaldızlı olan bir sıra dekoratif mumla süslenmiştir. Ayrıca bir zamanlar yaldızlı ferforje bir kapının bulunduğu yerde şimdi ahşap bir kapı vardır. Transennayı yapan sanatçılar ayrıca koro için bir balkon yani cantoria da yapmışlardır.

Dekorasyon

[değiştir | kaynağı değiştir]

Tarih

[değiştir | kaynağı değiştir]
Şapelin tavanı ve duvarlarındaki fresk dekorasyonunun diyagramı

Sistina Şapeli'nin dekorasyonunda ilk aşama, tavanın maviye boyanıp parlak yıldızlarla süslenmesi ve pandantiflerin mimari detaylarının etrafına dekoratif bordürler yapılması oldu. Ancak Michelangelo 1508 yılında tavan üzerinde çalışmaya başladıktan sonra bu görüntü tamamen değişti.

Bugün şapeli süsleyen fresklerden ilk olarak uzun duvarlarda olanlar yapıldı. Bunlar üç ana bölüme ayrılmaktadır. Orta bölümde birbirini takip eden iki resim yer alır: Musa'nın Hayatı ve İsa'nın Hayatı. Bunlar 1480'de Papa IV. Sixtus'un isteği üzerine; Domenico Ghirlandaio, Sandro Botticelli, Pietro Perugino ve Cosimo Roselli tarafından yapıldı. Projenin, şapele diğer üç sanatçıdan evvel gelen Perugino tarafından yürütülmüş olabileceği düşünülmektedir. Ayrıca Floransalı üç ressamın (Ghirlandaio, Botticelli ve Roselli) görevlendirilmesinin muhtemel amacı, Floransa'nın fiili hükümdarı Lorenzo de' Medici ile Papa IV. Sixtus arasında bir uzlaşma sağlamaktır. Floransalılar 1481 baharında Sistina Şapeli üzerinde çalışmaya başlamıştır.

Musa'nın Hayatı ve İsa'nın Hayatı fresklerinin altındaki bölümde, duvarların alt kısmında altın ve gümüş fresklerle süslenmiş halılar bulunmaktadır. Fresklerin üst kısmı ise iki bölgeye ayrılmıştır. Pencerelerin yan taraflarında Hayatlar ile aynı dönemde yapılan Papalık Galerisi bulunmaktadır. Pencerelerin kıvrımlı üst kısımları ise lunette olarak bilinen kısımlardır. Buraya Michelangelo tarafından tavanın planına uygun olarak İsa'nın Ataları freskleri yapıldı.

1508 – 1512 yılları arasında, Papa II. Julius, tavanı yapması için Michelangelo'yu görevlendirdi. Aslında II. Julis'un isteği, tonozu destekleyen üçgen pandantiflerde on iki havarinin resimleri olmasıydı ancak Michelangelo resmin içeriği konusunda serbest bırakılmak istiyordu. Ardından Michelangelo; Tanrı'nın Dünya'yı Yaratması, Tanrı'nın İnsanlıkla İlişkisi ve İnsanlığın Tanrı'nın Lütfundan Yoksun Bırakılması'nı gösteren dokuz dizi resim yaptı. Geniş pandantiflerin üzerine, Tanrı'nın, insanlığın kurtuluşu için İsa'yı dirilteceği kehanetinde bulunan on iki kadın ve erkeğin resmini yaptı. Pencerelerin üst kısımlarına ise İsa'nın Ataları'nı resmetti.

