Cwpan mislif
 | |
| Math | feminine hygiene product  |
|---|---|
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
Mae'r cwpan mislif yn ddyfais ar gyfer delio gyda'r mislif. Caiff ei ddodi yn y fagina yn ystod y mislif er mwyn casglu'r hylif.[1] Mae'n un o sawl prif ddull ar gyfer delio gyda'r mislif, y dulliau eraill mwy poblogaidd yw'r defnydd o tampon a'r pad mislif.[2]
Mathau
[golygu | golygu cod]Ceir dau brif fath o gwpan mislid ar y farchnad.
- Cwpan Siâp Cloch - dyma'r cwpan mislif fwyaf poblogaidd ac mae wedi ei wneudo silicon meddygol. Mae hwn wedi disodli'r fersiynau latecs nad oedd yn gweddu i bawb. Gellir ail-ddefnyddio'r cwpan cloch a gall barhau hyd at 10 mlynedd os caiff ei gadw'n dda. Tynnir y gwpan allan bob 4–12 awr (gan ddibynnu ar faint y llif), gwaredir y llif, ei rinsio â dŵr ac yna ail-osod. Wedi bob mislif, rhaid berwi'r cwpan am o leiaf 5 munud a'i storio nes y cylch nesaf.[3]
- Cwpan Siâp Diaffram - mae'r ail fath yn debyg i'r diaffram atal cenhedlu (er nad yw'n ddyfais atal cenhedlu). Mae hwn yn ddyfais untro ac yn dafladwy.
Yn gyffredinol, gwerthir y cwpanau mewn fferyllfeydd, siopau organig a llysieuol, neu manau sy'n rhoi bri ar gynnych ail-gylchu a canaliadwy.
Gosod
[golygu | golygu cod]Mewnosodir y Cwpan Mislif yn y wain (fagina) a gellir ei ddefnyddio ar unrhyw adeg yn ystod y cylch menstruol. Gall defnyddwyr y cwpan fel arfer ddewis rhwng dau ddeimensiwn, sy'n addas i siâp eu fagina. Gall y fenyw ddefnyddio hylif iro (lubrication) os yw'r broses o fewnosod yn anodd, ond, fel rheol, bydd hylif menstruol yn y fagina yn ddigonol ar gyfer hwyluso'r broses.
Gosod Cwpan Ail-ddefnydd, 'Cloch'
[golygu | golygu cod]
Mae'r cwpanau 'cloch' y gellir eu hailddefnyddio'n fwy hyblyg, ac mae yna sawl ffordd o fewnosod trwy eu plygu.[4] Mewnosodir y cwpan siâp clychau nes bod corff y cwpan a'r 'cynffon' yn llwyr y tu mewn i'r fagina, a ddelir o bwynt isaf y soced ac yna'n troi; mae hyn yn peri i'r cwpan agor, gan selio ei ymyl i furiau mewnol y fagina. Mae'r cwpan ailddefnydd yn tueddu i leoli ei hun yn gywir yng ngheg y groch ac nid oes angen iddo fod yn sownd mewn ongl benodol, gan fod ei rhan uchaf yn gwbl agored ac yn gymesur. I gael gwared arno, does ond angen gwthio i lawr gyda'r cyhyrau pelfig, tynnu'r bwlch aer a grëwyd trwy osod bys wrth ymyl y cwpan a'i dynnu allan trwy dynnu'r tab.
Gosod Cwpan Untro, siâp Diaffram
[golygu | golygu cod]Mae'r cwpan tafladwy yn cael ei baratoi trwy fflatio'r ymyl yn ei erbyn ei hun. Mewnosodir y cwpan tafladwy yng nghanol y llwybr vaginaidd a'i gwthio yn ei le yn agos at y serfics a'r tu ôl i'r asgwrn 'pubic'. Bydd siâp mewnol penodol y corff benywaidd yn ei dal yn ei le.
Arbed Arian a 'Thlodi Mislif'
[golygu | golygu cod]Dros gyfnod bywyd, bydd defnyddio cwpwan mislif ail-ddefnyddiol yn arbed arian i'r fenyw ac yn arbed pwysau ar yr amgylchedd.
Bydd dynes mewn gwlad ddatblygiedig, fel Cymru, yn gwario, ar gyfartaledd $60 (£40) y flwyddyn ar tamponau neu padiau mislif. Yn ôl un astudiaeth o America, os yw dynes yn mislifo am 40 mlynedd, mae'n gwario $2,400 (£1,800) dros ei bywyd. Gyda bod cwpan mislif silicon yn para rhwng 1 a 5 mlynedd, byddai angen wyth dros gyfnod o 40 mlynedd. Os mai cost cwpan mislif yw US$30 (£23), yna'r gost dros gyfnod bywyd yw, oddeutu US$240 (£180). mae hynny'n arbediad posib dros £1,500, neu o 10% o gost tampon.[5]
Un ffactor yn erbyn parodrwydd menywod i arddel y cwpan mislif yw'r blaen-gost, yn enwedig i fenywod tlawd ac yn enwedig mewn gwledydd tlawd. Er bod defnyddio tampon neu pads yn ddrytach yn y tymor hir, maent yn rhatach o fis i fis.[6]
Ymgyrch Tamponau am Ddim
[golygu | golygu cod]O gofio poblogrwydd ymgyrchoedd gan gynnwys yng Nghymru[7] i dynnu treth oddi ar tamponau neu darparu tamponau am ddim i ferched ysgol,[8] efallai y gellid, neu dylid ystyried, hysbysu merched o arbedion ariannol ac amgylcheddol defnyddio cwpan mislif.
