Carl Wieman
Carl Edwin Wieman | |
|---|---|
 Wieman (solda), Eric Cornell ile Colorado Üniversitesi kampüsünde | |
| Doğum | 26 Mart 1951 Corvallis, ABD |
| Milliyet | Amerikalı |
| Mezun olduğu okul(lar) | (MIT) Massachusetts Institute of Technology Stanford University |
| Ödüller | Kral Faysal Uluslararası Bilim Ödülü (1997) Lorentz Madalyası (1998) Benjamin Franklin Madalyası (2000) Nobel Fizik Ödülü  (2001) Oersted Madalyası (2007) |
| Kariyeri | |
| Dalı | Fizik |
| Çalıştığı kurumlar | Kolombiya Üniversitesi |
Carl Edwin Wieman (d. 26 Mart 1951), 1995 yılında Eric Allin Cornell ile ilk doğru Bose-Einstein Yoğuşmasını ürettiği için 2001 Nobel Fizik Ödülünü kazanan, günümüzde Colombia Üniversitesinde profesörlük yapan[1] Amerikalı fizikçidir.
Biyografisi
[değiştir | kaynağı değiştir]26 Mart 1951, Amerika, Oregon'un küçük bir kasabası olan Corvallis'de "N. Orr" ve "Alison Wieman" çiftinin beş çocuğunun dördüncüsü olarak dünyaya gelmiştir. Wieman, 1984 yılında "Sarah Gilbert" ile evlenmiştir.[2] Annesi ve babası üniversite mezunu ailelerden gelen Wieman'ın dedesi ilahiyat fakültesinde profesördür. Ailesi eğitime çok önem verir. Dört kardeşi de başarılı kariyerler çizmiştir; birisi başarılı bir nükleer fizikçi, diğeri üst düzey bir yazılım mühendisi ve diğer ikisi doktora yapmıştır.[3]
Eğitimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Küçük bir kasabada büyüyen Wieman zorluklarla geçen bir çocukluk dönemi geçirmiştir. Kitap okumayı çok seven ve kütüphaneden çıkmayan bir öğrencidir. Diğer aileler gibi evlerinde televizyon olmadığı için boş zamanlarını kitap okuyarak geçirmesinin kendisini geliştirdiğini ifade etmektedir.[3]
Lise döneminde tutkulu bir satranç oyuncusu olan Wieman, Oregon'da ve diğer eyaletlerde pek çok turnuvaya katılır. Lise notları çok yüksek olmasa da (MIT) Massachusetts Enstitüsü'nde lisans eğitimine kabul edilir ve başlar. Üniversite döneminde tenise ve Squashe yönelir, turnuvalara katılır fakat 19 yaşında sakatlandığı için emekli olur. Yüksek lisansını Dan Kleppner'ın grubunda MIT'te başlatan Wieman sonra Stanford Üniversitesi'ne geçerek doktorasını oradan almıştır.
| Eğitim & Öğretim Kronolojisi | |
|---|---|
| Lise | Corvallis Lisesi, Corvallis, |
| Üniversite | Teknoloji Lisans, Massachusetts Enstitüsü (1973) |
| Üniversitesi | Doktora, Stanford Üniversitesi (1977) |
| Öğretim Üyesi | Fizik, Michigan Üniversitesi (1979-1984) |
| Öğretim Üyesi | Fizik, Colorado Üniversitesi,Boulder (1984-1987) |
| Profesör | Fizik, Boulder, Colorado Üniversitesi (1987-2007) |
| Profesör | British Columbia Üniversitesi(2007 -) |
Kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]1977-1979 yılları arasında Michigan Üniversitesi'nde "Bill Williams"ın grubunda araştırma görevlisi olarak çalışır.[4] 1979-1984 tarihleri arasında yine aynı üniversitede fizik dalında profesör yardımcısı olur. 1984-1987 tarihleri arasında Colorado Üniversitesinde öğretim üyeliği yapar. Aynı üniversitede 1987-2007 yılları arasında profesör olarak görev alır. 2007'den günümüze ise British Columbia Üniversitesi'nde profesördür.