Raffello, Papa X. Leo tarafından 1515 yılında duvarların alt bölümüne asmak için on dizi duvar halısı tasarlamak üzere görevlendirildi.[16] Duvar halıları, Roma'daki Hristiyan Kilisesi'nin kurucuları olan Aziz Petrus'un Hayatı ve Aziz Pavlus'un Hayatı'nı İncillerde ve Elçilerin İşleri'nde anlatıldığı şekliyle yansıtmaktadır. Çalışma, 1515 yılının ortalarında başladı. Duvar halılarının çok büyük olması nedeniyle üretim Brüksel'de, III. Pieter van Aelst'in atölyesindeki dokumacılarıyla dört yılda tamamlandı.[17] Raffaello'nun duvar halıları 1527 yılında Roma'nın yağmalanması sırasında ya yağmalandı ya değerli metal muhtevası için yakıltı ya da Avrupa'nın farklı yerlerine dağıldı. 20. yüzyılın sonlarında, dağılan serilerdeki parçaların birkaç tanesi bir araya getirildi ve 1983 yılında Sistina Şapeli'nde sergilendi. Duvar halıları bazı önemli törenlerde hala sergilenmektedir. Ayrıca, Raffaello'nun on duvar halısı için yapmış olduğu Raffaello Kartonları olarak bilinen tam boy çalışma kartonları Londra'da bulunmaktadır.[18]

En nihayetinde bu dekoratif düzen, tutarlı ikonografik bir örnek sergilemektedir. Papa Julius tarafından tasarlanan Papalar bölümünün hemen On İki Havari'nin altında olması, havariliğin devamlılığına vurgu yapmaktadır. Şimdiki düzenin ise, Eski bilgeliği ortaya çıkarmak ve bu bilgeliği Yeni olan ile birleştirmek amacıyla Hristiyan İncili'nin mantığını sentezleyen iki Kutsal Ahit'e işaret ettiği yönünde görüşler ortaya atılmıştır.[19]

1537 – 1541 yılları arasında bu düzen, Michelangelo'ya mihrabın üzerindeki duvara Son Hüküm'ü resmetme görevinin verilmesiyle bozuldu. Bu sahnenin resmedilmesi Hayatlar'dan İsa'nın Doğumu ve Musa'yı Bulmak bölümlerinin, birkaç Papa'nın ve Ata'lardan iki grubun çıkarılmasını gerektirmiştir.

Freskler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Güney duvar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Musa'nın Uğraşları, Botticelli

Şapelin güney duvarı, 1481 – 1482 yılları arasında yapılan Musa'nın Hikâyeleri ile dekore edilmiştir. Mihraptan başlamak üzere bu duvarda bulunan eserler:

Anahtarların Teslimi, Perugino

Kuzey duvar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Şapelin kuzey duvarı 1481 – 1482 yılları arasında resmedilmiş İsa'nın Hikâyeleri'nin bulunduğu duvardır. Bu duvarda bulunan eserler:

Doğu duvarı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Michelangelo'nun freskleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
Adem'in Yaratılışı, Michelangelo

Michelangelo, 1508 yılında Papa II. Julius tarafından Şapelin tonozunu ya da tavanını yeniden düzenlemek için görevlendirildi. İlk halinde tavan, mavi gökyüzü rengine boyanıp altın rengi yıldızlarla süslenmişti. Michelangelo görevi 1508 - 2 Kasım 1512 tarihleri arasında tamamladı.[20] Son Hüküm'ü mihrabın arkasına Papa III. Paulus'un isteği üzerine 1535 – 1541 yılları arasında yaptı.[21]

Ona verilen bu görevin önemi yüzünden Michelangelo'nun gözü korkmuştu ve bu görevi reddetmeyi düşündüğünü Papa II. Julius'a en başından belli etmişti. Michelangelo, kendisini bir ressamdan çok bir heykeltıraş olarak görüyordu ve böylesine büyük bir projenin ona verilmesinin arkasında mahvını isteyen düşmanlarının olduğundan şüphe etmekteydi. Ona göre bu proje, son zamanlarda zihnini meşgul eden asıl proje olan mermer heykeline vakit ayırmasını engellemesi için ortaya atılmıştı.[22]

Michelangelo, hem Joachite hem de Augustinian din adamlarının Julius etkisinde olmasından dolayı ne yapacağına kolayca karar veremedi.[23]

