Berilio

Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa orientàl unificàda.

Berilio
4 Be                                                                                                                                                                                                                                                               litio ← berilio → boro
Aspèt
Aspèt de l'elemènt
Generalità
Nòm, sìmbol, nömer atòmich	berilio, Be, 4
Serie	metài alcalì terùs
Grupo, periot, bloch	2 (IIA), 2, s
Densità	1 848 kg/m³, Nd
Dürèsa	5,5
Configürasiù dei eletrù	Configürasiù dei eletrù
Proprietà atomiche
Peso atòmich	9,01 218 u
Ragio atòmich (calc.)	112 pm
Ragio covalènt	90 pm
Ragio de van der Waals	se 'l conós mìa
Configürasiù dei eletrù	[He]2s2
e− per leèl energétich	2, 2
Stàcc de osidasiù	2 (anfotero)
Strütüra cristalìna	ezagonàl
Proprietà fìziche
Stat de la matéria	solido (diamagnétich)
Pont de füziù	1 551,15 K (1 278 °C)
Pont de ebulisiù	3 243,15 K (2 961 °C)
Volüm molàr	× 10Modell:Val/delimitnum m³/mol
Entalpia vapurizasiù	292,4 kJ/mol
Calùr de füziù	12,2 kJ/mol
Tensiù de vapùr	4 180 Pa
Velocità del suono	13 000 m/s a 298,15 K
Otre proprietà
Nömer CAS	Modell:CAS
Eletronegatività	1,57 (Scala de Pauling)
Calùr specìfich	1825 J/(kg•K)
Condücibilità elètrica	× 10Modell:Val/delimitnum /m•Ω
Condücibilità tèrmica	201 W/(m•K)
Energia de prìma iunizasiù	899,5 kJ/mol
En. de segónda iunizasiù	1 757,1 kJ/mol
En. de tèrsa iunizasiù	14 848,7 kJ/mol
En. de quàrta iunizasiù	21 006,6 kJ/mol
Izòtop piö stàbii
iso NA TD DM DE DP 7Be sintetich 53,12 dé ε 0,862 7Li 9Be 100% L'è stàbil con 5 neütrù 10Be tràse  × 10Modell:Val/delimitnum agn β− 0,556 10B
iso: isotopo NA: bondànsa en natüra TD: tép de smezamènt DM: modalità de decadimènt DE: energia de decadimènt in MeV DP: prodót del decadimènt

El berilio l'è 'n elemènt chìmich enserìt endèla tàola periòdica dei elemèncc col sìmbol Be. El g'ha nömer atòmich 4, che völ dì che 'l nùcleo de 'n àtom de berilio el g'ha quàter prutù. L'è un 'n metàl alcalì terùs de culùr gris compàgn de l'aciàio, lezér, scorzégn ma fràgil. La relasiù diagunàla co l'alumìnio la fà che chèsti du elemèncc i g'hape dele proprietà che se 'nsomèa.

L'è dopràt perlopiö come agènt de renfórs endele léghe (ram-berìlio). El sò nömer CAS l'è 7440-41-7. L'è de cunsiderà carcinogen per l'òm (A1-ACGIH).