Przejdź do zawartości

Teizm

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Teizm (gr. θεoς „bóg”) – wiara w istnienie Boga, bogów lub bogiń, którzy są osobami ingerującymi w losy świata lub jest on ich dziełem; czuwającymi nad biegiem wydarzeń lub podtrzymującymi świat w istnieniu oraz pogląd[1] filozoficzno-religijny[2] głoszący, że tacy bogowie istnieją; wiara w Boga lub bogów bez odrzucania objawienia, co jest charakterystyczne dla deizmu[3][4].

Antonimem pojęcia "teizm" jest "ateizm", czyli zaprzeczenie istnienia Boga lub bogów[1].

Relacje z religiami

[edytuj | edytuj kod]

Głównym źródłem poglądów teistycznych są religie.

Klasyfikacja poglądów dotyczących istnienia Boga

[edytuj | edytuj kod]

Wyróżnia się trzy zasadnicze nurty poglądowe dotyczące istnienia Boga:

  • teizm – wiara lub opinia, że istnieje Bóg lub bogowie
  • ateizm – odrzucenie twierdzenia, że istnieje Bóg lub bogowie.
  • agnostycyzm – opinia, że obecnie nie można jednoznacznie wskazać, czy Bóg lub bogowie istnieją, czy nie[5].

Klasyfikacja teizmu

[edytuj | edytuj kod]

Podkategoriami teizmu są:

  • politeizm – pogląd, że istnieje wielu bogów lub bogiń
    • monolatria – wiara w wielu bogów, ale kult obejmuje tylko jednego z nich
    • katenoteizm – specyficzny rodzaj monolatrii, w której główne bóstwo jest czczone w danym czasie
    • animalizm – wiara w bogów mających sylwetkę zwierząt
  • monoteizm – pogląd, że istnieje tylko jeden Bóg; jest standardową praktyką używanie słowa Bóg wielką literą, gdy odnosimy się do Boga monoteistycznych systemów wierzeń
    • deizm – wiara w Boga, który nie ingeruje w losy świata
    • panteizm – wiara, że Bóg jest tożsamy ze światem
    • pandeizm – połączenie deizmu i panteizmu
    • panenteizm – wiara, że świat jest częścią Boga

Stany przejściowe między monoteizmem a politeizmem:

  • henoteizm – wiara w wielu bogów, z których jeden jest najwyższym bóstwem

Argumenty teistów

[edytuj | edytuj kod]

Uzasadnienie dla istnienia Boga przedstawiali przeważnie zwolennicy monoteistycznych religii. Do najczęstszych argumentów na rzecz wyboru teizmu należą:

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Jerzy Pilikowski: Podróż w świat filozofii. WAM, Kraków 2008, s. 89. ISBN 978-83-7505-095-0.
  2. Teizm. [w:] Słownik Języka Polskiego PWN [on-line]. [dostęp 2013-05-06].
  3. Dictionary.com Online Dictionary: Theism. [dostęp 2016-10-21]. (ang.).
  4. Dictionary.com Online Dictionary: Deism. [dostęp 2016-11-23]. (ang.).
  5. www.gotquestions.pl.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Richard Swinburne, Czy istnieje Bóg? Ireneusz Ziemiński (tłum.), Poznań: W Drodze, 1999, ISBN 83-7033-370-2, OCLC 749894301.
  • Stephen M. Barr "Współczesna fizyka a wiara w Boga", Techtra, 2005
  • Gottfried Wilhelm Leibniz "Teodycea O dobroci Boga, wolności człowieka i pochodzeniu zła", PWN, 2001
  • John Hick "Argumenty za istnieniem Boga", Społeczny Instytut Wydawniczy, Kraków, 1994
  • Rafał S. Niziński "Między teizmem a panteizmem. Charlesa Hartshornea procesualna filozofia Boga" KUL, ISBN 83-7363-045-7
  • Ronald Nash, "Faith & Reason. Searching for rational faith.", Zondervan Publishing House; ISBN 0-310-29401-0

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]