Radomsko

Radomsko
	miasto i gmina
	; Ratusz, obecnie Muzeum Regionalne; im. Stanisława Sankowskiego
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
Powiat	radomszczański
Prawa miejskie	1266
Prezydent	Jarosław Ferenc
Powierzchnia	51,43 km²
Wysokość	od 219 do 254 m n.p.m.
Populacja (2022); • liczba ludności; • gęstość	; 43 417; 844,2 os./km²
Strefa numeracyjna	44
Kod pocztowy	97-500
Tablice rejestracyjne	ERA
	Położenie na mapie powiatu radomszczańskiego Radomsko
	Położenie na mapie Polski Radomsko
	Położenie na mapie województwa łódzkiego Radomsko
	51°04′02″N 19°26′37″E/51,067222 19,443611
TERC (TERYT)	1012011
SIMC	0968078
	Hasło promocyjne: RADOMSKO – Otwarte miasto od 1266
	Urząd miejskiul. Tysiąclecia 5; 97-500 Radomsko
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Wiadomości w Wikinews
	Hasło w Wikisłowniku
	Strona internetowa
	BIP

Radomsko – miasto w województwie łódzkim, siedziba powiatu radomszczańskiego oraz gminy Radomsko. Położone 90 km od Łodzi, 40 km od Częstochowy i 180 km od Warszawy. Leży na Wyżynie Przedborskiej, nad rzeką Radomką.

Było miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego^[2] w tenucie radomszczańskiej w powiecie radomszczańskim województwa sieradzkiego w końcu XVI wieku^[3].

Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. miasto zamieszkiwały 45 843 osoby^[4].

Położenie

Według danych z roku 2008^[5] Radomsko ma obszar 51,43 km², w tym:

tereny zurbanizowane: 13,81 km²
użytki rolne: 34,96 km²
użytki leśne: 2,17 km²
nieużytki: 0,49 km²

Miasto stanowi 3,57% powierzchni powiatu.

Radomsko leży w historycznej ziemi sieradzkiej^[6]. Położone jest w zachodniej części Wzgórz Radomszczańskich nad rzeką Radomką.

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa piotrkowskiego.

Sąsiednie gminy: Gmina Radomsko, Dobryszyce, Kodrąb, Ładzice

Etymologia

Pisownia nazwy miasta nie była jednolita. W dokumentach pochodzących z XIII–XV wieku najczęściej występują: Radomokye, Radomskye, Radomske, Radomsk, Radomszcze, Radomskie. Dopiero kilka wieków później została przyjęta powszechnie nazwa Radomsko^[7].

Powszechnie się przyjmuje, że nazwa Radomska pochodzi od nazwy rzeczki Radomki, która przepływa przez Radomsko. Taki sposób tworzenia nazw grodów od rzek był w słowiańszczyźnie powszechny (por. Puck od Płutnica, Mińsk od Mienia, Pińsk od Pina i wiele innych).

W przypadku Radomska założenie to wydaje się nie do końca prawdziwe, gdyż musimy wziąć pod uwagę również skąd się wzięła nazwa rzeczki Radomki. Nazwa Radomka, składa się z dwóch części; rdzenia Radom (prawdopodobnie od słowiańskiego imienia męskiego „Radom”, które było skrótem od Radomira. Imię Radomir złożone z członu Rado- (rad – „być zadowolonym, chętnym, cieszyć się” lub radzić – „troszczyć się, dbać o coś”) oraz członu -mir („pokój, spokój, dobro”). Może ono oznaczać tego, który troszczy się o pokój) i przyrostka –ka, który dodawano do rdzenia, by określić przynależność do czegoś, czyli Radomka, to rzeczka należąca do Radomira, inaczej rzeczka Radoma, Radomira. Przykładowo rzeka Stanisława nazywałaby się Stanisławka, a wieś Wojciecha, Wojciechówka.

Nazwa Radomsko to gramatycznie przymiotnik utworzony od imienia Radom (Radomir, podobnie jak rzeczka Radomka)za pomocą przyrostka -sk, który jest formantem przymiotnikowym, kontynuantem z języka prasłowiańskiego *-ьskъ-jь, określającym przynależność do czegoś. Końcówka ta występuje także w rodzimych nazwach innych krajów słowiańskich, na przykład w czeskiej i słowackiej nazwie Czech i Słowacji, czyli Česko i Slovensko. Tak więc Radomsko – Radom-sko to kraina Radomira, ziemia należąca do Radomira, a rzeczka Radomka, to rzeczka należąca do Radomira.

Z drugiej strony jeśli nazwa Radomsko to gramatycznie przymiotnik utworzony od nazwy rzeczki Radomki (Radomka – rzeczka Radomira) za pomocą przyrostka -sk; to nazwę Radomsko należy tłumaczyć jako krainę leżącą nad rzeczką Radomką czy ziemię leżącą nad rzeczką Radomką, która wcześniej wzięła swoją nazwę od Radomira. Hipotetycznie Radomir, zajmował ze swoim rodem lub plemieniem ziemię nad niewielką rzeczką, którą od jego imienia nazywano Radomką. Ale skoro samą rzeczkę nazywano od jego imienia Radomką, to logiczne, że musiano jakoś nazywać ziemię (osadę), którą zajmował Radomir ze swoim rodem czy plemieniem. Nadal pozostaje pytanie czy nazwa Radomsko pochodzi bezpośrednio od nazwy rzeczki Radomki czy imienia Radomir. Jak na radzie nie podjęto głębszych badań nad pochodzeniem nazwy miasta.

Historia

Galeria: Cmentarz żydowski

Galeria:Otwarte Muzeum Żydowskie 1-50

Radomsko. Otwarte Muzeum Żydowskie 4, 4A

Osobny artykuł: Historia Radomska.

Osobny artykuł: Kalendarium Radomska.

Żydzi w Radomsku

Podczas okupacji hitlerowskiej, wiosną 1940 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 9500 Żydów. W październiku 1942 zostali wywiezieni z getta w Radomsku do obozu zagłady Treblinka II i tam zamordowani^[8].

Po licznej tutejszej społeczności żydowskiej zachował się w Radomsku jedynie cmentarz żydowski z ohelem cadyków Rabinowiczów (Wielka Synagoga została zniszczona podczas II wojny światowej), natomiast w Krakowie synagoga Stowarzyszenia Modlitwy i Dobroczynności Chasydów Radomszczańskich oraz Synagoga chasydów z Radomska. Oprócz tego w Radomsku istnieje Otwarte Muzeum Żydowskie upamiętniające miejsca związane z Żydami. W 2016 roku wmurowano kamień węgielny pod Żydowskie Centrum Pielgrzyma w Radomsku [1] przy ul. Rabina Szlomo Rabinowicza.

