Mariuena

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Representación de Mari

Mariuena ye o nombre que recibe en l'Alto Aragón a diosa Mari d'a mitolochía basca. Ye a deidat prencipal d'o panteyón basco estando un ser practicament omnipotent. Habita en totas as tucas d'as montanyas bascas, recibindo un nombre por cada montanya. O suyo marito ye Sugaar, y as suyas asistents son as bruixas (en basco "sorginas").

En a tradición aragonesa a diosa ye buena, por ixo se diz Mariuena, mientres que en a tradición basca ye mala, decindo-se Marigaizto (en basco "gaizto" significa "malo"). Ye posible que d'aquí derive a expresión "en tiempos de Mari Castaña", ye decir a Mari Maligna.

Etimolochía

Bi ha dos teorías ta a etimolochía de Mari. Una diz que ye una adaptación d'o nombre d'a semi-divinidat cristiana María, encara que aplicato a un personache esencialment diferent y mas antigo. L'atra proposa que ha perdito a primera vocal, estando posiblement en orichen "Amari" ("Ama" mai "ari"), ye decir l'oficio d'estar mai, u bien "Emari" ("Eman" dar, donar "ari"): don, present. As dos proposas no s'excluyen necesariament.

Bibliografia

• Breve inventario de seres mitológicos fantásticos y misteriosos de Aragón. Chema G. Lera. Prames. ISBN 978-84-8321-268-4

Vinclos externos

• Se veigan as imáchens de Commons sobre Mari.

• Datos: Q2087837
• Multimedia: Mari (Basque goddess) / Q2087837