Sistematiek

Sistematiek benader stelselteorie vanaf 'n menslike perspektief benadering. Die aanname is dat dit wat bekend is van 'n stelsel verander as die punt van waarneming verander. 'n Verdere beginsel in sistematiek is dat 'n stelsel nie net geken word in terme van die direk waarneembare eienskappe soos byvoorbeeld die komponente nie maar ook verstaan moet word in terme van nie-waarneembare eienskappe soos byvoorbeeld die doelmatigheid of potensiaal van 'n stelsel.

Tradisionele stelselteorie analiseer 'n stelsel deur te kyk na die komponente waaruit die stelsel bestaan en die interaksie tussen die komponente. Sistematiek verskil van ander stelselteorieë daarin dat dit nooit 'n stelsel opbreek om te analiseer nie. Sistematiek beskou die stelsel wat ondersoek word voortdurend as 'n geheel maar verskuif die perspektief waarmee die stelsel beskou word. Elke nuwe perspektief lig ander kwaliteite van die stelsel uit.

Die beginsels van sistematiek is gepubliseer in 1966 deur John Godolphin Bennett in sy primêre boek "The dramatic universe" (Die dramatiese heelal). Bennett het sistematiek ontwikkel onder die invloed van die 4de Weg leringe van George Ivanovitch Gurdjieff.

Sistematiek maak gebruik van getal as metode om nuwe perspektiewe te ontwikkel. 'n Perspektief word gedefinieer in terme van die aantal terme wat gebruik word om 'n stelsel te beskryf. Sistematiek genereer betekenis deur die terme van 'n perspektief te beskryf asook die verwantskappe tussen die beskrywende terme.

Sistematiek is primêr gebaseer op nege stelsels:

Die Monad - die 1-term stelsel wat 'n stelsel bestudeer as 'n geheel
Die Dyad - die 2-term stelsel wat 'n stelsel beskou as in terme van polariteit tussen die interne struktuur van die stelsel en die eksterne struktuur van die stelsel.
Die Triad - die 3-term stelsel wat 'n stelsel beskou in terme van die verhoudings tussen die interne struktuur en eksterne struktuur van die stelsel
Die Tetrad - die 4-term stelsel wat die stelsel beskou in terme van die doelmatigheid van die stelsel in konteks van die verhouding tussen die interne en eksterne strukture van die stelsel
Die Pentad - die 5-term stelsel wat die stelsel beskou in terme van die potensiaal van die stelsel.
Die Hexad - die 6-term stelsel wat kyk na die dinamiek waarvolgens die interne struktuur en eksterne struktuur die stelsel laat realiseer as 'n entiteit in werklikheid
Die Heptad - die 7-term stelsel wat kyk na hoe faktore wat 'n rol speel in die transformasie van 'n stelsel oor tyd.
Die Oktad - die 8-term stelsel wat die stelsel bestudeer oor die volle lewensiklus van die stelsel
Die Ennead - die 9- term stelsel wat die gedrag van die stelsel bestudeer in terme van interne en eksterne prosesse.

Alhoewel hoër orde stelsels gedefinieer is, word die eerste nege stelsels hoofsaaklik gebruik in sistematiek. Alhoewel sistematiek in verskeie areas aangewend is het dit nooit gewild geraak binne die stelselteorieomgewing nie.