Zabytki

Klasztor Franciszkanów ufundowany przez Władysława Łokietka; reprezentuje style od gotyku po późny barok, trawiony licznymi pożarami; XIII/XIV w.;
Drewniany kościół św. Marii Magdaleny (XVI, XVIII wiek; murowane kamienne prezbiterium, najstarsza część kościoła) – fundacja królowej Bony);
Kolegiata św. Lamberta (1869–1876) zaprojektowany przez jednego z polskich architektów końca XIX w. Konstantego Wojciechowskiego, w stylu neobarokowym;

Dane z 30 czerwca 2004 r.:

Ratusz (1857) w stylu romantycznym, obecnie siedziba Muzeum Regionalnego w Radomsku;
Drewniany kościół parafialny pw. św. Rocha w dzielnicy Stobiecko Miejskie (1502); wewnątrz piękny gotycko-renesansowy tryptyk z XVI w.;
Cmentarz żydowski (kirkut);
Chałupa tatarska w dzielnicy Stobiecko Miejskie, obecnie należy do Muzeum Regionalnego;
Kamienice z przełomu XIX i XX wieku w centrum miasta;
Pałacyk na ul. Stefana Batorego, obecnie Hotel Zameczek;
Dworek z początków XX w. przy ulicy Młodzowskiej;
Zabytki architektury przemysłowej, m.in. wieża ciśnień;
Cmentarz Stary w Radomsku
Willa przy ul. Gabriela Narutowicza, obecnie Miejska Biblioteka Publiczna.
Willa z 1881 roku, przy ul. Kolejowej 2, odrestaurowana w latach 2008- 2013 przez prywatnego przedsiębiorcę, obecnie sala bankietowa, pub, a dawniej dom mieszkalny braci Thonet, założycieli Fabryki Mebli Giętych FAMEG. W czasie powojennym mieściło się tam przedszkole i żłobek miejski, a w latach 90. kasy biletowe i pomieszczenia biurowe PKP.

Miasto c. 1910–1914
Dworzec kolejowy w Radomsku
Ratusz nocą
Plac 3 Maja w Radomsku
Radomsko – centrum miasta
Rzeka Radomka (2016)

Zabytki niezachowane:

Cerkiew prawosławna pw. św. Mikołaja Cudotwórcy przy dzisiejszym skrzyżowaniu ulicy Staszica z ul. G. Narutowicza (zbudowana w latach 1909–1912, zburzona w 1925);
Cerkiew prawosławna pw. św. Sergiusza z Radoneża – świątynia wojskowa, przy obecnej ul. Bugaj (zbudowana w 1893, zburzona po 1918);
Kościół Ewangelicki przy ul. Wł. Reymonta;
Pałacyk przy ul. Wł. Reymonta;
Stary Ratusz na placu 3 maja;
Wielka Synagoga przy obecnej ulicy B. Joselewicza (zbudowana w 1908 roku, spalona w okresie II wojny światowej)

Osiedla i ulice

Centrum (obejmuje historyczne śródmieście Radomska, złożone głównie z kamienic oraz osiedle mieszkaniowe w kwartale ulic Stefana Wyszyńskiego – Feliksa Fabianiego – Rolna – Tysiąclecia; główne ulice: plac 3 Maja, Gabriela Narutowicza, Krakowska, Przedborska, Władysława Reymonta, Tadeusza Kościuszki, Stefana Żeromskiego)
Osiedle Tysiąclecia (osiedle powstało w 1967 roku; obejmuje zespoły mieszkaniowe z lat 70. i 80. XX wieku; jak również w niewielkim stopniu zabudowę jednorodzinną i szeregową; główne arterie: Tysiąclecia, Piastowska, Jagiellońska, Leszka Czarnego, Armii Krajowej, Starowiejska)
Osiedle Kowalowiec (powstało w okresie międzywojennym jako osiedle dla bezrobotnych; po wojnie obszar gwałtownej rozbudowy jednorodzinnej; przy ulicy 11 Listopada oraz Brzeźnickiej (od Antoniego Pajdaka do Jana Matejki) znajdują się bloki mieszkalne; główne arterie: 11 Listopada, ks. Kościowa)
Osiedle Brzeźnicka (obejmuje bloki mieszkalne wybudowane w latach 60. na ulicach Brzeźnickiej, Miłej i Stefana Batorego)
Młodzowy (obszar dawnej Kolonii Młodzowy; główne ulice: Młodzowska, Ignacego Krasickiego, Henryka Sucharskiego)
Kopiec (powstały przed II wojną światową obszar złożony z domów jednorodzinnych i niskich kamienic; główne ulice: Józefa Ignacego Kraszewskiego, Kopiec)
Miłaczki – Bugaj (powstały przed II wojną światową obszar złożony z domów jednorodzinnych i niskich kamienic; główne ulice: Bugaj, Jana Kilińskiego, Miłaczki, Hugona Kołłątaja, Architektów)
Osiedle Dwunastka (osiedle mieszkaniowe przy ulicach Targowej i Piwnej, wybudowane w latach 90. przez SM „Dwunastka”)
Osiedle Adama Mickiewicza (osiedle domów jednorodzinnych powstałe w latach 80; główne ulice: Szarych Szeregów, Pana Tadeusza, Jacka Soplicy)
Osiedle Stefana Batorego (osiedle domów jednorodzinnych powstałe w czasach PRL; główne ulice: Ciepła, Henryka Sienkiewicza, ks. Antoniego Turleja)
Folwarki (wieś przyłączona do Radomska w 1977; główne ulice: Krakowska, Gidelska, Marii Dąbrowskiej, Stara Droga)
Wymysłówek (wieś przyłączona do Radomska w 1986 roku^[9]; główne ulice: Wymysłowska)
Sucha Wieś (wieś przyłączona do Radomska w 1986 roku^[9]; główne ulice: Partyzancka, Strażacka, Strzałkowska)
Stobiecko Miejskie (wieś przyłączona do Radomska w 1986 roku^[9]; główne ulice: Brzeźnicka, św. Rocha)
Bogwidzowy (wieś przyłączona do Radomska w 1986 roku^[9]; główne ulice: Mikołaja Reja, Przemysłowa, Jeżynowa)
Bartodzieje Podleśne, Bartodzieje Bankowe, Bartodzieje Włościańskie (wsie przyłączone do Radomska w 1986 roku^[9]; główne ulice: Gabriela Narutowicza, Wincentego Witosa, Batalionów Chłopskich)
Saniki (wieś przyłączona do Radomska w 1986 roku^[9]; główne ulice: Sanicka)
Kierków (okolice cmentarza żydowskiego w Radomsku)

Demografia

Dane demograficzne^[10]^[11]^[12]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
Jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
Populacja	46 087	100	24 319	52,77	22955	47,23
Gęstość zaludnienia [mieszk./km²]	896

Piramida wieku mieszkańców Radomska w 2014 roku^[13].

