Przejdź do zawartości

Kotik

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kotik
Arctocephalus
É. Geoffroy Saint-Hilaire & F. Cuvier, 1826[1]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – kotik nowozelandzki (A. forsteri)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

drapieżne

Podrząd

psokształtne

Nadrodzina

Phocoidea

Rodzina

uchatkowate

Rodzaj

kotik

Typ nomenklatoryczny

Phoca ursina” (= Phoca pusilla[a]. von Schreber, 1775)

Synonimy
Gatunki

10 gatunków (w tym wymarłe) – zobacz opis w tekście

Kotik[5] (Arctocephalus) – rodzaj ssaków z rodziny uchatkowatych (Otariidae).

Zasięg występowania

[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące na wybrzeżach Ameryki, Australii i Afryki[6][7][8].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała samic 110–171 cm, samców 150–230 cm; masa ciała samic 22–110 kg, samców 60–360 kg; długość ciała noworodków 40–80 cm przy masie ciała 3–12 kg[7][9].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniowali w 1826 roku francuscy przyrodnicy Étienne Geoffroy Saint-Hilaire i Frédéric Cuvier w haśle poświęconym fokom opublikowanym w trzydziestym dziewiątym tomie słownika historii naturalnej[1]. Autorzy nie wskazali gatunku typowego; w ramach późniejszego oznaczenia w 2000 roku Międzynarodowa Komisja Nomenklatury Zoologicznej na typ nomenklatoryczny wyznaczyła kotika karłowatego (A. pusillus)[10].

Etymologia

[edytuj | edytuj kod]
  • Arctocephalus: gr. αρκτος arktos ‘niedźwiedź’; -κεφαλος -kephalos ‘-głowy’, od κεφαλη kephalē ‘głowa’[11].
  • Arctophoca: gr. αρκτος arktos ‘niedźwiedź’; φωκη phōkē ‘foka’[12]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Otaria philippii W. Peters, 1866.
  • Euotaria: gr. ευ eu ‘dobrze, typowy’; rodzaj Otaria Péron, 1816 (uchatka)[13]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Arctocephalus nigrescens J.E. Gray, 1850 (= Phoca australis E.A.W. Zimmermann, 1783).
  • Gypsophoca: gr. γυψος gupsos ‘kreda’; rodzaj Phoca Linnaeus, 1758 (foka)[14]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Otaria cinerea Quoy & Gaimard, 1826 (= Otaria forsteri Lesson, 1828).
  • Halarctus: gr. ἁλς hals, ἁλος halos ‘morze’; αρκτος arktos ‘niedźwiedź’[15]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Arctocephalus delalandii J.E. Gray, 1859 (= Phoca pusilla von Schreber, 1775).

Podział systematyczny

[edytuj | edytuj kod]

Badania przeprowadzone przez Bertę i Churchilla w 2012 wykazały, że Arctocephalus wydaje się być parafiletyczny, ponieważ A. pusillus nie wydaje się być blisko spokrewniony z innymi przedstawicielami tego rodzaju, w związku z tym wszystkie inne gatunki Arctocephalus powinny zostać przeniesione do innego rodzaju (Arctophoca), a A. pusillus powinien pozostać w Arctocephalus, ponieważ jest gatunkiem typowym rodzaju[16][6]; jednak analizy przeprowadzone w 2020 roku wykazały, że rodzaj jest monofiletyczny, a rzekoma parafiletyczność wynikała z niepełnego sortowania linii[17]. Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[18][9][6]:

Grafika Gatunek Autor i rok opisu Nazwa zwyczajowa[5] Podgatunki[7][6][9] Rozmieszczenie geograficzne[7][6][9] Podstawowe wymiary[7][9][b] Status
IUCN[19]
Arctocephalus gazella (W. Peters, 1875) kotik antarktyczny gatunek monotypowy wody subantarktyczne i antarktyczne (na południe lub na północ od strefy konwergencji antarktycznej) oraz rozproszone wyspy (głównie Georgia Południowa), obszary rozrodu obejmują Półwysep Antarktyczny DC: do 200 cm
MC: 22–204 kg
 LC 
Arctocephalus philippii (W. Peters, 1866) kotik chilijski gatunek monotypowy południowy Ocean Spokojny, w archipelagach Juan Fernandez i Desventuradas (Isla San Félix), które leżą 600 km na północ DC: około 200 cm
MC: około 140 kg
 LC 
Arctocephalus townsendi Merriam, 1897 kotik meksykański gatunek monotypowy Ggłównie wyspa Gwadelupa, także Islas San Benito (zachodnia Kalifornia Dolna, Meksyk), Channel Islands (San Miguel Island) i Wyspy Farallońskie (Stany Zjednoczone), wędruje na północ do stanu Waszyngton) i południowej Alaski) DC: około 200 cm
MC: 40–170 kg
 LC 
Arctocephalus galapagoensis E. Heller, 1904 kotik galapagoski gatunek monotypowy Galapagos (na prawie wszystkich wyspach) DC: 110–160 cm
MC: 27–68 kg
 EN 
Arctocephalus australis (A.E.W Zimmermann, 1783) kotik południowy gatunek monotypowy Ameryka Południowa od Urugwaju na południe do przylądka Horn, Falklandów i regionu Magallanes, regularnie do południowej Brazylii, także od środkowego Peru do północnej Kolumbii DC: do 190 cm
MC: 40–160 kg
 LC 
Arctocephalus forsteri (Lesson, 1828) kotik nowozelandzki gatunek monotypowy Nowa Zelandia (Wyspa Północna i Południowa, wszystkie wyspy subantarktyczne), południowo-zachodnia i południowa Australia oraz Tasmania DC: do 190 cm
MC: 30–160 kg
 LC 
Arctocephalus tropicalis (J.E. Gray, 1872) kotik subantarktyczny gatunek monotypowy szeroko rozpowszechniony w wodach subantarktycznych, głównie na północ od strefy konwergencji antarktycznej z południowo-wschodniego Oceanu Atlantyckiego i Oceanu Indyjskiego DC: do 180 cm
MC: 25–165 kg
 LC 
Arctocephalus pusillus (von Schreber, 1775) kotik karłowaty 2 podgatunki wybrzeże południowej Afryki, od Angoli na południe do zatoki Algoa (Południowa Afryka), wybrzeże południowo-wschodniej Australii w Wiktorii, Nowej Południowej Walii, Tasmanii i Cieśninie Bassa (w tym Wyspa Kangura) DC: 120–230 cm
MC: do 360 kg
 LC 

