Ariditat

L’ariditat es un fenomèn climatic implicant una pluviometria flaca. Dins las regions dichas aridas, las precipitacions son inferioras a l'evapotranspiracion potenciala (notada ETP) donadas de 2009. L'ariditat essent una nocion espaciala, una region se pòt qualificar d'arida o non segon lo periòde. Es marcada sus près de 30 % de las tèrras continentalas^[1] e espandida sus diferentas latituds. I a las zònas aridas zonalas degut a la preséncia de la partida davalanta de las cellulas d'Hadley e de desèrts non zonals deguts a de causas divèrsas. L’aridificacion es lo cambi de climat gradual o subte menant a una situacion d'ariditat.

Definicion

Malgrat aquelas diferentas classificacions, i a 3 gras comuns per gaireben totes los indicis d’ariditat :

iperarid (10 a 15 mm par an, en mejana) ;
arid (50 a 150 mm dins la zòna tropicala, espandit de biais sasonièr en raissas) ;
semiarid (ritme sasonièr, fins a 500 mm de pluèja).

Espandiment

Los desèrts zonals se trapan lo long dels tropics:

tropic del Càncer: desèrts Mojaves (EUA) e mexicans, Sahara, desèrt d'Arabia, d'Iran, del Thar. Le nom de l’Estat d'Arizòna significa zòna arida.
tropic del Capricòrn: desèrt d'Atacama, del Kalahari, desèrts australians

Los desèrts non zonals an de fonts diferentas:

zòna d'ombra en aval de sèrras: desèrts americans del grand Bacin dels Estats Units, d'Argentina
a l'interior dels continents: desèrts d'Asia centrala
deguts als corrents fregs de las faciadas occidentalas de continent: desèrts chiloperuvian, Bassa Califòrnia, Namib, Río de Oro

Causas

Las zonas aridas an coma caracteristica un deficit en precipitacions. L'ariditat es subretot causada per la crèsta subtropicala, essent una cencha d'anticiclòns subtropicals semipermanents (desèrts zonals e costièrs). Tanben pòt aver per causa la subsidéncia de l'aire enrè un obstacle del relèu favorizant l’efièch de foehn dins los cases dels desèrts d'abric, o encara a l’alunhament de la region al respècte de las còstas que limita l'umiditat venet dels oceans. Mai l'albedo (poder de rebat) es fòrt, mai lo poder absorbant es flac e los rais son rebatits cap a l'espaci. Dins lo cas d'un domèni arid, l'albedo es tròp elevat e la fòrça de l'energia solar es rebatuda, privant atal la vegetacion d'un possible desvelopament tot en servissent a caufar l'aire çò que favoriza l’evapotranspiracion cap a l’aridificacion.

Consequéncias

Al nivèl del sol, l’ariditat dona una rarefaccion dels èsser vivents e una adaptacion d'aqueles e aquelas condicions xericas. Causa de mancas idrologicas: precipitacions flacas e irregularas, malhum idrografics pauc nombroses. Fin finala, i a un procès d’erosion pel vent e d'acumulacion accelerada dels sables acompanhat d'un apauriment dels sols.

Indicis

Lo calcul d'un indici d'ariditat, coma la classificacion dels climas, es totjorn un subjècte de recerca en climatologia. Existís mai d'uns d'indicis e formulas, uns basats sus de critèris climatologics, d'autres biogeografics. Los mai coneguts son aqueles d'Emmanuel de Martonne (1926 à 1941), de Charles Warren Thornthwaite (1948), e de Banhols e Gaussen (1953 à 1957).

Indici de Gaussen

Segon Gaussen, un periòde donat se dich arid, quand : $P<{2\times T}$

(P : precipitacions totalas en millimètres sul periòde donat, T : temperatura mejana en °C sul periòde donat)

Indici d'ariditat de De Martonne

L’indici d'ariditat de De Martonne, notat I, aquel indici permet de determinar lo gra d'ariditat d'una region.

Per lo calcular, s'utiliza la formula $I={\frac {P}{T 10}}$ ont P designa las precipitacions totalas per l'an e T la temperatura mejana per l'an; e, per un mes: $I={\frac {12p}{t 10}}$ ont p designa las precipitacions totalas pel mes e t la temperatura mejana pel mes.

$I=0$
Regions iperaridas Desèrts totals	(Atacama (Chile) Reg del Tanezroft (Sahara) val de la Mòrt)
$I=5$
Regions aridas Regions deserticas	Sahara Los desèrts d'Arizòna e de Sonora Dasht-e Kavir, Deseper (Iran) Desèrt du Thar (Índia) Desèrt de Tabernas (près d'Almería)
$I=10$
Regions semiaridas	Saèl Kalahari Chaco (Argentina) Nordeste (Brasil)
$I=20$
Regions miègumidas
$I=30$
Regions umidas
$I=55$

Notas e referéncias

↑ Roger Coque, Géomorphologie, Paris, Armand Colin, 1977, 1998, ISBN 2200217390, p.231

Vejatz tanben

Plantas oleifèras de las zonas aridas: Pongamia pinnata (Karanj) - Moringa oleifera (Saijan) - Madhuca longifolia (Mahua) - Jatropha curcas(Pourghère) - Cleome viscosa(Cleòm) - Aquelas plantas permeton de lutar contra la desertificacion e de produire de l'òli.

Articles connèxes

Nota : la secada es une nocion temporala e pontuala alara que l'ariditat es espaciala, zonala, e subretot durabla.

Fonts (fr)

Le dictionnaire français de l'hydrologique, agréé par le CNFSH (Comité National Français des Sciences Hydrologiques)
Pinot Jean-Pierre, Vocabulaire de géomorphologie (Base Voca de l’Institut océanographique, anciennement publié sur www.oceano.org/io/voca/)
Pierre Davoust, Écosociosystèmes
Informations scientifiques et techniques sur les zones arides

[1] Roger Coque, Géomorphologie, Paris, Armand Colin, 1977, 1998, ISBN 2200217390, p.231

[1]