Pomniki

Zobacz też: Pomniki przyrody w Radomsku.

św. Jadwigi Andegaweńskiej Króla Polski, patronki miasta
Pomnik – obelisk upamiętniający 65 rocznicę likwidacji przez niemieckich okupantów getta żydowskiego w Radomsku
św. Jana Nepomucena
Władysława Stanisława Reymonta
Konstytucji 3 Maja
Grób Nieznanego Żołnierza
Jana Pawła II (trzy)
Stanisława Staszica
Konspiracyjnego Wojska Polskiego
mogiła – pomnik żołnierzy polskich i radzieckich oraz ofiar okupacji niemieckiej na Nowym Cmentarzu

Mogiła – pomnik
Pomnik św. Jadwigi^[14]
Pomnik ofiar okupacji
Pomnik ofiar bombardowania^[15]
Staw w Parku Świętojańskim
Stary cmentarz w Radomsku
Fabryka firmy Indesit^[16]
Skrzyżowanie DK1 i DK42^[17]

Parki

Cmentarze

Cmentarz w dzielnicy Bartodzieje.ul Spokojna
Cmentarz w dzielnicy Bogwidzowy ul Jeżynowa
Cmentarz w dzielnicy Saniki ul Piaskowa
Cmentarz św. Lamberta
Cmentarz Stary w Radomsku
Cmentarz Żydowski
Cmentarz Stobiecko Miejskie
Ohel cadyków Rabinowiczów w Radomsku

Gospodarka

Radomsko jest dużym ośrodkiem przemysłu drzewnego z ponad 125-letnią tradycją. Najstarszym zakładem meblowym jest Fameg. Dziś^[kiedy?] na terenie Radomska i najbliższej okolicy zarejestrowanych jest ponad 600 zakładów stolarskich, z których większość powstała po 1990 roku. Radomsko jest też dużym ośrodkiem przemysłu metalowego, maszynowego i szklarskiego.

Radomsko leży na szlaku komunikacyjnym przy trasie A-1^{[potrzebny przypis]} i posiada podstrefę Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej (ŁSSE), w której działa kilkanaście przedsiębiorstw^[18]. Pod południową częścią Radomska (w dzielnicy Stobiecko Miejskie) znajdują się odkryte w latach 70. XX w. duże pokłady wód geotermalnych^{[potrzebny przypis]}.

W mieście jest 6 hoteli^[19].

Zobacz też: Powszechna Spółdzielnia Spożywców w Radomsku.

Treść tej sekcji może nie być zgodna z zasadami neutralnego punktu widzenia.
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

Wyludnienie miasta

Zobacz też: Ludność Radomska.

Od kilku lat Radomsko sukcesywnie wyludnia się. Według danych Polskiej Akademii Nauk Radomsko jest jednym z najszybciej wyludniających się miast w województwie łódzkim^[20]. W wyniku emigracji miasto to mogło zmniejszyć się o 8 do 10 tysięcy osób – to jest 16% wszystkich mieszkańców miasta. Faktyczna liczba mieszkańców może wynosić więc od 38 tysięcy do 40 tysięcy. Wyliczenie oparto na podstawie sporządzonych umów na wywóz śmieci, gdzie wnosi się opłatę od osoby^[21]. Liczba ta odpowiada Radomsku z 1978 roku, gdzie według spisu powszechnego w mieście zamieszkiwało 39 500 mieszkańców. W ciągu ostatnich kilkunastu lat w mieście odnotowuje się ujemny przyrost naturalny oraz ujemne saldo migracji mieszkańców^[22]. Przykładowo w 2016 roku w Radomsku urodziło się 378 dzieci, a zmarły 572 osoby, co oznacza, że zmarło o 194 osób więcej, niż się urodziło^[23]. Według Polskiej Akademii Nauk w powiecie i Radomsku do 2050 roku ludność zmniejszy się o ok. 30 procent. W powiecie radomszczańskim zostanie 75–78 tys. mieszkańców, w samym Radomsku niespełna 30 tysięcy^[24]. Wyludnienie miasta zaczyna stawać się niepokojącym zjawiskiem, które odbija się na życiu gospodarczym miasta^[25], a firmy mają problemy ze znalezieniem pracowników^[26]^[27].

Tabela urodzeń i zgonów oraz saldo migracji mieszkańców^[10]^[11]^[28].

Rok	Liczba urodzeń	Liczba zgonów	Przyrost naturalny	Saldo migracji
2018	371	545	-174	-157
2017	407	568	-161	-158
2016	378	572	-194	-199
2015	364	538	-174	-187
2014	367	512	-145	-76
2013	370	556	-186	-164
2012	395	536	-141	-42
2011	408	574	-166	-142
2010	416	539	-123	-247
2009	466	554	-88	-28
2008	439	536	-97	-158
2007	458	538	-80	-114
2006	443	508	-65	-177
2005	405	503	-98	-130
2004	405	533	-128	-226

Ludność ukraińska

W wyniku wyludnienia miasta już od 2013 w Radomsku przedsiębiorstwa zaczęły zatrudniać pracowników z Ukrainy. W 2014 roku w Powiatowym Urzędzie Pracy w Radomsku zarejestrowano 74 obywateli Ukrainy, w 2015 roku – 329, a w 2016 roku było ich 870. Z każdym rokiem liczba pracowników z Ukrainy zwiększa się. Najwięcej Ukraińców zostało zatrudnionych w Radomsku w Łódzkiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej.[2][3][4] Niektóre związki zawodowe w zakładach z Radomska twierdziły, że Ukraińcy zabierają pracę miejscowym. Narastały konflikty polskich pracowników wobec polityki zatrudniania obcokrajowców przez zakłady w Radomsku^[29]^[30]. 19 listopada 2017 roku w Radomsku organizacja ONR zorganizowała marsz przeciwko pracownikom ze wschodu pod hasłami „Chcemy repatrianta, a nie imigranta”, protestując przeciwko zatrudnianiu przede wszystkim Ukraińców przez lokalnych przedsiębiorców^[31]. 4 grudnia 2017 w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Radomsku zorganizowano debatę na temat napływu cudzoziemców ze Wschodu na lokalny rynek. Uczestnicy debaty wskazali na potrzebę asymilacji Ukraińców, ich integracji w polskim społeczeństwie^[32]. W tym celu również z inicjatywy dzielnicowych z Radomska doszło do spotkania policjantów z 40 pracownikami z Ukrainy z jednej z firm działających na terenie strefy ekonomicznej w Radomsku. Policjanci opowiadali o regulacjach prawnych obowiązujących w Polsce. Wymienili najczęściej popełniane na terenie powiatu radomszczańskiego czyny zabronione, w tym te dokonywane przez cudzoziemców^[33]^[34]^[35].