Tavan

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Sistine Şapeli tavanı
Ayrıca bakınız: Sistine Şapeli tavanı galeri
Şapelin tavanı

Michelangelo tavana ulaşabilmek için yardıma ihtiyaç duyuyordu. İlk fikir Julius'un gözde mimarı olan Donato Bramante'den çıktı; mimar, havada ipler sayesinde duracak olan bir yapı iskelesi yapmaya niyetlendi. Fakat Bramante görevi başarıyla tamamlayamadı çünkü yapmış olduğu iskele sağlam olmadı. İpleri indirmek ve böylece iskeleyi sağlamlaştırmak için tavanı deldi. Michelangelo iskeleyi görünce güldü, iş bitince tavanda deliklerin kalacağını düşünüyordu. Bramante'ye ressamın deliklere geldiğinde ne yapması gerektiğini sorduğunda ise mimar buna cevap verememişti.[24]

Bu sorun Papa'ya taşındı ve Papa Michelangelo'ya kendi iskelesini yapmasını emretti. Michelangelo, duvardaki deliklere monte edilmiş askıların üzerine, pencerelerin tepelerine yakın yüksekliğe düz bir tahta platform yerleştirdi. Yaygın kanının aksine, resimlerini iskelede uzanarak değil, ayakta yaptı.

Michelangelo, aşağıdan rahatlıkla görülebilecek parlak renkler kullandı. Tavanın en alçak kısmına İsa'nın atalarını resmetti. Bunların üzerine birbiri ardına kadın ve erkek peygamberleri, mihrabın üzerine Yunus'u resmetti. En yüksek bölmeye, Tekvin'den dokuz hikâye resmetti. Başlangıçta kendisine sadece on iki figürden oluşan Havariler'i resmetmesi görevi verilmişti. Ama o bunu kendisini ressamdan ziyade bir heykeltıraş olarak gördüğünden reddetti. Papa, uzlaşı olarak Michelangelo'ya İncil'den sahneler resmetme iznini vermeyi teklif etti. Görev tamamlandığı sırada ortaya üç yüzden fazla iş çıktı. Michelangelo'nun figürleri, Cennet Bahçesi, Âdem ile Havva' ve Büyük Tûfan'ı göstermektedir.

Resmedilmiş olan alan 40 metre uzunlukta ve 13 metre genişliktedir. Bu da, Michelangelo'nun 500 metre kareyi aşkın bir alana resimler yaptığı anlamına gelmektedir.[25]

Son Hüküm

[değiştir | kaynağı değiştir]
Son Hüküm, Michelangelo

Son Hüküm, Michelangelo tarafından 1535 – 1541 yılları arasında iki önemli tarihi olay arasında resmedildi. Bu olaylar, ücretli Kutsal Roma Germen İmparatorluğu askerlerinin 1527'de gerçekleştirdiği Roma'nın Yağmalanması ve 1545'te toplanan Trento Konsili'dir. Çalışma büyük ölçekli olup mihrabın arkasındaki duvarın tamamını kaplayacak şekilde tasarlandı. Resim, Apokalips'in yirminci bölümünde tarif edildiği şekliyle İsa'nın Son Hüküm'de dünyaya tekrar gelişini anlatmaktadır. Duvarın üst tarafında, etrafında azizlerin toplandığı kahraman bir İsa figürü vardır. Resmin sol alt tarafında ölüler mezarlarından kaldırılmış ve hesap vermek için yükseltilmektedir. Sağ tarafta ise Cehennem'e gidecekler yer almakta ve şeytanlar tarafından eziyet görmektedir.

Son Hüküm tablosu Kardinal Carafa ile Michelangelo arasında tatsız bir tartışmaya neden oldu. Çıplak figürler resmetmiş olduğundan dolayı, sanatçı ahlaksızlık ve edepsizlik ile suçlanıyordu. Carafa ve Monsinyor Sernini (Mantova büyükelçisi) tarafından freskleri kaldırmak amacıyla bir sansür kampanyası (Fig-Leaf Kampanyası) başlatıldı.