Kategorie IUCN:  LC gatunek najmniejszej troski,  EN gatunek zagrożony.

Opisano również gatunki wymarłe:

  1. Nie Phoca ursina Linnaeus, 1758.
  2. DC – długość ciała; MC – masa ciała

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b É. Geoffroy Saint-Hilaire & F. Cuvier: Phoque. (Mamm.). W: Dictionnaire des sciences naturelles, dans lequel on traite méthodiquement des différens êtres de la nature, considérés soit en eux-mêmes, d'après l’état actuel de nos connoissances, soit relativement à l’utilité qu’en peuvent retirer la médecine, l’agriculture, le commerce et les artes. Suivi d’une biographie des plus célèbres naturalistes. T. 39. Paris; Strasbourg: F. G. Levrault; Le Normant, 1826, s. 554. (fr.).
  2. W. Peters. Über die Ohrenrobben (See-löwen und Seebären), Otariae, insbesondere über die in den Sammlungen zu Berlin befindlichen Arten. „Monatsberichte der Königlichen Preussische Akademie des Wissenschaften zu Berlin”. 1866, s. 276, 1866. (niem.). 
  3. a b J.E. Gray. Notes on the Skulls of Sea-Bears and Sea-Lions (Otariadae) in the British Museum. „The Annals and Magazine of Natural History”. Third Series. 18, s. 236, 1866. (ang.). 
  4. T.S. Gill. Prodrome of a Monograph of the Pinnipedes. „Communications of the Essex Institute”. 5, s. 7, 11, 1866–1867. (ang.). 
  5. a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 152. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  6. a b c d e C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 438. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
  7. a b c d e M. Webber: Family Otariidae (Eared Seals). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 4: Sea Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2014, s. 89–94. ISBN 978-84-96553-93-4. (ang.).
  8. D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Arctocephalus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-05-19]. (ang.).
  9. a b c d e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 673–674. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  10. Anonim. Opinion 1962. Arctocephalus F. Cuvier, 1826 and Callorhinus Gray, 1859 (Mammalia, Pinnipedia): conserved by the designation of Phoca pusilla Schreber, 1775 as the type species of Arctocephalus; and Otaria Peron, 1816 and Eumetopias Gill, 1866: conserved by the designation of Phoca leonina Molina, 1782 as the type species of Otaria. „The Bulletin of zoological nomenclature”. 57 (3), s. 193–195, 2000. (ang.). 
  11. Palmer 1904 ↓, s. 117.
  12. Palmer 1904 ↓, s. 119.
  13. Palmer 1904 ↓, s. 277.
  14. Palmer 1904 ↓, s. 304.
  15. Palmer 1904 ↓, s. 306.
  16. A. Berta & M. Churchill. Pinniped taxonomy: review of currently recognized species and subspecies, and evidence used for their description. „Mammal Review”. 42 (3), s. 207–234, 2012. DOI: 10.1111/j.1365-2907.2011.00193.x. (ang.). 
  17. F. Lopes, L.R. Oliveira, A. Kessler, Y. Beux, E. Crespo, S. Cárdenas-Alayza, P. Majluf, Ma. Sepúlveda, R.L. Brownell, Jr., V. Franco-Trecu, D. Páez-Rosas, J. Chaves, C. Loch, B.C. Robertson, K. Acevedo-Whitehouse, F.R. Elorriaga-Verplancken, S.P. Kirkman, C.R. Peart, J.B.W. Wolf & S.L Bonatto. Phylogenomic Discordance in the Eared Seals is best explained by Incomplete Lineage Sorting following Explosive Radiation in the Southern Hemisphere. „Systematic Biology”. 70 (4), s. 786–802, 2020. DOI: 10.1093/sysbio/syaa099. (ang.). 
  18. N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-12-18]. (ang.).
  19. Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-07-04]. (ang.).
  20. H.F.P. Gervais & F. Ameghino: Los mamiferos fosiles de la America Meridional / Les mammifères fossiles de l’Amérique du Sud. Paris; Buenos Aires: F. Savy; Igon Hermanos, 1880, s. 222. (hiszp. • fr.).
  21. F. Ameghino: Tercera parte. Sinopsis geológico-paleontológica. W: Segundo Censo de la República Argentina. Mayo 10 de 1895. T. 1: Territoire. Buenos Aires: Taller tipográfico de la penitenciaría nacional, 1898, s. 195. (hiszp.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]