Transport

Drogowy

Miasto położone jest przy szlakach komunikacyjnych:

droga krajowa nr 1 (trasa europejska E75; w trakcie przebudowy do autostrady A1) Gdańsk – Łódź – Radomsko – Częstochowa – GOP – Wodzisław Śląski – granica z Czechami / Żywiec – granica ze Słowacją
droga krajowa nr 42 Kamienna – Gorzów Śląski – Pajęczno – Radomsko – Końskie – Skarżysko-Kamienna – Rudnik
droga krajowa nr 91 Gdańsk – Toruń –Łódź – Piotrków Trybunalski – Radomsko – Częstochowa – Podwarpie
droga wojewódzka nr 784 Radomsko – Gidle – Święta Anna

Miasto posiada już fragment zachodniej obwodnicy na odcinku od ul. Brzeźnickiej do ul. Krasickiego, przechodzący przez teren Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Obecnie jej projekt obejmuje całą część północną od ul. Brzeźnickiej do ul. Narutowicza. Rozpoczęcie budowy obwodnicy planowane jest na kwiecień 2011. Budowa zachodniej obwodnicy Radomska, zakończyła się pod koniec 2014 r. W międzyczasie trwały rozmowy dotyczące sposobu finansowania i przebiegu południowej obwodnicy Radomska od ulicy Brzeźnickiej do ulicy Krakowskiej.

Przez miasto przebiega Łódzka Magistrala Rowerowa N-S () główną ulicą Tadeusza Kościuszki i dalej.

Zbiorowy

W Radomsku działa Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacji. Przedsiębiorstwo obsługuje 19 linii miejskich i podmiejskich.

Linie miejskie – 0, 2, 3, 4, 8, 9, 10, 12, 13, 14, 19, 23
1 międzymiejska linia – 1
6 podmiejskich – 5, 6, 7, 11, 15, 25

W mieście działa również PKS Radomsko. Firma jest największym radomszczańskim przewoźnikiem wożącym pasażerów na liniach krajowych. Zapewnia bezpośrednie połączenia m.in. do Łodzi, Piotrkowa Trybunalskiego, Częstochowy, Bełchatowa, Wrocławia, Krakowa, Katowic, Przedborza, Kamieńska, Pajęczna oraz wsi na terenie całego powiatu radomszczańskiego i okolic. Dworzec PKS znajduje się obok dworca kolejowego PKP przy ulicy Władysława Reymonta.

Kolejowy

Przez Radomsko przebiega od 1846 roku trasa Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, obecnie jest to linia kolejowa nr 1: Warszawa – Skierniewice – Koluszki – Radomsko – Częstochowa – Zawiercie – Granica (Sosnowiec Maczki), z odgałęzieniem do Łodzi Fabrycznej. Radomsko posiada bezpośrednie połączenia kolejowe Regio (Polregio), ŁKA (Łódzka Kolej Aglomeracyjna) oraz TLK i IC (PKP Intercity) z Warszawą, Łodzią, Piotrkowem Trybunalskim, Częstochową, Katowicami, Wrocławiem, Opolem, Krakowem, Toruniem, Bydgoszczą, Gdańskiem, Gdynią, Szczecinem, Koszalinem, Bielskiem-Białą itp.

Lotniczy

Najbliżej położonymi portami lotniczymi od miasta Radomska są:

W 2011 otwarto sanitarne lądowisko przy ul. Jagiellońskiej.

Kultura

Miejski Dom Kultury – główny ośrodek życia kulturalnego i rozrywkowego w mieście. Przy MDK-u działa Kino „Pasja”, wiele kół zainteresowań, między innymi plastyczne i teatralne. Przy MDK-u działa Towarzystwo Śpiewacze im. Stanisława Moniuszki w Radomsku, które jest organizatorem Międzynarodowego Festiwalu Chóralnego „Wschód-Zachód-Zbliżenia”.
Muzeum Regionalne im. Stanisława Sankowskiego mieszczące się w zabytkowym budynku dawnego ratusza, w którym w czasie okupacji niemieckiej była katownia Gestapo oraz po 1945 r. komunistyczne więzienie Urzędu Bezpieczeństwa, gdzie mordowano członków AK, NSZ, KWP. Aktualnie^[kiedy?] muzeum posiada 4 wystawy stałe pokazujące historie miasta i okolic. W posiadaniu muzeum jest ponad 16 tysięcy muzealiów. Przy muzeum działa galeria sztuki, w której organizowane są wystawy lokalnych (i nie tylko) artystów.
Biblioteka Publiczna w Radomsku.
Otwarte Muzeum Żydowskie – składa się z 50 kamiennych płyt wmurowanych w chodniki przy ulicach Radomska, wskazujących miejsca budynków religijnych i świeckich (domy modlitwy, synagogi, szkoły, zakłady) związanych ze społecznością żydowską mieszkającą przed II wojną światową w tym mieście^[36].

Miejski Dom Kultury
Miejska Biblioteka Publiczna
Bank PEKAO SA
Sąd Rejonowy
ZUS
Urząd Skarbowy
Szpital Powiatowy w Radomsku^[37]
I LO im. Feliksa Fabianiego

Wydarzenia:

Open by Night. Radomsko nocą – w 2009 roku zapoczątkowana została impreza kulturalna pod nazwą „Open by Night. Radomsko nocą”. W ostatni weekend sierpnia Radomszczanie do późnych godzin nocnych mogą uczestniczyć m.in. w koncertach, spotkaniach ze znanymi ludźmi, zwiedzać muzeum. W tych wydarzeniach uczestniczyli m.in. Maciej Maleńczuk, Blenders, Zbigniew Wodecki oraz Maria Czubaszek. Wydarzenie realizowane było do 2012 roku.
Dni Radomska – odbywająca się co roku na początku czerwca trwająca dwa dni cykliczna impreza. Od 2017 roku wydarzeniem towarzyszącym jest Festiwal Smaków.
Różewicz Open Festiwal – organizowany w październiku przez Miasto Radomsko i Miejski Dom Kultury w Radomsku festiwal poświęcony życiu i twórczości Braci Różewiczów.