Papa'nın teşrifatçısı Biagio da Cesena, "Daha önce bu çıplak figürlerin böyle kutsal bir mekânda kendilerini alçak bir şekilde sergilemesi kadar utanç verici bir şey olmamıştır ve böyle bir çalışma papalık şapeline değil ancak hamamlara ve tavernalara yakışır," dedi.[26] Buna cevaben Michelangelo da resme Minos, yani cehennem yargıcı olarak Cesena'nın suretini eklemiştir. Söylenilenlere göre de Cesena durumu Papa'ya şikâyet edince, Papa'dan 'yetki sınırlarının cehennemi kapsamadığı ve bu nedenle portrenin kaldırılmayacağı' cevabını almıştır. Michelangelo, resme kendisini Aziz Bartalmay'ın tuttuğu yüzülmüş deri olarak ekledi.

Freskteki cinsel organlar daha sonra tarihte "Il Braghettone" (pantoloncu ressam) kötü lakabıyla hatırlanan sanatçı Daniele da Volterra tarafından kapatıldı.

Restorasyon ve tartışmalar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Daniel, restorasyon öncesi ve sonrası

Sistina Şapeli'nin tavan restorasyonu 7 Kasım 1984'te başladı. Restorasyonun bitişi ve şapelin tekrar açılması 8 Nisan 1994'te gerçekleşti. Sistina Şapeli'nin restorasyonu esnasında en çok Michelangelo tarafından resmedilen tavan endişe konusu oldu. Parlak renklerle resmedilmiş olan İsa'nın Ataları'nın renginin kararması, restorasyon sürecinde yapılan temizliğin yıpratıcı olduğu ve sanatçının asıl amacının ortadan kalktığı konusunda ciddi bir korkuya neden oldu.

Sorun, restorasyonu yapanların Michelangelo'nun kullandığı teknikleri yanlış analiz etmesi ve dolayısıyla uygun teknikleri kullanamamasından kaynaklanıyordu. Lunettelerdeki fresklerin yakından incelenmesiyle restorasyonu yapanlar Michelangelo'nun özellikle "buon fresco" çalıştığını, yani sadece yeni yapılmış sıvanın üzerine resim yaptığını ve resmin her bölümünü sıva yeniyken tamamladığı fark etmişlerdir. Diğer bir deyişle Michelangelo "a secco" (kuru) çalışmamış, yani daha sonra resme dönüp kuru sıvanın üzerine detaylar eklememişti.

Restorasyonu yapanlar sanatçının resme evrensel bir yaklaşım sergilediğini düşünerek restorasyona evrensel bir yaklaşım sergiledi. Yeniden boyanan yerlerde oluşan bozulmaların, tutkalla isin oluşturduğu katmanın ve var olan cilanın; duman, ilk restorasyon girişimleri ve daha sonraki restorasyon esnasında freskin görünümünü canlandırmak için yapılmış dokunuşlar sonucunda olduğu düşünüldü. Bunun üzerine, Arguimbau'nun restorasyonu inceledikten sonra elde ettiği veriler alınmış ve restorasyon grubu kimyagerleri tavanın boyayı emmiş sıvasının üstündeki katmanı temizleyecek bir tür 'solvent' kullanmaya karar verdi. Sadece bu işlemden sonra sadece "buon fresco" şeklinde resmedilmiş yer kalacaktı.

Michelangelo'nun freskleri üzerine alıntılar

[değiştir | kaynağı değiştir]

"Sistina Şapeli'ni görmeden, bir insan bir adamın neler başarabileceği hakkında elle tutulur bir şey tahayyül edemez."