1985'ten günümüze "Joint Institute for Laboratory Astrophysics" Joint Enstitüsü Astrofizik Laboratuvarı (JILA)'nda araştırmalarına devam etmektedir. 1993-1995 yıllarında JILA'nın başkanlığını yapmıştır. 1997 yılında Chicago Üniversitesi Bilim Dalı fahri doktora unvanı almıştır. 1999 yılında Oxford Üniversitesi'nde öğretim üyeliği yapmıştır.[4]
Ödül ve başarıları
[değiştir | kaynağı değiştir]
| Eğitim & Öğretim Kronolojisi | |
|---|---|
| Guggenheim Üyeliği | 1990 |
| Lorentz Madalyası | 1998 (Eric A. Cornell ile) |
| Nobel Fizik Ödülü | 2001 ( Eric A. Cornell ve Wolfgang Ketterle ile) |
| Oersted Madalyası | 2007 |
| Amerikan Bilim Ve Sanat Akademisi Üyesi | 1998 |
| Amerikan Fizik Öğretmenleri Kurumu Üyesi | 1990 |
| Amerikan Fizik Vakfı | 1990 |
| Ulusal Bilimler Akademisi | 1995 |
Nobel Fizik Ödülü
[değiştir | kaynağı değiştir]Carl E. Wieman, Amerikalı Eric A. Cornell ve Alman Wolfgang Ketterle, buldukları maddenin yeni haliyle (daha hızlı ve küçük elektronik bileşenler üretilmesine yol açabilecek ultra-soğuk gaz) 2001 Nobel Fizik Ödülü'nün sahibi olmuştur. Üç bilim adamının paylaştığı para ödülü 943 bin dolardı.[5]
İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi'nin yaptığı açıklamada, bilim adamlarının, "Bose-Einstein yoğuşması" olarak adlandırılan maddenin yeni halini keşfetmeleriyle hassas ölçümler ve nanoteknoloji gibi alanlara devrimci uygulamalar kazandıracağı belirtilmiştir.[6] Eric Cornell ve Carl Wieman, 2000 rubidyum atomunu mutlak sıfır'ın (-273.15 °C) yalnızca bir derecenin milyarda birkaçı yakınına kadar soğutarak bir BEC oluşturmayı başarmışlardır.[7]
Bose-Einstein Yoğuşmasını (BEY) elde etmeye çalışmak fizik dünyasında büyük bir ilgi odağıdır. Bu konuda ilk adım Einstein'ın fikrini kanıtlamaya yönelik olmuştur. Fakat bu konunun asıl önemi, Kuvantum Mekaniğinin tuhaf dünyasından makroskopik dünyaya pencere açmasından ileri gelir. Bose-Einstein yoğuşması Kuantum mekaniğinde bazı paradoksların çözülmesine ışık tutmuştur.[8] Bununla birlikte uygulanan lazer soğutması tekniğinin kolay ve ucuz olması MIT araştırmacıları, Wieman ve Cornell,nın hidrojeni bu yönde bir teknik kullanarak yoğunlaştırmak amacına itmiştir.
Bazı kitapları
[değiştir | kaynağı değiştir]- (İng.),"Laser Physics at the Limits"ktp.1 ISBN 3642076270
- (İng.),"Collected Papers of Carl Wieman"ktp.2 ISBN 9812704159
- (İng.),"PRECISION ELECTROMAGNETIC MEASUREMENTS" ktp.3 ISBN 0780350197
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ http://cwsei.ubc.ca/ 9 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Colombia Üni.
- ^ [1] 7 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Carl E. Wieman Biy.İng. 07 Mart 2012 erişim
- ^ a b [2] 2 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Carl E. Wieman Otob. İng. 07 Mart 2012 erişim
- ^ a b [3] 12 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Carl E. Wieman Biy.İng. 07 Mart 2012 erişim
- ^ No:5 Bilkent Dergisi (Türkçe) — PDF 8 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Nobel Fizik Ödülü'nü 3 kişi paylaştı Ntv (Türkçe) —". 24 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2012.
- ^ Tübitak (Türkçe) — erişim :08 Mart 2012 PDF 27 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ MAYIS‘ 2002 FMO BÜLTEN (Türkçe) — erişim :08 Mart 2012 PDF 17 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Colorado Üni.14 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Nobel-Otobiyografisi2 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Wieman'ın Bilim Yazısı (İng.)11 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Tüm makaleleri (İng.)27 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