Edukacja

Placówki oświatowe na terenie Miasta Radomska^[38]:

Przedszkola publiczne

Przedszkole nr 1 im. Jana Brzechwy, ul. Miła 13
Przedszkole nr 2 im. Janusza Korczaka, ul. Targowa 7
Przedszkole nr 3, ul. Zygmunta Sierakowskiego 19
Przedszkole nr 4 „Pod Zielonym Ludkiem”, ul. Hugona Kołłątaja 12
Przedszkole nr 5, ul. 11 Listopada 33
Przedszkole nr 6 im. Marii Konopnickiej, ul. Rolna 2
Przedszkole nr 9 im. Jasia i Małgosi, ul. Sokola 2-4
Przedszkole nr 10, ul. Armii Krajowej 13
Przedszkole Specjalne, ul. Piastowska 10a

Szkoły podstawowe

Publiczna Szkoła Podstawowa nr 1 im. Bolesława Chrobrego, ul. Piastowska 17
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 2 im. Tadeusza Kościuszki, ul. Józefa Piłsudskiego 22
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 3 im. Mieszka I, ul. Marii Dąbrowskiej 27
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 4 im. Władysława Stanisława Reymonta, ul. Szkolna 4
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 5 im. Mikołaja Kopernika, ul. Gabriela Narutowicza 207
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 6 im. Władysława Broniewskiego, ul. Św. Jadwigi Królowej 20
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 7 im. Romualda Traugutta, ul. 11 Listopada 16
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 8 im. Przyjaciół Dzieci, ul. Mikołaja Reja 81
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 9 im. Henryka Sienkiewicza, ul. Rolna 65
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 10, ul. Kornela Makuszyńskiego 25

Szkoły ponadpodstawowe

I Liceum Ogólnokształcące im.Feliksa Fabianiego, ul. Armii Krajowej 30
II Liceum Ogólnokształcące im. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, ul. Bugaj 3
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 im. Stanisława Staszica, ul. Brzeźnicka 20
Zespół Szkół Elektryczno-Elektronicznych im. prof. Janusza Groszkowskiego, ul. Gabriela Narutowicza 12
Zespół Szkół Drzewnych i Ochrony Środowiska im. Mikołaja Kopernika, ul. Brzeźnicka 22
Zespół Szkół Ekonomicznych im. Tadeusza Kotarbińskiego, ul. Przedborska 39/41
Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych „Sokrates”, ul. Bugaj 3
Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych „Żak”, ul. Szkolna 4 i ul. Tadeusza Kościuszki 6

Szkoły policealne

Policealna Szkoła Centrum Nauki i Biznesu „Żak”, ul. Tadeusza Kościuszki 6
Policealna Szkoła Medyczna „Żak”, ul. Tadeusza Kościuszki 6
Szkoła Policealna dla Dorosłych „Sokrates”, ul. Bugaj 3
Szkoła Policealna dla Dorosłych, ul. Szkolna 4

Szkoły wyższe

Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi – Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny w Radomsku, ul. Brzeźnicka 22
Społeczna Akademia Nauk w Łodzi – Wydział w Radomsku, ul. Gabriela Narutowicza 12

Szkoła muzyczna

Państwowa Szkoła Muzyczna I Stopnia im. Grażyny Bacewicz, ul. Tadeusza Kościuszki 14

Media

Niezależny portal powiatu radomszczańskiego Webiko Radomsko - lokalny serwis internetowy, który zawiera kompleksowe, aktualne informacje, ogłoszenia, wiadomości, zdjęcia, filmy z regionu.

Ta sekcja od 2022-03 wymaga modyfikacji na podstawie najświeższych informacji.

Niektóre treści są na pewno lub najprawdopodobniej nieaktualne. Artykuł należy zweryfikować, wskazując w przypisach źródła informacji.
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

Prasa: Na terenie regionu radomszczańskiego działa pięć lokalnych gazet: Dziennik Łódzki/Co Nowego, Gazeta „Po Prostu Informacje”, „Gazeta Radomszczańska”, „Komu i Czemu”, bezpłatny tygodnik „Między Stronami”.
Telewizja: W mieście nadawała także jedna z najwcześniej powstałych w Polsce telewizji lokalnych – Niezależna Telewizja Lokalna. Należała do TVN, jej właścicielem była grupa ITI.
Portale internetowe: W 2003 roku na terenie Radomska powstał portal internetowy WirtualneRadomsko.pl wskutek przekształcenia z Internetowego Radia Radomsko. Największą popularnością portal cieszył się w 2006 roku, kiedy wygenerował 1 315 029 odwiedzin. 1 stycznia 2007 roku portal zakończył działalność. Obecnie najważniejsze portale internetowe to Radomsko.naszemiasto.pl oraz Radomsko24.pl. Coraz większą popularnością cieszy się także blog historyczno-turystyczny Radomsk.pl oraz portal informacyjny gazety Pomiędzy Stronami. W sierpniu 2018 roku został zarejestrowany radomszczański portal internetowy Spotradomsko.pl, serwis informacyjny największej społeczności radomszczan w internecie^[39]
Radio: Do końca 2004 roku w Radomsku znajdował się nadajnik RMF FM na 97,1 FM. W pierwszych dniach 2005 roku przeniesiono go na Stację Linii Radiowych w Dobromierzu znajdującą się 30 km od miasta, i tam jest do dziś.

We wrześniu 2006 roku powstało Ersko, nadające na dwóch kanałach radio internetowe regionu radomszczańskiego. W ofercie jest głównie muzyka techno i dance na kanale głównym oraz inne rodzaje muzyki na kanale „Mix”. Od sierpnia 2008 z Radomska emituje swój sygnał radio RMF Maxxx Kielce/Radom, na 101,1 FM. Od 7 grudnia 2015 roku zaczęło nadawać internetowe radio ERA z Radomska.