— Johann Wolfgang Goethe, 23 Ağustos 1787

"Bu çalışma, sanatımıza rehber olmuş ve resim sanatına yüzyıllarca karanlıkta kalmış olan bir dünyayı aydınlatmaya yetecek katkıyı ve ışığı sağlamıştır. Ve samimi olmak gerekirse, ressam olan herhangi birinin bundan sonra kendini yenilikler, buluşlar, yeni duruşlar, kıyafetler ve birçok büyüleyici detayla yormasına gerek yoktur. Çünkü Michelangelo, bu detaylarda olabilecek tüm güzellikleri kendi sanatına aksettirmiştir."

— Giorgio Vasari, Sistina Şapel'deki freskler üzerine

Resimler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Sistina Şapeli ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b c d Ekelund, Hébert & Tollison 2006, s. 313
  2. ^ Pietrangeli 1986, s. 28
  3. ^ Monfasani, John (1983), "A Description of the Sistine Chapel under Pope Sixtus IV", Artibus et Historiae, IRSA s.c., 4 (7), ss. 9-18, doi:10.2307/1483178, ISSN 0391-9064, JSTOR 1483178, 1 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 22 Temmuz 2016. 
  4. ^ Helen Gardner, p. 469
  5. ^ Robert Coughlan, The World of Michelangelo, Time-Life International, (1966) p. 116
  6. ^ Robert Coughlan, p. 127
  7. ^ Pietrangeli 1986, s. 24
  8. ^ a b c John Shearman, "The Chapel of Sixtus IV". In Pietrangeli 1986
  9. ^ "The Sistine Chapel", Vatican Museums, 11 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 9 Ağustos 2013 
  10. ^ Stevens, Abel & Floy, James. "Allegri's Miserere". The National Magazine, Carlton & Phillip, 1854. 531.
  11. ^ Saunders, Fr. William P. "The Path to the Papacy". Arlington Catholic Herald, 17 Mart 2005. Erişim tarihi: 2 Haziran 2008.
  12. ^ Chambers, D. S. (1978), "Papal Conclaves and Prophetic Mystery in the Sistine Chapel", Journal of the Warburg and Courtauld Institutes, The Warburg Institute, cilt 41, ss. 322-326, doi:10.2307/750878, JSTOR 750878. 
  13. ^ "Interesting Conclave Facts". ewtn.com. 12 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2016. 
  14. ^ Campbell, Ian (1981), "The New St Peter's: Basilica or Temple?" (PDF), Oxford Art Journal, 4 (1), ss. 3-8, doi:10.1093/oxartj/4.1.3, ISSN 0142-6540, 16 Ekim 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi, erişim tarihi: 22 Temmuz 2016. 
  15. ^ Hersey 1993, s. 180
  16. ^ Talvacchia 2007, s. 150
  17. ^ Talvacchia 2007, s. 152
  18. ^ Cheney, Iris. Review of "Raphael's Cartoons in the Collection of Her Majesty The Queen and the Tapestries for the Sistine Chapel" by John Shearman". The Art Bulletin, Volume 56, No. 4, December 1974. 607–609.
  19. ^ Oliveira, Paulo Martins "The Sistine Chapel and the two Testaments 2 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.", 2013, (online, academia.edu)
  20. ^ Graham-Dixon 2008, s. 2
  21. ^ Stollhans, Cynthia (1988), "Michelangelo's Nude Saint Catherine of Alexandria", Woman's Art Journal, Woman's Art, Inc., 19 (1), ss. 26-30, doi:10.2307/1358651, ISSN 0270-7993, JSTOR 1358651. 
  22. ^ Graham-Dixon 2008, s. 1
  23. ^ Graham-Dixon 2008, s. xii
  24. ^ 7 Things You May Not Know About the Sistine Chapel, 20 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 22 Temmuz 2016 
  25. ^ Michelangelo – The Sistine Chapel Ceiling, "Seven Common Questions About the Frescoes", 22 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 22 Temmuz 2016 
  26. ^ Vasari 1987, s. 379


"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Sistina_Şapeli&oldid=30478751" sayfasından alınmıştır