hûn
Bilêvkirin
[biguhêre]Cînav
[biguhêre]Yekjimar | Pirjimar | |
---|---|---|
Mê û nêr | tu | hûn |
hûn
- kesên jê re tê axiftin
- Hûn werin?
- kesê jê re tê axiftin û yên li gel wî beşdarî tiştekî
- Hûn çend kes in wir dixebitin?
- (Tirkmancî) li şûna "tu" bo rêzgirtinê
- Rêzdar Serok, hûn bi xêr hatin. (Dema "serok" bi tenê be jî.)
Ji wêjeya klasîk
[biguhêre]- Jêrê alaya te bim roja 'esîr
Ger divêtin hûn ji narê bin necat
Bi 'işq û şewqek hûn bibêjin esselat — (Mela Hesenê Bateyî, Mewlûda Kurdî, ~1720)
Herwiha
[biguhêre]Tewandî
[biguhêre]- we yan hewe: We ta niha çi kiriye?
Têkildar
[biguhêre]Yekjmar | Pirjimar | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
Navkî | Çemandî | Navkî | Çemandî | |||
Kesê 1em | ez | min | em | me | ||
Kesê 2em | tu | te | hûn | we | ||
Kesê 3em | Dûr | ew | nêr | wî | ew | wan |
mê | wê | |||||
Nêzik | ev | nêr | vî | ev | van | |
mê | vê |
Etîmolojî
[biguhêre]Ji proto-hindûewropî *yū́ ku herwiha serekaniya bo nimûne you ya îngilîzî ye. Guherîna H/W/Y di kurmancî de diyardeyeka berbelav e. Ji heman rehî: we, tu, te. Ji formeke berê wek "*yuşneh", hevreha evistayî 𐬫𐬏𐬲𐬆𐬨(yûjim). Ew forma han paşê wisan peresiyaye: *yuşne > *yuşn > *yuhn > *yûn > *ûn > hûn/wûn. Bo guherîna ş>h binêrin çav, guh; bo zêdebûna h/w di pêşiya peyvan de binêrin hiş, hirç, . Bi devokî, mihtemelen wek *yuşmeh jî hebûye (bo guherîna dengên m-n di zimanên kurmancî û ên ku ji pehlewanî çêbûne binêre zazakî "miyan" û kurmancî nav) û ew jî bûye *yuşma (guherîna dengê eh>a diyardeyek berbelav e di nav zimanên îranîkî de) ku paşê bûye *yişma > işma(h) ku di pehlewanî de wisa hatiye qeydkirin û di hin zimanên kurdî ên din de bûye şima/şime. êwe'a soranî reng e ku ji tesîra ême wisanî guheriye.
Bi wateya li şûna tu bo rêzgirtinê ji zimanên ewropî hatiye wergirtin.
Bi zaravayên din
[biguhêre]Werger
[biguhêre]Li jêr formên biker tên dan. Bo forma berkar, binêrin: we.
- Abxazî: шәара (š°ārā)
- Afarî: isin
- Afrîkansî: julle → af
- Aghwanî: 𐕛𐔽𐔰𐕎 (vˁan)
- Akanî: mo
- Albanî: ju → sq
- Almaniya jêrîn a navîn: gî
- Almanî: ihr → de ; Sie → de
- Amharî: እናንተ (ʾənantä)
- Aragonî: busatros, busatras
- Aramî:
- Asamî: তহঁত (tohõt), তোমালোক (tümalük), আপোনালোক (apünalük)
- Astûrî: vosotros → ast n pj, vosotres → ast m pj, vós → ast n pj an m pj
- Avarî: нуж (nuž)
- Avestayî: 𐬫𐬏𐬲𐬆𐬨 (yūžəm)
- Aymarayî: jumanaka
- Azerî: siz → az, sizlər
- Bambarayî: aw
- Baskî: zuek
- Başkîrî: һеҙ (heð)
- Belarusî: вы → be (vy)
- Bengalî: তোরা → bn (tora), তোমরা → bn (tomra), আপনারা → bn (apnara)
- Bîkoliya naverast: kamo
- Bretonî: c'hwi → br
- Bulgarî: ви́е (víe)
- Burmayî: နင်တို့ (nangtui.), မင်းတို့ (mang:tui.), ခင်ဗျားတို့ (hkangbya:tui.), ရှင်တို့ (hrangtui.)