Kościół św. Lamberta
Klasztor oo. franciszkanów
Kościół św. Marii Magdaleny z 1789
Kościół św. Rocha 1502
Kapliczka z czasów napoleońskich
Kaplica przy starym cmentarzu
Gazeta Radomszczańska

Wspólnoty wyznaniowe

Na terenie Radomska działalność religijną prowadzą następujące Kościoły i związki wyznaniowe:

Kościół rzymskokatolicki:
Kościół greckokatolicki:
- placówka duszpasterska w Radomsku^[40]
Kościół Zielonoświątkowy:
- zbór „Betlejem” w Radomsku^[41]
Świadkowie Jehowy:
- zbór Radomsko Północ
- zbór Radomsko Południe – Sala Królestwa ul. Dolna 22^[42]

Sport

RKS 1979 Radomsko (piłka nożna III Liga grupa 1)
RKS Radomsko obecnie tylko sekcja piłki nożnej; kiedyś tenis stołowy, zapasy, podnoszenie ciężarów, brydż sportowy, lekkoatletyka
UMLKS Radomsko (podnoszenie ciężarów, ekstraklasa)
LZS Drukarz (piłka nożna, podnoszenie ciężarów, strzelectwo)
UKS Mechanik Radomsko (piłka nożna)
Czarni Radomsko (piłka nożna, klasa okręgowa)
Szkolny Klub Sportowy „Gimnazjum” Radomsko (uczestnik centralnych rozgrywek Pucharu Polski w 1951 roku).
MKS Junak Radomsko (koszykówka, 3 liga seniorów)
UKS „Dziesiątka” Radomsko (lekkoatletyka)
UKS "Zapaśnik" Radomsko
ZKS Radomsko zapasy
Akademia Karate Kyokushin
Kolarsko-Biegowy Klub Sportowy Radomsko (kolarstwo, lekkoatletyka)

W Radomsku działa „liga miejska szóstek” organizowana przez MOSiR w Radomsku. Na terenie miasta Radomska i powiatu radomszczańskiego działa też Powiatowe Zrzeszenie LZS, które jest organizatorem licznych imprez sportowo-rekreacyjnych o randze gminnej, powiatowej i wojewódzkiej.

Osoby związane z Radomskiem

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Radomskiem.

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie urodzeni w Radomsku.

Współpraca międzynarodowa

Miasta partnerskie^[43]:

Przypisy

↑ Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl .
↑ Magazin für die neue Historie und Geographie Angelegt, t. XVI, Halle, 1782, s. 13.
↑ Województwo sieradzkie i województwo łęczyckie w drugiej połowie XVI wieku. Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1998, s. 66.
↑ Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20] .
↑ Dane statystyczne dla Miasta Radomska [online] [dostęp 2010-09-24] [zarchiwizowane z adresu 2009-06-26] .
↑ Zdzisław Noga: Krakowska rada miejska w XVI wieku. Studium o elicie władzy. Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2003, s. 331. ISBN 83-7271-200-X.
↑ Historia – Strona Miasta Radomska [online], radomsko.pl [dostęp 2020-05-16] .
↑ Geoffrey P.G.P. Megargee Geoffrey P.G.P. (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933–1945, t. II, part A, s. 294 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f O tym jak w 1986 roku Radomsko się powiększyło [online], Radomsk.pl, 27 stycznia 2020 [dostęp 2020-01-27] (pol.).
↑ ^a ^b Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2019 roku, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 22 lipca 2019 [dostęp 2020-04-25] .
↑ ^a ^b Statystyczne Vademecum Samorządowca 2019, Łódź: Urząd Statystyczny w Łodzi [dostęp 2020-04-25] .
↑ Baza demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast [online], GUS [dostęp 2010-09-14] (pol.).
↑ Radomsko w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-09] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ Pomnik na Placu 3 Maja
↑ Poświęcony cywilnym ofiarom niemieckiego bombardowania miasta 1,2 września 1939
↑ Fabryka przy miejskiej obwodnicy (ulica Unii Europejskiej, ul. A.Merloniego, rondo Edmunda Osterloffa)
↑ Skrzyżowanie w granicach administracyjnych Radomska przed rozpoczęciem przebudowy
↑ Łódzka Specjalna Strefa Ekonomiczna [online], radomsko.pl [dostęp 2021-06-03] .
↑ Zameczek, Europa, As, Exclusive, Milenium, Restauracja Hotel Zodiak.
↑ Tanie działki budowlane remedium na wyludnianie się Radomska? – TVP3 Łódź – Telewizja Polska S.A [online], lodz.tvp.pl [dostęp 2018-03-17] .
↑ Z deklaracji „śmieciowych” wynika, że spadła liczba mieszkańców | Radomsko Nasze Miasto [online], radomsko.naszemiasto.pl [dostęp 2020-07-09] (pol.).
↑ W Radomsku więcej zgonów niż urodzeń - ePiotrkow.pl - Piotrków Trybunalski [online], epiotrkow.pl [dostęp 2024-04-25] (pol.).
↑ JacekJ. Paszewski JacekJ., Więcej zgonów niż urodzin w Radomsku w 2016 roku [online], Więcej zgonów niż urodzin w Radomsku w 2016 roku [dostęp 2017-01-07] (pol.).
↑ Są sposoby na wyludnienie [online], radomszczanska.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).
↑ Informatycy potrzebni od zaraz [reklama].
↑ Firmy dają pracę, ale znów nie mogą znaleźć pracowników [online], strefabiznesu.dzienniklodzki.pl [dostęp 2016-01-28] .
↑ Targowica modli się o klienta, „Gazeta Radomszczańska”, 24 marca 2016, s. 12–13 .
↑ W Radomsku więcej zgonów niż urodzeń - ePiotrkow.pl - Piotrków Trybunalski [online], epiotrkow.pl [dostęp 2024-04-25] (pol.).
↑ Redakcja, Związkowcy z JYSK alarmują, że firma zamiast radomszczan zatrudnia obcokrajowców [online], Radomsko Nasze Miasto, 12 marca 2013 [dostęp 2020-05-16] (pol.).
↑ MałgorzataM. Kulka MałgorzataM., Związkowcy z Centrum Dystrybucji Jysk w Radomsku nie chcą Ukraińców. JYSK odpowiada... [online], Radomsko Nasze Miasto, 19 marca 2013 [dostęp 2020-05-16] (pol.).
↑ Redakcja, Radomsko: Marsz przeciw imigrantom ze Wschodu [ZDJĘCIA FILM] [online], Radomsko Nasze Miasto, 19 listopada 2017 [dostęp 2020-05-16] (pol.).
↑ Redakcja, Debata o cudzoziemcach na lokalnym rynku pracy w Radomsku [online], Radomsko Nasze Miasto, 4 grudnia 2017 [dostęp 2020-05-16] (pol.).
↑ Redakcja, Policjanci z Radomska spotkali się z pracownikami z Ukrainy [online], Radomsko Nasze Miasto, 4 kwietnia 2017 [dostęp 2020-05-16] (pol.).
↑ Redakcja, Ukrainiec sprzedawał narkotyki w Radomsku. Trafił do aresztu [online], Radomsko Nasze Miasto, 14 marca 2016 [dostęp 2020-05-16] (pol.).
↑ Redakcja, Policjanci z Radomska szukają sprawcy uszkodzenia ciała. Poznajesz? [online], Radomsko Nasze Miasto, 27 czerwca 2019 [dostęp 2020-05-16] (pol.).
↑ Pierwsze Otwarte Muzeum Żydowskie w Europie w Radomsku [online], radomsko.naszemiasto.pl [dostęp 2014-07-28] .
↑ Szpital oddany w pełni do użytku w czerwcu 2011
↑ Spis placówek oświatowych – Strona Miasta Radomska [online], radomsko.pl [dostęp 2019-04-18] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-18] .
↑ Spotted: Radomsko [online], facebook.com [dostęp 2018-09-05] (pol.).
↑ Greckokatolicka placówka duszpasterska w Radomsku [online], grekokatolicy.pl [dostęp 2023-06-15] .
↑ Znajdź Kościół [online], kz.pl [dostęp 2023-06-15] .
↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2019-11-30] .
↑ Wykaz miast partnerskich na oficjalnej stronie radomska [online] .