Hanes
[golygu | golygu cod]
Rhoddwyd breinlen (patent) ar fersiwn gynnar o gwpan menstrual siâp cloch/bwled yn 1932, gan y grŵp bydwreigiaeth McGlasson a Perkins.[9] Patentiodd Leona Chalmers y cwpan masnachol y gellir ei ddefnyddio gyntaf yn 1937.[10] Patentwyd cwpanau mislif yn ddiweddarach yn 1935, 1937, a 1950. Cyflwynwyd brand Tassaway o gwpanau mislif yn y 1960au, ond nid oedd yn llwyddiant masnachol. Gwnaed cwpanau menywod cynnar o rwber.[11]
Yn 1987, cynhyrchwyd cwpan mislif rwber arall, The Keeper, yn yr Unol Daleithiau. Dyma'r cwpan menstrual fasnachol hyfyw cyntaf ac mae ar gael o hyd heddiw. Y cwpan menstrual cyntaf o silicon oedd y Mooncup a gynhyrchwyd gan y DU yn 2001. Bellach mae'r rhan fwyaf o gwpanau menstruol wedi'u cynhyrchu o silicon gradd meddygol oherwydd ei nodweddion gwydnwch a hypoallergenig, er bod brandiau hefyd wedi'u gwneud o TPE (elastomer thermoplastig). Mae cwpanau mislif yn dod yn fwy poblogaidd ledled y byd, gyda llawer o wahanol frandiau, siapiau a meintiau ar y farchnad.[2] Mae'r rhan fwyaf yn cael eu hailddefnyddio, er bod o leiaf un brand o gwpanau mislifl tafladwy sydd wedi'u cynhyrchu ar hyn o bryd.[2]
Mae rhai sefydliadau anllywodraethol (cyrff anllywodraethol) a chwmnïau wedi dechrau cynnig cwpanau menstruol i fenywod mewn gwledydd sy'n datblygu ers tua 2010, er enghraifft yn Cenia a De Affrica.[12] Mae cwpanau menstrual yn cael eu hystyried fel dewis arall sy'n gost-gyfeillgar ac yn gyfeillgar i'r amgylchedd, i frethyn glanweithiol, padiau tafladwy drud neu "ddim byd" - y realiti i lawer o ferched mewn gwledydd sy'n datblygu.[13]
Er bod nifer o gwmnïau ar draws y byd yn cynnig y cynnyrch hwn, nid oedd yn hysbys eto o gwmpas 2010. Gall fod yn anodd i gwmnïau wneud elw o'r cynnyrch hwn gan y gall un cwpan menstrual barhau i ferch neu fenyw bum mlynedd neu fwy. Mae'r rhan fwyaf o ferched yn clywed am gwpanau menstruol trwy'r rhyngrwyd neu air lafar, yn hytrach na thrwy hysbysebu confensiynol ar deledu er enghraifft. O 2018, mae cwpanau mislif yn cael eu crybwyll yn fwy ac yn amlach ochr yn ochr â tamponau a phatiau mewn cyhoeddiadau ynghylch rheoli hylendid menywod.
Brandiau
[golygu | golygu cod]Ceir sawl brand ar y farchnad gan gynnwys, Mooncup, Louloucup, Divacup.[2] Ymddengys bod y rhan fwyaf o fenywod yn clywed am y cwpannau mislif drwy geirda gan ffrindiau neu arbenigwyr meddygol.
Eitemau cysylltiedig
[golygu | golygu cod]Dolenni
[golygu | golygu cod]- Cyngor ar wahanol ffyrdd o ddelio gyda'r Mislif
- Fideo ar sut mae dewis a mewnosod y Mooncup
- Trying a Menstrual Cup for the First Time! | The Hormone Diaries Ep. 9 | Hannah Witton
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ "copi archif". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2019-03-15. Cyrchwyd 2018-11-02.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 https://youngwomenshealth.org/2013/03/28/period-products/
- ↑ "copi archif". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2018-10-25. Cyrchwyd 2018-11-02.
- ↑ https://www.youtube.com/watch?v=H_O-X9EQfRw
- ↑ Caitlyn Shaye Weir, BSc Combined Honours, Environmental Science and Gender and Women Studies, Dalhousie University (2015) April 3rd, 2015
- ↑ https://www.susana.org/en/knowledge-hub/resources-and-publications/library/details/1569
- ↑ https://www.bbc.co.uk/cymrufyw/43976499
- ↑ "copi archif". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2020-01-12. Cyrchwyd 2018-11-02.
- ↑ https://patents.google.com/patent/US1891761
- ↑ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3036176/
- ↑ https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/womens-health/expert-answers/menstrual-cup/faq-20058249
- ↑ https://www.susana.org/en/knowledge-hub/resources-and-publications/library/details/985
- ↑ https://www.susana.org/en/knowledge-hub/resources-and-publications/library/details/984