- Buryatî: та (ta)
- Çeçenî: шу (šu)
- Çeçenî: шо (šo)
- Çekî: vy → cs
- Çîçewayî: inu
- Çînî:
- Kantonî: 你哋 (nei5 dei6)
- Dunganî: ниму (nimu)
- Ganî: 你們 (n3 miin)
- Hakkayî: 你兜 (ngì-têu, ǹg-têu, ǹ-têu), 你這兜 (ngì-iá-têu, ǹg-iá-têu, ǹ-iá-têu), 你等 (ǹg-tên, ǹg-nên), 你等這兜 (ǹg-tên-iá-têu, ǹg-nên-iá-têu), 你兜人 (ǹg-têu-ngìn), 你兜儕 (ǹg-têu-sà), 你等人 (ǹg-tên-ngìn), 你等儕 (ǹg-nên-sà)
- Jinî: 你們 (ni2 me)
- Mandarînî: 你們 → zh (nǐmen)
- Min dongî: 汝各儂 (nṳ̄-gáuk-nè̤ng)
- Minnanî: 恁 → zh-min-nan (lín)
- Teochew: 恁 → zh-min-nan (ning2)
- Wuyî: 㑚
- Xiangî: 你們 (nyi3 men)
- Çuvaşî: эсир (esir)
- Dalmatî: vu
- Danmarkî: I → da, De → da
- Diyirbalî: ŋubalaɖi, ŋuraɖi
- Elwîrî-wîderî: شیمه (šime)
- Endonezyayî: kalian → id
- Erebî: أَنْتُمَا g du (ʾantumā), أَنْتُم n pj (ʾantum), أَنْتُنَّ m pj (ʾantunna), حَضْرَتْكُم (ḥaḍratkum)
- Erebiya misrî: إنتوا pj (íntu)
- Erebiya başûrê şamê: إنتوا pj (ʾintu)
- Erebiya tunusî: اِنْتُومَا n pj an m pj (ʾintūmā)
- Ermenî: դուք → hy (dukʻ)
- Ermeniya kevn: դուք (dukʻ)
- Esperantoyî: vi → eo
- Estonî: teie → et, te → et
- Evenî: ху (hu)
- Evenkî: су (su)
- Eweyî: mi, miawo
- Farisî: شما → fa (šomâ), شماها → fa (šomâ-hâ)
- Ferî: tit → fo
- Fîjî: kemudrau du, kemudou, kemuni → fj pj
- Fînî: te → fi, teidän → fi
- Fransî: vous → fr, vous autres → fr
- Frîsî: jimme → fy, jo → fy
- Gaelîka skotî: sibh
- Galîsî: vós → gl, vosoutros n, vosoutras m
- Gurcî: თქვენ (tkven)
- Guwaranî: peẽ
- Hadzayî: ethebee m, ithibii n
- Havasupaî-walapaî-yavapaî: ma
- Hawayî: ʻolua, ʻoukou
- Hawsayî: kúu
- Hindî: तुम → hi (tum), आप → hi (āp)
- Hirî motuyî: umui
- Hîrî motuyî: umui
- Holendî: jullie → nl, gijlieden → nl, u → nl, gij → nl, gijlie, gijle → nl, gulder
- Îbranî: אֲתֶּם n pj (attém), אֲתֶּן m pj (attén)
- Îdoyî: vu → io
- Îngilîziya kevn: ġē, ġit → ang
- Îngilîziya navîn: ye
- Îngilîzî: you → en (plural, subject)
- Îngriyî: töö
- Înterlîngua: vos → ia
- Îrlendî: sibh, sibhse
- Îtalî: voi → it, Loro → it
- Japanese: (discourteous if used for a superior) 貴方達 (あなたたち, anatatachi), 貴方方 (あなたがた, anatagata), お前達 (おまえたち, omaetachi), 君達 (きみたち, kimitachi), 貴様等 (きさまら, kisamara), お前ら (omaera)
- Îzlendî: þið → is
- Kalalîsûtî: ilissi
- Kannadayî: ನೀವು → kn (nīvu)
- Karaxanîdî: سز (siz)
- Katalanî: vosaltres → ca, vostès → ca, vós → ca
- Keçwayî: qamkuna → qu
- Kirgizî: силер → ky (siler), сиздер → ky (sizder)
- Kîngalî: ඔයාලා (oyālā), ඔබ සියල්ලන් (oba siyallan)
- Koreyî: 너희 → ko (neohui), 여러분 → ko (yeoreobun), 너희 → ko (neohui), 당신들 (dangsindeul), 이놈들 (inomdeul), 니네 (nine), 니들 (nideul), 자네들 (janedeul)
- Kornî: hwi
- Kreyoliya fransî ya Louisiana: vouzòt, ouzòt, zòt, zo
- Latgalî: jius
- Latînî: vōs → la
- Latviyayî: jūs → lv, Jūs → lv
- Lawsî: ເຈົ້າ → lo (chao)
- Lîtwanî: jūs → lt, Jūs
- Lîvonî: tēg
- Lueyî: ᦑᦱᧃᧈ (taan1), ᦉᦴ (ṡuu), ᦉᦴᦑᦱᧃᧈ (ṡuutaan1), ᦉᦴᦈᧁᧉ (ṡuuṫsaw2)
- Luksembûrgî: dir → lb
- Mòçenoyî: ir