Linki zewnętrzne

Strona Urzędu Miasta Radomska
Radomsk, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 423 .

[populacja2022-1] Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl .

[2] Magazin für die neue Historie und Geographie Angelegt, t. XVI, Halle, 1782, s. 13.

[3] Województwo sieradzkie i województwo łęczyckie w drugiej połowie XVI wieku. Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1998, s. 66.

[populacja2019-4] Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20] .

[5] Dane statystyczne dla Miasta Radomska [online] [dostęp 2010-09-24] [zarchiwizowane z adresu 2009-06-26] .

[6] Zdzisław Noga: Krakowska rada miejska w XVI wieku. Studium o elicie władzy. Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2003, s. 331. ISBN 83-7271-200-X.

[7] Historia – Strona Miasta Radomska [online], radomsko.pl [dostęp 2020-05-16] .

[8] Geoffrey P.G.P. Megargee Geoffrey P.G.P. (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933–1945, t. II, part A, s. 294 .

[:0-9] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f O tym jak w 1986 roku Radomsko się powiększyło [online], Radomsk.pl, 27 stycznia 2020 [dostęp 2020-01-27] (pol.).

[:1-10] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2019 roku, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 22 lipca 2019 [dostęp 2020-04-25] .

[:2-11] Statystyczne Vademecum Samorządowca 2019, Łódź: Urząd Statystyczny w Łodzi [dostęp 2020-04-25] .

[12] Baza demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast [online], GUS [dostęp 2010-09-14] (pol.).

[populacja2016-13] Radomsko w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-09] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[14] Pomnik na Placu 3 Maja

[15] Poświęcony cywilnym ofiarom niemieckiego bombardowania miasta 1,2 września 1939

[16] Fabryka przy miejskiej obwodnicy (ulica Unii Europejskiej, ul. A.Merloniego, rondo Edmunda Osterloffa)

[17] Skrzyżowanie w granicach administracyjnych Radomska przed rozpoczęciem przebudowy

[18] Łódzka Specjalna Strefa Ekonomiczna [online], radomsko.pl [dostęp 2021-06-03] .

[19] Zameczek, Europa, As, Exclusive, Milenium, Restauracja Hotel Zodiak.

[20] Tanie działki budowlane remedium na wyludnianie się Radomska? – TVP3 Łódź – Telewizja Polska S.A [online], lodz.tvp.pl [dostęp 2018-03-17] .

[21] Z deklaracji „śmieciowych” wynika, że spadła liczba mieszkańców | Radomsko Nasze Miasto [online], radomsko.naszemiasto.pl [dostęp 2020-07-09] (pol.).

[22] W Radomsku więcej zgonów niż urodzeń - ePiotrkow.pl - Piotrków Trybunalski [online], epiotrkow.pl [dostęp 2024-04-25] (pol.).

[23] JacekJ. Paszewski JacekJ., Więcej zgonów niż urodzin w Radomsku w 2016 roku [online], Więcej zgonów niż urodzin w Radomsku w 2016 roku [dostęp 2017-01-07] (pol.).

[24] Są sposoby na wyludnienie [online], radomszczanska.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).

[25] Informatycy potrzebni od zaraz [reklama].

[26] Firmy dają pracę, ale znów nie mogą znaleźć pracowników [online], strefabiznesu.dzienniklodzki.pl [dostęp 2016-01-28] .

[27] Targowica modli się o klienta, „Gazeta Radomszczańska”, 24 marca 2016, s. 12–13 .

[28] W Radomsku więcej zgonów niż urodzeń - ePiotrkow.pl - Piotrków Trybunalski [online], epiotrkow.pl [dostęp 2024-04-25] (pol.).

[29] Redakcja, Związkowcy z JYSK alarmują, że firma zamiast radomszczan zatrudnia obcokrajowców [online], Radomsko Nasze Miasto, 12 marca 2013 [dostęp 2020-05-16] (pol.).

[30] MałgorzataM. Kulka MałgorzataM., Związkowcy z Centrum Dystrybucji Jysk w Radomsku nie chcą Ukraińców. JYSK odpowiada... [online], Radomsko Nasze Miasto, 19 marca 2013 [dostęp 2020-05-16] (pol.).

[31] Redakcja, Radomsko: Marsz przeciw imigrantom ze Wschodu [ZDJĘCIA FILM] [online], Radomsko Nasze Miasto, 19 listopada 2017 [dostęp 2020-05-16] (pol.).

[32] Redakcja, Debata o cudzoziemcach na lokalnym rynku pracy w Radomsku [online], Radomsko Nasze Miasto, 4 grudnia 2017 [dostęp 2020-05-16] (pol.).

[33] Redakcja, Policjanci z Radomska spotkali się z pracownikami z Ukrainy [online], Radomsko Nasze Miasto, 4 kwietnia 2017 [dostęp 2020-05-16] (pol.).

[34] Redakcja, Ukrainiec sprzedawał narkotyki w Radomsku. Trafił do aresztu [online], Radomsko Nasze Miasto, 14 marca 2016 [dostęp 2020-05-16] (pol.).

[35] Redakcja, Policjanci z Radomska szukają sprawcy uszkodzenia ciała. Poznajesz? [online], Radomsko Nasze Miasto, 27 czerwca 2019 [dostęp 2020-05-16] (pol.).

[miasto-36] Pierwsze Otwarte Muzeum Żydowskie w Europie w Radomsku [online], radomsko.naszemiasto.pl [dostęp 2014-07-28] .

[37] Szpital oddany w pełni do użytku w czerwcu 2011

[38] Spis placówek oświatowych – Strona Miasta Radomska [online], radomsko.pl [dostęp 2019-04-18] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-18] .

[39] Spotted: Radomsko [online], facebook.com [dostęp 2018-09-05] (pol.).

[40] Greckokatolicka placówka duszpasterska w Radomsku [online], grekokatolicy.pl [dostęp 2023-06-15] .

[41] Znajdź Kościół [online], kz.pl [dostęp 2023-06-15] .

[42] Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2019-11-30] .

[43] Wykaz miast partnerskich na oficjalnej stronie radomska [online] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]

[35]

[36]

[37]

[38]

[39]

[40]

[41]

[42]

[43]

Części miasta wg TERYT	Bartodzieje Bankowe Bartodzieje Podleśne Bartodzieje Włościańskie Bogwidzowy Elżbietów Folwarki Martelicha Miłaczki Nowy Kowalowiec Piaski Saniki Stary Kowalowiec Stobiecko Miejskie Sucha Wieś Wymysłówek Zakrzówek
Inne części miasta	Bartodzieje Dwór Bartodzieje Podmiejskie Kolonia Młodzowy Młodzowy

Miasta	Kamieńsk Przedbórz Radomsko
Gminy miejskie	Radomsko
Gminy miejsko-wiejskie	Kamieńsk Przedbórz
Gminy wiejskie	Dobryszyce Gidle Gomunice Kobiele Wielkie Kodrąb Lgota Wielka Ładzice Masłowice Radomsko Wielgomłyny Żytno

Przynależność wojewódzka	gubernia piotrkowska (1867–1915) woj. łódzkie (1919–39) woj. łódzkie (1945–75)
Miasta	Brzeźnica (do 1870) Koniecpol (do 1870 i 1927–59 →) Pajęczno (do 1870) Pławno (do 1870) Radomsko*
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Borowno (do 1868) Borzykowa (do 1868) Brudzice (do 1954) Brzeźnica (1877–1954) Dąbrowa Zielona Dmenin (1868–1954) Dobryszyce Dworszowice (do 1877) Dziepułć (do 1868) Garnek (do 1954) Gidle Gomunice (od 1973) Gosławice (do 1954) Kłomnice (od 1948) Kobiele (Wielkie) Kodrąb (od 1973) Konary (do 1953) Koniecpol (do 1954) Kruszyna Lgota Wielka (od 1973) Ładzice (od 1953) Maluszyn (do 1954) Masłowice Pajęczno (do 1954) Pławno (1927–54) Prusicko (do 1874) Przerąb (do 1954) Radomsk(o) (1867-1914, 1919-54 i od 1973) Radziechowice (do 1953) Rudniki (1916-19) Rząśnia (do 1954) Rzeki (do 1947) Stobiecko Miejskie (1914-19) Sulmierzyce (do 1954) Smotryszów (do 1868) Wielgomłyny Zamoście (do 1954) Zawada (1953–54) Żytno
Gromady (1954–72)	Bartodzieje Bankowe (1954–61) Bąkowa Góra (1954–72) Biała (1954–55 →) Bogumiłowice (1954–55 →) Borowno (1954–57 →) Borzykowa (1954–72) Brudzice (1954–59) Brzeźnica Nowa (1954–55 →) Chorzenice (1954–55 →) Chrzanowice (1954–68) Cielętniki (1954–68) Ciężkowice (1954–61) Dąbrowa Zielona (1954–72) Dmenin (1954–72) Dobryszyce (1954–72) Dubidze (1954–55 →) Dworszowice Pakoszowe (1954–55 →) Gajęcice (1954–55 →) Garnek (1954–72) Gidle (1954–72) Gomunice (1954–72) Gosławice (1954–72) Huta Drewniana (1954–59) Jedlno Poduchowne (1954–72) Kietlin (1954–61) Kłomnice (1954–72) Kobiele Wielkie (1954–72) Kodrąb (1954–72) Koniecpol (1959 →) Koniecpol Stary (1954–58) Konstantynów (1954–55 →) Kraszewice (1954–68) Kruszyna (1954–72) Krzemieniewice (1954–61) Krzętów (1954–59) Lgota Wielka (1954–72) Ładzice (1954–72) Łęg (1954–57) Łysiny (1954–58) Makowiska (1954–55 →) Maluszyn (1954–72) Masłowice (1954–72) Okołowice (1954–58) Orzechów (1954–58) Pacierzów (1954–57) Pajęczno (1954–55 →) Piaski (1954–57) Pławno (1954–72) Płoszów (1954–61) Prusicko (1954–55 →) Przerąb (1954–72) Radomsko (1961–72) Rząśnia (1954–55 →) Rzejowice (1954–72) Rzerzęczyca / Rzerzęczyce (1954–72) Silnica (1954–58) Silniczka (1954–58) Skrzydlów (1954–61) Soborzyce (1954–68) Sokola Góra (1954–68) Stobiecko Miejskie (1954–61) Stróża (1954–55 →) Strzałków (1954–72) Sulmierzyce (1954–55 →) Teklinów (1954–72) Wielgomłyny (1954–72) Wiewiec (1954–55 →) Wistka (1954–55 →) Witkowice (1954–61) Włynice (1954–57) Wola Blakowa (1954–59) Wólka Prusicka (1954–55 →) Zagórze (1954–68) Zakrzówek (1954–72) Zamoście (1954–55 →) Zawada (1954–72) Żytno (1954–72)
Legenda	do 1922 Nowo–Radomsk

Miasta na prawach powiatu	Łódź Piotrków Trybunalski Skierniewice
Miasta powiatowe	Bełchatów Brzeziny Kutno Łask Łęczyca Łowicz Opoczno Pabianice Pajęczno Poddębice Radomsko Rawa Mazowiecka Sieradz Tomaszów Mazowiecki Wieluń Wieruszów Zduńska Wola Zgierz
Miasta gminne	Aleksandrów Łódzki Białaczów Biała Rawska Błaszki Bolesławiec Bolimów Dąbrowice Drzewica Działoszyn Głowno Grabów Inowłódz Jeżów Kamieńsk Kiernozia Koluszki Konstantynów Łódzki Krośniewice Lutomiersk Lututów Osjaków Ozorków Parzęczew Piątek Przedbórz Rozprza Rzgów Stryków Sulejów Szadek Tuszyn Ujazd Uniejów Warta Wolbórz Zelów Złoczew Żarnów Żychlin