- Makedonî: вие (vie)
- Malayalamî: നിങ്ങൾ → ml (niṅṅaḷ)
- Malezî: kalian → ms, kau orang, korang → ms
- Maltayî: intkom
- Mançûyî: ᠰᡠᠸᡝ (suwe)
- Manksî: shiu, shiuish
- Maorî: koe → mi yj, kōrua du, koutou pj
- Mazenderanî: شما (šëmâ)
- Mecarî: ti → hu, önök → hu, maguk → hu, -tok, -tek, -tök, -nak, -nek
- Mongolî:
- Monî: ဗှ်ေ တံ (pɛ̀h tɔʔ)
- Morî bawah: komiu
- Nahwatliya klasîk: amehhuān, amehhuāntin
- Nanayî: суэ
- Napolîtanî: vuje
- Navajoyî: nihí, danihí, tʼáá ánółtso
- Nepalî: तिमीहरू (timīharū)
- Normandî: ou
- Norwecî:
- Ojibweyî: giinawaa
- Oksîtanî: vosautres → oc
- Oriyayî: ତୁମେମାନେ (tumemane), ଆପଣମାନେ (apôṇômane)
- Osetî: сымах (symax)
- Osmanî: سز (siz)
- Oygurî: سەنلەر (senler), سىلەر (siler), سىزلەر (sizler)
- Ozbekî: siz → uz
- Papyamentoyî: bo
- Peştûyî: تاسې → ps (tāsé)
- Piedmontîsî: vus
- Pijînî: iufala
- Pîpîlî: anmejemet, anmehemet, an-, anh-
- Pîtkarnî-norfolkî: yorle
- Pîttcantcatcarayî: nyuntupula, nyuntulupula; nyuntu, nyuntulu
- Polonî: wy → pl, Państwo → pl
- Portugalî: vós → pt, vocês → pt, os senhores n, as senhoras m
- Prakrit:
- Prakrîtiya aşokanît: 𑀢𑀼𑀨𑁂 (tuphe)
- Qazaxî: сендер (sender), сіздер (sızder)
- Rapanuyî: korua
- Romancî: vus, vous, vusoters n, vusotras m, Els n, Ellas m
- Romanî: tumen
- Romanyayî: voi → ro, dumneavoastră → ro
- Rusî: вы → ru (vy)
- Rusînî: вы (vŷ)
- Samiya bakurî: doai, dii
- Sicîlî: vuiàtri, vuàutri → scn
- Sirananî: unu
- Sirboxirwatî:
- Skotî: ye, yez, yiz, youz
- Slaviya kevn:
- Slaviya rojavayî ya kevn: вꙑ (vy)
- Slovakî: vy
- Slovenî: ví → sl
- Somalî: idinka
- Sorbî:
- Sotoyiya başûr: lona → st
- Spanî: vosotros → es n, vosotras → es m, ustedes → es
- Sundanî: aranjeun
- Swahîlî: ninyi
- Swêdî: ni → sv
- Tacikî: шумо → tg (šumo)
- Tagalogî: ninyo, inyo, kayo, niyo
- Talişî: شما (šəmâ)
- Taosî: ę̋
- Tayiya bakurî: ᨧᩮᩢ᩶ᩣ (chao)
- Tayî: คุณ → th (kun)
- Telûgûyî: నువ్వు → te (nuvvu), మీరు → te (mīru)
- Teteriya krîmî: siz
- Teterî: сез → tt (sez)
- Tetûmî: ó, imi, Ita, Ita-Boot, Ita-Na’i
- Tigrînî: ንስኻትኩም n (nəsxatkum), ንስኻትክን m (nəsxatkn); ንስኹም n (nəsxum), ንስኽን m (nəsxn); ኣቱም n (ʾatum), ኣተን m (ʾatän)
- Tirkiya kevn: 𐰾𐰃𐰕 (s²iz)
- Tirkî: siz → tr, sizler → tr
- Tirkmenî: siz
- Tokpisinî: yutupela du, yutripela, yupela pj
- Tuvanî: силер (siler)
- Udî: ваън (va̱n)
- Urdûyî: تو (tū), آپ → ur (āp)
- Ûkraynî: ви → uk (vy)
- Venîsî: voaltri → vec
- Viyetnamî: li şûna cînavan, hin peyvên rêzgirtinê yên xizmatiyê tên bikaranîn
- Volapûkî: ols → vo
- Weylsî: chi, chwi
- Wolofî: yeen
- Yagnobî: шумох
- Yakutî: эһиги (ehigi)
- Yidîşî: איר (ir)
- Yiyiya siçuwayî: ꆍ
- Yorubayî: ệyin
- Yupîkiya navendî: elpetek g du, elpeci g pj
- Yûnanî: εσείς → el pj (eseís)
- Zêlandî: julder
- Zhuangî: dohmwngz
- Zimanê destan ê emerîkî: 1@InsideChesthigh-RadialUp
- Zuluyî: nina
- ǃXóõ: ūh, ūhʻū
- Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.